Ο «ξένος επενδυτής» στην Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει ανέκδοτο παρόμοιο με αυτό του «αλβανού τουρίστα» την εποχή του Χότζα. Οι χειρισμοί και στις τρεις μεγάλες επενδύσεις που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση από τότε που ανέλαβε, του Αστακού, του Ελληνικού και του «μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στον κόσμο», υπήρξαν τουλάχιστον αδόκιμοι, αγνοώντας παντελώς τις τοπικές κοινωνίες.
Γι' αυτό και η πρώτη ματαιώθηκε, η δεύτερη έχει βαλτώσει και η τρίτη έχει σοβαρά προβλήματα, με τους κατοίκους της περιοχής να διεκδικούν τα εδάφη στα οποία σχεδιάζεται η επένδυση και να μιλούν για υφαρπαγή της γης τους. Πριν από δύο χρόνια, μάλιστα, προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και η απόφασή του εκκρεμεί.
1Στην περίπτωση του Αστακού ήταν όλα στον αέρα, δεν είχε συμφωνηθεί οριστικά τίποτα και η κυβέρνηση έκανε επικοινωνιακή πολιτική αφήνοντας να εννοηθεί ότι έρχεται βροχή από «πετροδολάρια». Ομως αποκαλύφθηκε ότι δεν είχαν γίνει οι απαραίτητες μελέτες, ότι δεν είχαν συμφωνήσει πού θα διατίθεται η ενέργεια, ότι η «πράσινη επένδυση» δεν ήταν και τόσο πράσινη, ενώ στο επιχειρούμενο ντιλ που κατέληξε σε φιάσκο είχαν ενεργό συμμετοχή συνεργάτες, φίλοι και συγγενείς του πρωθυπουργού, με απροσδιόριστο ρόλο.
2Στην επένδυση του Ελληνικού η κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να αφήνει να διαρρέουν φωτογραφίες με μακέτες για το τι και πώς θα χτίσουν οι Καταριανοί στην περιοχή, ενώ εκείνοι δήλωναν άγνοια και περίμεναν από την ελληνική κυβέρνηση (που τους παρακαλούσε να επενδύσουν) να τους παρουσιάσει ένα σοβαρό σχέδιο, που δεν είδαν ποτέ. Αποκορύφωση του κυβερνητικού ερασιτεχνισμού είναι ότι ενώ έχει δώσει -ανεπισήμως- στη δημοσιότητα μέχρι και τις μακέτες, μέχρι προ τινος δεν είχε ξεκαθαρίσει ακόμα (ούτε στους ενδιαφερόμενους) εάν θα γίνει διαγωνισμός ή απευθείας ανάθεση στο Κατάρ. Επιπλέον, για τον αρχιτέκτονα και πρωθυπουργικό φίλο, Χοσέ Αθεμπίγιο, που προσφέρθηκε να βοηθήσει «τζάμπα», υπάρχουν πλέον βάσιμες υποψίες ότι το «τζάμπα» δεν σημαίνει οπωσδήποτε δωρεάν.
3Την τρίτη μεγάλη επένδυση, αυτή του «μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στον κόσμο», την εξήγγειλε προσωπικά ο ίδιος ο πρωθυπουργός με επίσκεψή του στην Κοζάνη, τον περασμένο Ιανουάριο. Τα χρήματα που θα απαιτηθούν υπολογίστηκαν γύρω στο 1 δισ. ευρώ, από τα οποία τα μισά θα βάλει η ΔΕΗ (συν τα χιλιάδες στρέμματα) και τα άλλα μισά ο επενδυτής. Οι τιμές του παραγομένου ρεύματος είναι εγγυημένα υψηλές με σίγουρο αγοραστή (τη ΔΕΗ) και σίγουρο κέρδος για τον ιδιώτη επενδυτή που του εξασφαλίζει το ελληνικό Δημόσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μία μεγαβατώρα από λιγνίτη στοιχίζει στη ΔΕΗ 35-36 ευρώ, ενώ για μία μεγαβατώρα από φωτοβολταϊκά που αγοράζει από τους ιδιώτες πληρώνει 400 ευρώ. Γι' αυτό πολλοί μιλούν για «πάρτι» των ιδιωτών στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ΔΕΗ αύξησε τα τιμολόγιά της, ώστε να μπορεί να πληρώνει τους ιδιώτες των ανανεώσιμων.
Για την υλοποίηση του «μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στον κόσμο» η κυβέρνηση (και η ΔΕΗ) είχε επαφές με την αμερικανική εταιρεία SunEdison, στην οποία και θα έδινε το έργο με απευθείας ανάθεση. Η ύπαρξη έντονων αντιδράσεων όμως, μαζί με τις πιέσεις άλλων εγχώριων και ευρωπαίων επιχειρηματιών και το φόβο καταγγελιών στην Ε.Ε., την ανάγκασαν να κάνει πίσω και να πάει σε διαγωνισμό.
Την περασμένη εβδομάδα ολοκληρώθηκε η διαδικασία πρόσκλησης ενδιαφέροντος. Πρόταση κατέθεσαν οι αναμενόμενοι. Από τις πιο ισχυρές υποψηφιότητες παραμένει η αμερικανική SunEdison, η Κοινοπραξία Μακεδονική Φωτοβολταϊκή στην οποία συμμετέχουν ο Ελλάκτωρ ΤΕΡΝΑ, η ΙΝΤΡΑΚΑΤ, η Damco και η Διεθνής Κατασκευαστική, η ιαπωνική Toshiba, η γερμανική Siemens, η SPWR Solar Energeiaki Hellas (θυγατρική της SunPower) μαζί με τη ΜΕΤΚΑ, η J&Ρ AVAX μαζί με μία ιταλική και μία γερμανική εταιρεία, κινέζικες εταιρείες κ.ά.
Κάποιες από τις παραπάνω εταιρείες υπήρξαν και χορηγοί στα «πράσινα συνέδρια» που διοργάνωσε ο αδερφός του πρωθυπουργού, Αντρίκος Παπανδρέου. Χρηματοοικονομικός σύμβουλος για το διαγωνισμό ορίστηκε η Price Water House Coopers, επικεφαλής της οποίας είναι ο φίλος του Γ. Παπανδρέου (και αντιπρόεδρος του ΣΕΒ) Χάρης Κυριαζής.
Την ώρα που οι παραπάνω εταιρείες, όμως , διαγκωνίζονται για το ποια θα πάρει το έργο, οι κάτοικοι της περιοχής καταγγέλλουν υφαρπαγή της γης τους, την οποία διεκδικούν για περισσότερο από μία δεκαετία. Η κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε ποτέ με το θέμα και οι κάτοικοι έμαθαν ξαφνικά για το φωτοβολταϊκό πάρκο όταν το εξήγγειλε ο πρωθυπουργός.
Το φωτοβολταϊκό πάρκο σχεδιάζεται να γίνει στα παλιά κι εξαντλημένα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα. Οι αντιρρήσεις των τοπικών παραγόντων όμως είναι έντονες: «Η Πτολεμαΐδα έδωσε τα χωράφια και τα σπίτια της από τη δεκαετία του '50 έως τη δεκαετία του '80 με νόμους αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, οι οποίοι διαβεβαίωναν ότι μετά την εξόρυξη του λιγνίτη θα επέστρεφαν τη γη αποκατεστημένη στους δικαιούχους δήμους και στις τοπικές κοινωνίες» αναφέρει ο επί δύο τετραετίες πρώην δήμαρχος Πτολεμαΐδας, Κ. Μαυρομάτης.
Στα τέλη της δεκαετίας του '90, όταν ο λιγνίτης εξαντλήθηκε, έπρεπε να αρχίσουν να τους τα επιστρέφουν. Αντ' αυτού όμως «το 2001 με τροπολογία που πέρασαν εν κρυπτώ, χωρίς να τους αντιληφθούμε, κατήργησαν τους προηγούμενους νόμους και η κυριότητα των εδαφών παραχωρήθηκε στη ΔΕΗ Α.Ε., ενόψει της εισαγωγής της στο χρηματιστήριο» αναφέρει ο πρώην δήμαρχος. «Πρόκειται για εξαπάτηση και για συνταγματική παραβίαση».
«Εχουμε μείνει όλοι ακτήμονες και τώρα με τη σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση θα αποκτήσουμε έναν φεουδάρχη στον τόπο μας» λένε οι κάτοικοι, επισημαίνοντας ότι η συνολική έκταση της ΔΕΗ αγγίζει τα 200.000 στρέμματα. Δηλώνουν απογοητευμένοι από τους πολιτικούς της περιοχής, καθώς «εδώ η ΔΕΗ είναι κράτος εν κράτει και κανένας δεν τολμάει να της εναντιωθεί» λένε.
Η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας έγινε πριν από δύο χρόνια από τον πρόεδρο της Τοπικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων, Σάββα Ζαμανίδη, και αναμένεται να εκδικαστεί (ύστερα από δύο αναβολές) στις 2 Νοεμβρίου.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ