Σε εκδήλωση με θέμα την «Κρίση της Δημοκρατίας», που διοργάνωσε η εφημερίδα «Δημοκρατία», με αφορμή τη συμπλήρωση 15 ετών από την πρώτη κυκλοφορία της, μίλησαν απόψε ως κεντρικοί ομιλητές, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, στον πολιτιστικό χώρο του πρώην Δημοσίου Καπνεργοστασίου, στην Αθήνα.
Παρόντες ήταν ο πρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Τσουκαλάς, αρκετά στελέχη από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ευρωβουλευτές, επιχειρηματίες και πλήθος δημοσιογράφων.
Στην ομιλία του ο Κώστας Καραμανλής τόνισε ότι «δεν αρκεί να λέμε ότι η Δημοκρατία υπάρχει», αλλά «οφείλουμε να εξετάζουμε αν λειτουργεί όπως πρέπει. Αν οι θεσμοί της παραμένουν ανθεκτικοί. Αν οι εγγυήσεις που συγκροτούν το Κράτος Δικαίου παραμένουν αξιόπιστες. Αν οι πολίτες εμπιστεύονται τους θεσμούς και το πολιτικό σύστημα», γιατί όπως εξήγησε «θεμέλιο της Δημοκρατίας είναι η εμπιστοσύνη και η συμμετοχή των πολιτών. Γιατί χωρίς εμπιστοσύνη καμμιά Δημοκρατία δεν μπορεί να σταθεί όρθια».
Ο κ. Καραμανλής υποστήριξε ότι «η αλήθεια είναι ότι ένα ολοένα διευρυνόμενο τμήμα της κοινωνίας θεωρεί ότι οι θεσμοί δεν λειτουργούν με την πληρότητα που απαιτείται» και ότι «το Κοινοβούλιο υποβαθμίζεται. Ότι η Δικαιοσύνη επηρεάζεται. Ότι τα ΜΜΕ χειραγωγούνται. Ότι οι κυβερνήσεις δεν ακούνε και δεν καταλαβαίνουν. Ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην τους. Ότι η πολιτική ασκείται με όρους κλειστών συστημάτων, χωρίς έγνοια, χωρίς αναφορά, στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας». Όπως ανέφερε ο πρώην πρωθυπουργός, «όταν αυτή η αντίληψη γενικεύεται και παγιώνεται ως πεποίθηση, ακόμα κι αν δεν ανταποκρίνεται απολύτως στην πραγματικότητα, τότε οδηγούμαστε σε κρίση εμπιστοσύνης. Κρίση αντιπροσώπευσης, κρίση αμφισβήτησης των θεσμών, κρίση απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Τότε δοκιμάζεται η Δημοκρατία και η ποιότητά της».
«Μη κρυβόμαστε. Τα φαινόμενα αυτά και υπαρκτά είναι και συνεχώς ογκούμενα. Σε όλον τον κόσμο, στην Ευρώπη και στην χώρα μας», πρόσθεσε ο Κώστας Καραμανλής. Ο πρώην πρωθυπουργός δήλωσε ότι «η πολιτική ομαλότητα στην Ευρώπη, η άνθιση της Ευρωπαϊκής δημοκρατίας σε μεγάλο βαθμό στηρίχθηκε στην οικονομική πρόοδο που επετεύχθη στην μεταπολεμική περίοδο και πρωτίστως στην διάχυση των καρπών της ανάπτυξης σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα. Η διαρκής βελτίωση των μισθών και των συντάξεων, η συρρίκνωση της ανεργίας, η οικοδόμηση του κοινωνικού κράτους, η πίστη ότι οι συνθήκες ζωής και εργασίας, οι ευκαιρίες για τους νέους, η μέριμνα για τους ασθενέστερους θα βελτιώνονται συνεχώς ήταν το στέρεο θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η Ευρώπη της πολιτικής σταθερότητας, της ήρεμης δημόσιας ζωής, της κοινωνικής συνοχής», τονίζοντας ότι «οι σταθερές αυτές δεν υφίστανται πλέον».
Ο Κώστας Καραμανλής επισήμανε ότι «η πολιτική οξύτητα όμως, οι ακρότητες και η τοξικότητα ακόμα και στην εκφορά λόγου είναι πρόσθετοι λόγοι ανησυχίας για την ομαλή και ποιοτική λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος» ενώ συμπλήρωσε: «Το Κοινοβούλιο δεν είναι χώρος τυπικών διαδικασιών, ούτε όργανο επικύρωσης αποφάσεων. Είναι, ή θα έπρεπε να είναι, ο τόπος όπου διεξάγεται ο ουσιαστικός διάλογος, η αντιπαράθεση ιδεών και προγραμμάτων, η νομοθέτηση, ο έλεγχος της εκτελεστικής εξουσίας. Η υποβάθμιση του ρόλου του, όταν συμβαίνει, είναι πλήγμα στην ποιότητα της Δημοκρατίας».
«Απαξιώνεται η Βουλή στα μάτια των πολιτών όταν αισθάνονται ότι οι Εξεταστικές Επιτροπές για παράδειγμα λειτουργούν προσχηματικά ή παρελκυστικά», συμπλήρωσε.
Ο πρώην πρωθυπουργός τόνισε ότι «το κύρος της Δικαιοσύνης είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών», καθώς και ότι «η πίστη στην ανεξάρτητη και αδέκαστη Δικαιοσύνη είναι μείζων προϋπόθεση για την λειτουργία της Δημοκρατίας». Πρόσθεσε ότι «τα τελευταία χρόνια έχει απλωθεί μια σκιά σε πολλές Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Μια σκιά αμφισβήτησης, μια αίσθηση μεροληψίας υπέρ των ισχυρών, μια αντίληψη ότι και η Δικαιοσύνη δέχεται πιέσεις, επηρεασμό, απόπειρα χειραγώγησης» και επισήμανε ότι «η αμφιβολία – και μόνο η αμφιβολία – αρκεί για να τραυματιστεί η πολιτική και κοινωνική συνοχή. Η ποιότητα της Δημοκρατίας δεν κινδυνεύει μόνο όταν η Δικαιοσύνη παύει να είναι ανεξάρτητη. Κινδυνεύει ήδη από την στιγμή που η ανεξαρτησία της τεθεί υπό αμφισβήτηση».
Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε και στη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, λέγοντας: «… δεν έπεισε ότι δόθηκαν απαντήσεις στα καίρια ερωτήματα που προέκυψαν, αναφορικά με τη νομιμότητα, την σκοπιμότητα, τους λόγους που έγιναν, τις εγκρίσεις που δόθηκαν, το περιεχόμενό τους. Παράλληλα δήλωσε ότι «ο χρόνος κύλησε, τα γεγονότα έπαψαν να απασχολούν την επικαιρότητα, η πολιτική αντιπαράθεση κόπασε. Για την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών όμως τα αναπάντητα ερωτήματα μένουν και ρίχνουν την σκιά της αμφισβήτησης στην εύρυθμη λειτουργία της Δικαιοσύνης».
Ο Κώστας Καραμανλής έστειλε το μήνυμα ότι «η Δημοκρατία απαιτεί σοβαρότητα, νηφαλιότητα, μετριοπάθεια και υπευθυνότητα. Από όλους», τονίζοντας ότι «ακόμα, καίριας σημασίας ζήτημα για την ποιότητα της Δημοκρατίας είναι η έγκυρη, ακριβής και αμερόληπτη ενημέρωση…Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι ο κανόνας είναι ένας και απαράβατος. Στις Δημοκρατίες η σωστή και έγκυρη πληροφόρηση οδηγεί τους πολίτες σε καλύτερες αποφάσεις».
«Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που απειλείται πραγματικά, απειλείται και σε επίπεδο κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων»
Ο κ. Καραμανλής δήλωσε ότι «η Ευρώπη είναι κατώτερη των περιστάσεων, σε πολιτικό επίπεδο» και ότι «η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που απειλείται πραγματικά, απειλείται και σε επίπεδο κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων». Κατηγόρησε τους «σύμμαχους και εταίρους» της χώρας μας, πως «σε ό,τι αφορά τη διατύπωση των εθνικών μας δικαίων, προκρίνουν, άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο, μια προσέγγιση που μοιάζει συμβιβαστική στο 50-50. Δηλαδή να το πω πολύ λαϊκά, “βρείτε τα στη μέση να τελειώνουμε” με τα θέματα της περιοχής». Πρόσθεσε ότι αυτό σημαίνει ότι «ορθώς μεν οχυρωνόμαστε και διεκδικούμε την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, αλλά είναι εμφανές ότι σταδιακά το διεθνές δίκαιο υποχωρεί, ως “όπλο” εφαρμογής, προφανώς αλλά ακόμα και πολιτικής διεκδίκησης». Επισήμανε ότι «πρέπει να κινηθούμε το ταχύτερο δυνατόν, σε μια κατεύθυνση ενισχυμένης αποτροπής γιατί επαναλαμβάνω απειλούμαστε… και ή δυνατόν με όρους εθνικής συνεννόησης, αν και σωστά όπως ειπώθηκε, η τοξικότητα του δημόσιου βίου μας, δεν το ευνοεί αυτή τη στιγμή».
Για τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο πρώην πρωθυπουργός, ανέφερε ότι τους χωρίζουν πολλά, αλλά τους «ενώνουν όμως περισσότερα. Η πίστη στο δημοκρατικό πολίτευμα, στον πολιτισμένο διάλογο, στην παράθεση στέρεης επιχειρηματολογίας. Ο σεβασμός στην άλλη άποψη. Η αγάπη για την πατρίδα, την υψηλή πολιτική, και μάλιστα με όρους “μεταπολιτικής” όπως την προσδιόρισε ο ίδιος (εν. Ευ. Βενιζέλος)».
Για την εφημερίδα «Δημοκρατία» ο Κώστας Καραμανλής, δήλωσε ότι «παρά την γενικότερη κρίση των εντύπων παραδοσιακών μέσων και την υποχώρησή τους έναντι των ηλεκτρονικών, παρά την σημαντική πτώση που παρουσιάζουν οι κυκλοφορίες, το εγχείρημα του ομίλου αποδεικνύει ότι οι εφημερίδες καταφέρνουν και σήμερα να βάζουν την ατζέντα στο δημόσιο βίο, εκπληρώνοντας έτσι την αποστολή τους» και ευχήθηκε οι εφημερίδες «Δημοκρατία» και «Εστία» να «συνεχίσουν για πολλά χρόνια να προσφέρουν στην ενημέρωση των πολιτών και την πολυφωνία».
Ευάγγελος Βενιζέλος: Δεν νοείται στις έρευνες της κοινής γνώμης να κυριαρχεί η αίσθηση της διαφθοράς και η κραυγαλέα έλλειψη εμπιστοσύνης προς όλους τους θεσμούς
«Ιστορικά η σύγχρονη δημοκρατία είναι αντιπροσωπευτική και φιλελεύθερη, αλλιώς δεν υπάρχει. Φιλελεύθερη είναι η δημοκρατία όταν συνυφαίνεται με το κράτος δικαίου, όταν είναι συνταγματική δημοκρατία, που σέβεται τον πολυκομματισμό, τη λειτουργία του κοινοβουλίου, τα δικαιώματα της αντιπολίτευσης, τον πολιτικό πλουραλισμό, τις ελεύθερες περιοδικές εκλογές, τα ανθρώπινα δικαιώματα, της αρχή της νομιμότητας, τη διάκριση των εξουσιών και πρωτίστως την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, τις ανεξάρτητες αρχές, την υποχρέωση λογοδοσίας, διαφάνεια, το κύρος των θεσμών», δήλωσε κατά την τοποθέτησή του ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ανέφερε ότι «δημοκρατία σημαίνει ικανότητα για διάλογο, εντός του Συνταγματικού φάσματος. Σημαίνει ανεκτικότητα, αμοιβαίος σεβασμός, αίσθηση προτεραιοτήτων, εθνικών και θεσμικών», ενώ εξέφρασε την άποψη ότι «η αντιπαράθεση, η εναλλαγή και εν τέλει η συνύπαρξη, βρίσκονται στην καρδιά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας». Επισήμανε ότι «αυτό είναι άλλωστε το μεγάλο κεκτημένο της μεταπολίτευσης που θεμελίωσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και συνέχισε ο Ανδρέας Παπανδρέου». Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, δήλωσε υπερήφανος που συμμετείχε «στην τελευταία κυβέρνησή του Ανδρέα Παπανδρέου σε αυτή του Κώστα Σημίτη, αλλά και αντιπρόεδρος τριών κυβερνήσεων που σήκωσαν το βάρος της οικονομικής κρίσης και κράτησαν τη χώρα όρθια μέσα στην ευρωζώνη και μέσα στη δημοκρατία, με κορύφωση την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου».
Ο κ. Βενιζέλος, υποστήριξε ότι ενώ «η δημοκρατία ενώ πρέπει να είναι μαχόμενη, για να προστατευτεί, μετατρέπεται σε μια δημοκρατία φοβική, σε μια δημοκρατία που φοβάται τους πολίτες της. Τα αποτελέσματα των εκλογών. Κάθε φορά που διεξάγεται μια εκλογική αναμέτρηση στη Δύση, τρέμουν όλοι για τα αποτελέσματα…Μια δημοκρατία που φοβάται τις εκλογές, είναι μια δημοκρατία, αδρανοποιημένη, δεν μπορεί να πάρει σημαντικές πρωτοβουλίες».
Παράλληλα, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ανέφερε ότι «υπάρχουν κρίσιμα ζητήματα, για την αντιμετώπιση των οποίων η περιοδική και παροδική πλειοψηφία, δεν αρκεί, δεν μπορεί να βρει λύσεις», σημειώνοντας ότι «απαιτούνται επιλογές ευρύτερης αποδοχής και μακροχρόνιας απόδοσης». Συμπλήρωσε ότι «υπάρχουν επίσης αποφάσεις, που συνδέονται με εγγυητικούς θεσμούς, όπως η επιλογή της ηγεσίας της δικαιοσύνης και των ανεξάρτητων αρχών» και η αναθεώρηση του Συντάγματος που -όπως είπε- «πρέπει να λαμβάνονται με αυξημένες πλειοψηφίες».
Ο κ. Βενιζέλος τόνισε ότι η Ελλάδα έχει τα δικά της ιδιαίτερα προβλήματα «που εκκινούν από τον τρόπο με τον οποίο διακηρύχθηκε το τέλος της οικονομικής κρίσης και η επιστροφή στην περιβόητη κανονικότητα, ενώ είπε ότι «αυτή μπορεί να επιτευχθεί πραγματικά μόνο αν συναφθεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα λειτουργεί ως οικονομικό και αξιακό υπόβαθρο μιας σοβαρής σύγχρονης δημοκρατίας, που σέβεται τόσο τους θεσμούς της όσο και τους πολίτες της». Σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, «αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο μπορεί να συναφθεί, μόνο αν προβλέπει την άρση των ασυμμετριών που κυριαρχούν».
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε ότι «η χώρα δεν μπορεί να πορευθεί προς το μέλλον, με βαθιές κοινωνικές ασυμμετρίες που καταγράφονται από την Eurostat, σύμφωνα με την οποία το 67% των Ελλήνων, απαντά ότι ζει σε συνθήκες αντικειμενικής φτώχειας» και πρόσθεσε:
«Η χώρα δεν μπορεί να πορευτεί προς το μέλλον με ασύμμετρο πολιτικό σύστημα που αντιμετωπίζει με αμηχανία την ανάγκη, για εθνικές και θεσμικές συναινέσεις, αλλά και την ανάγκη για συνεργασίες, που μπορούν να καταστούν αναπόφευκτες. Η διαφορά συναίνεσης και συνεργασίας είναι μεγάλη, αλλά ακόμη πιο μεγάλη είναι η διαφορά από την μονοκομματική εκδοχή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας που φαίνεται να έχει εξαντλήσει τα όρια της, ιδίως υπό την μορφή μιας αυτοδύναμης μονοκομματικής κυβερνητικής πλειοψηφίας που έχει μετατραπεί σε μονοπρόσωπη εξουσία, χωρίς θεσμούς αντιρρόπησης και ουσιαστικές σύγχρονες εγγυήσεις διαφάνειας. Δεν νοείται στις έρευνες της κοινής γνώμης να κυριαρχεί η αίσθηση της διαφθοράς και η κραυγαλέα έλλειψη εμπιστοσύνης πρoς όλους τους θεσμούς, συμπεριλαμβανομένης και της δικαιοσύνης. Η χώρα δεν μπορεί να πορευτεί προς το μέλλον με την κοινωνία να προσλαμβάνει μια ασύμμετρη εικόνα της δικαιοσύνης».
Για την εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο κ. Βενιζέλος δήλωσε ότι «αποκαλύπτει το μέγεθος του σκανδάλου, χωρίς η κοινή γνώμη να βλέπει με ποιο τρόπο, σε ποιους και πότε, θα αποδοθούν οι ευθύνες» λέγοντας ότι οι παραγωγοί «οδηγούνται σε απόγνωση».
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ευχαρίστησε για όσα είπε για τον ίδιο στην ομιλία του ο Κώστας Καραμανλής, λέγοντας ότι αντιστρέφει τα θερμά του λόγια προς το πρόσωπό του. «Προσυπογράφω τα επετειακά ευχετήρια και προτρεπτικά λόγια του Κώστα Καραμανλή, με αφορμή τα 15 χρόνια της εφημερίδας “Δημοκρατία”», ανέφερε ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ευχήθηκε μακροημέρευση, «υπό συνθήκες ελευθερίας του Τύπου και πολυφωνίας».
Ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, προσερχόμενος στην εκδήλωση και απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων για τις κινητοποιήσεις των αγροτών, δήλωσε ότι «το σίγουρο είναι ότι αυτοί που είναι στα μπλόκα, δεν κερδίζουν κάθε τόσο το τζόκερ».
Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Δημοκρατία» και διευθυντής της εφημερίδας «Εστία», Μανώλης Κοττάκης. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής τιμήθηκε για το έργο του και τη διαχρονική προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό.
