Η διαδικασία επιλογής της ελληνικής ταινίας που θα εκπροσωπήσει τη χώρα στα Όσκαρ του 2024 στην κατηγορία Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις εντός της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας, οδηγώντας σε ένα πρωτοφανές κύμα διαμαρτυριών και μπαράζ ανακοινώσεων.
Η διαδικασία ξεκίνησε, όπως κάθε χρόνο, με τη δημιουργία μιας επιτροπής από το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), η οποία θα είχε την ευθύνη να προτείνει την ταινία που θα κατατεθεί στην Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου. Η επιτροπή αυτή αρχικά απαρτιζόταν από τέσσερα μέλη, μεταξύ των οποίων ο σκηνοθέτης Βασίλης Κεκάτος, η ηθοποιός Κόρα Καρβούνη, η κριτικός κινηματογράφου Λήδα Γαλανού και η σεναριογράφος Κάλλια Παπαδάκη. Ο Βασίλης Κεκάτος είχε μάλιστα οριστεί Πρόεδρος της επιτροπής και τα μέλη είχαν λάβει επιβεβαίωση συμμετοχής, καθώς και πρόσβαση σε links για την παρακολούθηση των υποψήφιων ταινιών.
Ωστόσο, πριν η επιτροπή προλάβει να ξεκινήσει τη διαδικασία ψηφοφορίας, το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε στα μέλη της ότι η πρόσκληση είχε γίνει «εκ παραδρομής» και ότι θα οριστεί νέα επιτροπή. Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου (ΕΑΚ) να εκφράζει δημόσια τις ανησυχίες της και να ζητά εξηγήσεις για τις «μεθοδεύσεις που δεν τιμούν» το Υπουργείο.
Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Βασίλης Κεκάτος χαρακτήρισε την κατάσταση ως «φιάσκο» με ανάρτησή του στο Facebook.
Το Υπουργείο Πολιτισμού, σύμφωνα και με σχετική ανακοίνωση στη Διαύγεια, προχώρησε στη σύσταση νέας επιτροπής, η οποία απαρτίζεται από επτά μέλη, μεταξύ των οποίων ο σεναριογράφος Εβαν Σπηλιωτόπουλος, Πρόεδρος της επιτροπής και σεναριογράφος, ο κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Δανίκας ως Αντιπρόεδρος, η Χριστίνα Λαζαρίδη, σεναριογράφος, η σκηνοθέτρια Ασημίνα Προέδρου, της οποίας η ταινία «Πίσω από τις Θημωνιές» αποτέλεσε την περσινή πρόταση του ΥΠΠΟ, ο σκηνοθέτης-animator Παναγιώτης Ράππας, ο Σπύρος Ταραβήρας, σκηνοθέτης, και ο ηθοποιός Βασίλης Χαραλαμπόπουλος.
Ωστόσο, η Ασημίνα Προέδρου δήλωσε την παραίτησή της, αφού «αρνείται» να «νομιμοποιήσει» τη διαδικασία.
Η ανακοίνωση αυτής της αλλαγής προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη αναστάτωση στην κινηματογραφική κοινότητα της χώρας, με αποτέλεσμα 20 από τις 23 ταινίες που πληρούσαν τις προϋποθέσεις να αποσυρθούν από τη διαδικασία, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ Ενώσεις και Σωματεία του ελληνικού κινηματογραφικού/οπτικοακουστικού χώρου, ΕΣΠΕΚ, ΣΑΠΟΕ, ΕΕΝ και PACT, προχώρησαν σε κοινή ανακοίνωση.
«Γιατί αντικαταστάθηκε η επιτροπή επιλογής της ελληνικής υποψηφιότητας για το Διεθνές Όσκαρ;», ρωτά το ΥΠΠΟ με ανακοίνωσή της η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου (ΕΑΚ). Σύμφωνα με την ΕΑΚ, «στις αρχές Αυγούστου το ΥΠΠΟ προχώρησε στη σύσταση της επταμελούς επιτροπής που θα επιλέξει τη φετινή πρόταση της Ελλάδας για το Βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Το αρμόδιο Τμήμα Κινηματογραφίας και Οπτικοακουστικών Μέσων απηύθυνε πρόσκληση συμμετοχής στην επιτροπή στα μέλη της ΕΑΚ σκηνοθέτη Βασίλη Κεκάτο, κριτικό κινηματογράφου Λήδα Γαλανού και ηθοποιό Κόρα Καρβούνη, καθώς και στη σεναριογράφο Κάλλια Παπαδάκη, την οποία και οι τέσσερις αποδέχθηκαν».
Όπως σημειώνει η Ακαδημία στην ανακοίνωσή της, κι ενώ η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΠΟ στις 11/8 «απέστειλε email στους εν λόγω συναδέλφους με το οποίο επιβεβαίωσε τη συμμετοχή τους στην επιτροπή», δύο μέρες μετά «οι τέσσερις συνάδελφοι έλαβαν email από την προϊσταμένη του Τμήματος Κινηματογραφίας και Οπτικοακουστικών Μέσων που τους ενημέρωνε ότι εκ παραδρομής σάς ανακοινώθηκε η συμμετοχή σας στην Επιτροπή που θα γνωμοδοτήσει όσον αφορά στην ελληνική υποψηφιότητα για την 97η διοργάνωση των βραβείων OSCAR, συμμετοχή η οποία, δυστυχώς, δεν οριστικοποιήθηκε».
Η ΕΑΚ τονίζει ότι «το παραπάνω περιστατικό θίγει το πρόσωπο και το κύρος των εν λόγω συναδέλφων» και «πλήττει την αξιοπιστία και την αξιοκρατία της νεοσύστατης επταμελούς επιτροπής που ανακοινώθηκε στη Διαύγεια στις 13 Αυγούστου, λίγες μόνο ώρες μετά τις “διορθωτικές επιστολές”». Παράλληλα, ζητά από το ΥΠΠΟ «να δώσει άμεσα και δημόσια εξηγήσεις για όλα τα παραπάνω» και, εκ νέου, από την Ελληνική Πολιτεία «να αναθέσει στην ΕΑΚ την ευθύνη επιλογής της ελληνικής υποψηφιότητας για το βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας κατ’ αντιστοιχία με άλλες Ακαδημίες, όπως της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας».
Το Υπουργείο Πολιτισμού απάντησε στις παραπάνω αντιδράσεις, σημειώνοντας ότι έχουν ήδη κινηθεί οι διαδικασίες από τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα για το θέμα της «εκ παραδρομής» της δήθεν απόφασης. Η υπόθεση παραμένει ανοιχτή, με την κινηματογραφική κοινότητα να αναμένει τις επόμενες κινήσεις και απαντήσεις από την πλευρά του Υπουργείου.
Οι 20 ταινίες που αποσύρθηκαν από τα Όσκαρ
- Εξέλιξη (Περικλής Χούρσογλου)
- Κουραμπιέδες από χιόνι (Γιάννης Τσιμιτσέλης)
- Animal (Σοφία Εξάρχου)
- Ladies in waiting (Ιωάννα Τσουκαλά)
- Η Μητέρα του Σταθμού (Κωστούλα Τωμαδάκη)
- Άκουσέ με (Μαρία Ντούζα)
- Tranzit (Κάρολος Ζωναράς)
- Επιχείρηση Άστρο (Βασίλης Τσικάρας)
- Αδέσποτα κορμιά (Ελίνα Ψύκου)
- Dolls of Dresden (Γιώργος Καλομενόπουλος)
- Embryo Larva Butterfly (Κύρος Παπαβασιλείου)
- Επαγγελματίας Υπνοβάτης (Βασίλης Ραΐσης)
- Πολύδροσο (Αλέξανδρος Βούλγαρης)
- Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα (Χρήστος Ανδριανόπουλος)
- Μέντιουμ (Χριστίνα Ιωακειμίδη)
- Avant Drag! (Φιλ Ιερόπουλος)
- Γιάννης Σπανός Πίσω απ’ τη μαρκίζα (Άρης Δόριζας)
- Το καλοκαίρι της Κάρμεν (Ζαχαρίας Μαυροειδής)
- Νυχτερινός εκφωνητής (Ρένος Χαραλαμπίδης)
- Ο τελευταίος ταξιτζής (Στέργιος Πάσχος)
Οι 3 ταινίες που παραμένουν
- Φόνισσα (Εύα Νάθενα)
- Μινόρε (Κωνσταντίνος Κουτσολιώτας)
- Ο Καπετάν Μιχάλης (Κώστας Χαραλάμπους)
Η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού
Προς Δ.Σ.
Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου (ΕΑΚ)
Ένωση Σκηνοθετών-Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου (ΕΣΠΕΚ)
Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων (ΣΑΠΟΕ)
Ένωση Ελληνικού Ντοκιμαντέρ (ΕΕΝ)
Ένωση Παραγωγών Έργων Επικοινωνίας (PACT)
Το Υπουργείο Πολιτισμού, παγίως, αντιμετωπίζει με διαφάνεια και σοβαρότητα τον ύψιστο θεσμό στον χώρο του κινηματογράφου, των βραβείων OSCAR Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους.
Αναφορικά με την επιστολή σας και τα ερωτήματά σας ,που είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες, σχετικά με την σύσταση της επιτροπής για την επιλογή της ελληνικής υποψηφιότητας, σας ενημερώνουμε:
Το ΥΠΠΟ έχει στην αρμοδιότητά του την επιλογή και συγκρότηση της επιτροπής, όπως άλλωστε συμβαίνει και στις περισσότερες χώρες που συμμετέχουν στις ανάλογες διαγωνιστικές διαδικασίες και μάλιστα, με υψηλού επιπέδου, εκπροσωπήσεις. Το ΥΠΠΟ παραμένει θεματοφύλακας της διαδικασίας προκειμένου να διασφαλίζεται όχι μόνον η αντικειμενικότητα αλλά και το κύρος της επιτροπής.
Πριν από την 13η Αυγούστου δεν είχε πραγματοποιηθεί ο ορισμός επιτροπής, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το Νόμο. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ , με μία απλή σας αναζήτηση. Επιπλέον, διευκρινίζεται ότι η επιλογή των μελών της επιτροπής για την αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων για τα βραβεία OSCAR Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους συγκροτήθηκε από πρόσωπα υψηλού κύρους σχετιζόμενα με τον θεσμό και έχοντας επιδείξει σημαντικά δείγματα γραφής στον ίδιο το θεσμό. Έτσι διασφαλίζεται η ακεραιότητα της διαδικασίας και της επιλογής της πλέον κατάλληλης ταινίας να εκπροσωπήσει την χώρα μας.
Σημειώνεται ότι για το θέμα της «εκ παραδρομής» της δήθεν απόφασης, έχουν ήδη κινηθεί οι διαδικασίες από τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα του ΥΠΠΟ.
Με εκτίμηση
Ιάσων Φωτήλας
Υφυπουργός Πολιτισμού
Η ανακοίνωση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου
Στις αρχές Αυγούστου το ΥΠΠΟ προχώρησε στη σύσταση της επταμελούς επιτροπής που θα επιλέξει τη φετινή πρόταση της Ελλάδας για το Βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Το αρμόδιο Τμήμα Κινηματογραφίας και Οπτικοακουστικών Μέσων απηύθυνε πρόσκληση συμμετοχής στην επιτροπή στα μέλη της ΕΑΚ σκηνοθέτη Βασίλη Κεκάτο, κριτικό κινηματογράφου Λήδα Γαλανού και ηθοποιό Κόρα Καρβούνη, καθώς και στη σεναριογράφο Κάλλια Παπαδάκη, την οποία και οι τέσσερις αποδέχθηκαν.
Στις 11 Αυγούστου, η ως άνω Διεύθυνση του ΥΠΠΟ απέστειλε email στους εν λόγω συναδέλφους με το οποίο επιβεβαίωσε τη συμμετοχή τους στην επιτροπή, ορίζοντας μάλιστα ως πρόεδρο τον Βασίλη Κεκάτο. Στο ίδιο email τους κοινοποιήθηκαν οι σύνδεσμοι των ταινιών (links) προκειμένου να δουν και να αξιολογήσουν τα υποψήφια έργα εν όψει διαδικτυακής σύσκεψης όπου θα διαβουλεύονταν για την τελική απόφαση.
Δύο μέρες μετά, στις 13 Αυγούστου, οι τέσσερις συνάδελφοι έλαβαν email από την προϊσταμένη του Τμήματος Κινηματογραφίας και Οπτικοακουστικών Μέσων που τους ενημέρωνε ότι “εκ παραδρομής σάς ανακοινώθηκε η συμμετοχή σας στην Επιτροπή που θα γνωμοδοτήσει όσον αφορά στην ελληνική υποψηφιότητα για την 97η διοργάνωση των βραβείων OSCAR, συμμετοχή η οποία, δυστυχώς, δεν οριστικοποιήθηκε”.
Το παραπάνω περιστατικό θίγει το πρόσωπο και το κύρος των εν λόγω συναδέλφων. Πολύ περισσότερο όμως πλήττει την αξιοπιστία και την αξιοκρατία της νεοσύστατης επταμελούς επιτροπής που ανακοινώθηκε στην Διαύγεια στις 13 Αυγούστου, λίγες μόνο ώρες μετά τις “διορθωτικές επιστολές”. Ζητάμε από το Υπουργείο να δώσει άμεσα και δημόσια εξηγήσεις για όλα τα παραπάνω προκειμένου να απαντηθούν οι εύλογες απορίες του συνόλου της κινηματογραφικής κοινότητας για τα κίνητρα και τα αίτια αυτής της αντικατάστασης.
Ποιος και γιατί αποφάσισε την αντικατάσταση των συναδέλφων με συνοπτικές διαδικασίες;
Υπήρξε πίεση προς το ΥΠΠΟ για αλλαγή μελών της επιτροπής από οποιοδήποτε πρόσωπο σχετιζόμενο με τις υποψήφιες ταινίες;
Με αφορμή τον απαράδεκτο και θλιβερό αυτόν χειρισμό από μεριάς ΥΠΠΟ, ζητάμε εκ νέου από την Ελληνική Πολιτεία να αναθέσει στην ΕΑΚ την ευθύνη επιλογής της ελληνικής υποψηφιότητας για το βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας κατ’ αντιστοιχία με άλλες Ακαδημίες, όπως της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας. Το πάγιο αυτό αίτημα της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου έχουμε κατ’ επανάληψη θέσει στους εκάστοτε Υφυπουργούς Σύγχρονου Πολιτισμού τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Η ανάληψη της διαδικασίας από την ΕΑΚ είναι απολύτως εύλογη, ως ισότιμος φορέας με την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου. Για τον λόγο αυτό, από την ίδρυσή της, η ΕΑΚ κάθε χρόνο κάνει τη δική της πρόταση για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας στο ΥΠΠΟ. Η πρόταση αυτή προκύπτει από ηλεκτρονική ψηφοφορία των μελών σε ειδικά σχεδιασμένη πλατφόρμα εποπτευόμενη από συμβολαιογράφο, αδιάβλητη από συγκυριακές πιέσεις και τυχόν καθοδηγούμενες επιλογές προσώπων. Επιπλέον, τα μέλη της ΕΑΚ ως επαγγελματίες από όλο το φάσμα του οπτικοακουστικού κλάδου αποτελούν την μέγιστη εγγύηση για την ευθυκρισία στην ανάδειξη της υποψήφιας ταινίας.
Βάσει του Ν.3905/2010, άρθρο 35, ο τρόπος επιλογής της ελληνικής υποψηφιότητας είναι στην κρίση του/της εκάστοτε Υπουργού Πολιτισμού, εξού και δεν απαιτείται νομοθετική ρύθμιση αλλά Υπουργική Απόφαση για να γίνει η μετάβαση της ευθύνης στην ΕΑΚ.
Ευελπιστούμε στην άμεση ανταπόκριση του ΥΠΠΟ σε όλα τα παραπάνω.
Η κοινή ανακοίνωση των ΕΣΠΕΚ, ΣΑΠΟΕ, ΕΕΝ και PACT
Έχουμε ενημερωθεί επώνυμα από επαγγελματίες του χώρου και συναδέλφους — και συγκεκριμένα από τη Λήδα Γαλανού (κριτικό κινηματογράφου), Κάλλια Παπαδάκη (συγγραφέα, σεναριογράφο), Κόρα Καρβούνη (ηθοποιό) και Βασίλη Κεκάτο (σκηνοθέτη, σεναριογράφο) — ότι τους έγινε πρόταση από το Υπουργείο Πολιτισμού να είναι μέλη της γνωμοδοτικής επιτροπής επιλογής της ελληνικής πρότασης για το Βραβείο ΟΣΚΑΡ Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους. Δέχτηκαν την πρόταση, έλαβαν τα λινκ των ταινιών, για να ενημερωθούν την τελευταία στιγμή ότι δεν είναι μέλη της επιτροπής και πως η πρόταση έγινε “εκ παραδρομής”.
Την ίδια στιγμή, στη Διαύγεια, δημοσιευόταν η σύσταση μιας εντελώς διαφορετικής επιτροπής που αποτελείται από τους — Έβαν Σπηλιωτόπουλο (σεναριογράφο), Δημήτρη Δανίκα (κριτικό κινηματογράφου), Χριστίνα Λαζαρίδη (σεναριογράφο), Ασημίνα Προέδρου (σκηνοθέτη), Παναγιώτη Ράππα (σκηνοθέτη-animator), Σπύρο Ταραβήρα (σκηνοθέτη) και Βασίλη Χαραλαμπόπουλο (ηθοποιό).
Παρακολουθούμε έκπληκτοι το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού να υποσκάπτει τις διαδικασίες που το ίδιο επέλεξε και να δημιουργεί υπόνοιες για μεθοδεύσεις που δεν το τιμούν, όπως δεν τιμούν και τους επαγγελματίες του χώρου — και της αρχικής, όπως και της παρούσας επιτροπής – αλλά ούτε και την ταινία που τελικά θα επιλεγεί.
Ζητάμε από το Υπουργείο Πολιτισμού να ξεκαθαρίσει επίσημα:
Α) το χρονικό αυτής της «εκ παραδρομής» απόφασης και το σκεπτικό με το οποίο έγινε αυτή η ριζική μεταστροφή εν μέσω θέρους.
Β) αν πιστεύει πως η διασπορά και η αποστολή έργων πνευματικής ιδιοκτησίας από επίσημους φορείς σε ανθρώπους που δεν είναι εν τέλει μέλη ενός κρατικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελεί ένδειξη σοβαρότητας και διαφάνειας.
Επισημαίνουμε ότι από τη σύσταση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, παραμένει το ερώτημα σχετικά με τη διαδικασία επιλογής της επίσημης ελληνικής πρότασης για συμμετοχή στο Βραβείο Διεθνούς Ταινίας της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου:
- η ταινία πρέπει να προτείνεται μέσω ψηφοφορίας των μέλων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (ΕΑΚ);
- ή από μια επιτροπή ειδικών που συγκροτεί το Υπουργείο Πολιτισμού;
Διαχρονικά το Υπ. Πο. επιμένει στη δεύτερη λύση. Εμείς με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι η διαδικασία ψηφοφορίας μέσω της ΕΑΚ είναι η μόνη που μπορεί να εξυπηρετήσει αυτή την επιλογή με διαφάνεια, σοβαρότητα και αξιοπιστία, και χωρίς να θίγει το σινεμά, τους ανθρώπους του και το έργο τους.
Τα Διοικητικά Συμβούλια των:
Ένωση Σκηνοθετών-Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου (ΕΣΠΕΚ)
Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων (ΣΑΠΟΕ)
Ένωση Ελληνικού Ντοκιμαντέρ (ΕΕΝ)
Ένωση Παραγωγών Έργων Επικοινωνίας (PACT)