Την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου, ο Μαριάνο Ραχόι απάντησε στην αμφιλεγόμενη διακήρυξη του Kάρλες Πουτζδεμόν και έθεσε περιθώριο ως τη Δευτέρα 16 Οκτωβρίου για να απαντήσει αν ανακήρυξε ή όχι την ανεξαρτησία της περιοχής. Το βράδυ της Τρίτης ο πρόεδρος της Καταλονίας ανακήρυξε πράγματι την ανεξαρτησία και στη συνέχεια την «πάγωσε» για να ξεκινήσει διάλογο με τη Μαδρίτη.
Ο Πουτζδεμόν βρίσκεται στο εξής ανάμεσα στα διασταυρωμένα πυρά του Μαριάνο Ραχόι και της άκρας αριστεράς των αποσχιστών. Πολλοί αναλυτές ανέμεναν ότι ο πρόεδρος της Καταλονίας θα κήρυττε την ανεξαρτησία και ο Μαριάνο Ραχόι του απάντησε απλά ότι δεν κατάλαβε την ομιλία του στέλνοντας έτσι πίσω την μπάλα στα χέρια του Πουτζδεμόν.
«Επιβεβαιώστε μου ότι ανακηρύξατε την ανεξαρτησία και διαπράξατε μια παρανομία» ήταν το μήνυμα του Ραχόι, ο οποίος μετέτρεψε ένα παιχνίδι πόκερ σε παρτίδα σκάκι.
Ποιό κόμμα στηρίζει τον Ραχόι
Ως σήμερα, το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι έχει την στήριξη των κεντρώων Ciudadanos για να χρησιμοποιήσει το άρθρο 155 σε περίπτωση κήρυξης ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Χρειάζεται ωστόσο και την στήριξη των άλλων κομμάτων για να πετύχει την ψήφιση στη Γερουσία -όπου το Λαϊκό Κόμμα έχει την απόλυτη πλειοψηφία. Η χρήση του άρθρου 155 θα έχει πολύ σοβαρές συνέπειες. Επομένως η ισπανική κυβέρνηση δύσκολα θα κάνει χρήση χωρίς την στήριξη και των άλλων συστημικών κομμάτων.
Γιατί οι Σοσιαλιστές δεν στηρίζουν τον Ραχόι
Αν ο Ραχόι θέλει και την στήριξη των Σοσιαλιστών, θα πρέπει να κάνει συμφωνία μαζί τους. Από το 2013 το PSOE προτείνει ομοσπονδιοποίηση της Ισπανίας, μια θέση που την υπερασπίζονται και οι Σοσιαλιστές της Καταλονίας. Μια ομοσπονδοποίηση θα έδινε το πρότερο καθεστώς στην Καταλονία, η οποία παλιά εθεωρείτο «έθνος». Αλλά το 2010 το συνταγματικό δικαστήριο της Ισπανίας ακύρωσε την απόφαση. Για να ισχύσει εκ νέου, πρέπει να αναθεωρηθεί το άρθρο 2 του ισπανικού Συντάγματος. Αυτή τη στιγμή το Σύνταγμα αναφέρει ότι η Ισπανία είναι ένα έθνος «το οποίο αποτελείται από εθνότητες και περιοχές». Θα πρέπει να προστεθεί εκεί η λέξη «έθνη». Αν γίνει αυτή η αλλαγή, τότε οι Σοσιαλιστές της Ισπανίας θα στηρίξουν πιθανόν την χρήση του άρθρου 155.
Ο Μαριάνο Ραχόι στην τελευταία παρέμβασή του δεν αναφέρθηκε στο θέμα της αλλαγής του Συντάγματος -ενώ το PSOE δηλώνει ότι το έχουν συμφωνήσει- γιατί θέλει να ξεχωρίσει τα δύο θέματα: από τη μία ο σεβασμός του Συντάγματος από τον πρόεδρο της Καταλονίας και από την άλλη η αλλαγή του άρθρου 2. Ακόμη κι αν τελικά δεν χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί το άρθρο 155 εναντίον της Καταλονίας, ο Μαριάνο Ραχόι πρέπει να κάνει την συνταγματική αλλαγή ώστε να βάλει τέλος στην παρούσα κρίση.
Οι αναρχο-μαρξιστές που πιέζουν στην Καταλονία
Σήμερα, ο Κάρλες Πουτζδεμόν βρίσκεται ανάμεσα στα διασταυρούμενα πυρά του Ραχόι και του κόμματος CUP της άκρας αριστεράς. Είναι προφανές ότι οι αντιφατικές θέσεις του για την ανεξαρτησία μπορεί να προκαλέσουν έκρηξη στην κυβερνητική πλειοψηφία της Καταλονίας. Το CUP, μειοψηφικό, αλλά απαραίτητο για την πλειοψηφία, σχεδιάζει να αποσύρει την στήριξή του στον «προδότη», όπως τον αποκάλεσε, Κάρλες Πουτζδεμόν. Αν αυτό συμβεί τότε ο πρόεδρος της Καταλονίας δεν θα έχει πλειοψηφία, θα γίνει πρόταση μομφής και η περιοχή θα αναγκαστεί να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές.
Μια υπόθεση εργασίας θα ήταν ο Πουτζδεμόν να πέσει στο κενό και να κηρύξει μόνος του την ανεξαρτησία. Τότε θα υπάρξει μια εξαιρετικά ακραία αντίδραση από την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας η οποία θα συμπαρέσυρε τις πολιτικές αρχές της Καταλονίας. Επομένως δύσκολα ο Πουτζδεμόν θα έπαιρνε μια τέτοια απόφαση. Το κόμμα του, το Δημοκρατικό Κόμμα Καταλονίας (PdeCAT – κεντροδεξιό) είναι πολύ καλά διασυνδεδεμένο με τους επιχειρηματικούς κύκλους, οι οποίοι πάγωσαν μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος υπέρ της ανεξαρτησίας. Η αντίδρασή τους εξηγεί εν μέρει την απόφαση του Πουτζδεμόν να παγώσει την κήρυξη της ανεξαρτησίας. Ισως συνειδητοποιεί σιγά σιγά ότι όσα συνέβησαν τις προηγούμενες εβδομάδες θα καταλήξουν να εξασθενίσουν την οικονομία της Καταλονίας που είναι το ισχυρό του χαρτί ως σήμερα.
CUP: Η ανεξαρτησία, ή φεύγουμε από την κυβέρνηση
Από την άλλη, αν ο πρόεδρος της Καταλονίας βάλει φρένο στην ανεξαρτησία, το CUP έχει δηλώσει ότι θα εγκαταλείψει μέσα σε έναν μήνα το κοινοβούλιο της χώρας και θα ξαναγυρίσει εκεί που είναι ο χώρος του: στο δρόμο και στις διαδηλώσεις.
Το ακροαριστερό CUP στις 11 Σεπτεμβρίου 2017, την ημέρα της Εθνικής Γιορτής της Καταλονίας, διαδήλωσε ξεχωριστά, όλοι ήταν ντυμένα στα μαύρα και τα συνθήματά τους ήταν πολύ κοντινά με αυτά των Βάσκων και της ETA (Euskadi Ta Askatasuna) της δεκαετίας του 1990. Ολα αυτά μπορεί να σηματοδοτήσουν μια μεγαλύτερη ριζοσπαστικοποίηση και βιαιότητα εκ μέρους των αποσχιστών της άκρας αριστεράς.
Το CUP αποτελείται από διάφορες συνιστώσες τοπικές, οι οποίες εκπροσωπούν πόλεις και εδάφη καταλανικής γλώσσας. Παραδοσιακά, το CUP κατέβαινε μόνο στις δημοτικές εκλογές, αλλά το 2012 αποφάσισαν να κατέβουν και στις βουλευτικές. Και πράγματι, στις εκλογές για το κοινοβούλιο της Καταλονίας, το 2012, το CUP εξέλεξε τρεις βουλευτές. Το 2015 εξέλεξε 10 βουλευτές: τους Antonio Baños, Anna Gabriel, Josep Manel Busqueta, Gabriela Serra, Albert Botran, Eulàlia Reguant, Julià de Jòdar i Muñoz, Sergi Saladié, Benet Salellas, Ramon Usall.
Επικεφαλής του CUP είναι ο δημοσιογράφος Antonio Baños, 50 ετών, ακτιβιστής, συγγραφέας και μουσικός. Γεννήθηκε στη Βαρκελόνη, σπούδασε πληροφορική στο αυτόνομο πανεπιστήμιο της πόλης και παίζει σε ένα γκρουπ πανκ-ποπ.
Επικρίνει το οικονομικό σύστημα και τον καπιταλισμό στα βιβλία του «La economía no existe» [Η οικονομία δεν υπάρχει], 2009 και «Posteconomía» [Μεταοικονομία], 2012. Εργάζεται στο δημόσιο ραδιόφωνο της Ισπανίας και σε τοπικά ΜΜΕ.
Εγινε γνωστός όταν τον Νοέμβριο του 2012 δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Guia pràctica de l'expulsió catalana de l'euro» [Πρακτικός οδηγός για την έξοδο της Καταλονίας από το ευρώ] ενώ το 2013 δημοσιεύει το άρθρο «La rebellió catalana [Η επανάσταση της Καταλονίας] και υπερασπίζεται την δημιουργία μια Καταλανικής Δημοκρατίας.
Το CUP δημιουργήθηκε το 1986 και από τότε ζητάει την ανεξαρτησία, την έξοδο από την ΕΕ και από το ΝΑΤΟ. Η οικονομική κρίση που σάρωσε την Ισπανία το 2008 επέτρεψε στο CUP να τριπλασιάσει τα εκλογικά του ποσοστά. Από το 2015, το CUP έγινε από περιθωριακό αντικαπιταλιστικό και αντισυστημικό κόμμα «αυτό που ανεβάζει βασιλιάδες», όπως γράφουν τα τοπικά ΜΜΕ. Και πράγματι, η παρούσα πλειοψηφία στην Καταλονία απαρτίζεται από το ιστορικό κόμμα της μπουρζουαζίας PdeCat (πρώην-CiU) του Κάρλες Πουτζδεμόν, από το κεντροαριστερό ERC και το CUP.
Το CUP δεν δίνει δεκάρα αν οι μεγάλες επιχειρήσεις της Καταλονίας μεταφέρουν την έδρα τους αλλού, σε περίπτωση κήρυξης ανεξαρτησίας. Βρισκόταν επικεφαλής των μεγάλων διαδηλώσεων εναντίον του μαζικού τουρισμού στην Βαρκελόνη, το περασμένο καλοκαίρι και οι ακτιβιστές του CUP είχαν καταλάβει επτά ξενοδοχεία στην καταλανική πρωτεύουσα θέλοντας να διώξουν τους τουρίστες.
Στόχος του CUP είναι να τελειώνει με το δημοκρατικό σύστημα που θεμελιώθηκε το 1978. Πιστεύει, μάλιστα, ότι ανεξάρτητες πρέπει να γίνουν συνολικά όλες οι «Καταλανικές χώρες», δηλαδή η Βαλένθια, τα Ανατολικά Πυρηναία και οι Βαλεαρίδες Νήσοι.
Κι όλα αυτά στην Ισπανία, σε ένα από τα πιο αποκεντρωμένα και δημοκρατικά κράτη της Ευρώπης.