19 Μαρτίου 2017

ΠΑΝΤΕΛΩΣ ΑΝΙΚΑΝΟΙ! Κίνδυνος να μην ενταχθεί κανένα έργο του Υπ. Υγείας στο ΕΣΠΑ 2014-20-Μετά από 26 μήνες κατέθεσαν στρατηγική που απορρίφθηκε

Του Βασίλη Κοντοζαμάνη*

Αν και έχουν περάσει 26 μήνες από την έγκριση των Τομεακών και Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-20, το Υπουργείο Υγείας δεν έχει παρουσιάσει ακόμα την εγκεκριμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση στρατηγική του. Είναι χαρακτηριστικό ότι η «αιρεσιμότητα 9.3» που αφορά τον Τομέα της Υγείας, δηλαδή η κάλυψη των προϋποθέσεων, προκειμένου να υπάρξει χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ των σχετικών δράσεων στην Υγεία, υπεβλήθη στις αρμόδιες Υπηρεσίες της Ε.Ε. ακριβώς με την εκπνοή της σχετικής προθεσμίας, στο τέλος του 2016.
Το χειρότερο όμως είναι, ότι σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι αρμόδιες Υπηρεσίες της Ε.Ε. δεν εγκρίνουν την υποβληθείσα στρατηγική (http://www.healthreport.gr/ 9-2-2017). Συνεπώς με βάση αυτήν την εξέλιξη, ο κίνδυνος να μη χρηματοδοτηθεί κανένα έργο του Τομέα Υγείας από το νέο ΕΣΠΑ είναι υπαρκτός.

Βασικό πρόβλημα της νέας «Στρατηγικής» του Υπουργείου Υγείας είναι ότι αναφέρονται δράσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα επιλεξιμότητας (πχ. Σύσταση Επιτροπής χαρτογράφησης, Εξάλειψη γραφειοκρατικών εμποδίων, Μείωση οργανωτικών εμποδίων, Καθιέρωση διαδικασιών διαβούλευσης, Δημιουργία ενός μικρού αποθεματικού, Αύξηση του προϋπολογισμού της Δημόσιας Υγείας, Καθιέρωση αποτελεσματικών και λειτουργικών επιτροπών). Επιπλέον, αναφέρονται δράσεις οι οποίες είναι όχι απλά μη επιλέξιμες, αλλά και αντίθετες με τις βασικές προϋποθέσεις χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ, όπως η Δράση 84 «Αναχρηματοδότηση της δημόσιας και της ρυθμισμένης από δημόσιους φορείς φροντίδας Υγείας, με την επαναφορά του επιπέδου των συγκεντρωποιημένων πόρων για την υγεία ξανά στο 6,4% του ΑΕΠ μέχρι το 2019». Επίσης, όλοι οι δείκτες που αναφέρονται είναι μη ποσοτικοποιημένοι, ενώ το όλο κείμενο, πέραν των άλλων μειονεκτημάτων, παρουσιάζει αλλεπάλληλα χάσματα και επικαλύψεις.

Στη «Στρατηγική» αναφέρεται ότι στόχος είναι η επένδυση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και στην καθολική και ισότιμη πρόσβαση, όπου κατευθύνεται και μεγάλο μέρος του αιτούμενου προϋπολογισμού. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά του σχετικού κειμένου που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου από το κείμενο με τον ίδιο τίτλο του Μάιου του 2016, το οποίο αν και είχε την ίδια τεκμηρίωση, έδινε στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο βάρος στην ψυχική υγεία και ιδιαίτερα «στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος της Ψυχικής Υγείας (σελ. 54)», καθώς οι προτεινόμενες δράσεις για την ψυχική υγεία κοστολογούνταν περί τα 157 εκ. €, ενώ οι προτεινόμενες δράσεις για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας μόλις στα 45 εκ. €.

Η μετατόπιση του κέντρου βάρους στα «Ιατρεία Γειτονιάς», αντιμετωπίζεται με επικοινωνιακούς όρους, αγνοώντας ουσιαστικά εμπόδια επιλεξιμότητας των δαπανών. Είναι ορατός ο κίνδυνος είτε να μην χρηματοδοτηθούν τα σχετικά κονδύλια από το ΕΣΠΑ είτε ο κρατικός προϋπολογισμός να επιβαρυνθεί το 2022 με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που θα κριθούν μη επιλέξιμα από τις υπηρεσίες της Κοινότητας.

Είναι γνωστό σε όλους ότι, η «Στρατηγική» του Δεκεμβρίου 2016, είναι αποτέλεσμα εσωτερικών αντιθέσεων της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας και η οποία οδήγησε στην αποπομπή του τέως Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου κ. Π. Γιαννουλάτου.

Δυστυχώς, η νυν ηγεσία το Υπουργείου Υγείας μέσα στις προσωπικές έριδες και αντιθέσεις των μελών της, αλλά κυρίως λόγω της άγνοιας, της αδιαφορίας και πρωτίστως της ανικανότητάς της, αδυνατεί να αξιοποιήσει τις χρηματοδοτήσεις των Διαρθρωτικών Ταμείων μέσω του ΕΣΠΑ, καθώς αγνοεί ηθελημένα ότι:

Η στρατηγική του Υπουργείου Υγείας για τη νέα προγραμματική περίοδο έχει ήδη παρουσιαστεί και διαβουλευτεί από το Μάιο του 2013.
Η στρατηγική του Υπουργείου Υγείας για το ΕΣΠΑ 2014-2020 επί της ουσίας εγκρίθηκε από τις Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το Νοέμβριο του 2014, μετά από μακρά διαβούλευση με την τότε πολιτική ηγεσία, υπό τον υποφαινόμενο. Στα σχετικά κείμενα περιλαμβάνεται η σχετική συνεισφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που απετέλεσε βασικό στοιχείο καινοτομίας στην όλη προσπάθεια.
Η Υγεία ως τομεακή πολιτική πληρούσε τη σχετική προϋπόθεση για τη λήψη χρηματοδότησης (αιρεσιμότητα) για την ύπαρξη σε εθνικό ή περιφερειακό στρατηγικού πλαισίου πολιτικής από το τέλος του 2014. Όμως οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης από τις αρχές του 2015 μέχρι σήμερα, ουδέποτε απέστειλαν στις υπηρεσίες της Ε.Ε. (μέσω της ανάρτησης στη βάση SFC) τη στρατηγική.
Οι άξονες της στρατηγικής, οι σχετικές προτεραιότητες και δράσεις έχουν συμπεριληφθεί στο εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΣΠΑ (Μάιος 2014) καθώς και στα Τομεακά και Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, που εγκρίθηκαν το Δεκέμβριο του 2014. Σημειώνεται ότι τα παραπάνω στοιχεία είναι πλήρως ποσοτικοποιημένα, μέσω δεικτών εκροών και επιπτώσεων.
Μέσω της στρατηγικού σχεδίου του Υπουργείου Υγείας, που εκπόνησε, διαπραγματεύτηκε και ενέκρινε η κυβέρνηση της Ν.Δ., διασφαλίστηκε συνολικός προϋπολογισμός για τον Τομέα Υγείας 476,7 εκ. ευρώ, δηλαδή:

  • 250,6 εκ. ευρώ από τα 13 ΠΕΠ (πόροι ΕΚΤ)
  • 139,1 εκ. ευρώ από τα 13 ΠΕΠ (πόροι ΕΤΠΑ)
  • 15 εκ. ευρώ από το ΕΠ ΑΝΑΔ (ΕΚΤ)
  • 72 εκ. ευρώ από το ΕΠ «Μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα»

Η αβελτηρία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας τα τελευταία δύο χρόνια σε συνδυασμό με τις γενικόλογες εξαγγελίες χωρίς κανένα πρακτικό αντίκρισμα επιτείνουν τα προβλήματα στο χώρο της Υγείας. Η τραγική αυτή επίδοση συνεχίζεται σε ότι αφορά την υλοποίηση του ΕΣΠΑ 2007-13 καθώς, όχι μόνο ανεκόπη η δυναμική των ετών 2013 και 2014, αλλά η αρμόδια Ειδική Υπηρεσία φαίνεται να εμφάνισε πιστοποιημένες δαπάνες στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) μόλις 21 εκ. €, με αποτέλεσμα την απώλεια ως αναπορρόφητων πόρων ύψους 70 εκ. € περίπου για το Υπουργείο Υγείας.

Φυσικά δεν πρέπει να αγνοηθεί και η αδυναμία αξιοποίησης επιπρόσθετων κονδυλίων για τους πρόσφυγες. Μέχρι σήμερα 27 εκ ευρώ λιμνάζουν στο ΚΕΕΛΠΝΟ για ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που θα μπορούσε να ενισχύσουν τις υπηρεσίες των περιοχών που δέχονται μεγάλο αριθμό προσφύγων.

Τα ερωτηματικά είναι πολλά. Οι ευθύνες ακόμα μεγαλύτερες.

* Ο κ. Βασίλης Κοντοζαμάνης είναι πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας.

http://www.liberal.gr/arthro/123820/apopsi/arthra/ypourgeio-ygeias-kai-espa-2014-20--polla-ta-erotimatika-kai-terasties-oi-euthunes-tis-kubernisis.html