Οι Ευρωπαίοι απλώς μπλοφάρουν. Θα συνεχίσουν να βοηθάνε – υπόσχεται – ακόμα κι αν οι Έλληνες σταματήσουν να αποπληρώνουν τα χρέη τους. Λέει: Ψηφίστε με και η αθλιότητα θα τελειώσει.
Ο Σταύρος Λυγερός, 59 ετών, κάθεται σε μία καφετερία στο Νέο Ψυχικό. Ο Λυγερός είναι πολιτικός σχολιαστής, ένας αστός διανοούμενος. Θέλει να εξηγήσει γιατί οι Έλληνες τρέχουν μαζικά πίσω από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος είναι προφανέστατα δημαγωγός, παρόλο που ο επιτυχημένος του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να εξηγήσει ποιος θα πληρώνει στο μέλλον τους δημοσίους υπαλλήλους, τους γιατρούς και τις νοσοκόμες.
Ο Λυγερός λέει ότι ακόμα και πολλοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ δεν πιστεύουν ότι το κόμμα έχει έτοιμες λύσεις.
Το τραγικό απλώς είναι ότι οι Έλληνες και στον επόμενο γύρο των εκλογών της 17ης Ιουνίου δεν θα έχουν πράγματι την επιλογή, ότι δεν τους απομένει τίποτε άλλο από την άρνηση και τη διαμαρτυρία. Ξαφνικά όλη η Ευρώπη απαιτεί από αυτούς να δώσουν για άλλη μια φορά την ψήφο τους ειδικά σε εκείνους, που τους έφεραν σ’ αυτή την άθλια κατάσταση, στους σοσιαλιστές του Ευάγγελου Βενιζέλου και στους συντηρητικούς του Αντώνη Σαμαρά.
Τα κόμματα που έχουν χάσει το κύρος τους στηρίζουν τη δανειακή σύμβαση και τους όρους των δανειστών, επομένως απομένει μόνο εκείνος σαν σωτήρας – έτσι βλέπουν τα πράγματα πολλοί Έλληνες. Ο Τσίπρας, 37 ετών νεαρός, αν τον συγκρίνει κανείς με τους γεροντοκράτες πολιτικούς που μέχρι τώρα έδιναν τον τόνο στην πολιτική.
Με ετήσιο εισόδημα 48.000 ευρώ, μια μηχανή και ένα μέτριο ιδιόκττητο σπίτι είναι σχετικά φτωχός για πολιτικός – κάτι που του προσθέτει πόντους συμπάθειας. Και είναι ο μόνος, που υπόσχεται να απαλλάξει μεν την Ελλάδα από τον ζυγό της δικτατορίας της λιτότητας, αλλά παράλληλα να διατηρήσει το ευρώ.
Μέχρι την κρίση, η ελληνική πολιτική διεπόταν από ένα «άγραφο κοινωνικό συμβόλαιο», λέει ο Λυγερός, συγγραφέας του βιβλίου που ερμηνεύει την Ελλάδα και γνωρίζει τρομερή επιτυχία «Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία». Αυτό το συμβόλαιο βασιζόταν στο δούναι και λαβείν.
Οι πολίτες άφηναν ήσυχους τους πολιτικούς, δεν διαμαρτύρονταν για τη σπατάλη ή τη διαφθορά και αμείβονταν γι’ αυτό από τα δύο εναλλάξ κυβερνώντα μεγάλα κόμματα με θέσεις εργασίας στο Δημόσιο και με όλο και περισσότερες κοινωνικές παροχές.
Η κρίση σταμάτησε αυτή τη σιωπηρή συμφωνία και το κοινωνικό συμβόλαιο κατέρρευσε, λέει ο Λυγερός. Τώρα πλέον δεν υπάρχουν χρήματα ούτε για τη μία ούτε για την άλλη πλευρά.
Το δίλημμα σήμερα έγκειται στο ότι «το παλαιό κλεπτοκρατικό σύστημα, που δημιούργησε αυτές τις άρρωστες συνθήκες», έχει μεν κυριολεκτικά χρεοκοπήσει, αλλά δεν υπάρχει ακόμα ένα άλλο να καταλάβει τη θέση του. Ταυτόχρονα, η τρόικα της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ έχει χάσει τελευταία κάθε αξιοπιστία, μεταξύ άλλων και επειδή συμμάχησε με την κυρίαρχη τάξη, η οποία έχει χάσει προ πολλού την αξιοπιστία της.
Συνεπώς δεν χρειάζεται ιδιαίτερη τέχνη στη δημαγωγία, για να εκμεταλλευτεί κανείς την τεράστια δυσαρέσκεια του λαού, πράγμα που ακριβώς κάνει αυτή τη στιγμή ο Τσίπρας. Και με προτάσεις, που διατυπωνονται ελαφρά τη καρδία, για τη διενέργεια δημοψηφίσματος η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ απλώς διευκολύνει το προεκλογικό έργο του. Η Μέρκελ μεταχειρίζεται την Ελλάδα «σαν προτεκτοράτο», βρίζει ο Τσίπρας.
Φυσικά και δεν είναι όλη η χώρα τυφλωμένη από τη γεμάτη θράσος γοητεία του αυτοανακηρυχθέντος σωτήρα. Ο πρόεδρος της δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, που την περασμένη εβδομάδα έδωσε την εντολή σε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας Παναγιώτη Πικραμμένο, κάλεσε τους συμπατριώτες του να διασφαλίσουν στις επόμενες εκλογές τη λειτουργικότητα μιας νέας κυβέρνησης. Διαφορετικά – όπως είπε – στα τέλη Ιουνίου η χώρα θα χρεοκοπήσει.
Αλλά και πολλά ΜΜΕ περιγράφουν μια απόλυτα ακριβή εικόνα της κατάστασης. Η μάλλον συντηρητική εφημερίδα «Καθημερινή» χαρακτήρισε την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού «οριστικό ναυάγιο». Ούτε όλα τα μέλη της νέας πολιτικής δύναμης της Ελλάδας ωραιοποιούν τα πράγματα.
Ο Γιάννης Δραγασάκης, 64 ετών, είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και σπούδασε Οικονομικά στο London School of Economics. Ψυλλιάζεται ότι θα είναι δύσκολο για τον αρχηγό του κόμματός του να τηρήσει την υπόσχεσή του.
Η μεγάλη επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει προπάντων μεγάλη ευθύνη, λέει. Ωστόσο, είναι απόλυτα σαφές ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει όλα τα χρέη της, «το βουνό είναι υπερβολικά ψηλό», η χώρα είναι καταβυθισμένη στην ύφεση. «Χωρίς βοήθεια δεν μπορούμε να επιβιώσουμε».
Γι’ αυτό το θέμα είναι να βρεθεί τώρα ένας «κοινός ευρωπαϊκός δρόμος». Κανείς δεν ξέρει ακριβώς πώς θα είναι. Μέχρι τώρα οι διεθνείς δανειστές αρνούνται να αναδιαπραγματευτούν τα πακέτα διάσωσης. Ο Δραγασάκης εύχεται να υιοθετηθεί ένας «οδικός χάρτης» για περισσότερη ανάπτυξη, αλλά δεν λέει ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά της. Αντίθετα με τον Τσίπρα, δεν μιλά για καταγγελία των δανειακών συμβάσεων.
Οι Ευρωπαίοι πρέπει να προσέξουν κι αυτοί το εκλογικό αποτέλεσμα. Τώρα είναι η σειρά μιας νέας γενιάς να αναλάβει την εξουσία, της γενιάς των παιδιών του, αυτής του Τσίπρα. Το αν θα μπορέσει να τηρήσει όσα υπόσχεται δεν το ξέρει ούτε ο Δραγασάκης. «Τουλάχιστον δεν συμμαχήσαμε με το παλαιό σύστημα», λέει.
Και μόνο αυτό αρκεί για την επόμενη εκλογική νίκη.