Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι κατά τις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές έχουν μόνο οι Έλληνες πολίτες, αποκλειομένων των αλλοδαπών και τα αντίθετα που προβλέπει ο νόμος 3838/2010 περί ιθαγενοποίσης είναι αντισυνταγματικά, έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας με σημερινή απόφασή του. Ειδικότερα, η επταμελής σύνθεσης το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο 3838/2010 που προβλέπει την ιθαγενοποίηση των αλλοδαπών που διαμένουν στην χώρα μας. Και για το λόγο αυτό παρέπεμψε το όλο αυτό "καυτό" ζήτημα προς οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.
Αναλυτικότερα, το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρόεδρος ο Σωτ. Ρίζος και εισηγητής ο σύμβουλος Επικρατείας Ε. Αντωνόπουλος) υπογραμμίζει στην υπ΄ αριθμ. 350/2011 απόφασή της ότι τόσο η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν όσο και η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για την ανάδειξη των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης «επιφυλάσσεται μόνο στους Έλληνες πολίτες και δεν μπορεί να επεκταθεί και στους μη έχοντες την ιδιότητα αυτή, χωρίς αναθεώρηση της σχετικής διατάξεως του Συντάγματος».
Κατά συνέπεια οι ρυθμίσεις των άρθρων 14 έως 21 του Ν. 3838/2010 «είναι ανίσχυρες» ως αντίθετες προς τα άρθρα 1, 52 και 102 του Συντάγματος, προσθέτει το ΣτΕ.
Ακόμη, σημειώνεται στη δικαστική απόφαση ότι οι εκλογές για την ανάδειξη αιρετών οργάνων των ΟΤΑ έχουν «καθαρά πολιτικό χαρακτήρα εν όψει των αρμοδιοτήτων που ασκούν οι οργανισμοί αυτοί, αλλά και διότι η εκλογή αυτή ανάγεται στην πολιτική ζωή της χώρας γενικώς».
Εξάλλου, συνεχίζουν οι δικαστές, «η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελεί λειτούργημα απαραίτητο για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας, ως τοιαύτης νοουμένης της ασκούμενης από το λαό ως εκλογικό σώμα απαρτιζόμενο μόνο από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου Έλληνες πολίτες».
Παράλληλα, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι τα άρθρα 1Α και 24 του Ν. 3838/2010 είναι αντίθετα σε πλειάδα άρθρων του Συντάγματος (άρθρα 1, 4, 21, 25 και 108) εφόσον δεν προβλέπεται από αυτά «διαδικασία για τη διαπίστωση από τα διοικητικά όργανα, της συνδρομής in concreto (σ.σ.: στη συγκεκριμένη περίπτωση), της ουσιαστικής προϋποθέσεως γνήσιου δεσμού των αλλοδαπών προς το ελληνικό έθνος, ενώ και τιθέμενη τυπική προϋπόθεση της "νόμιμης διαμονής" έχει αναιρεθεί κατά το απώτερο και πρόσφατο παρελθόν» με νομοθετικές «εξαιρετικές» διατάξεις (π.χ. Ν. 3536/2007, κ.λπ.), «ούτως ώστε να καθίσταται αδύνατη η διάγνωση της συνδρομής έστω και αυτής της προϋποθέσεως».
Σε άλλο σημείο της απόφασης οι δικαστές επισημαίνουν ότι ο Έλληνας νομοθέτης εναρμονιζόμενος προς τις συνταγματικές επιταγές, «εμερίμνησε να διαφυλάξει την εθνική ομοιογένεια του κράτους, μεταξύ των άλλων, και δια της θεσπίσεως δικαίου ιθαγένειας, του οποίου οι ρυθμίσεις εβασίζοντο, κατ΄ αρχήν, στο σταθερό κριτήριο του "δικαίου του αίματος" (ius sanguinis), δηλαδή την καταγωγή από Έλληνες γονείς».
Σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις - συνεχίζει η απόφαση του ΣτΕ - το Σύνταγμα διαχρονικά περιέλαβε διατάξεις οι οποίες «καθιέρωσαν την πολιτογράφηση ενηλίκων (συμπλήρωση του 21ου έτους) αλλοδαπών αλλογενών, δηλαδή την βάσει ειδικής διαδικασίας και κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου απονομή της ιθαγένειας με εξατομικευμένη κρίση συλλογικού οργάνου της διοικήσεως που διαγιγνώσκει την συνδρομή ορισμένων ουσιαστικών προϋποθέσεων».
Οι σύμβουλοι Επικρατείας υπογραμμίζουν ακόμη ότι ο Ν. 3838/2010 εισάγει ένα νέο τρόπο κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας. Όμως η «πολιτογράφηση αυτή γίνεται με βάση αμιγώς τυπικές προϋποθέσεις (χρόνος "νόμιμης" διαμονής του αιτούντος αλλοδαπού ή της οικογένειας του, φοίτηση σε ελληνικό σχολείο επί ορισμένο χρόνο, ανυπαρξία καταδίκης για ορισμένα σοβαρά ποινικά αδικήματα), χωρίς εξατομικευμένη κρίση περί της συνδρομής της ουσιαστικής προϋποθέσεως του δεσμού προς το ελληνικό έθνος του αιτούντος την πολιτογράφηση αλλοδαπού, δηλαδή την εκ μέρους εθελούσια αποδοχή των αξιών που συνάπτονται προς τον ελληνισμό και την εντεύθεν απόκτηση ελληνικής συνειδήσεως».
Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχει προσφύγει εκλογέας, Έλληνας πολίτης και ζητάει να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική η από 30.4.2010 απόφαση του υπουργού Εσωτερικών που καθορίζει τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζονται κατά την αίτηση εγγραφής στο δημοτολόγιο, όπως και η από 7.5.2010 εγκύκλιος του ίδιου υπουργού που δίνει το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι (μόνο για τις θέσεις δημοτικών συμβούλων, συμβούλων δημοτικών διαμερισμάτων και τοπικών συμβούλων) στους ομογενείς και στους νομίμως διαμένοντες στην Ελλάδα υπηκόους τρίτων χωρών για την ανάδειξη τους στην πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση.
Να σημειωθεί ότι παρέμβαση στην εν λόγω υπόθεση υπέρ της επίμαχης υπουργικής αποφάσης έχει ασκήσει η Ελληνική Ένωση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η αλβανικής ιθαγενείας Έντα Γκέμυ η οποία είχε υποβάλει αίτηση για να μετάσχει στις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 2010 (Δήμος Νικαίας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη)
Αναλυτικότερα, το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρόεδρος ο Σωτ. Ρίζος και εισηγητής ο σύμβουλος Επικρατείας Ε. Αντωνόπουλος) υπογραμμίζει στην υπ΄ αριθμ. 350/2011 απόφασή της ότι τόσο η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν όσο και η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για την ανάδειξη των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης «επιφυλάσσεται μόνο στους Έλληνες πολίτες και δεν μπορεί να επεκταθεί και στους μη έχοντες την ιδιότητα αυτή, χωρίς αναθεώρηση της σχετικής διατάξεως του Συντάγματος».
Κατά συνέπεια οι ρυθμίσεις των άρθρων 14 έως 21 του Ν. 3838/2010 «είναι ανίσχυρες» ως αντίθετες προς τα άρθρα 1, 52 και 102 του Συντάγματος, προσθέτει το ΣτΕ.
Ακόμη, σημειώνεται στη δικαστική απόφαση ότι οι εκλογές για την ανάδειξη αιρετών οργάνων των ΟΤΑ έχουν «καθαρά πολιτικό χαρακτήρα εν όψει των αρμοδιοτήτων που ασκούν οι οργανισμοί αυτοί, αλλά και διότι η εκλογή αυτή ανάγεται στην πολιτική ζωή της χώρας γενικώς».
Εξάλλου, συνεχίζουν οι δικαστές, «η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελεί λειτούργημα απαραίτητο για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας, ως τοιαύτης νοουμένης της ασκούμενης από το λαό ως εκλογικό σώμα απαρτιζόμενο μόνο από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου Έλληνες πολίτες».
Παράλληλα, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι τα άρθρα 1Α και 24 του Ν. 3838/2010 είναι αντίθετα σε πλειάδα άρθρων του Συντάγματος (άρθρα 1, 4, 21, 25 και 108) εφόσον δεν προβλέπεται από αυτά «διαδικασία για τη διαπίστωση από τα διοικητικά όργανα, της συνδρομής in concreto (σ.σ.: στη συγκεκριμένη περίπτωση), της ουσιαστικής προϋποθέσεως γνήσιου δεσμού των αλλοδαπών προς το ελληνικό έθνος, ενώ και τιθέμενη τυπική προϋπόθεση της "νόμιμης διαμονής" έχει αναιρεθεί κατά το απώτερο και πρόσφατο παρελθόν» με νομοθετικές «εξαιρετικές» διατάξεις (π.χ. Ν. 3536/2007, κ.λπ.), «ούτως ώστε να καθίσταται αδύνατη η διάγνωση της συνδρομής έστω και αυτής της προϋποθέσεως».
Σε άλλο σημείο της απόφασης οι δικαστές επισημαίνουν ότι ο Έλληνας νομοθέτης εναρμονιζόμενος προς τις συνταγματικές επιταγές, «εμερίμνησε να διαφυλάξει την εθνική ομοιογένεια του κράτους, μεταξύ των άλλων, και δια της θεσπίσεως δικαίου ιθαγένειας, του οποίου οι ρυθμίσεις εβασίζοντο, κατ΄ αρχήν, στο σταθερό κριτήριο του "δικαίου του αίματος" (ius sanguinis), δηλαδή την καταγωγή από Έλληνες γονείς».
Σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις - συνεχίζει η απόφαση του ΣτΕ - το Σύνταγμα διαχρονικά περιέλαβε διατάξεις οι οποίες «καθιέρωσαν την πολιτογράφηση ενηλίκων (συμπλήρωση του 21ου έτους) αλλοδαπών αλλογενών, δηλαδή την βάσει ειδικής διαδικασίας και κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου απονομή της ιθαγένειας με εξατομικευμένη κρίση συλλογικού οργάνου της διοικήσεως που διαγιγνώσκει την συνδρομή ορισμένων ουσιαστικών προϋποθέσεων».
Οι σύμβουλοι Επικρατείας υπογραμμίζουν ακόμη ότι ο Ν. 3838/2010 εισάγει ένα νέο τρόπο κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας. Όμως η «πολιτογράφηση αυτή γίνεται με βάση αμιγώς τυπικές προϋποθέσεις (χρόνος "νόμιμης" διαμονής του αιτούντος αλλοδαπού ή της οικογένειας του, φοίτηση σε ελληνικό σχολείο επί ορισμένο χρόνο, ανυπαρξία καταδίκης για ορισμένα σοβαρά ποινικά αδικήματα), χωρίς εξατομικευμένη κρίση περί της συνδρομής της ουσιαστικής προϋποθέσεως του δεσμού προς το ελληνικό έθνος του αιτούντος την πολιτογράφηση αλλοδαπού, δηλαδή την εκ μέρους εθελούσια αποδοχή των αξιών που συνάπτονται προς τον ελληνισμό και την εντεύθεν απόκτηση ελληνικής συνειδήσεως».
Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχει προσφύγει εκλογέας, Έλληνας πολίτης και ζητάει να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική η από 30.4.2010 απόφαση του υπουργού Εσωτερικών που καθορίζει τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζονται κατά την αίτηση εγγραφής στο δημοτολόγιο, όπως και η από 7.5.2010 εγκύκλιος του ίδιου υπουργού που δίνει το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι (μόνο για τις θέσεις δημοτικών συμβούλων, συμβούλων δημοτικών διαμερισμάτων και τοπικών συμβούλων) στους ομογενείς και στους νομίμως διαμένοντες στην Ελλάδα υπηκόους τρίτων χωρών για την ανάδειξη τους στην πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση.
Να σημειωθεί ότι παρέμβαση στην εν λόγω υπόθεση υπέρ της επίμαχης υπουργικής αποφάσης έχει ασκήσει η Ελληνική Ένωση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η αλβανικής ιθαγενείας Έντα Γκέμυ η οποία είχε υποβάλει αίτηση για να μετάσχει στις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 2010 (Δήμος Νικαίας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη)