Μία αριστούχος μαθήτρια παρελαύνει στη σχολική παρέλαση για την Επέτειο του '21 φορώντας μαντήλα. Για ακόμη μία φορά ο ελληνικός λαός διχάζεται για το αν ήταν σωστό ή όχι. Ψυχραιμία. Ας εξετάσουμε το θέμα επιστρατεύοντας αυτό που βρίσκεται σε έλλειψη. Τη λογική.
Ας ξεκινήσουμε επισημαίνοντας τα βασικά. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας, υπάρχει ανεξιθρησκεία. Επομένως, κάθε πολίτης που διαβιεί εντός της ελληνικής επικράτειας είναι ελεύθερος να ασπάζεται τη θρησκεία της αρεσκείας του και να εκδηλώνει εμπράκτως την πίστη του προς αυτή. Υπάρχει όμως μια σημαντική προϋπόθεση. Οι ενέργειες που προβαίνει για να εκδηλώσει τη θρησκευτική του λατρεία να μην προσβάλλουν την πίστη ή την μη πίστη των υπολοίπων και να συμβαδίζουν με την έννομη τάξη. Βάσει των ανωτέρω, η μαντήλα είναι σύμβολο της ισλαμικής πίστεως. Εφόσον υπάρχει ανεξιθρησκεία, η απαγόρευση της μαντήλας δεν ευσταθεί.
Ωστόσο, το θέμα δεν θα πρέπει να εξεταστεί τόσο επιδερμικά. Η παρέλαση για την Επέτειο του '21 εμπεριέχει ιστορική σημειολογία. Οι Έλληνες εορτάζουν την απελευθέρωσή τους από τον ζυγό των Οθωμανών, οι οποίοι επιχείρησαν να τους εξισλαμίσουν. Η Επανάσταση του '21 δεν συνιστά μόνο ένα σύνολο ηρωικών αγώνων εναντίον των κατακτητών του ελληνικού εδάφους, αλλά την εναντίωση στον εξισλαμισμό ολόκληρης της Ευρώπης. Επομένως, η παρελαύνουσα με τη μαντήλα δεν προσβάλλει τη θρησκευτική πίστη των Ελλήνων, αλλά την εθνική ιστορική μνήμη. Η περίσταση είναι εθνικώς φορτισμένη και δεν επιδέχεται νεωτεριστικές ενέργειες υποβιβάσεως της σημασίας των συμβόλων.
Ο αντίλογος έγκειται στην απαξίωση των παρελάσεων εν γένει, ως θεσμό απαρχαιωμένο, στρατιωτικό κατάλοιπο του εθνικοσοσιαλισμού, ο οποίος προάγει το διχασμό, το μίσος και την εκμαγείωση της κοινωνικής συμπεριφοράς. Σύμφωνα με τους σκεπτικιστές του θεσμού των παρελάσεων, ο θεσμός αυτός εμμέσως υμνεί τον πόλεμο και διαποτίζει τους συμμετέχοντες με εθνικιστικά ιδεώδη. Η αντίληψη αυτή είναι εσφαλμένη. Η παρέλαση συνιστά κοινωνική δραστηριότητα, η οποία απαιτεί προετοιμασία, οργάνωση και ενθαρρύνει την ομαδικότητα. Η αναγκαιότητα μίας κοινής ενδυμασίας δεν αποτελεί κατασταλτικό στερεότυπο. Αντιθέτως, εκθειάζει την ισότητα και ενθαρρύνει την ευγενή άμιλλα, εφόσον οι συμμετέχοντες εμπλέκονται σε μια διαδικασία συναγωνισμού. Συνεπώς, η απαίτηση για κατάργηση των παρελάσεων για να εκλείψουν γεγονότα όπως η διαμάχη για τη μαντήλα, δεν εξυπηρετεί κάποιο σκοπό.
Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της μαντήλας είναι εκείνο της ανεκτικότητας. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός εδράζεται στο σεβασμό της αξιοπρέπειας και στην τήρηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η απαγόρευση της μαντήλας θα υπέσκαπτε το πανανθρώπινο ευρωπαϊκό οικοδόμημα θέτοντας διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων. Ωστόσο, αυτή η άποψη εγείρει έντονες ενστάσεις. Η διευρωπαϊκή κοινωνία, όπως και κάθε άλλη κοινωνία, πλαισιώνεται από ήθη και έθιμα, κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και κάποια ορισμένη ιδιοτυπία. Η ιδιοτυπία αυτή είναι συνάρτηση των ιστορικών ζυμώσεων και του τελεολογικού ορίζοντα της εκάστοτε κοινωνίας. Εστιάζοντας την ανάλυσή μας στη μαντήλα, παρατηρούμε ότι αυτή είναι σύμβολο της καταπιέσεως και της μιαρής γνώμης που έχουν πολλές μουσουλμανικές χώρες για τη γυναίκα. Οι γυναίκες υποχρεώνονται να φορούν μαντήλα για να στοχοποιηθούν ως υποδεέστερο ον, το οποίο προκαλεί κοινωνικό όνειδος. Ως εκ τούτου, η ανεκτικότητα σε μεσαιωνικές τακτικές που στραγγαλίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όχι μόνο δεν συνάδει με το ευρωπαϊκό ιδεώδες, αλλά διαιωνίζει την υποταγή του ανθρώπου σε παλαιολιθικές ιδεοληψίες που προωθούν την άνιση μεταχείρισή του. Η κοσμική Ευρώπη δεν μπορεί να δεχθεί συμπεριφορές που την εξακοντίζουν στην οπισθοδρόμηση και το σκοταδισμό.
Συνοψίζοντας, τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη καλούνται να αναθεωρήσουν το πλαίσιο κοινωνικής συμπεριφοράς των πολιτών τους. Είναι υποχρεωμένες να προσδιορίσουν το τέλος των κοινωνιών τους, κατασκευάζοντας μια κλίμακα που θα προσδιορίζει τι είναι άξιο επιβραβεύσεως και αρετής και τι καταδίκης. Κοινωνίες που επιχειρούν να εκσυγχρονιστούν υπό εσφαλμένη βάση, ώστε να διεκδικήσουν μια αφηρημένη πολιτική ορθότητα, είναι κοινωνίες που δεν διαθέτουν συμπαγή πυρήνα ταυτότητας. Και σε αυτή την περίπτωση είναι ευάλωτες σε οποιαδήποτε ενέργεια αποσταθεροποιήσεως και υπονομεύσεως.