18 Ιουλίου 2017

Περί της νομοθετικής "αλώσεως" του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ)

Του Πάνου Λαζαράτου

Κατετέθη στη Βουλή προς ψήφιση εντός της τρέχουσας εβδομάδας, σχέδιο νόμου με τίτλο "Νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις αστικές συγκοινωνίες στην Περιφερειακή Ενότητα της Θεσσαλονίκης και άλλες διατάξεις". Η ανάγνωση του σχεδίου και της σχετικής Αιτιολογικής Εκθέσεως αποκαλύπτουν μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα, νομικώς και πολιτικώς άκρως ενδιαφέροντα, στοιχεία:


1. Ενώ, σύμφωνα με την υπ’αριθμ.320/2016 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η σύμβαση μεταξύ Κράτους και ΟΑΣΘ λήγει στις 3.12.2019 κατ’εφαρμογή του άρθρου 8 § 2 Κανονισμού 1370/2007, το Κράτος λύει προώρως στο άρθρο 22 του Σχεδίου Νόμου τη σχετική σύμβαση.

2. Η Αιτιολογική Έκθεση αγνοεί παντελώς και σκοπίμως την Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Προβαίνει σε μια ιδιόρρυθμη και λαθεμένη ερμηνεία του Κανονισμού, προκειμένου να δικαιολογήσει την νομοθετική λύση υφιστάμενης συμβάσεως, η οποία κατ’αρχήν αντιτίθεται στον θεμελιώδη κανόνα pacta sunt servanda και στο άρθρο 5 § 1 Συντ.

3. Κατά την Αιτιολογική Έκθεση το Κράτος μπορεί να ανακαλεί αναθέσεις υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος, εφόσον κρίνει ότι υφίστανται νέες συνθήκες ή και λόγοι υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος. Τούτο είναι απολύτως ανακριβές. Αυτά ισχύουν όταν δεν υφίσταται σύμβαση και μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος είναι απολύτως καταληπτοί και δικαιολογημένοι. Μονομερής λύση της συμβάσεως κατ’αρχήν απαγορεύεται και εν πάση περιπτώσει αποζημιώνεται πλήρως.

4. Ως λόγοι δημοσίου συμφέροντος που "δικαιολογούν" την νομοθετική λύση της συμβάσεως αναφέρονται αορίστως φαινόμενα κακής διαχειρίσεως πιστοποιούμενα από δύο Εκθέσεις Ελέγχου Μικτού Κλιμακίου Ελέγχου. Ο γράφων αναζήτησε τις εκθέσεις και δεν βρήκε καμία τέτοια πιστοποίηση φαινομένων κακής διαχειρίσεως, παρά μόνο γενικές προτάσεις ενεργειών προς μεταβολή του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου de lege ferenda.

Αντιθέτως, ο Αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης με διάταξή του από 10.3.2017 προς τον Εισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης διαπιστώνει ότι "η μη καταβολή δεδουλευμένων μισθών για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 2016 εκ μέρους του ΟΑΣΘ είναι προσωρινή και οφείλεται σε απόλυτη οικονομική αδυναμία του Οργανισμού λόγω μη εξοφλήσεως των συμβατικών υποχρεώσεων που είχε αναλάβει το Ελληνικό Δημόσιο έναντι του Οργανισμού".

5. Αν το Κράτος θεωρεί συνεπώς ως κακοδιαχείριση, δυσχέρειες του ΟΑΣΘ, οι οποίες οφείλονται στην εκ μέρους του παράβαση υφιστάμενων υποχρεώσεών του έναντι του Οργανισμού, ο νόμος πάσχει στα θεμέλιά του. Nemo auditur suam turpitudinem allegans (Ουδείς ακούεται επικαλούμενος την δική του παρατυπία). Ο όρος μάλιστα "turpitudo" (=αισχρότητα) έχει τόσο νομική, όσο και ηθική απαξία.

6. Το Κράτος δεν καταργεί απλώς την υφιστάμενη σύμβαση με τον ΟΑΣΘ, αλλά και τον ίδιο ως νομική οντότητα. Τον εξαγοράζει αναγκαστικώς. Η εξαγορά τελειούται αμέσως δια του νόμου, από την θέση σε ισχύ του οποίου περιέρχεται στο Ελληνικό Δημόσιο το σύνολο των μετοχών του Οργανισμού. Ταυτόχρονα, από την θέση σε ισχύ του νόμου, την Γενική Συνέλευση του ΟΑΣΘ απαρτίζουν στην πραγματικότητα δύο Υπουργοί. Ο Υπουργός Οικονομικών και ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.

Μια τέτοια άμεση κρατικοποίηση "σοβιετικού τύπου", θέτει σοβαρά θέματα συμφωνίας με το άρθρο 17 Συντ. και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Εν τούτοις, το νομοσχέδιο έχει υψώσει κάθε είδους εμπόδια για την δικαστική προστασία των μετόχων, ιδίως σε επίπεδο προσωρινής δικαστικής προστασίας.

7. Όποιος τολμήσει να "εναντιωθεί" στο περιεχόμενο του νόμου τιμωρείται με ποινές φυλακίσεως, χρηματικές ποινές και στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. Άρα η απεργία οδηγεί μάλλον στην φυλακή. Γιατί όχι και η αναζήτηση δικαστικής προστασίας; Αντίθετα, το κράτος θεσπίζει πλήρη ποινική και αστική ασυλία για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου που θα διορίσουν οι δύο Υπουργοί. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου που θα διορίσει η Κυβέρνηση δεν θα ευθύνονται παρά μόνο για δόλο.

Έχει και άλλα πολλά όμορφα η νέα "από-ιδιωτικοποίηση". Πάντως, το θεσμικό τοπίο στην διάρκεια της μεταβατικής περιόδου συνυπάρξεως ΟΑΣΘ υπό κρατικό έλεγχο και κρατικής ΑΣΥΘ θα είναι αρκούντως χαώδες, ώστε να καλύψει κάθε είδους επιδιώξεις. Είθε να μην οδηγήσει και σε συγκοινωνιακό χάος στη Θεσσαλονίκη.

* Ο κ. Πάνος Λαζαράτος είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

http://www.capital.gr/arthra/3226960/peri-tis-nomothetikis-aloseos-tou-organismou-astikon-sugkoinonion-thessalonikis-oasth