[Αφιερωμένο σε όσους λένε ότι ο ΓΑΠ το βάζει στα πόδια, ετοιμάζει απόδραση ή ριχνει λευκή πετσέτα όπως λέει το Bloomberg που δεν ξέρουν τι εστί ΠΑΣΟΚ]
Της ΕΛΕΝΗΣ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΗ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
«Ναι», «Οχι» ή «λευκό» σε ένα ή και περισσότερα ερωτήματα είναι οι επιλογές που έχουν οι πολίτες στα δημοψηφίσματα που θα πραγματοποιηθούν στο μέλλον, χωρίς όμως η κρίση τους, στις περισσότερες των περιπτώσεων, να δεσμεύει την οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Ο υπουργός Χ. Καστανίδης και ο υφυπουργός Π. Κουκουλόπουλος εξήγησαν πώς θα γίνονται τα κρατικά... γκάλοπ!
«Ιδιότυπη κάλπη», θεσμό άμεσης δημοκρατίας και εργαλείο αναβάθμισης της έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας χαρακτήρισε χθες τα δημοψηφίσματα ο υπουργός Εσωτερικών Χάρης Καστανίδης, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα πως αν και προβλέπεται δεκαετίες τώρα η δυνατότητα διενέργειας δημοψηφίσματος από το ελληνικό Σύνταγμα δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ και για κανένα θέμα, πλην ενός, το 1974, για τη μοναρχία.
Ο κ. Καστανίδης έδωσε χθες στη δημοσιότητα τις λεπτομέρειες υλοποίησης του πρώτου δημοψηφίσματος -το οποίο πολιτικοί αναλυτές τοποθετούν μέσα στο φθινόπωρο-και σήμερα δηλώνει «έτοιμος» με την εισήγηση του νομοσχεδίου στο υπουργικό συμβούλιο, την οποία θα ακολουθήσει ολιγοήμερη διαβούλευση κομμάτων, πολιτικών σχηματισμών και πολιτών.
Οι πολίτες-ψηφοφόροι θα κληθούν να απαντήσουν με ένα ναι ή όχι στο ερώτημα ή στα ερωτήματα που θα τεθούν σε δημοψήφισμα, όμως η ετυμηγορία τους δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για την κυβέρνηση. Εξαίρεση αποτελεί το δημοψήφισμα για ψηφισμένο νομοσχέδιο που έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αρκεί η συμμετοχή των πολιτών να είναι 50%.
Αναλυτικά προβλέπονται δύο τύποι δημοψηφισμάτων. Το πρώτο πραγματοποιείται με πρωτοβουλία κυβερνητική (του υπουργικού συμβουλίου) με ταυτόχρονη εισήγηση στη Βουλή και αφορά θέμα κρίσιμης εθνικής σημασίας (στον όρο αυτό συμπεριλαμβάνονται και ζητήματα σχετικά με την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας). Απαιτείται επίσης η προσυπογραφή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτό το δημοψήφισμα δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα.
Ο δεύτερος τύπος δημοψηφίσματος πραγματοποιείται με πρωτοβουλία των 2/5 των βουλευτών που πρέπει να συγκεντρώσει την αποδοχή της ενισχυμένης πλειοψηφίας των 3/5 του συνόλου των βουλευτών της Βουλής, προκειμένου να γίνει αποδεκτή. Αφορά δημοψήφισμα για ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα και τίθενται επιπροσθέτως συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια που είναι μέχρι να δημοσιευθεί το νομοσχέδιο στο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Από τον όρο «σοβαρό κοινωνικό ζήτημα» εξαιρούνται τα δημοσιονομικά θέματα. Αυτού του είδους το δημοψήφισμα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για την κυβέρνηση και μπορεί να ανατρέψει τα όσα ορίζονται στο «ψηφισμένο νομοσχέδιο», το οποίο, δυνάμει του δημοψηφίσματος, τέθηκε υπό την κρίση των πολιτών.
Αναλυτικά, όσα προβλέπονται για τα δημοψηφίσματα στο νομοσχέδιο που προωθείται είναι:
* Δημοψηφίσματα μπορούν να γίνουν για κρίσιμα εθνικά θέματα, στα οποία δεν περιλαμβάνονται μόνον θέματα άμυνας ή εξωτερικής πολιτικής, αλλά και ζητήματα σχετικά με την πολιτική, κοινωνική και την οικονομική ζωή της χώρας.
* Στο δημοψήφισμα ψηφίζουν όλοι όσοι είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και βρίσκονται την ημέρα διεξαγωγής του στην Ελλάδα.
* Το ψηφοδέλτιο είναι ένα έντυπο, όπου αναφέρονται ένα ή περισσότερα ερωτήματα, όπως έχουν καθοριστεί με απαντήσεις που συνήθως απαιτούν κατάφαση ή άρνηση.
* Θεωρείται ότι επικρατεί η απάντηση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των έγκυρων ψηφοδελτίων.
* Αν κάποιος πολίτης δεν επιλέξει καμία απάντηση, η ψήφος του θεωρείται λευκή. Ταυτόχρονα θα δίδεται και λευκό ψηφοδέλτιο στους πολίτες που θέλουν να συμμετάσχουν στη διαδικασία, αλλά δεν θέλουν να πάρουν θέση στο ζήτημα.
* Τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται. Η πλειοψηφία των απόψεων καταμετράται, αφού αφαιρεθούν τα λευκά.
* Στην περίπτωση του δημοψηφίσματος με πρωτοβουλία του υπουργικού συμβουλίου, η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος έχει ανάλογο πολιτικό βάρος, αλλά δεν είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση.
* Στην περίπτωση του δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο μπορεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος να είναι δεσμευτικό, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει κατά 50% συμμετοχή των πολιτών στο δημοψήφισμα (επί των εγγεγραμμένων).