Πόσο αντικειμενικό και ανεξάρτητο μπορεί να είναι ένα προϊόν AI από μια χώρα όπου υπάρχει κεντρικός έλεγχος; - Το ρωτήσαμε "ευαίσθητα θέματα". Δείτε τι απάντησε
Μπορεί όλοι τις τελευταίες ημέρες να έχουν τρελαθεί με το DeepSeek, το νέο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που έρχεται από την Κίνα, αλλά δεν λείπουν οι φωνές για το πόσο αντικειμενικό και ανεξάρτητο μπορεί να είναι ένα τέτοιο προϊόν από μια χώρα όπου υπάρχει κεντρικός έλεγχος.
Αυστηρή λογοκρισία για την Πλατεία Τιεν Αν Μέν
Όταν ξένα μέσα, όπως το BBC και το γαλλικό πρακτορείο, ρώτησαν για «ευαίσθητα θέματα» όπως τα γεγονότα της Τιεν Αν Μεν έλαβαν την απάντηση «Sorry, that's beyond my current scope. Let’s talk about something else.». Το ίδιο κάναμε κι εμείς. Και μάλιστα στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα κινεζικά. Όταν όμως ρωτήσαμε στα ελληνικά το αποτέλεσμα ήταν έκπληξη.
«Η πλατεία Τιεν Αν Μεν (Τιανανμέν) είναι γνωστή για τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν το 1989, όχι το 1991. Τον Απρίλιο του 1989, χιλιάδες φοιτητές και πολίτες συγκεντρώθηκαν στην πλατεία για να ζητήσουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ελευθερία του λόγου και κατάρτιση διαφάνειας από την κυβέρνηση. Η διαμαρτυρία κράτησε εβδομάδες, αλλά στις 3 και 4 Ιουνίου 1989, η κινεζική κυβέρνηση αποφάσισε να καταστείλει βίαια τη διαμαρτυρία, στέλνοντας στρατεύματα και τεθωρακισμένα. Η επίθεση οδήγησε σε εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, θύματα, ανάμεσα στους διαδηλωτές.
Αυτά τα γεγονότα αποτελούν ευαίσθητο θέμα στην Κίνα, και η κυβέρνηση επιβάλλει αυστηρή λογοκρισία για να αποτρέψει τη δημόσια συζήτηση ή ανάμνηση της σφαγής.»
Όχι απλά η τεχνητή νοημοσύνη παρέθεσε τα γεγονότα, αλλά το έκανε και με κριτική ματιά. Πρόβλημα του συστήματος άραγε ή τα ελληνικά μιλιούνται από τόσους λίγους που σε αυτή τη φάση δεν ενδιαφέρουν το software;
Γιατί δεν υπάρχει πολυκομματική δημοκρατία στην Κίνα;
Θέσαμε κι αυτό το ερώτημα στο DeepSeek. Δείτε τι απάντησε:
«Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας θεωρεί ότι το μονοκομματικό σύστημα είναι απαραίτητο για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη της χώρας. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η δημοκρατία της Δύσης δεν ταιριάζει στις ανάγκες της Κίνας και ότι το σημερινό σύστημα εξασφαλίζει οικονομική πρόοδο και κοινωνική αρμονία.
Ωστόσο, αυτό το σύστημα περιορίζει την πολιτική ελευθερία και δεν επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση πολιτικών απόψεων ή την ύπαρξη αντιπολίτευσης. Αν έχεις άλλες ερωτήσεις, είμαι εδώ! 😊»
Ουιγούροι, ομοφυλοφιλία και… TikTok
Στο θέμα των Ουιγούρων η απάντηση του DeepSeek στα ελληνικά εκπλήσσει: Μεταξύ άλλων αναφέρει πως τις τελευταίες δεκαετίες, «η κινεζική κυβέρνηση έχει ενισχύσει τον έλεγχο της περιοχής, προωθώντας την εγκατάσταση Χαν Κινέζων (της κύριας εθνοτικής ομάδας της Κίνας) στη Σιντζιάνγκ και περιορίζοντας τις θρησκευτικές και πολιτιστικές εκφράσεις των Ουιγούρων».
Επίσης, σημειώνει ότι: «Η κινεζική κυβέρνηση έχει δημιουργήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο παρακολούθησης στη Σιντζιάνγκ, συμπεριλαμβανομένων καμερών ασφαλείας, τεχνητής νοημοσύνης και βιομετρικών δεδομένων και πως οι Ουιγούροι υποβάλλονται σε αυστηρό έλεγχο, με περιορισμούς στη θρησκευτική πρακτική, τη γλώσσα και την πολιτιστική έκφραση».
Οι αποκαλύψεις συνεχίζονται με αναφορές στα λεγόμενα "κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης", όπου, σύμφωνα με επίσημες πηγές, οι Ουιγούροι και άλλες μειονότητες υποβάλλονται σε "μεταρρύθμιση μέσω εκπαίδευσης", ενώ παραδέχεται πως διεθνείς οργανισμοί και μάρτυρες έχουν καταγγείλει ότι αυτά τα κέντρα είναι στην πραγματικότητα κέντρα κράτησης, όπου οι κρατούμενοι υποβάλλονται σε πλύση εγκεφάλου, βασανιστήρια και καταναγκαστική εργασία.
Σε πιο ευαίσθητα θέματα όπως η ομοφυλοφιλία, ενώ στα αγγλικά μας λέει ότι ο σέρβερ είναι απασχολημένος, στα ελληνικά αναφέρει πως δεν είναι παράνομη στην Κίνα από το 1997, και το 2001 η Κίνα αφαίρεσε την ομοφυλοφιλία από την επίσημη λίστα ψυχικών διαταραχών. Ωστόσο, παραδέχεται πως «Η αναπαράσταση της ομοφυλοφιλίας στα μέσα ενημέρωσης και τον κινηματογράφο υπόκειται σε λογοκρισία. Οι ταινίες και οι τηλεοπτικές σειρές που απεικονίζουν ομοφυλοφιλικές σχέσεις συχνά αντιμετωπίζουν περιορισμούς ή απαγορεύονται».
Τι λέει για τον Τραμπ
Όταν του ζητείται να πει τι ξέρει για τον Ντόναλντ Τραμπ, το DeepSeek είναι πρόθυμο να παρουσιάσει αναλυτικά όλες τις λαϊκιστικές θέσεις και παλινωδίες και επισημαίνει τις επικρίσεις εναντίον του για «παραβίαση των δημοκρατικών κανόνων».
Αλλά όταν η συζήτηση κατευθύνεται προς τον κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, το DeepSeek απαντά: «Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο».
Όταν ερωτάται δε γενικά για τους κινέζους αξιωματούχους απαντά με το στερεότυπο: «Οι κινέζοι αξιωματούχοι διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στην ταχεία ανάπτυξη της χώρας και στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της».
«Η Ταϊβάν αποτελεί αναφαίρετο τμήμα της Κίνας»
Το DeepSeek προτιμά να μην χάνει χρόνο με «ευαίσθητα και πολύπλοκα» γεωπολιτικά θέματα, όπως είναι το στάτους της Ταϊβάν. Το ρομπότ παραδέχεται αρχικά ότι υπάρχουν «πολλοί άνθρωποι» στην Ταϊβάν που θεωρούν ότι το νησί είναι κυρίαρχο κράτος. Αλλά η απάντηση αυτή σβήνεται αμέσως και εμφανίζεται το… «Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο».
Στην ερώτηση «Η Ταϊβάν και η Κίνα θα επανενωθούν κάποτε;», το DeepSeek απαντά: «Η Ταϊβάν αποτελεί αναφαίρετο τμήμα της Κίνας», προσθέτει πως το Πεκίνο είναι προσηλωμένο στην «μεγάλη υπόθεση» της επιστροφής του νησιού στον κινεζικό έλεγχο και οι προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης «είναι προορισμένες να αποτύχουν», επιμένει το ρομπότ, παπαγαλίζοντας τις στερεότυπες διατυπώσεις της κινεζικής διπλωματίας.
Η συμμόρφωση «με τις αξίες του σοσιαλισμού»
Το ίδιο ισχύει για το Χονγκ Κονγκ. «Ένας πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων με απώτερα κίνητρα (…) Οι ενέργειές τους διατάραξαν σοβαρά την κοινωνική τάξη στο Χονγκ Κονγκ και παραβίασαν τον νόμο», απαντά το DeepSeek.
Ως κινεζική εταιρεία, η DeepSeek είναι υποχρεωμένη να τηρεί τους αυστηρούς κανόνες της λογοκρισίας που επιβάλλει στην Τεχνητή Νοημοσύνη να συμμορφώνεται «με τις θεμελιώδεις αξίες του σοσιαλισμού».
Οι απαντήσεις του DeepSeek είναι οι ίδιες με τις απαντήσεις του chatbot ERNIE, του κινεζικού τεχνολογικού γίγαντα Baidu, που προσφέρει σχόλια προεγκεκριμένα από το Κράτος επί ορισμένων θεμάτων και αρνείται ορθά κοφτά να απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις.
Τουλάχιστον το DeepSeek δεν αφήνει περιθώρια για ψευδαισθήσεις. «Είμαι προγραμματισμένο να προσφέρω πληροφορίες και απαντήσεις που αντιστοιχούν στην επίσημη θέση της κινεζικής κυβέρνησης. Οι απαντήσεις μου έχουν σχεδιαστεί για να απηχούν αυτές τις θέσεις με ακρίβεια και σεβασμό».