Η στάση που θα κρατήσει ο Πόλ Τόμσεν στην εαρινή Σύνοδο του Απριλίου, ίσως καθορίσει τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, καθώς η έκθεσή του για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας θα κρίνουν το ύψος των πλεονασμάτωνΒαράει νταούλι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και χορεύει σε ρυθμούς... Πολ Τόμσεν η κυβέρνηση, καθότι από τη στάση του ΔΝΤ, στην εαρινή Σύνοδο του Απριλίου, θα κριθεί το σχέδιο για το χρέος και αν θα απαιτηθούν επιπλέον μέτρα προκειμένου. Εν πολλοίς, οι αποφάσεις θα καθορίσουν και τις όποιες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα. Εφόσον ο επώδυνος συμβιβασμός συμφωνήθηκε, ο πρωθυπουργός πρωτίστως επιθυμεί σταθερότητα στο εσωτερικό της κυβέρνησης και δεύτερον το κλείσιμο της συμφωνίας το συντομότερο. Στόχος να νομοθετηθούν τα μέτρα - αντίμετρα μέχρι το πρώτο μισό του Μαΐου και στη συνέχεια το Eurogroup να λάβει τελική απόφαση την 22α Μαΐου, ούτως ώστε να ελπίζει η κυβέρνηση σε ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ - και να να έχει βάση το κυβερνητικό αφήγημα και το μασάζ στους βουλευτές της συγκυβέρνησης.
Κομβική η συζήτηση στην Ουάσιγκτον η διάρκεια επίτευξης των υψηλών πλεονασμάτων για μετά το 2018, όπου η κυβέρνηση επιθυμεί τα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ να ισχύουν την πενταετία 2019-2023, ωστόσο το Βερολίνο επιμένει στα δέκα έτη. Η απόφαση αυτή και το ύψος των επιτοκίων θα κρίνει και το κόστος εξυπηρέτησης χρέους και ίσως να διευκολύνει την επίτευξη της πολυπόθητης από την κυβέρνηση ισχυρής δήλωσης για το χρέος που θα αποτυπώνει τη συμφωνία μεταξύ Ευρωζώνης - ΔΝΤ επί των κοινών παραδοχών, που θα εμπεριέχονται στις νέες εκθέσεις βιωσιμότητας του χρέους (DSA) στην Ουάσιγκτον. Να σημειωθεί ότι στην καταρχήν συμφωνία όπου προσβλέπει η Αθήνα θα πρέπει να καταγράφεται η πορεία των επιτοκίων, καθότι είναι βασικό για το Ταμείο. Σημειώνεται ότι το μέσο κόστος για πληρωμή τόκων είναι σήμερα 5,5 δισ. ευρώ το χρόνο. Το Ταμείο όμως εκτιμά ότι θα πρέπει να περιοριστεί δραστικά ώστε να πάρει αναπτυξιακή ανάσα η ελληνική οικονομία.
Φοβού το ΔΝΤ...
Όμως, το μεγάλο πρόβλημα που θα βρει μπροστά της η κυβέρνηση έχει το όνομα Πολ Τόμσεν. Δεν θεωρείται φίλος της Ελλάδας και κινεί τα νήματα εκ μέρους των θεσμών για το περιεχόμενο της νέας συμφωνίας.
Το ΔΝΤ σε αυτή τη φάση έχει δύο πρόσωπα:
Το κακό ΔΝΤ: Οι Ευρωπαίοι εταίροι απαιτούν αυξημένο ρόλο του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, κάτι που σημαίνει νέα μέτρα -πέρα των 3,5 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκαν στο πρόσφατο Eurogroup- για τα εργασιακά και φορολογικό, ενώ θα ζητηθεί επιτάχυνση ιδιωτικοποιήσεων όπως η ΔΕΗ και ΕΥΑΘ.
Το καλό ΔΝΤ: Το Μαξίμου θα υποχωρήσει στις απαιτήσεις του Ταμείου, καθώς τα δίνει όλα για μία δέσμευση των θεσμών για το χρέος. Η κυβέρνηση χρειάζεται τη στήριξη του Πολ Τόμσεν προκειμένου να πιεστούν οι Ευρωπαίοι να δώσουν όσο το δυνατόν γίνεται ισχυρές δεσμεύσεις για τη ρύθμιση του χρέους. Η κυβέρνηση και το ΔΝΤ έχουν ταυτόσημες απόψεις για το θέμα αυτό σε αντίθεση με το Βερολίνο. Η ελληνική πλευρά στοχεύει στη μείωση των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας για μετά το 2023 στα επίπεδα 10% - 15% του ΑΕΠ και στο 20% από το 2040 - 2060. Η κυβέρνηση ζητά πάγωμα των επιτοκίων, όπου εξακολουθεί να παραμένει αντίθετος ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενώ επιδιώκεται να συζητηθεί η επαναγορά παλιού χρέους, η διασφάλιση των χαμηλών επιτοκίων, καθώς και επέκταση της ωρίμανσης των δανείων μαζί με νέα αναβολή πληρωμής τόκων.
Συνεπάγεται ότι η στάση που θα κρατήσει ο Πόλ Τόμσεν στη Σύνοδο ίσως καθορίσει τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, καθώς η έκθεσή του για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας θα κρίνουν το ύψος των πλεονασμάτων, αν τα μέτρα που ήδη έχουν συμφωνηθεί επαρκούν για την επίτευξη των πλεονασμάτων, αν θα χρειαστεί το 2019 η μείωση του αφορολόγητου, ποια τα αντίμετρα που θα εφαρμόσει η κυβέρνηση, πότε και ποιοι οι όροι - μέτρα για να μπει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Μέχρις στιγμής, φαίνεται ότι το βασικό σενάριο αποτελεί το ΔΝΤ να υπογράψει μονοετές πρόγραμμα, το οποίο θα ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2018 μαζί με το πρόγραμμα του Ευρωπαΐκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Σχετικά με το χρέος, απλά θα προβάλλει η διαμόρφωσης μιας πολιτικής διατύπωσης-ούτως ώστε θα επιτρέπει σε κάθε πλευρά να διαχειριστεί το εσωτερικό της μέτωπο. Το πακέτο των μεσοπρόθεσμων μέτρων είναι ένα σύνθετο τεχνικά θέμα που είναι δύσκολο να εξειδικευτεί και να ποσοτικοποιηθεί τώρα και μετατίθεται για μετά τις γερμανικές εκλογές, ως συνέχεια των παρασκηνιακών συζητήσεων μεταξύ της Καγκελαρίου Μέρκελ και της Κριστίν Λαγκάρντ. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να βρεθεί λύση και στο πρόβλημα της συμμετοχής του Ταμείου. Πιθανή λύση μπορεί να είναι η συμμετοχή του ΔΝΤ με μικρά ποσά μέχρι να ξεκαθαρίσει το όλο τοπίο με το ρόλο που θα έχει στη χρηματοδότηση της Ελλάδας ο ESM.
Ο ρόλος της ΕΛΣΤΑΤ και τι ζητά η Ελλάδα
Ο κεντρικός διαπραγματευτής της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, λοιπόν, πακετάρει βαλίτσες γα να βρεθούν στην Ουάσιγκτον το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, συνοδεία του υπουργού Οικονομίας Δημήτρη Παπαδημητρίου και Γιώργου Χουλιαράκη. Η ελληνική πλευρά θα παρουσιάσει τα τελικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016, που αναμένεται στο 3,8% του ΑΕΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν δεν είχε δοθεί το βοήθημα του τελευταίου Δεκεμβρίου στους συνταξιούχους θα έφτανε το 4,1% του ΑΕΠ, δηλαδή επτά φορές μεγαλύτερο από τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ που προέβλεπε το πρόγραμμα.
Οι υπουργοί εν όψει του Eurogroup της 22ης Μαΐου πρέπει να δώσουν διαπιστευτήρια υλοποίησης του προγράμματος και πιστής τήρησής του σε βάθος χρόνου, όπως συμφωνήθηκε στις τελευταίες συναντήσεις με τους θεσμούς. Σημειώνεται ότι ήδη η Αθήνα έχει δεχτεί τον κομβικό ρόλο του Ταμείου στην εποπτεία του προγράμματος. Δηλαδή το καλοκαίρι του 2018 το ΔΝΤ θα έχει τον τελευταίο λόγο για την πιστοποίηση της δημοσιονομικής πορείας και της επίτευξης του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους ώστε εκτός από μέτρα να μπορούν να εφαρμοστούν και αντίμετρα από 1.1.2019.
Έτσι, οι δημοσιονομικοί στόχοι μετά το 2018 θα κριθουν όχι μόνο από το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, αλλά κυρίως στην ικανότητα να επιτυγχάνεται με βάση τη δυναμική της οικονομίας και των εσόδων. Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 φτάνει τα 6,85 δισ. ευρώ αλλά από αυτά μόνο τα 4,5 δισ. ευρώ προήλθαν από μόνιμα μέτρα. Τα υπόλοιπα προήλθαν από έκτακτα έσοδα, επομένως εκλαμβάνονται από τους θεσμούς - και κυρίως από το ΔΝΤ - ως συγκυριακά και μη επαναλαμβανόμενα.
Το χρονοδιάγραμμα:
- 21 Απριλίου. Η ΕΛΣΤΑΤ θα ανακοινώσει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016
- 22-23 Απριλίου. Το οικονομικό επιτελείο θα μεταβεί στην Ουάσινγκτον για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ. Η ελληνική πλευρά στοχεύει στη μείωση των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας για μετά το 2023 στα επίπεδα 10% - 15% του ΑΕΠ και στο 20% από το 2040 - 2060.
-24 Απριλίου. Ανακοίνωση της Eurostat για το πλεόνασμα
-24 ή 25 Απριλίου. Αναμένεται η επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα για να κλείσει το staff level agreement. Θα περιλαμβάνει τη μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου, τα εργασιακά, τα αντίμετρα που ακόμα είναι στον αέρα και η πώληση της ΔΕΗ.
- Μέχρι τα μέσα Μαΐου η κυβέρνηση επιθυμεί να έχει ψηφισμένα όλα τα μέτρα.
-Αρχές Μαΐου ίσως γίνει η σύγκληση ενός έκτακτου Eurogroup, στο οποίο θα επικυρωθεί η τεχνική συμφωνία και να ανακοινωθεί ότι η επιθυμία των Ευρωπαίων για την μελλοντική εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος και τα πρωτογενή πλεονάσματα. Θα δώσει το πράσινο φως για την αποδέσμευση της δόσης που θα φτάσει τα 7 δισ. ευρώ.
-22η Μαΐου. Αν δεν γίνει έκτακτο, οι τελικές εγκρίσεις να δοθούν στην προγραμματισμένη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης στις 22 Μαΐου. Θα ακολουθήσει η έγκριση της εκταμίευσης της δόσης από τον ESM με την Αθήνα να υπογράφει το επικαιροποιημένο τρίτο μνημόνιο με τους δανειστές.
- Ιούνιος. Με το ΔΝΤ να συμφωνεί για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα και συντάσσοντας την έκθεσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι να αποφασίσει τη συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Ελένη Στεργίου
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ