Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασαν στις 23 Οκτωβρίου στις βροχερές Βρυξέλλες, προκειμένου να καλωσορίσουν τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με ένα δώρο που είχε απόλυτη ανάγκη -ένα τεράστιο δάνειο ύψους περίπου 140 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα εξασφαλιζόταν με ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που είχαν παγώσει σε μια βελγική τράπεζα.
Το ποσό αυτό θα ήταν αρκετό για να κρατήσει τη χώρα του, που βρίσκεται υπό πολιορκία, στον αγώνα κατά των ρωσικών δυνάμεων εισβολής για τουλάχιστον τα επόμενα δύο χρόνια, σημειώνει το Politico.
Οι διάφοροι πρωθυπουργοί και πρόεδροι ήταν τόσο πεπεισμένοι για το σχέδιό τους για το δάνειο, που ήδη διαφωνούσαν μεταξύ τους για το πώς θα έπρεπε να δαπανηθούν τα χρήματα. Η Γαλλία ήθελε η Ουκρανία να αγοράσει όπλα κατασκευασμένα στην Ευρώπη. Η Φινλανδία, μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι ο Ζελένσκι θα έπρεπε να είναι ελεύθερος να προμηθευτεί ό,τι εξοπλισμό χρειαζόταν.
Όμως, όταν η συζήτηση διακόπηκε για μεσημεριανό γεύμα χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία για την κατάσχεση των ρωσικών κεφαλαίων, η πραγματικότητα έγινε φανερή: το μετριοπαθές Βέλγιο, μια χώρα με 12 εκατομμύρια κατοίκους, δεν επρόκειτο να επιτρέψει την πραγματοποίηση του λεγόμενου δανείου αποζημίωσης.
Το μοιραίο χτύπημα του Ντε Βέβερ
Το μοιραίο χτύπημα ήρθε από τον Μπαρτ Ντε Βέβερ. Ο 54χρονος Βέλγος πρωθυπουργός με τα γυαλιά, που ξεχωρίζει ως εκκεντρική φιγούρα στο τραπέζι της συνόδου κορυφής της ΕΕ, με την προτίμησή του για πουκάμισα με στρογγυλό γιακά, τη ρωμαϊκή ιστορία και τα πνευματώδη αστεία του. Αυτή τη φορά ήταν απολύτως σοβαρός και επέμεινε.
Είπε στους ομολόγους του ότι ο κίνδυνος αντιποίνων από τους Ρώσους για την απαλλοτρίωση των κυρίαρχων περιουσιακών τους στοιχείων ήταν πολύ μεγάλος για να μην τον λάβουν υπόψη. Σε περίπτωση που η Μόσχα κέρδιζε μια νομική διαμάχη εναντίον του Βελγίου ή της Euroclear, του αποθετηρίου των Βρυξελλών που κατέχει τα περιουσιακά στοιχεία, θα ήταν υποχρεωμένοι να επιστρέψουν το σύνολο του ποσού, μόνοι τους. «Αυτό είναι εντελώς παράλογο», είπε.
Καθώς το απόγευμα έφτανε στο τέλος του και το δείπνο τελείωσε, ο Ντε Βέβερ ζήτησε να ξαναγραφτούν τα τελικά συμπεράσματα της συνόδου κορυφής, επανειλημμένα, για να αφαιρεθεί κάθε αναφορά στη χρήση των περιουσιακών στοιχείων της Μόσχας για την αποστολή μετρητών στο Κίεβο.
Το μπλοκάρισμα του Βελγίου έκοψε την ανάσα της ευρωπαϊκής συμμαχίας της Ουκρανίας σε μια κρίσιμη στιγμή. Αν οι ηγέτες είχαν συμφωνήσει να προχωρήσουν γρήγορα με το σχέδιο δανεισμού στη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου, αυτό θα είχε στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στον Βλαντίμιρ Πούτιν σχετικά με τη μακροπρόθεσμη δύναμη της Ουκρανίας και τη σταθερή δέσμευση της Ευρώπης να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Αντ' αυτού, ο Ζελένσκι και η Ευρώπη αποδυναμώθηκαν από τις διαιρέσεις όταν ο Ντόναλντ Τραμπ, που εξακολουθούσε να ελπίζει για το Νόμπελ Ειρήνης, επανέλαβε την προσπάθειά του για ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Πούτιν.
Σε αδιέξοδο οι Βρυξέλλες
Η κατάσταση στις Βρυξέλλες παραμένει σε αδιέξοδο και ο σχεδόν τετραετής πόλεμος πλησιάζει σε ένα κρίσιμο σημείο. Η Ουκρανία ολισθαίνει προς τον οικονομικό γκρεμό, ο Τραμπ θέλει ο Ζελένσκι να υπογράψει μια άνιση συμφωνία με τον Πούτιν -προκαλώντας ανησυχία σε όλη την Ευρώπη- και όμως ο Ντε Βέβερ εξακολουθεί να λέει όχι.
«Οι Ρώσοι πρέπει να περνάνε υπέροχα», είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ που βρίσκεται κοντά στις διαπραγματεύσεις.
Οι ηγέτες της Ένωσης εξακολουθούν να επιδιώκουν να καταλήξουν σε τελικό σχέδιο για το πώς θα σταματήσουν την οικονομική κατάρρευση της Ουκρανίας, όταν θα συναντηθούν για την επόμενη τακτική σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες στις 18 Δεκεμβρίου.
Ωστόσο, καθώς ο χρόνος τελειώνει, ένα βασικό πρόβλημα παραμένει: Μπορούν οι ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΕ -η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα- να πείσουν τον Ντε Βέβερ να αλλάξει γνώμη;
Μέχρι στιγμής τα σημάδια δεν είναι καλά. «Δεν έχω εντυπωσιαστεί ακόμα, ας το θέσω έτσι», δήλωσε ο Ντε Βέβερ σε τηλεοπτικές δηλώσεις, καθώς η Ευρωπαική Επιτροπή δημοσίευσε τα σχέδια νομικών κειμένων της την Τετάρτη. «Δεν πρόκειται να φορτώσουμε κινδύνους που αφορούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια... στους ώμους του Βελγίου. Ούτε σήμερα, ούτε αύριο, ούτε ποτέ», επεσήμανε.
Σε συνεντεύξεις, περισσότεροι από 20 αξιωματούχοι, πολιτικοί και διπλωμάτες, πολλοί από τους οποίους μίλησαν ιδιωτικά για να συζητήσουν ευαίσθητα θέματα, περιέγραψαν στο Politico πώς οι ευρωπαϊκές προσπάθειες για τη χρηματοδότηση της άμυνας της Ουκρανίας κατέληξαν σε χάος και παράλυση, εμποδισμένες από την πολιτική δυσλειτουργία και τις συγκρούσεις προσωπικοτήτων στα υψηλότερα επίπεδα. Οι πιθανές συνέπειες για την Ευρώπη -καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να επιβάλει μια ειρηνευτική συνθήκη στην Ουκρανία- δεν θα μπορούσαν να είναι πιο σοβαρές.
Η κόντρα με τον Μερτς
Σύμφωνα με αρκετούς από όσους βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις, η πρόταση για το δάνειο αποζημίωσης άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα όταν ξεκίνησε να δημιουργείται ένταση μεταξύ του Ντε Βέβερ και του γείτονά του, του Γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς.
Ο Ντε Βέβερ, φλαμανδός εθνικιστής, ανέλαβε την εξουσία τον περασμένο Φεβρουάριο, μετά από μήνες επίπονων διαπραγματεύσεων για τη συγκρότηση συνασπισμού -ένα κλασικό σενάριο στη βελγική πολιτική. Τρεις εβδομάδες αργότερα, οι Γερμανοί ανέθεσαν στον Mερτς, έναν κεντροδεξιό συντηρητικό, την ηγεσία της ισχυρότερης οικονομίας της Ευρώπης.
Όπως και ο Ντε Βέβερ, ο Mερτς μπορεί να είναι παρορμητικός με τρόπο που είναι ικανός να αναστατώσει τους συμμάχους του. «Λέει ό,τι του έρχεται στο μυαλό», είπε ένας δυτικός διπλωμάτης. Τη νύχτα που κέρδισε, κάλεσε την Ευρώπη να εργαστεί για την πλήρη «ανεξαρτησία» από τις Ηνωμένες Πολιτείες και προειδοποίησε το ΝΑΤΟ ότι σύντομα μπορεί να αποτελέσει παρελθόν.
Τον Σεπτέμβριο, ο Γερμανός καγκελάριος χτύπησε ξανά. Ήταν καιρός, είπε, η Ευρώπη να εισβάλει στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών της για να εκμεταλλευτεί τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και να βοηθήσει την Ουκρανία. Με την έκρηξή του, ο Mερτς προφανώς τρόμαξε τους Βέλγους, οι οποίοι εκείνη την εποχή βρισκόταν σε ευαίσθητες ιδιωτικές συνομιλίες με αξιωματούχους της ΕΕ προσπαθώντας να ξεκαθαρίσουν τις ανησυχίες τους.
Αρκετοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο Μερτς ενήργησε αυθαίρετα, δημοσιοποιώντας την πολιτική τόσο έντονα και τόσο νωρίς, πριν ο Ντε Βέβερ υπογράψει.
Πέντε ημέρες αργότερα, η Φον ντερ Λάιεν το συζήτησε η ίδια, αν και φρόντισε να καθησυχάσει όσους είχαν ανησυχίες: «Δεν θα γίνει κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων».
Αντίθετα, υποστήριξε, τα περιουσιακά στοιχεία θα χρησιμοποιηθούν απλώς για να παρέχουν μια μορφή προκαταβολής από τη Μόσχα για τις πολεμικές αποζημιώσεις που αναπόφευκτα θα οφείλει. Τα χρήματα θα επιστραφούν στη Ρωσία μόνο στην απίθανη περίπτωση που το Κρεμλίνο συμφωνήσει να αποζημιώσει το Κίεβο για τις καταστροφές στην Ουκρανία.
Η ιδέα απέκτησε δυναμική ταχύτατα. «Είναι σημαντικό να προχωρήσουμε στη διαδικασία, διότι πρόκειται για τη διασφάλιση της χρηματοδότησης που θα καλύψει τις δημοσιονομικές και στρατιωτικές ανάγκες της Ουκρανίας, αλλά και για ένα ηθικό ζήτημα, ώστε η Ρωσία να πληρώσει για τις ζημίες που έχει προκαλέσει», δήλωσε η Τζέσικα Ρόζενκραντς, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Σουηδίας, στο Politico. «Υπό αυτή την έννοια, η χρήση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων είναι η λογική και ηθική επιλογή», πρόσθεσε.
Ο ιστός της αράχνης
Το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας μιας συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει ήδη ολοκληρωθεί πολύ πριν οι ηγέτες της Ένωσης φτάσουν στο φουτουριστικό κτίριο «διαστημικό αυγό» Europa για χειραψίες και φωτογραφίες.
Οι πρέσβεις των 27 κρατών μελών της Ένωσης συγκεντρώνονται για να συζητήσουν τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής -και να καταλήξουν στην ακριβή διατύπωση των σχεδίων- κατά τη διάρκεια των εβδομάδων που προηγούνται κάθε συνάντησης.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου, ο πρέσβης του Βελγίου στην ΕΕ, Πίτερ Μόορς, είχε στείλει μηνύματα στους συναδέλφους του ότι η πρόοδος των σχεδίων για τη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας ήταν θετική. Το πρόβλημα, σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους που είναι εξοικειωμένοι με το θέμα, ήταν ότι ο Mόορς δεν μιλούσε απευθείας στον Ντε Βέβερ και όλες οι αποφάσεις σχετικά με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία εναπόκειντο στον πρωθυπουργό.
Ενώ άλλοι μέσα στην βελγική κυβέρνηση γνώριζαν ότι ο πρωθυπουργός ήταν αμείλικτα αντίθετος στην λεηλασία της Euroclear, ενός από τα πιο πολύτιμα και σημαντικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας του, ο διπλωμάτης που διαπραγματευόταν τη συμφωνία της συνόδου κορυφής εκατό μέτρα πιο πάνω δεν το γνώριζε προφανώς.
Αυτό σήμαινε ότι κανείς στον μηχανισμό της ΕΕ δεν είχε καταλάβει πραγματικά πόσο σοβαρή θα ήταν η αντίθεση του Ντε Βέβερ μέχρι που έφτασε η ημέρα της συνόδου κορυφής.
Ο Mόορς χαίρει μεγάλου σεβασμού μεταξύ των ομολόγων του και εντός της βελγικής κυβέρνησης. Θεωρείται αποτελεσματικός, έμπειρος και ικανός, έχοντας μακρά καριέρα στη διπλωματία και την πολιτική. Πριν αναλάβει το ρόλο του πρέσβη στην ΕΕ, ήταν γνωστός ως η «αράχνη στον ιστό» της βελγικής εξωτερικής πολιτικής.
Το πρόβλημα, όπως φαίνεται, μπορεί να ήταν πολιτικό. Ήταν ο επικεφαλής του προσωπικού του αντιπάλου και προκατόχου του Ντε Βέβερ ως πρωθυπουργού, Aλεξάντερ Ντε Κρό, και προέρχεται από ένα κόμμα που έχασε την εξουσία στις εκλογές του περασμένου έτους και τώρα υπηρετεί στην αντιπολίτευση. Δεν είναι ασυνήθιστο στην πολιτική τέτοιες διακρίσεις να επηρεάζουν το ποιος μένει εκτός κύκλου.
Ο άλλος παράγοντας που περιπλέκει την κατάσταση είναι η πολιτική δυσλειτουργία του Βελγίου. Όπως είπε ο ίδιος ο Ντε Βέβερ, είχε εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις με τους συμπατριώτες του, προσπαθώντας να συμφωνήσει έναν εθνικό προϋπολογισμό για εβδομάδες, χωρίς να διαφαίνεται συμφωνία.
«Διαπραγματεύομαι εδώ και εβδομάδες για να βρω 10 δισεκατομμύρια ευρώ», δήλωσε ο Ντε Βέβερ κατά την άφιξή του στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Ένα σενάριο στο οποίο το Βέλγιο θα έπρεπε να επιστρέψει στη Ρωσία ποσό υπερβαίνον κατά 10 φορές το εν λόγω ποσό θα ήταν επομένως αδιανόητο, πρόσθεσε.
Καθώς η σύνοδος κορυφής έληξε με μια αόριστη συμφωνία μεταξύ των ηγετών να επανεξετάσουν τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, οι αξιωματούχοι έμειναν με το χέρι στο κεφάλι, αναρωτιόμενοι τι είχε πάει στραβά.
Πρώτα η Αμερική
Το ερώτημα του τι θα γίνει με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν δεσμευτεί σε δυτικούς λογαριασμούς απασχολούσε τους συμμάχους της Ουκρανίας από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022, όταν επιβλήθηκαν οι κυρώσεις. Τώρα, όμως, δεν είναι μόνο οι Ευρωπαίοι που έχουν τα μάτια τους στραμμένα σε αυτά τα χρήματα.
Η αμερικανική πλευρά έχει ενημερώσει διακριτικά αλλά αποφασιστικά τις Βρυξέλλες ότι έχει τα δικά της σχέδια για τα κεφάλαια. Όταν ο απεσταλμένος της ΕΕ για τις κυρώσεις, David O'Sullivan, ταξίδεψε στο Ουάσινγκτον το καλοκαίρι, Αμερικανοί αξιωματούχοι του είπαν χωρίς περιστροφές ότι ήθελαν να επιστρέψουν τα περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία μόλις επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία, σύμφωνα με δύο ανώτερους διπλωμάτες.
Ο Τραμπ γίνεται όλο και πιο ανυπόμονος να συμφωνήσουν το Κίεβο και η Μόσχα σε μια πλήρη ειρηνευτική συνθήκη. Πιστοί στο λόγο τους, το αρχικό σχέδιο των Αμερικανών για μια συμφωνία 28 σημείων περιελάμβανε προτάσεις για την αποδέσμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και τη χρήση τους για μια κοινή προσπάθεια ανασυγκρότησης της Ουκρανίας, στο πλαίσιο της οποίας οι ΗΠΑ θα έπαιρναν το 50% των κερδών.
Η ιδέα προκάλεσε οργή στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπου ένας σοκαρισμένος αξιωματούχος πρότεινε στον απεσταλμένο ειρήνης του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, να επισκεφτεί «ψυχίατρο». Αν μη τι άλλο, η επιθυμία του Τραμπ για μια γρήγορη συμφωνία με τον Πούτιν -και τα προφανή σχέδιά του για τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία -άναψαν τη φωτιά στις διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τον Ντε Βέβερ.
Χαμένος χρόνος
Πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ συμπαθούν τον Βέλγο ηγέτη. Οι αξιωματούχοι και οι πολιτικοί γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι για οποιαδήποτε κυβέρνηση να εξετάσει ένα τέτοιο βήμα, το οποίο θεωρητικά θα μπορούσε να τους εκθέσει σε εξαιρετικά δαπανηρές νομικές ενέργειες.
Ο Ντε Βέβερ ανησυχεί ότι η σταθερότητα του ίδιου του ευρώ θα μπορούσε να υπονομευθεί εάν μια επιδρομή στην Euroclear ανάγκαζε τους επενδυτές να ξανασκεφτούν την τοποθέτηση των περιουσιακών τους στοιχείων σε ευρωπαϊκές τράπεζες.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο ανώτερος σύμβουλος της Φον ντερ Λάιεν, Μπιόρν Ζάιμπερτ, μεταξύ άλλων, αφιέρωσε χρόνο προσπαθώντας να κατανοήσει τις αντιρρήσεις του Βελγίου και να βρει δημιουργικούς τρόπους για να τις ξεπεράσει. Ο Μόορς και άλλοι πρέσβεις έχουν συζητήσει ατέλειωτα τα ζητήματα αυτά, κατά τη διάρκεια των τακτικών συναντήσεων μεταξύ τους και με την Επιτροπή.
Εν μέσω καθυστερήσεων και της συνεχιζόμενης αδυναμίας επίτευξης συμφωνίας για το μέλλον, τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γίνει επιθετικές δηλώσεις εναντίον του Ντε Βέβερ και, όλο και περισσότερο, εναντίον της Φον Ντερ Λάιεν. Η τελευταία έχει αναβάλει το αποφασιστικό βήμα της δημοσίευσης των σχεδίων νομικών κειμένων που θα επιτρέψουν τη χρήση των περιουσιακών στοιχείων για το δάνειο αποζημίωσης. Αυτά τα έγγραφα είναι απαραίτητα για όλες τις πλευρές προκειμένου να θεσπίσουν, να τροποποιήσουν ή να απορρίψουν το σχέδιο.
«Έχουμε χάσει πολύ χρόνο», δήλωσε ο Jonatan Vseviov, γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών της Εσθονίας, στο Politico. «Έχουμε επικεντρωθεί αποκλειστικά στην πρόεδρο της Επιτροπής, ζητώντας της να παρουσιάσει την πρόταση. Κανείς άλλος δεν μπορεί να υποβάλει την πρόταση». Είπε ότι θα ήταν «καλύτερο» αν η Επιτροπή είχε εκπονήσει τα νομικά κείμενα που καθορίζουν τις λεπτομέρειες του δανείου νωρίτερα από την Τετάρτη, όταν τελικά δημοσιεύθηκαν.
«Όλοι έχουμε την ευθύνη» να επιταχύνουμε τώρα, είπε ένας άλλος διπλωμάτης, ενώ ένας τρίτος σημείωσε ότι ακόμη και το Βέλγιο είχε παρακαλέσει την Επιτροπή να δημοσιεύσει τα νομικά σχέδια τις τελευταίες εβδομάδες. Ένας αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε ότι όλοι πρέπει να ηρεμήσουν και σημείωσε ότι ο Ντε Βέβερ πρέπει να κάνει πίσω. Ένας άλλος διπλωμάτης δήλωσε ότι το Βέλγιο «δεν μπορεί να περιμένει να ικανοποιηθούν πλήρως όλες οι επιθυμίες του».
Έρχεται χειμώνας
Ο Mερτς είναι ιδιαίτερα αναστατωμένος. Ανησυχεί ότι θα είναι οι φορολογούμενοι της χώρας του που θα πρέπει να αναλάβουν δράση, εκτός αν προχωρήσει το δάνειο περιουσιακών στοιχείων. «Θεωρώ ότι η ανάγκη να γίνει αυτό είναι όλο και πιο επείγουσα», δήλωσε ο Γερμανός ηγέτης στους δημοσιογράφους την Παρασκευή. «Η Ουκρανία χρειάζεται την υποστήριξή μας. Οι ρωσικές επιθέσεις εντείνονται. Ο χειμώνας πλησιάζει -ή μάλλον, είμαστε ήδη στο χειμώνα», τόνισε.
Ο Ντε Βέβερ, σύμφωνα με τα λόγια ενός διπλωμάτη, εξακολουθεί να «ικετεύει» να παραμείνουν στο τραπέζι άλλες επιλογές. Δύο εναλλακτικές ιδέες βρίσκονται στο τραπέζι. Η πρώτη θα ζητούσε από τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ να αντλήσουν χρήματα από τα ταμεία τους για να στείλουν επιχορηγήσεις στο Κίεβο, μια προοπτική που οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι θεωρούν μη ρεαλιστική, δεδομένης της δεινής κατάστασης των προϋπολογισμών πολλών ευρωπαϊκών χωρών.
Η άλλη ιδέα είναι να χρηματοδοτηθεί ένα δάνειο προς το Κίεβο μέσω κοινού δανεισμού της ΕΕ, κάτι που δεν αρέσει σε κάποιες χώρες, διότι θα συσσωρεύσει χρέος που θα πρέπει να αποπληρωθεί από τις μελλοντικές γενιές φορολογουμένων. «Δεν μας αρέσει αυτή η ιδέα», δήλωσε ένας διπλωμάτης. «Η αρχή ότι η Ρωσία πρέπει να πληρώσει για τις ζημιές είναι σωστή», πρόσθεσε.
Κάποιος συνδυασμός αυτών των ιδεών μπορεί να είναι αναπόφευκτος, ειδικά αν το δάνειο αποζημίωσης δεν οριστικοποιηθεί εγκαίρως για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας. Σε αυτή την περίπτωση, θα απαιτηθεί ένα δάνειο-γέφυρα ως έκτακτο «σχέδιο Β».
Σε επιστολή του προς την Φον ντερ Λάιεν στις 27 Νοεμβρίου, ο Ντε Βέβερ υπογράμμισε την αντίθεσή του, περιγράφοντας την πρόταση για δάνειο αποζημίωσης ως «θεμελιωδώς λανθασμένη».
«Αναγνωρίζω πλήρως την ανάγκη να βρεθούν τρόποι για να συνεχιστεί η οικονομική στήριξη προς την Ουκρανία», έγραψε ο Ντε Βέβερ στην επιστολή του προς την Φον ντερ Λάιεν. «Η άποψή μου ήταν πάντα ότι υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι για να επενδύσουμε τα χρήματά μας εκεί που πρέπει»
«Ποιος θα συμβούλευε τον πρωθυπουργό να γράψει μια τέτοια επιστολή;», είπε ένας εξοργισμένος διπλωμάτης, απογοητευμένος από την προφανή αδιαφορία του Ντε Βέβερ. «Μιλάει για το να «ρισκάρουμε». Τι γίνεται με την Ουκρανία;», αναρωτήθηκε.
Ρωσικά drones
Παρά την απογοήτευση των συμμάχων του, ο Ντε Βέβερ εξακολουθεί να έχει την υποστήριξη της κυβέρνησής του για τη σκληρή στάση που έχει υιοθετήσει. Η θέση του έχει ενισχυθεί από την ίδια την Euroclear, η οποία εξέδωσε τις δικές της προειδοποιήσεις. Σε ένδειξη του πόσο κρίσιμο είναι το θέμα για το Βέλγιο, οι επικεφαλής της Euroclear συνεργάζονται απευθείας με το γραφείο του Ντε Βέβερ, παρακάμπτοντας το υπουργείο Οικονομικών.
Κάποιοι φοβούνται επίσης για την απειλή της φυσικής ασφάλειας του Βελγίου. Μυστηριώδη drones διέκοψαν την αεροπορική κυκλοφορία στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών τον περασμένο μήνα όταν εντοπίστηκαν πάνω από βελγικές στρατιωτικές βάσεις, με την υποψία ότι κατασκόπευαν μαχητικά αεροσκάφη και αποθήκες πυρομαχικών. Η ανησυχία είναι ότι μπορεί να αποτελούν μέρος της υβριδικής επίθεσης του Πούτιν στην Ευρώπη και ότι το Βέλγιο θα διατρέχει αυξημένο κίνδυνο αν ο Ντε Βέβερ εγκρίνει τη χρήση των πόρων της Μόσχας.
Ένα άλλο σημαντικό εμπόδιο για την πρόοδο του δανείου είναι η Ουγγαρία. Τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας έχουν παγώσει μόνο επειδή όλοι οι ηγέτες της ΕΕ -συμπεριλαμβανομένου του φίλου του Πούτιν, Βίκτορ Όρμπαν- έχουν συμφωνήσει να παρατείνουν κάθε έξι μήνες τις κυρώσεις που ακινητοποιούν τα κεφάλαια. Αν ο Όρμπαν αλλάξει γνώμη, η Ρωσία θα μπορεί ξαφνικά να διεκδικήσει ξανά αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, βάζοντας το Βέλγιο σε δύσκολη θέση.
Τελικά, ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι πολύ μεγάλος ακόμη και για τους εξειδικευμένους δικηγόρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι υπάρχει νομική λύση που θα μπορούσε να παρακάμψει το βέτο της Ουγγαρίας, τα αντίποινα της Ρωσίας, να ικανοποιήσει το Βέλγιο και να αποφύγει την ανάγκη να δεσμευτούν εκ των προτέρων τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων.
Καθώς πλησιάζει η επόμενη κρίσιμη σύνοδος κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 18 Δεκεμβρίου, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αισθάνονται την πίεση.
«Δεν πρόκειται για λογιστική άσκηση», δήλωσε ο Εσθονός Vseviov. «Προετοιμάζουμε την πιο σημαντική από όλες τις συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου... Προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη θα έχει θέση στο τραπέζι όπου γράφεται η ιστορία».
Για την ΕΕ, ένα ουσιαστικό ερώτημα παραμένει -και είναι ένα ερώτημα που υπάρχει πάντα, σε κάθε κρίση που περνά από τα γραφεία των διπλωματών και των αξιωματούχων που εργάζονται στις Βρυξέλλες: Μπορεί μια ένωση 27 διαφορετικών, διαφωνούντων, πολύπλοκων χωρών, καθεμία με τις δικές της εσωτερικές διαμάχες, πολιτικές αντιπαλότητες και φιλόδοξους ηγέτες, να ενωθεί για να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα τη στιγμή που πραγματικά έχει σημασία;
Σύμφωνα με τα λόγια ενός διπλωμάτη, «κανείς δεν μπορεί να το ξέρει».
Πηγή: skai.gr