Πότε και γιατί δημιουργήθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας στην Ελλάδα; - Από ποιους στελεχώθηκαν; - Το ποινικό μητρώο ανδρών των Ταγμάτων Ασφαλείας - Τι γράφουν οι Κρις Γουντχάουζ και Μενέλαος Χαραλαμπίδης
Ένα από τα πλέον πολύκροτα θέματα των δύσκολων και σκοτεινών χρόνων της Κατοχής είναι η ίδρυση και η στελέχωση των λεγόμενων «Ταγμάτων Ασφαλείας». Θα δούμε σήμερα τους λόγους δημιουργίας τους, τα άτομα που τα στελέχωσαν και τις διάφορες αντιδράσεις που προκλήθηκαν από την ίδρυσή τους.
Για ποιο λόγο ιδρύθηκαν τα Ευζωνικά Τάγματα Ασφαλείας;
Οι γερμανικές Αρχές Κατοχής δεν μπορούσαν να βασιστούν μόνο στη Χωροφυλακή για την τήρηση και επιβολή της έννομης τάξης. Το πρόβλημα δεν αφορούσε μόνο την Ελλάδα αλλά ήταν πανευρωπαϊκό και αφορούσε όλες τις κατεχόμενες από τους Ναζί χώρες. Έτσι το 1943, συγκροτήθηκαν παραστρατιωτικές οργανώσεις με πολλαπλούς στόχους: την απαλλαγή των Γερμανών από τη διάθεση δυνάμεων για τη διατήρηση της τάξης, τη διάσπαση των κατεχόμενων κοινωνιών με την εξασθένηση της αντιστασιακής τους δυναμικής και την υποδαύλιση εμφύλιων συγκρούσεων. Έτσι, στη Γαλλία ανέλαβε δράση η παραστρατιωτική πολιτοφυλακή Milice, η δημιουργία της οποίας στηρίχθηκε στο έμψυχο δυναμικό της φασιστικής οργάνωσης του Ζοζέφ Νταρνάν.
Άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας
Στην Ολλανδία οι Δήμαρχοι, μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (NSB) καθώς δεν εμπιστεύονταν την Αστυνομία ανέθεσαν στη δεξιά παραστρατιωτική οργάνωση Landwacht την επιχείρηση σύλληψης των συμπατριωτών τους οι οποίοι κρύβονταν για να αποφύγουν την πολιτική επιστράτευση και την αποστολή τους για καταναγκαστική εργασία στη Γερμανία. Παράλληλα, τα μέλη της Landwacht ανέλαβαν και τη φρούρηση των Δημάρχων του NSB. Ανάλογα παραστρατιωτικά σώματα ιδρύθηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η ελληνική εκδοχή τους ήταν τα Τάγματα Ασφαλείας(Τ.Α.) που ιδρύθηκαν επί πρωθυπουργίας Ιωάννη Ράλλη ο οποίος προσπάθησε να κρύψει την προδοτική τους δράση πίσω από τον αντικομμουνιστικό αγώνα για τη σωτηρία του έθνους. Στη δίκη του που έγινε μετά τη λήξη του πολέμου ισχυρίστηκε ότι: «… η αναρχία εδέσποζε της χώρας όλης… Αι πρόοδοι των ανατρεπτικών στοιχείων ήσαν καταφανείς. Τα θεμέλια του κοινωνικού καθεστώτος εσείοντο.
Ιωάννης Ράλλης
Έπρεπε το κράτος να παρασκευασθεί δια την άμυνά του δια να ζήσει». Ο Ράλλης μάλιστα είχε υποσχεθεί στους Γερμανούς που εξόπλισαν τα Τάγματα Ασφαλείας ότι σε περίπτωση βρετανικής απόβασης αυτά δεν θα στρέφονταν εναντίον τους καθώς «… ήτο εντροπή να στρέψωμεν τα όπλα τα οποία μας είχαν δοθεί υπ’ αυτών, κατ’ αυτών». Πάντως η ιδέα της δημιουργίας των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν ανήκε αποκλειστικά στον Ιωάννη Ράλλη αλλά ήταν προϊόν διαβουλεύσεων με τους Θεόδωρο Πάγκαλο, Στυλιανό Γονατά καθώς και τον Ιωάννη Βουλπιώτη, εκπρόσωπο στην Ελλάδα των εταιρειών Siemens και Telefunken (δείτε σχετικό άρθρο μας στις 9/9/2023).
Έπρεπε το κράτος να παρασκευασθεί δια την άμυνά του δια να ζήσει». Ο Ράλλης μάλιστα είχε υποσχεθεί στους Γερμανούς που εξόπλισαν τα Τάγματα Ασφαλείας ότι σε περίπτωση βρετανικής απόβασης αυτά δεν θα στρέφονταν εναντίον τους καθώς «… ήτο εντροπή να στρέψωμεν τα όπλα τα οποία μας είχαν δοθεί υπ’ αυτών, κατ’ αυτών». Πάντως η ιδέα της δημιουργίας των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν ανήκε αποκλειστικά στον Ιωάννη Ράλλη αλλά ήταν προϊόν διαβουλεύσεων με τους Θεόδωρο Πάγκαλο, Στυλιανό Γονατά καθώς και τον Ιωάννη Βουλπιώτη, εκπρόσωπο στην Ελλάδα των εταιρειών Siemens και Telefunken (δείτε σχετικό άρθρο μας στις 9/9/2023).
Θεόδωρος Πάγκαλος, ένας από τους εμπνευστές της δημιουργίας των Ταγμάτων Ασφαλείας
Κι αν ο Ράλλης ήθελε να προστατεύσει τη χώρα από τους κομμουνιστές, οι Πάγκαλος και Γονατάς στόχευαν και στη δημιουργία ενός «πυρήνα τακτικού στρατού» που κατά την απελευθέρωση της χώρας «θα ημπόδιζεν την έλευσιν του βασιλέως Γεωργίου». Πάντως η προσπάθεια του Ράλλη για συγκρότηση των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία, ενώ ο παράνομος αντιστασιακός Τύπος καταδείκνυε συστηματικά τον προδοτικό τους χαρακτήρα. Αλλά και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού στις 6 Ιανουαρίου 1944 μετά από αλλεπάλληλες εκθέσεις που είχαν φτάσει στο Κάιρο, αντέδρασε δυναμικά. Με διάγγελμα του Τσουδερού που μεταδόθηκε από την ελληνική εκπομπή του BBC και δημοσιεύθηκε σε πολλές βρετανικές εφημερίδες, κατήγγειλε την «ψευδοκυβέρνηση των Αθηνών» ότι συγκρότησε τα Τ.Α. σε συνεννόηση με τους Γερμανούς «με σκοπόν να βοηθήσει τον εχθρόν εις την δράσιν του εναντίον των ανταρτών μας».
Κι αν ο Ράλλης ήθελε να προστατεύσει τη χώρα από τους κομμουνιστές, οι Πάγκαλος και Γονατάς στόχευαν και στη δημιουργία ενός «πυρήνα τακτικού στρατού» που κατά την απελευθέρωση της χώρας «θα ημπόδιζεν την έλευσιν του βασιλέως Γεωργίου». Πάντως η προσπάθεια του Ράλλη για συγκρότηση των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία, ενώ ο παράνομος αντιστασιακός Τύπος καταδείκνυε συστηματικά τον προδοτικό τους χαρακτήρα. Αλλά και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού στις 6 Ιανουαρίου 1944 μετά από αλλεπάλληλες εκθέσεις που είχαν φτάσει στο Κάιρο, αντέδρασε δυναμικά. Με διάγγελμα του Τσουδερού που μεταδόθηκε από την ελληνική εκπομπή του BBC και δημοσιεύθηκε σε πολλές βρετανικές εφημερίδες, κατήγγειλε την «ψευδοκυβέρνηση των Αθηνών» ότι συγκρότησε τα Τ.Α. σε συνεννόηση με τους Γερμανούς «με σκοπόν να βοηθήσει τον εχθρόν εις την δράσιν του εναντίον των ανταρτών μας».
Στυλιανός Γονατάς, ένας ακόμα από τους εμπνευστές των Ταγμάτων Ασφαλείας
Παράλληλα, έδινε προθεσμία ως τις 31/1/1944 σε όσους ήταν μέλη των Τ.Α. να φύγουν από αυτά, διαφορετικά, μετά την απελευθέρωση θα διωχθούν ως ένοχοι προδοτικών ενεργειών. Στον Τσουδερό ανέλαβε να απαντήσει ο Γονατάς καθώς ήταν αυτός που είχε ελάχιστες σχέσεις με την κυβέρνηση Ράλλη. Ο Γονατάς επέσειε τον κίνδυνο επικράτησης των κομμουνιστών μετά τον πόλεμο. Τόνιζε ότι ο ΕΔΕΣ απέτρεψε την ολοκληρωτική επικράτηση του ΕΑΜ στην ύπαιθρο, ότι οι εθνικιστικές οργανώσεις απέτυχαν να αντιμετωπίσουν το ΕΑΜ και ότι το ΕΑΜ τρομοκρατούσε την αστική τάξη. Γράφει σε ένα σημείο χαρακτηριστικά, ότι «οι Αστοί περίτρομοι ενισχύουν χρηματικώς το Ε.Α.Μ.». Οι προσπάθειες της κυβέρνησης Ράλλη και των υπολοίπων να εξασφαλίσουν την ανοχή τουλάχιστον της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης συνεχίστηκαν και όταν πρωθυπουργός ανέλαβε ο Γεώργιος Παπανδρέου στις 26/4/1944. Μάλιστα, λίγες μέρες αργότερα έφτασε στο Χαλέπι της Συρίας, απεσταλμένος του Συνταγματάρχη Απόστολου Παπαγεωργίου, ενός από τους πρωταγωνιστές της ίδρυσης των Τ.Α. για να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση. Αυτός συνελήφθη και ανακρίθηκε από τους Βρετανούς που τόνισαν ότι άτομα σαν τον Παπαγεωργίου είναι ντροπή να υπηρετούν στον Ελληνικό Στρατό καθώς: «Τα Τάγματα Ασφαλείας βρίσκονται απ’ ευθείας υπό τις διαταγές του Αρχηγού της Αστυνομίας των Ες-Ες…».
Όμως ο νέος πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου αρνούνταν πεισματικά να αποκηρύξει δημόσια τα Τάγματα Ασφαλείας όπως είχε κάνει ο προκάτοχός του Εμμανουήλ Τσουδερός. Η άρνηση που ήταν ουσιαστικά καθυστέρηση, οφειλόταν στο ότι ο Παπανδρέου χρησιμοποιούσε τη δημόσια αποκήρυξη των Τ.Α. ως «όπλο» για να κάμψει τις αντιστάσεις του Κ.Κ.Ε. μετά το Συνέδριο του Λιβάνου (17-20/5/1944). Συγκεκριμένα, ο Γ. Παπανδρέου πίεζε το Κ.Κ.Ε. να δεχτεί να λάβει μέρος στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της οποίας ηγείτο συναινώντας στα μη ευνοϊκά αποτελέσματα για το Κ.Κ.Ε. του Συνεδρίου του Λιβάνου, μιλώντας στη διάρκεια του οποίου ο Γ. Παπανδρέου εξομοίωσε το Ε.Α.Μ. με τα Τάγματα Ασφαλείας λέγοντας τα εξής: «Κόλασις είναι σήμερον η κατάστασις της Πατρίδος… Σφάζουν οι Γερμανοί.
Παράλληλα, έδινε προθεσμία ως τις 31/1/1944 σε όσους ήταν μέλη των Τ.Α. να φύγουν από αυτά, διαφορετικά, μετά την απελευθέρωση θα διωχθούν ως ένοχοι προδοτικών ενεργειών. Στον Τσουδερό ανέλαβε να απαντήσει ο Γονατάς καθώς ήταν αυτός που είχε ελάχιστες σχέσεις με την κυβέρνηση Ράλλη. Ο Γονατάς επέσειε τον κίνδυνο επικράτησης των κομμουνιστών μετά τον πόλεμο. Τόνιζε ότι ο ΕΔΕΣ απέτρεψε την ολοκληρωτική επικράτηση του ΕΑΜ στην ύπαιθρο, ότι οι εθνικιστικές οργανώσεις απέτυχαν να αντιμετωπίσουν το ΕΑΜ και ότι το ΕΑΜ τρομοκρατούσε την αστική τάξη. Γράφει σε ένα σημείο χαρακτηριστικά, ότι «οι Αστοί περίτρομοι ενισχύουν χρηματικώς το Ε.Α.Μ.». Οι προσπάθειες της κυβέρνησης Ράλλη και των υπολοίπων να εξασφαλίσουν την ανοχή τουλάχιστον της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης συνεχίστηκαν και όταν πρωθυπουργός ανέλαβε ο Γεώργιος Παπανδρέου στις 26/4/1944. Μάλιστα, λίγες μέρες αργότερα έφτασε στο Χαλέπι της Συρίας, απεσταλμένος του Συνταγματάρχη Απόστολου Παπαγεωργίου, ενός από τους πρωταγωνιστές της ίδρυσης των Τ.Α. για να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση. Αυτός συνελήφθη και ανακρίθηκε από τους Βρετανούς που τόνισαν ότι άτομα σαν τον Παπαγεωργίου είναι ντροπή να υπηρετούν στον Ελληνικό Στρατό καθώς: «Τα Τάγματα Ασφαλείας βρίσκονται απ’ ευθείας υπό τις διαταγές του Αρχηγού της Αστυνομίας των Ες-Ες…».
Όμως ο νέος πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου αρνούνταν πεισματικά να αποκηρύξει δημόσια τα Τάγματα Ασφαλείας όπως είχε κάνει ο προκάτοχός του Εμμανουήλ Τσουδερός. Η άρνηση που ήταν ουσιαστικά καθυστέρηση, οφειλόταν στο ότι ο Παπανδρέου χρησιμοποιούσε τη δημόσια αποκήρυξη των Τ.Α. ως «όπλο» για να κάμψει τις αντιστάσεις του Κ.Κ.Ε. μετά το Συνέδριο του Λιβάνου (17-20/5/1944). Συγκεκριμένα, ο Γ. Παπανδρέου πίεζε το Κ.Κ.Ε. να δεχτεί να λάβει μέρος στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της οποίας ηγείτο συναινώντας στα μη ευνοϊκά αποτελέσματα για το Κ.Κ.Ε. του Συνεδρίου του Λιβάνου, μιλώντας στη διάρκεια του οποίου ο Γ. Παπανδρέου εξομοίωσε το Ε.Α.Μ. με τα Τάγματα Ασφαλείας λέγοντας τα εξής: «Κόλασις είναι σήμερον η κατάστασις της Πατρίδος… Σφάζουν οι Γερμανοί.
Ο Βάλτερ Σιμάνα με Γερμανούς αξιωματικούς κι έναν ταγματασφαλίτη
Σφάζουν τα Τάγματα Ασφαλείας. Σφάζουν και οι Αντάρτες. Με την τρομοκρατικήν αυτήν δράσιν του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εδημιουργήθη, δυστυχώς, το ψυχολογικόν κλίμα το οποίον επέτρεψε εις τους Γερμανούς να επιτύχουν εις το τρίτον έτος της δουλείας ό, τι δεν είχαν κατορθώσει κατά τα δύο πρώτα έτη, την κατασκευήν των Ταγμάτων Ασφαλείας, προορισμός των οποίων είναι ο εμφύλιος πόλεμος».
Σφάζουν τα Τάγματα Ασφαλείας. Σφάζουν και οι Αντάρτες. Με την τρομοκρατικήν αυτήν δράσιν του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εδημιουργήθη, δυστυχώς, το ψυχολογικόν κλίμα το οποίον επέτρεψε εις τους Γερμανούς να επιτύχουν εις το τρίτον έτος της δουλείας ό, τι δεν είχαν κατορθώσει κατά τα δύο πρώτα έτη, την κατασκευήν των Ταγμάτων Ασφαλείας, προορισμός των οποίων είναι ο εμφύλιος πόλεμος».
Οπλίτης των Ταγμάτων Ασφαλείας φυλά απαγχονισμένο Έλληνα
Επρόκειτο για ένα σοβαρότατο λάθος του Παπανδρέου το οποίο επισήμαναν όχι μόνο στελέχη του ΚΚΕ (Μπακιρτζής, Σιάντος, Χατζής), αλλά και πράκτορες των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών σε αναφορές που έκαναν το καλοκαίρι του 1944: «Μια μεγάλη επιχείρηση εναντίον του ΕΑΜ λαμβάνει χώρα στην Αθήνα. Τα Τάγματα Ασφαλείας, η Χωροφυλακή και τα Ες Ες μπλοκάρουν ένα τμήμα της πόλης κάθε νύκτα, κάνουν συλλήψεις και εκτελέσεις επιτόπου. Η σιγή της Ελληνικής Κυβέρνησης στο Κάιρο ενθάρρυνε αυτές τις βάρβαρες πράξεις όπως και τη συνεργασία με τους Γερμανούς» (British National Archives, HS, φάκελος 5, αναφορά πράκτορα των βρετανικών υπηρεσιών, 1η Αυγούστου 1944). Ο Γ. Παπανδρέου προχώρησε τελικά στη δημόσια καταδίκη των Ταγμάτων Ασφαλείας στις 4 Σεπτεμβρίου 1944 σε διάγγελμα που απηύθυνε στον ελληνικό λαό. Αυτό έγινε δυο μέρες μετά την ορκωμοσία των βουλευτών του ΕΑΜ-ΚΚΕ στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Όμως στο μεσοδιάστημα τα Τάγματα Ασφαλείας είχαν πραγματοποιήσει τα μεγάλα μπλόκα (Κοκκινιάς, Δουργουτίου, του σημερινού Νέου Κόσμου, Καλογρέζας, Βύρωνα) της Αθήνας και του Πειραιά καθώς και των μαχών (Καισαριανή, Καλλιθέα, Υμηττός).
Η συγκρότηση και ο εξοπλισμός των Ταγμάτων Ασφαλείας
Το μόνο τμήμα του Ελληνικού Στρατού που δεν είχε διαλυθεί ήταν η Τιμητική Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Η επίσημη ονομασία των Τ.Α. ήταν Ευζωνικά Τάγματα Ασφαλείας Αθηνών και είχαν τη στολή του εύζωνα (γι’ αυτό κι από τα χρόνια της κατοχής τους δόθηκε ο χαρακτηρισμός «γερμανοτσολιάδες»). Λίγο μετά την ορκωμοσία του Ιωάννη Ράλλη ως πρωθυπουργού συγκροτήθηκε ο πρώτος Λόχος των Τ.Α. στην Τιμητική Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Το πρώτο Τάγμα δύναμης τριών Λόχων σχηματίστηκε τον Μάιο του 1943 και ακολούθησε η δημιουργία άλλων τεσσάρων Ταγμάτων με εθελοντική κατάταξη ατόμων που φυσικά έπρεπε να είναι «εθνικόφρονες Έλληνες πολίτες». Δέλεαρ για κατάταξη στα Τ.Α. ήταν μεταξύ άλλων και ο διορισμός των ανδρών τους στο Δημόσιο χωρίς διαγωνισμό μετά την ολοκλήρωση της ετήσιας θητείας τους. Η Διοίκηση των Τ.Α. και το 1ο Τάγμα στρατωνίστηκαν στο στρατόπεδο του 34ου Συντάγματος Πεζικού στο Γουδή, το 2ο στο εργοστάσιο Μαργαρίτη, στην οδό Καλλιρρόης, το 3ο σε στρατιωτικά παραπήγματα της οδού Πατησίων, ενώ η Τιμητική Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη παρέμεινε στις εγκαταστάσεις του στον, τότε, Βασιλικό Κήπο. Για την εύρεση αξιωματικών η κυβέρνηση Ράλλη έδωσε τη δυνατότητα να επανέλθουν όσοι είχαν αποταχθεί για συμμετοχή τους στο βενιζελικό κίνημα του 1935.
Έτσι, στα Τάγματα Ασφαλείας συνυπήρχαν βασιλόφρονες και βενιζελικοί αξιωματικοί… Ο εξοπλισμός τους έγινε από τις γερμανικές Αρχές Κατοχής. Με γερμανικό έγγραφο με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 1943 ζητήθηκαν για τον εξοπλισμό ευζώνων και χωροφυλάκων «20.000 τουφέκια, 7.000 πιστόλια, 2.000 Μινισιόν πιστόλια απ’ τα ιταλικά λάφυρα» τα οποία είχαν δεσμευθεί από τους Ναζί. Σε επόμενο έγγραφο αποκαλύπτεται ότι οι γερμανικές Αρχές στις 25 Νοεμβρίου 1943 προχώρησαν σε μια νέα παραγγελία για 5.234 τουφέκια, 1.688 πιστόλια, 78 M.P. και 133 τουφέκια Μάνλιχερ ενώ αργότερα έγιναν δύο μικρότερες παραγγελίες. (Τα στοιχεία που παραθέτει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης προέρχονται από το Ιστορικό Αρχείο του ΥΠΕΞ, Κεντρική Υπηρεσία 1945, Γερμανική Αστυνομία, φάκελος 64 υποφάκελος 9. Πρόκειται για γερμανικό σημειωματάριο που βρέθηκε στα γραφεία του ΥΠΕΞ και μεταφράστηκε στα ελληνικά).
Επρόκειτο για ένα σοβαρότατο λάθος του Παπανδρέου το οποίο επισήμαναν όχι μόνο στελέχη του ΚΚΕ (Μπακιρτζής, Σιάντος, Χατζής), αλλά και πράκτορες των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών σε αναφορές που έκαναν το καλοκαίρι του 1944: «Μια μεγάλη επιχείρηση εναντίον του ΕΑΜ λαμβάνει χώρα στην Αθήνα. Τα Τάγματα Ασφαλείας, η Χωροφυλακή και τα Ες Ες μπλοκάρουν ένα τμήμα της πόλης κάθε νύκτα, κάνουν συλλήψεις και εκτελέσεις επιτόπου. Η σιγή της Ελληνικής Κυβέρνησης στο Κάιρο ενθάρρυνε αυτές τις βάρβαρες πράξεις όπως και τη συνεργασία με τους Γερμανούς» (British National Archives, HS, φάκελος 5, αναφορά πράκτορα των βρετανικών υπηρεσιών, 1η Αυγούστου 1944). Ο Γ. Παπανδρέου προχώρησε τελικά στη δημόσια καταδίκη των Ταγμάτων Ασφαλείας στις 4 Σεπτεμβρίου 1944 σε διάγγελμα που απηύθυνε στον ελληνικό λαό. Αυτό έγινε δυο μέρες μετά την ορκωμοσία των βουλευτών του ΕΑΜ-ΚΚΕ στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Όμως στο μεσοδιάστημα τα Τάγματα Ασφαλείας είχαν πραγματοποιήσει τα μεγάλα μπλόκα (Κοκκινιάς, Δουργουτίου, του σημερινού Νέου Κόσμου, Καλογρέζας, Βύρωνα) της Αθήνας και του Πειραιά καθώς και των μαχών (Καισαριανή, Καλλιθέα, Υμηττός).
Η συγκρότηση και ο εξοπλισμός των Ταγμάτων Ασφαλείας
Το μόνο τμήμα του Ελληνικού Στρατού που δεν είχε διαλυθεί ήταν η Τιμητική Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Η επίσημη ονομασία των Τ.Α. ήταν Ευζωνικά Τάγματα Ασφαλείας Αθηνών και είχαν τη στολή του εύζωνα (γι’ αυτό κι από τα χρόνια της κατοχής τους δόθηκε ο χαρακτηρισμός «γερμανοτσολιάδες»). Λίγο μετά την ορκωμοσία του Ιωάννη Ράλλη ως πρωθυπουργού συγκροτήθηκε ο πρώτος Λόχος των Τ.Α. στην Τιμητική Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Το πρώτο Τάγμα δύναμης τριών Λόχων σχηματίστηκε τον Μάιο του 1943 και ακολούθησε η δημιουργία άλλων τεσσάρων Ταγμάτων με εθελοντική κατάταξη ατόμων που φυσικά έπρεπε να είναι «εθνικόφρονες Έλληνες πολίτες». Δέλεαρ για κατάταξη στα Τ.Α. ήταν μεταξύ άλλων και ο διορισμός των ανδρών τους στο Δημόσιο χωρίς διαγωνισμό μετά την ολοκλήρωση της ετήσιας θητείας τους. Η Διοίκηση των Τ.Α. και το 1ο Τάγμα στρατωνίστηκαν στο στρατόπεδο του 34ου Συντάγματος Πεζικού στο Γουδή, το 2ο στο εργοστάσιο Μαργαρίτη, στην οδό Καλλιρρόης, το 3ο σε στρατιωτικά παραπήγματα της οδού Πατησίων, ενώ η Τιμητική Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη παρέμεινε στις εγκαταστάσεις του στον, τότε, Βασιλικό Κήπο. Για την εύρεση αξιωματικών η κυβέρνηση Ράλλη έδωσε τη δυνατότητα να επανέλθουν όσοι είχαν αποταχθεί για συμμετοχή τους στο βενιζελικό κίνημα του 1935.
Έτσι, στα Τάγματα Ασφαλείας συνυπήρχαν βασιλόφρονες και βενιζελικοί αξιωματικοί… Ο εξοπλισμός τους έγινε από τις γερμανικές Αρχές Κατοχής. Με γερμανικό έγγραφο με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 1943 ζητήθηκαν για τον εξοπλισμό ευζώνων και χωροφυλάκων «20.000 τουφέκια, 7.000 πιστόλια, 2.000 Μινισιόν πιστόλια απ’ τα ιταλικά λάφυρα» τα οποία είχαν δεσμευθεί από τους Ναζί. Σε επόμενο έγγραφο αποκαλύπτεται ότι οι γερμανικές Αρχές στις 25 Νοεμβρίου 1943 προχώρησαν σε μια νέα παραγγελία για 5.234 τουφέκια, 1.688 πιστόλια, 78 M.P. και 133 τουφέκια Μάνλιχερ ενώ αργότερα έγιναν δύο μικρότερες παραγγελίες. (Τα στοιχεία που παραθέτει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης προέρχονται από το Ιστορικό Αρχείο του ΥΠΕΞ, Κεντρική Υπηρεσία 1945, Γερμανική Αστυνομία, φάκελος 64 υποφάκελος 9. Πρόκειται για γερμανικό σημειωματάριο που βρέθηκε στα γραφεία του ΥΠΕΞ και μεταφράστηκε στα ελληνικά).
Ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Ναζί
Από τον Σεπτέμβριο του 1943 στρατιωτικός διοικητής των Τ.Α. και των Ελληνικών Σωμάτων Ασφαλείας ήταν ο εκάστοτε Γερμανός αξιωματικός επικεφαλής των SS. Πολιτικός προϊστάμενος τους ήταν ο Έλληνας Υπουργός Εσωτερικών. Τη θέση αυτή κατείχε από τον Δεκέμβριο του 1942 ως το τέλος της Κατοχής ο Αναστάσιος Ταβουλάρης. Αυτός έδινε τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης και μετέφερε τις γερμανικές διαταγές στους: Βασίλειο Ντερτιλή, Διοικητή του 1ου Συντάγματος Ευζωνικών Ταγμάτων Αθηνών, τον Υποστράτηγο Κωνσταντίνο Γκίνο, Αρχηγό της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, τον Υποστράτηγο Αλέξανδρο Λάμπου, Διευθυντή της Ειδικής Ασφάλειας της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής και τον Αστυνομικό Διευθυντή Νικόλαο Μπουραντά επικεφαλής του Μηχανοκίνητου Τάγματος της Αστυνομίας Πόλεων. Φαίνεται ότι οι Γερμανοί είχαν εξαιρετική συνεργασία με τον Βάλτερ Σιμάνα, Γερμανό Υποστράτηγο, ανώτερο αρχηγό των SS και της Αστυνομίας στην Ελλάδα που μάλιστα έλαβε συγχαρητήρια επιστολή από τον αρχηγό των SS Χίμλερ μετά την αποχώρηση των Ναζί από την Ελλάδα.
Ο Διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας και το ποιόν των ανδρών τους
Πάντως, ο Ταβουλάρης ανέθεσε τη διοίκηση των Ταγμάτων Ασφαλείας σε ένα, τουλάχιστον αμφιλεγόμενο στρατιωτικό, τον Βασίλειο Ντερτιλή που αποστρατεύθηκε ως Συνταγματάρχης το 1926 και επανήλθε ως Υποστράτηγος το 1943. Οι Βρετανοί τόνιζαν ότι επρόκειτο για ένα τυχοδιώκτη που είχε σχέσεις με τον υπόκοσμο. Σύμφωνα με έγγραφο των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών, ο Ντερτιλής αποπέμφθηκε από το στράτευμα διότι «διατηρούσε και διοικούσε προσωπικά έναν οίκο ανοχής στη Ζάκυνθο όταν ήταν διοικητής μονάδας που έδρευε στο νησί».
Από τον Σεπτέμβριο του 1943 στρατιωτικός διοικητής των Τ.Α. και των Ελληνικών Σωμάτων Ασφαλείας ήταν ο εκάστοτε Γερμανός αξιωματικός επικεφαλής των SS. Πολιτικός προϊστάμενος τους ήταν ο Έλληνας Υπουργός Εσωτερικών. Τη θέση αυτή κατείχε από τον Δεκέμβριο του 1942 ως το τέλος της Κατοχής ο Αναστάσιος Ταβουλάρης. Αυτός έδινε τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης και μετέφερε τις γερμανικές διαταγές στους: Βασίλειο Ντερτιλή, Διοικητή του 1ου Συντάγματος Ευζωνικών Ταγμάτων Αθηνών, τον Υποστράτηγο Κωνσταντίνο Γκίνο, Αρχηγό της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, τον Υποστράτηγο Αλέξανδρο Λάμπου, Διευθυντή της Ειδικής Ασφάλειας της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής και τον Αστυνομικό Διευθυντή Νικόλαο Μπουραντά επικεφαλής του Μηχανοκίνητου Τάγματος της Αστυνομίας Πόλεων. Φαίνεται ότι οι Γερμανοί είχαν εξαιρετική συνεργασία με τον Βάλτερ Σιμάνα, Γερμανό Υποστράτηγο, ανώτερο αρχηγό των SS και της Αστυνομίας στην Ελλάδα που μάλιστα έλαβε συγχαρητήρια επιστολή από τον αρχηγό των SS Χίμλερ μετά την αποχώρηση των Ναζί από την Ελλάδα.
Ο Διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας και το ποιόν των ανδρών τους
Πάντως, ο Ταβουλάρης ανέθεσε τη διοίκηση των Ταγμάτων Ασφαλείας σε ένα, τουλάχιστον αμφιλεγόμενο στρατιωτικό, τον Βασίλειο Ντερτιλή που αποστρατεύθηκε ως Συνταγματάρχης το 1926 και επανήλθε ως Υποστράτηγος το 1943. Οι Βρετανοί τόνιζαν ότι επρόκειτο για ένα τυχοδιώκτη που είχε σχέσεις με τον υπόκοσμο. Σύμφωνα με έγγραφο των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών, ο Ντερτιλής αποπέμφθηκε από το στράτευμα διότι «διατηρούσε και διοικούσε προσωπικά έναν οίκο ανοχής στη Ζάκυνθο όταν ήταν διοικητής μονάδας που έδρευε στο νησί».
Βάλτερ Σιμάνα
Πιθανότατα τότε γνωρίστηκε με τον Ταβουλάρη που εκλέχθηκε βουλευτής Ζακύνθου το 1928 και το 1932. Μετά την αποπομπή του από το στράτευμα ο Ντερτιλής ασχολήθηκε επαγγελματικά με τα τυχερά παιχνίδια και με τον Ναπολέοντα Ζέρβα «έγιναν εξέχουσες μορφές διαφόρων χαρτοπαικτικών κέντρων» στην Αθήνα και την επαρχία. Στο έγγραφο των βρετανικών υπηρεσιών γίνεται μνεία στον βασικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι Ζέρβας και Ντερτιλής στην υποστήριξη ή την κατάπνιξη στρατιωτικών κινημάτων στα χρόνια του Μεσοπολέμου αλλά και σε επιφανείς επιχειρηματίες της εποχής όπως ο Πρόδρομος Αθανασιάδης Μποδοσάκης.
Πιθανότατα τότε γνωρίστηκε με τον Ταβουλάρη που εκλέχθηκε βουλευτής Ζακύνθου το 1928 και το 1932. Μετά την αποπομπή του από το στράτευμα ο Ντερτιλής ασχολήθηκε επαγγελματικά με τα τυχερά παιχνίδια και με τον Ναπολέοντα Ζέρβα «έγιναν εξέχουσες μορφές διαφόρων χαρτοπαικτικών κέντρων» στην Αθήνα και την επαρχία. Στο έγγραφο των βρετανικών υπηρεσιών γίνεται μνεία στον βασικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι Ζέρβας και Ντερτιλής στην υποστήριξη ή την κατάπνιξη στρατιωτικών κινημάτων στα χρόνια του Μεσοπολέμου αλλά και σε επιφανείς επιχειρηματίες της εποχής όπως ο Πρόδρομος Αθανασιάδης Μποδοσάκης.
Άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας το 1943
Στα χρόνια της Κατοχής, ο Ντερτιλής με συνεργάτες του ίδρυσαν μια κερδοφόρα εταιρεία αλιείας. Η εταιρεία αυτή απέκτησε «από τους Γερμανούς τα αποκλειστικά δικαιώματα αλιείας στην ακτογραμμή της Ανατολικής Ελλάδας» και σε αντάλλαγμα μετέφερε Γερμανούς πράκτορες στην Τουρκία οι οποίοι στη συνέχεια ανέπτυσσαν κατασκοπευτική δράση κατά των Βρετανών στη Μέση Ανατολή (British National Archives, H5, σειρά 5, φάκελος 248, 15 Μαΐου 1944).
Στα χρόνια της Κατοχής, ο Ντερτιλής με συνεργάτες του ίδρυσαν μια κερδοφόρα εταιρεία αλιείας. Η εταιρεία αυτή απέκτησε «από τους Γερμανούς τα αποκλειστικά δικαιώματα αλιείας στην ακτογραμμή της Ανατολικής Ελλάδας» και σε αντάλλαγμα μετέφερε Γερμανούς πράκτορες στην Τουρκία οι οποίοι στη συνέχεια ανέπτυσσαν κατασκοπευτική δράση κατά των Βρετανών στη Μέση Ανατολή (British National Archives, H5, σειρά 5, φάκελος 248, 15 Μαΐου 1944).
Ο Βάλτερ Σιμάνα επιθεωρεί ταγματασφαλίτες
Αλλά και το ποιόν πολλών ανδρών των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν ήταν διόλου κολακευτικό καθώς σε αυτά κατατάχθηκαν εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, άλλοι που με την κατάταξή τους σε αυτά ήλπιζαν σε διαγραφή του ποινικού τους παρελθόντος ενώ υπήρχαν και κάποιοι που μισούσαν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ καθώς συγγενείς τους είχαν σκοτωθεί από τον ΕΛΑΣ.
Σε χειρόγραφο σημείωμά του, ο Βασίλειος Καραμαλής που εντάχθηκε στα Τάγματα Ασφαλείας Αθηνών στις 15 Σεπτεμβρίου 1944 αναφέρει ότι μόνο στον δικό του Λόχο υπηρετούσαν ένας Επιλοχίας κι ένας Λοχίας μυστηριώδους προέλευσης, ένας Λοχίας «νταβατζής», ένας «χασικλής» που διατηρούσε χασισοποτείο στην Κολοκυνθού και δύο διαβόητοι μαχαιροβγάλτες της Καισαριανής (το χειρόγραφο υπάρχει στο αρχείο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ).
Ο Κρις Γουντχάουζ για τα Τάγματα Ασφαλείας
Ο Κρις Γουντχάουζ (1917-2001) ήταν Βρετανός στρατιωτικός και πολιτικός με σημαντική δράση στην Ελλάδα. Πολέμησε στη χώρα μας ως και την κατάκτηση της Κρήτης από τους Ναζί, είχε βασικό ρόλο στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου και το 1943 ανέλαβε τη θέση του επικεφαλής των αγγλικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Το 1945 επέστρεψε για λίγο στην Αγγλία και θεωρείται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της Ελλάδας στις δυτικές χώρες, καθώς πίεσε τον Τσόρτσιλ για τον σκοπό αυτό.
Αλλά και το ποιόν πολλών ανδρών των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν ήταν διόλου κολακευτικό καθώς σε αυτά κατατάχθηκαν εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, άλλοι που με την κατάταξή τους σε αυτά ήλπιζαν σε διαγραφή του ποινικού τους παρελθόντος ενώ υπήρχαν και κάποιοι που μισούσαν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ καθώς συγγενείς τους είχαν σκοτωθεί από τον ΕΛΑΣ.
Σε χειρόγραφο σημείωμά του, ο Βασίλειος Καραμαλής που εντάχθηκε στα Τάγματα Ασφαλείας Αθηνών στις 15 Σεπτεμβρίου 1944 αναφέρει ότι μόνο στον δικό του Λόχο υπηρετούσαν ένας Επιλοχίας κι ένας Λοχίας μυστηριώδους προέλευσης, ένας Λοχίας «νταβατζής», ένας «χασικλής» που διατηρούσε χασισοποτείο στην Κολοκυνθού και δύο διαβόητοι μαχαιροβγάλτες της Καισαριανής (το χειρόγραφο υπάρχει στο αρχείο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ).
Ο Κρις Γουντχάουζ για τα Τάγματα Ασφαλείας
Ο Κρις Γουντχάουζ (1917-2001) ήταν Βρετανός στρατιωτικός και πολιτικός με σημαντική δράση στην Ελλάδα. Πολέμησε στη χώρα μας ως και την κατάκτηση της Κρήτης από τους Ναζί, είχε βασικό ρόλο στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου και το 1943 ανέλαβε τη θέση του επικεφαλής των αγγλικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Το 1945 επέστρεψε για λίγο στην Αγγλία και θεωρείται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της Ελλάδας στις δυτικές χώρες, καθώς πίεσε τον Τσόρτσιλ για τον σκοπό αυτό.
Κρις Γουντχάουζ
Το 1946 επέστρεψε στην Αθήνα και διετέλεσε Δεύτερος Γραμματέας της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, στο βιβλίο του «ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ» που γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 αναφέρεται σε όλα τα γεγονότα από την εποχή του Μεταξά ως τα τέλη του εμφυλίου. Στο βιβλίο του (420 σελίδες+Παραρτήματα) ο Γουντχάουζ αναφέρεται πολύ συχνά στα Τάγματα Ασφαλείας. Ας δούμε μερικά απ’ όσα γράφει. Θεωρεί ότι τα Τ.Α. ήταν έμπνευση του Θεόδωρου Πάγκαλου και ότι ο Γονατάς απλώς συναίνεσε σιωπηρά. Ο Ράλλης βοηθήθηκε από τους Μπουραντά, Βουλπιώτη και Ταβουλάρη που είχε υποδειχθεί από τον Πάγκαλο (ο οποίος να σημειώσουμε ότι είχε φυλακιστεί και για ποινικά αδικήματα, ανάμεσά τους κι ένα θέμα μ’ ένα καζίνο στην πατρίδα του, την Ελευσίνα!). Οι στρατιωτικοί διοικητές των Ταγμάτων Ασφαλείας, οι Συνταγματάρχες Πλυτζανόπουλος και Παπαδόγγονας ήταν ασήμαντοι γράφει ο Γούντχαουζ, που συνεχίζει αναφέροντας ότι ο Ράλλης έβλεπε τα Τ.Α. ως μια γέφυρα για τη μετάβαση από τη γερμανική Κατοχή στην ελεύθερη Ελλάδα χωρίς χαοτικό διάλειμμα. «Ο υπολογισμός του ήταν εκπληκτικά διορατικός» γράφει ο Βρετανός (σελ. 46).
Περισσότερα, παραθέτει στη σελ. 143. Γράφει ότι τα Τάγματα Ασφαλείας παρουσιάζονταν ως corps d’ elite (Επίλεκτο Σώμα) και περιλάμβαναν μια μονάδα ευζώνων, τα φουστανελοφόρα καμάρια του Ελληνικού Στρατού. Ήταν δημοφιλή μεταξύ του πληθυσμού των επαρχιών όπου δεν είχε εξαπλωθεί το αντιστασιακό κίνημα. Οι αντιστασιακές οργανώσεις τα κατήγγειλαν ομόφωνα με την έγκριση των Συμμάχων του Φεβρουαρίου του 1944. Μεγαλύτερη επιτυχία είχαν εκεί όπου κυριαρχούσε ο ΕΛΑΣ. Το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ερμηνεύουν το γεγονός αυτό για να δείξουν ότι μόνο αυτοί πολεμούσαν τους Ναζί. Όμως κατά τον Γουντχάουζ, κάτι τέτοιο δεν αποδεικνύεται, επειδή τα Τ.Α. δεν ήταν φιλογερμανικά αλλά αντικομμουνιστικά και ως τέτοια τα υποδέχτηκαν οι χωρικοί της Νότιας Ελλάδας.
Πάντως, τον Φεβρουάριο του 1944 το έγγραφο για τα Τ.Α. υπογράφτηκε όχι μόνο από όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις αλλά και από τον εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο της Ελληνικής Ανώτατης Διοίκησης της Αιγύπτου, τις βρετανικές Αρχές κι από έναν Αμερικανό αξιωματικό για λογαριασμό των Αρχών των Η.Π.Α. Στη δε Συμφωνία της Καζέρτας (Σεπτέμβριος 1944) τα Τάγματα Ασφαλείας χαρακτηρίζονται ως «όργανα του εχθρού». Τη Συμφωνία από βρετανικής πλευράς υπέγραψαν ο Γουντχάουζ και ο Ταγματάρχης Τζ. Κ. Γουάινς (Γουντχάουζ, σελ. 145). Με τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας θα ασχοληθούμε εκτενώς σε επόμενο άρθρο μας.
Πηγές:
Μενέλαος Χαραλαμπίδης, «ΟΙ ΔΩΣΙΛΟΓΟΙ», ε’ έκδοση, Εκδόσεις αλεξάνδρεια, Απρίλιος 2024
Κρίστοφερ Μ. Γ. Γουντχάουζ, «ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ: Ελλάδα: Η ταραγμένη δεκαετία (1940-1949)», Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ, 2021.
Το 1946 επέστρεψε στην Αθήνα και διετέλεσε Δεύτερος Γραμματέας της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, στο βιβλίο του «ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ» που γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 αναφέρεται σε όλα τα γεγονότα από την εποχή του Μεταξά ως τα τέλη του εμφυλίου. Στο βιβλίο του (420 σελίδες+Παραρτήματα) ο Γουντχάουζ αναφέρεται πολύ συχνά στα Τάγματα Ασφαλείας. Ας δούμε μερικά απ’ όσα γράφει. Θεωρεί ότι τα Τ.Α. ήταν έμπνευση του Θεόδωρου Πάγκαλου και ότι ο Γονατάς απλώς συναίνεσε σιωπηρά. Ο Ράλλης βοηθήθηκε από τους Μπουραντά, Βουλπιώτη και Ταβουλάρη που είχε υποδειχθεί από τον Πάγκαλο (ο οποίος να σημειώσουμε ότι είχε φυλακιστεί και για ποινικά αδικήματα, ανάμεσά τους κι ένα θέμα μ’ ένα καζίνο στην πατρίδα του, την Ελευσίνα!). Οι στρατιωτικοί διοικητές των Ταγμάτων Ασφαλείας, οι Συνταγματάρχες Πλυτζανόπουλος και Παπαδόγγονας ήταν ασήμαντοι γράφει ο Γούντχαουζ, που συνεχίζει αναφέροντας ότι ο Ράλλης έβλεπε τα Τ.Α. ως μια γέφυρα για τη μετάβαση από τη γερμανική Κατοχή στην ελεύθερη Ελλάδα χωρίς χαοτικό διάλειμμα. «Ο υπολογισμός του ήταν εκπληκτικά διορατικός» γράφει ο Βρετανός (σελ. 46).
Περισσότερα, παραθέτει στη σελ. 143. Γράφει ότι τα Τάγματα Ασφαλείας παρουσιάζονταν ως corps d’ elite (Επίλεκτο Σώμα) και περιλάμβαναν μια μονάδα ευζώνων, τα φουστανελοφόρα καμάρια του Ελληνικού Στρατού. Ήταν δημοφιλή μεταξύ του πληθυσμού των επαρχιών όπου δεν είχε εξαπλωθεί το αντιστασιακό κίνημα. Οι αντιστασιακές οργανώσεις τα κατήγγειλαν ομόφωνα με την έγκριση των Συμμάχων του Φεβρουαρίου του 1944. Μεγαλύτερη επιτυχία είχαν εκεί όπου κυριαρχούσε ο ΕΛΑΣ. Το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ερμηνεύουν το γεγονός αυτό για να δείξουν ότι μόνο αυτοί πολεμούσαν τους Ναζί. Όμως κατά τον Γουντχάουζ, κάτι τέτοιο δεν αποδεικνύεται, επειδή τα Τ.Α. δεν ήταν φιλογερμανικά αλλά αντικομμουνιστικά και ως τέτοια τα υποδέχτηκαν οι χωρικοί της Νότιας Ελλάδας.
Πάντως, τον Φεβρουάριο του 1944 το έγγραφο για τα Τ.Α. υπογράφτηκε όχι μόνο από όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις αλλά και από τον εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο της Ελληνικής Ανώτατης Διοίκησης της Αιγύπτου, τις βρετανικές Αρχές κι από έναν Αμερικανό αξιωματικό για λογαριασμό των Αρχών των Η.Π.Α. Στη δε Συμφωνία της Καζέρτας (Σεπτέμβριος 1944) τα Τάγματα Ασφαλείας χαρακτηρίζονται ως «όργανα του εχθρού». Τη Συμφωνία από βρετανικής πλευράς υπέγραψαν ο Γουντχάουζ και ο Ταγματάρχης Τζ. Κ. Γουάινς (Γουντχάουζ, σελ. 145). Με τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας θα ασχοληθούμε εκτενώς σε επόμενο άρθρο μας.
Πηγές:
Μενέλαος Χαραλαμπίδης, «ΟΙ ΔΩΣΙΛΟΓΟΙ», ε’ έκδοση, Εκδόσεις αλεξάνδρεια, Απρίλιος 2024
Κρίστοφερ Μ. Γ. Γουντχάουζ, «ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ: Ελλάδα: Η ταραγμένη δεκαετία (1940-1949)», Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ, 2021.
Μιχάλης Στούκας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ