02 Αυγούστου 2017

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΣΑΜΑΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΑ

του Θοδωρή Καραουλάνη

Παρέμβαση για τις παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις, το ρόλο των πολιτών και των εθνών στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων αλλά την αρχή της «αρμονίας» ως προϋπόθεση για τις περιβαλλοντικές πολιτικές έκανε ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς.

Η ευκαιρία του δόθηκε στην Κίνα, την οποία επισκέφθηκε την προηγούμενη εβδομάδα. Τα περισσότερα ΜΜΕ ασχολήθηκαν με τις οικονομικές και πολιτικές επαφές που είχε εκεί ο πρώην πρωθυπουργός, όπως με τον πρόεδρο της Cosco κ. Xu Lirong για τον επενδυτικό σχεδιασμό της με ιδιαίτερη έμφαση σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, με τον αντιπρόεδρο της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ. της Κίνας κ. Guo Yezhou, με τον πρόεδρο του Κινεζικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων κ. Wu Hailong.

Όμως ο βασικός λόγος που επισκέφθηκε την Κίνα ο πρώην πρωθυπουργός ήταν για να τοποθετηθεί ως επίσημος ομιλητής στην 6η Διεθνή Σύνοδο Kubuqi για τον έλεγχο της Ερημοποίησης (KIDE) που έγινε στη Kubuqi, στην Εσωτερική Μογγολία.

Η σύνοδος αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς οι προσπάθειες της Κίνας για την μετατροπή της ερήμου σε «πράσινη περιοχή» έχει παγκόσμιο ενδιαφέρον και ενισχύεται και από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Μάλιστα οι Κινέζοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι για το «πείραμα» τους κατά της ερημοποίησης και προσπαθούν να μεταδώσουν τις γνώσεις που αποκομίζουν σε όλον τον κόσμο, συνεπείς στην προσπάθεια να βγάλουν από επάνω τους την εικόνα μιας βιομηχανικής χώρας με έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα.



Ο Πρώην Πρωθυπουργός θεώρησε την πρόσκληση που του απεύθυνε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Κίνας για συμμετοχή στην 6η Διεθνή Σύνοδο Kubuqi για τον έλεγχο της Ερημοποίησης ως πολύ καλή ευκαιρία όχι μόνο για επαφές με την κινέζικη ηγεσία αλλά και για να απευθύνει μια σημαντική ομιλία, την οποία διαβάζοντάς την θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ως «μανιφέστο Σαμαρά για το Περιβάλλον».

Γιατί πράγματι βάζει θέματα αιχμής, που απασχολούν τις πολιτικές ηγεσίας και την κοινωνία και παίρνει θέση σε σημαντικά ζητήματα στα οποία δεν συμφωνούν όλοι. Η Greenagenda αποκαλύπτει σήμερα το περιεχόμενο της ομιλίας του πρώην πρωθυπουργού στο συνέδριο αυτό.

Καταρχήν, πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Αντώνης Σαμαράς ξεκίνησε την ομιλία του στα Κινέζικα! Και τι είπε;
«Παν γιο μεν χάο, σιλά γε μη τσούφου τα τζια» - το οποίο μεταφράζεται ως «πολύ αγαπητοί φίλοι, έχετε τους θερμούς χαιρετισμούς του ελληνικού λαού». Οι Κινέζοι, όπως και εμείς, είναι πολύ περήφανοι για τη γλώσσα τους και ενθουσιάζονται όταν ξένοι επίσημοι τους απευθύνονται στην κινεζική. Αυτό συνέβη και με τον Αντώνη Σαμαρά, η έναρξη της ομιλίας του οποίου έγινε δεκτή με θέρμη από τους συμμετέχοντες.

Και ειδικά όταν στη συνέχεια, στα αγγλικά αυτή τη φορά, μίλησε για το θαύμα που πέτυχε η Κίνα με το «πρασίνισμα» μιας ερήμου της Μογγολίας. Όπως είπε χαρακτηριστικά, απευθυνόμενος στον αναπληρωτή Πρωθυπουργό της Κίνας που συμμετείχε στο συνέδριο και στους άλλους αξιωματούχους «Μεγάλωσα με την πεποίθηση ότι μια σειρά ανθρώπινων πράξεων τείνουν να καταστρέψουν τη φύση και να εξαλείψουν την παγκόσμια οικολογική ισορροπία μας. Επισκεπτόμενος χθες την έρημο Kubuqi, με άγγιξε βαθύτατα και ανακουφίστηκα όταν είδα ότι η ανθρωπότητα μπορεί να μετατρέψει μία Έρημο σε ένα θαύμα "πράσινης όασης" - και έναν εφιάλτη σε ένα όραμα αισιοδοξίας».



Είπε και άλλα πολλά ο Αντώνης Σαμαράς για τις παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις και το ρόλο τόσο των κρατών όσο και των διεθνών οργανισμών. Αλλά έδωσε έμφαση στην προσωπική ευθύνη του καθενός. Και έκλεισε με την ανάγκη «Αρμονίας» στη σχέση Περιβάλλοντος και Ανθρώπου. Στην ίδια Αρμονία που μοιράζονται ως αξία τόσο ο Κινεζικός όσο και ο Ελληνικός Πολιτισμός, από αρχαιοτάτων χρόνων. Πραγματικά ο Αντώνης Σαμαράς «έκλεψε» τις εντυπώσεις των Κινέζων Αξιωματούχων. Και ομολογούμε ότι δεν μας έχει συνηθίσει εδώ, στη χώρα μας, σε τέτοιες «πράσινες» και «παγκόσμιες» παρεμβάσεις.

Από την ομιλία στην Κίνα, ιδιαίτερα οφείλουμε να αναδείξουμε το πλαίσιο επτά σημείων για υπεύθυνες πολιτικές για το περιβάλλον που ανέπτυξε ο Αντώνης Σαμαράς:
  • Η αντιστροφή της ερημοποίησης είναι δυνατή
  • Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις μας υπερβαίνουν όλους, αλλά η προσωπική ευθύνη του καθενός είναι σημαντική
  • Ανάγκη για συνεκτική, συνεπή και υπεύθυνη περιβαλλοντική ατζέντα των ηγεσιών
  • Η ανθρωπογενής παρέμβαση δεν είναι μόνο αρνητική για το περιβάλλον, μπορεί να είναι και θετική
  • Ανάγκη για υπευθυνότητα σε τοπική κλίμακα
  • Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις υπερβαίνουν και ξεπερνούν τα έθνη και τα εθνικά κράτη αλλά τα εθνικά κράτη δεν είναι ξεπερασμένα
  • Η αρχή της Αρμονίας: πρέπει να είμαστε ισορροπημένοι και υπεύθυνοι σε όλους τους τομείς για να το πετύχουμε και στο περιβάλλον
Ολόκληρη η ομιλία του πρώην Έλληνα Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στην Κίνα για το Περιβάλλον έχει ως εξής:
«Παν γιο μεν χάο
Σιλά γε μη τσούφου τα τζια
(πολύ αγαπητοί φίλοι, έχετε τους θερμούς χαιρετισμούς του ελληνικού λαού)

Μεγάλωσα με την πεποίθηση ότι μια σειρά ανθρώπινων πράξεων τείνουν να καταστρέψουν τη φύση και να εξαλείψουν την παγκόσμια οικολογική ισορροπία μας. Επισκεπτόμενος χθες την έρημο Kubuqi, με άγγιξε βαθύτατα και ανακουφίστηκα όταν είδα ότι η ανθρωπότητα μπορεί να μετατρέψει μία Έρημο σε ένα θαύμα "πράσινης όασης" και έναν εφιάλτη σε ένα όραμα αισιοδοξίας.

Πρώτα, θα ήθελα να συγχαρώ την Κίνα που ξεκίνησε αυτό το μεγάλο εγχείρημα, αλλά και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών που επισήμως το υποστηρίζει. Όπως φαίνεται όταν είμαστε ενωμένοι και μαθαίνουμε να δουλεύουμε μαζί, μπορούμε να κάνουμε θαύματα...

Ασφαλώς, άλλοι ομιλητές, είναι πιο αρμόδιοι από μένα, να μιλήσουν για ένα τέτοιο θέμα. Και είμαι βέβαιος ότι θα ακούσουμε μερικές συναρπαστικές εισηγήσεις από τους ειδικούς για το περιβάλλον, για το κλίμα και για την ερημοποίηση. Όσο για μένα, δεν είμαι ειδικός, είμαι απλώς ένας Πολιτικός από την Ελλάδα και ένας οικονομολόγος... Ίσως βέβαια, κάποιοι θα πουν, πως κατά βάθος «όλα είναι Πολιτική», ότι όλα, σε τελευταία ανάλυση, ανάγονται σε πολιτικά ερωτήματα, πολιτικές επιλογές και πολιτικά διλήμματα… Σε ένα τέτοιο πολιτικό πλαίσιο, λοιπόν, θα ήθελα σήμερα να σταθώ στα εξής σημεία:

*Πρώτον:Κατά τη γνώμη μου ο καλύτερος τρόπος να ελέγξουμε την ερημοποίηση είναι με το να την αντιστρέψουμε! Ο,τιδήποτε κάνουν άτομα ή κοινωνίες ολόκληρες είναι πάντα καλύτερα να το κάνουνε με φιλόδοξο τρόπο! Γιατί όταν θέτουμε υψηλότερους στόχους, πετυχαίνουμε καλύτερα αποτελέσματα… Όταν «στοχεύουμε ψηλά», έχουμε μεγαλύτερη έμπνευση στις προσπάθειές μας και μεγαλύτερη επιμονή να τις φέρουμε εις πέρας, παρά τις δυσκολίες. Βέβαια, πρέπει επίσης να είμαστε και ρεαλιστές! Αλλά η αντιστροφή της ερημοποίησης είναι ένας ρεαλιστικός στόχος! Και αυτόν τον στόχο τον πετύχατε απολύτως εδώ στο Κιμπούτσι. Φανταστείτε ερήμους ή περιφέρειες με άγονα εδάφη να μετατρέπονται σιγά-σιγά σε εύφορες περιοχές… Εδώ στην Εσωτερική Μογγολία, ή ευρύτερα στην Ασία ή στη Βόρειο Αφρική, ή στην Αραβική Χερσόνησο, ή στο Ισραήλ. Έχουν υπάρξει αρκετές επιτυχείς προσπάθειες μέχρι στιγμής. Πρέπει να μοιραστούμε τις εμπειρίες τους, να μάθουμε από αυτές και να χτίσουμε πάνω τους, να τις πάμε πιο πέρα…..

*Δεύτερο Σημείο:Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις, μας υπερβαίνουν όλους! Ξεπερνούν και υπερβαίνουν μεμονωμένες κυβερνήσεις, μεμονωμένα κράτη, ολόκληρες περιοχές της γης ακόμα και ηπείρους. Μας αφορούν όλους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στον ένα ή στον άλλο βαθμό, αλλά κανείς δεν νιώθει πρωταρχική ευθύνη για να τις αντιμετωπίσει... Με κάποιο παράδοξο τρόπο, μέσα στο κοινό μας συμφέρον απέναντι στις παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις, διαλύεται το αίσθημα προσωπικής ευθύνης του καθενός μας προσωπικά! Σε αρκετές περιπτώσεις, όλοι δεχόμαστε πως "πρέπει να κάνουμε κάτι", αλλά κανείς δεν φαίνεται να αναλαμβάνει την ευθύνη να προχωρήσει μπροστά... Μοιάζει πιο "ελκυστικό" να αφήνουμε άλλους να κάνουν αυτό που χρειάζεται... Να εισπράξουμε κι εμείς τα κοινά οφέλη, ασφαλώς, αλλά να αποφύγουμε το προσωπικό κόστος, όσο το δυνατόν. Δυστυχώς, αυτός υπήρξε ο κανόνας στην αντιμετώπιση μιας σειράς από παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις μέχρι πρόσφατα: το λεγόμενο – «σύνδρομο του τσαμπατζή» ("free rider syndrome")! Πρέπει να αλλάξουμε αυτή την εδραιωμένη αντίληψη. Είναι κοντόφθαλμη, και ανεύθυνη. Και τα καλά νέα - ευτυχώς - είναι ότι αυτή η αντίληψη ήδη αλλάζει, σε διεθνή κλίμακα πλέον… Αλλά χρειάζονται να γίνουν πολλά ακόμα! Και το παράδειγμα της ερήμου του Κιμπούτσι είναι από τα πλέον πολυσήμαντα!

*Τρίτο σημείο:από την άλλη πλευρά, η περιβαλλοντική μας ατζέντα πρέπει να είναι επίσης συνεκτική, συνεπής και υπεύθυνη. Για παράδειγμα, μεγάλα αναπτυξιακά σχέδια που μετατρέπουν ερήμους σε εύφορες περιοχές είναι αληθινά επιτεύγματα! Μερικοί τα αντιμετωπίζουν, ωστόσο ως... καταστροφικά. Αυτές είναι “ακρότητες” που πρέπει να τις αποφεύγουμε. Υπάρχουν πολλές εκδοχές και πολλές "αποχρώσεις" της προστασίας του περιβάλλοντος. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να "διαιρούμε” το περιβάλλον. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι πρέπει και να το "βελτιώνουμε"! Η δική μου άποψη είναι πως πάντα θα προτιμώ μιαν εύφορη γη από μιαν έρημο! Κι αν μπορούμε να μετατρέψουμε μιαν έρημο σε πράσινους αγρούς, φυτείες ή δάση, αυτό είναι πολύ καλό πράγμα! Κάποιοι, βέβαια, διαφωνούν... Το να διατηρείς το περιβάλλον» γι’ αυτούς, σημαίνει να μην αλλάζεις τίποτε! Ακόμα και τις ερήμους! Όμως, αυτό είναι πολύ ακραίο κατά τη γνώμη μου….

*Τέταρτο σημείο:Για να πάρουμε ένα μακρινό παράδειγμα, αν μια μέρα η Σαχάρα μετατρεπόταν σε μιαν εύφορη ζώνη, αυτό θα γινόταν αισθητό σε περιοχές της γης πολύ πέρα από την Αφρική. Θα είχε παγκόσμιες επιπτώσεις παντού – σε όλο τον κόσμο. Έτσι λοιπόν, αν υπάρχουν παγκόσμιες περιβαλλοντικές απειλές που είναι "ανθρωπογενείς", δηλαδή τις προκαλεί ο άνθρωπος, πρέπει να θυμόμαστε πως μπορούν επίσης να υπάρξουν και ανθρωπογενείς βελτιώσεις του περιβάλλοντος. Όλο το περιβαλλοντικό ζήτημα είναι μια συνεχής μετάβαση από την τοπική κλίμακα στην παγκόσμια κλίμακα. Λυτό που ονομάσθηκε παγκοσμιοποίηση.

*Πέμπτο Σημείο: αλλά υπάρχει και η "άλλη όψη του νομίσματος": Πριν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε σε παγκόσμια κλίμακα, πρέπει να δείχνουμε υπευθυνότητα σε τοπική κλίμακα! Δεν μπορούμε στα σοβαρά να αναλάβουμε παγκόσμια περιβαλλοντικά εγχειρήματα, όταν την ίδια στιγμή φερόμαστε με ανευθυνότητα στην ίδια τη γειτονιά μας! Έτσι λοιπόν, οι μεγάλες φιλοδοξίες - και τα μεγάλα λόγια - σε παγκόσμια κλίμακα, πρέπει πάντα να εξισορροπούνται με την έμπρακτη επίδειξη υπευθυνότητας σε τοπική κλίμακα.

*Έκτο σημείο:Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις υπερβαίνουν και ξεπερνούν τα έθνη και τα εθνικά κράτη! Ασφαλώς! Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως τα εθνικά κράτη είναι ξεπερασμένα! Οι περιβαλλοντικές φιλοδοξίες σε παγκόσμια κλίμακα, δεν καθιστούν τα εθνικά κράτη «ξεπερασμένα»! Δεν πρέπει ποτέ να επιτρέψουμε η "παγκοσμιότητα" να εκληφθεί ως "εχθρός" ή ως "απειλή", για τα έθνη και τα εθνικά κράτη. Τέτοιου χαρακτήρα "αντι-εθνική" παγκοσμιοποίηση είναι μορφή εξτρεμισμού κατά τη γνώμη μου. Δεν μπορούμε να υποστηρίζουμε στα σοβαρά πως πρέπει να στηρίξουμε την βιοποικιλότητα της φύσης σε όλη τη γη και την ίδια στιγμή να «καταστρέφουμε» τις εθνικές διαφορετικότητες σε όλο τον κόσμο!

*Έβδομο και τελευταίο σημείο:Πρέπει να είμαστε ισορροπημένοι και υπεύθυνοι και σε όλους τους άλλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας! Πέρα από Περιβάλλον... Ο Θρησκευτικός εξτρεμισμός, ή οι Πολιτικές ακρότητες δεν είναι καλό πράγμα, ούτε για την ανθρωπότητα συνολικά, ούτε για οποιαδήποτε επί μέρους κοινωνία, ούτε, βέβαια, για το Περιβάλλον!... Η φύση είναι ένα μοναδικό δυναμικό σύστημα που μας διδάσκει συνεχώς ισορροπία και εξισορρόπηση! Κι έτσι δημιουργεί, συντηρεί και εξελίσσει το θαύμα της ζωής. Η Φύση, μετακινείται διαρκώς από τη μία «κατάσταση ισορροπίας» στην επόμενη, σε κύκλους μικρότερης ή μεγαλύτερης διάρκειας, κι έτσι υποκινεί και δημιουργεί συνεχή εξέλιξη. Πρέπει να διδαχθούμε από τη Φύση και τη Σοφία της! Ο,τιδήποτε καταστρέφει την ισορροπία και την εξισορρόπηση είναι αντι-Περιβαλλοντικό! Αλλά και αντί-Κοινωνικό! Ο εξτρεμισμός κάθε μορφής και κάθε είδους, είναι αντί-Περιβαλλοντικός και αντί-Κοινωνικός! Η έννοια της «Αρμονίας» είναι κεντρική στον Ελληνικό Πολιτισμό! Γνωρίζω πως είναι επίσης κεντρική και στον Κινεζικό Πολιτισμό. Σε αυτό, όπως και σε τόσα άλλα, μοιάζουμε πολύ. Αλλά η "Αρμονία" δεν είναι στατική έννοια. Είναι εξαιρετικά δυναμική. Χαρακτηρίζει μια εξελικτική αλυσίδα με εσωτερική ισορροπία και συνεχείς εξισορροπήσεις. Ο,τιδήποτε σπάει αυτή την εξελικτική αλυσίδα, ο,τιδήποτε ανατρέπει τις ισορροπίες της, καταστρέφει την Αρμονία! Κι αυτός ακριβώς είναι ο λόγος, που κάθε μορφή εξτρεμισμού και ακρότητας, είναι ταυτόχρονα, αντί-Περιβαλλοντική και αντί-Κοινωνική!

Αξιότιμοι φίλοι,
Υπήρξε στ’ αλήθεια τιμή για μένα, να μιλήσω σε ένα τόσο εξαιρετικό ακροατήριο. Σας ευχαριστώ πολύ – ή , όπως το λέτε στην Κίνα:
sie sie!»