Καταδρομική επίθεση με βόμβες μολότοφ εξαπέλυσαν άγνωστοι την Κυριακή
εναντίον του Αστυνομικού Τμήματος Κυψέλης,
Περίπου στις 7.50 το βράδυ, ομάδα τουλάχιστον έξι ανδρών πλησίασε το Α.Τ, στην
οδό Θήρας, και εκτόξευσε επτά κοκτέιλ μολότοφ, προκαλώντας φθορές σε ένα
υπηρεσιακό αυτοκίνητο με συμβατικές πινακίδες. Κατόπιν κατευθύνθηκαν προς την
πλατεία Κυψέλης.
Επίσης υπήρξε και εμπρησμός κάδου απορριμμάτων στην οδό Δροσοπούλου και Θήρας
που σχετίζεται με την καταδρομική επίθεση.
Σε εξέλιξη είναι έρευνα της ΕΛΑΣ για τον εντοπισμό των δραστών, ενώ
προσήχθησαν 14 άτομα σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες.
Το μετρό Θεσσαλονίκης επιστρέφει αύριο (08/12) στην καθημερινότητα των πολιτών έπειτα από σχεδόν 1 μήνα «απουσίας».
Η βασική γραμμή του νέου συγκοινωνιακού μέσου της πόλης ανοίγει τρεις ημέρες νωρίτερα από το προβλεπόμενο, όπως αποφασίστηκε σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό τον Υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών Νίκο Ταχιάο, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Ελληνικό Μετρό Α.Ε. Νίκο Κουρέτα, εκπροσώπων της Τhema – Εταιρείας Λειτουργίας και Συντήρησης Μετρό Θεσσαλονίκης και των αναδόχων κατασκευής στο Αμαξοστάσιο του Μετρό Θεσσαλονίκης.
Η επαναλειτουργία της βασικής γραμμής, τρεις ημέρες νωρίτερα από τον αρχικά προγραμματισμένο χρόνο, κατέστη δυνατή χάρη στην επιτυχή και ταχύτερη ολοκλήρωση του πρώτου μεγάλου κύκλου δοκιμών συστημάτων και συρμών του ενιαίου πλέον δικτύου, συμπεριλαμβανομένης και της επέκτασης προς Καλαμαριά.
Παρότι οι δοκιμές θα συνεχιστούν και μετά την επαναλειτουργία της βασικής γραμμής, αποφασίστηκε η λειτουργία του μετρό να πραγματοποιείται με πλήρες ωράριο κατά την εορταστική περίοδο, εξασφαλίζοντας καλύτερη εξυπηρέτηση για το επιβατικό κοινό και ομαλή μετακίνηση στην πόλη.
Στο πλαίσιο της σταδιακής εξέλιξης των δοκιμών στην επέκταση προς Καλαμαριά, το πρόγραμμα δρομολογίων της βασικής γραμμής θα αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με τα παρακάτω:
Δευτέρα έως Παρασκευή
06:30-23:00
Σάββατο & Κυριακή
08:00-23:00
Ενώ μεταξύ 21/12/2025 και 04/01/2026 το πρόγραμμα θα είναι:
Ανοδικά κινείται η ελληνική αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης η οποία συνεχίζει να ενισχύεται σε αριθμό καταλυμάτων, διαθέσιμων κλινών και γεωγραφική διασπορά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), η ανοδική τάση στις διαθέσιμες κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης διατηρήθηκε ισχυρή και το γ’ τρίμηνο του 2025, συνεχίζοντας την έντονη αύξηση που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος, με τις κλίνες να ξεπερνούν το όριο του 1 εκατ.
Στον ξενοδοχειακό κλάδο επικρατεί προβληματισμός. Μιλώντας στο πλαίσιο του 8ου περιφερειακού συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Ξενοδόχων που έγινε πρόσφατα στα Γιάννενα, ο πρόεδρος της ΠΟΞ Γιάννης Χατζής επέκρινε τον ανταγωνισμό από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που πιέζει τιμολογιακά την ελληνική τουριστική αγορά χαμηλότερα, με αποτέλεσμα – σε συνδυασμό με την έλλειψη τραπεζικών χρηματοδοτήσεων – να καθίσταται δύσκολη η αναβάθμιση μικρών, μεσαίων και οικογενειακών μονάδων. Ωστόσο, αναγνώρισε ότι το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση κάνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή της διαμόρφωσης ίσων όρων ανταγωνισμού τόσο σε φορολογικό όσο και σε ρυθμιστικό επίπεδο μεταξύ ξενοδοχείων και βραχυχρόνιων μισθώσεων.
«Ο ελληνικός τουρισμός στηρίζεται σε μια πολύ συγκεκριμένη επιχειρηματική γεωγραφία: χιλιάδες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Η βιωσιμότητα αυτού του επιχειρηματικού μοντέλου έχει άμεση επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα ολόκληρου του τουριστικού οικοσυστήματος» τόνισε ο κ. Χατζής. Συνεπώς, συνέχισε, κάθε στρατηγική κατεύθυνση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τρία κρίσιμα δεδομένα: Πρώτον, τη δυσκολία πρόσβασης στη τραπεζική χρηματοδότηση για μεγάλο μέρος του κλάδου. Δεύτερον, τη σημασία των υποδομών και της συνοχής των τοπικών κοινωνιών. Τρίτον, την ανάγκη θεσμικής ισονομίας. Όλες οι μορφές τουριστικής διαμονής, όσο και να προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από την οικονομία διαμοιρασμού, οφείλουν να λειτουργούν με ισοδύναμους κανόνες σε ζητήματα φορολόγησης, αδειοδότησης, ασφάλειας και εργασίας».
Την ίδια ώρα, η ελληνική αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης εισέρχεται σε φάση εξορθολογισμού. Η εφαρμογή του νέου ρυθμιστικού πλαισίου, η καταγραφή των ακινήτων στο μητρώο βραχυχρόνιας μίσθωσης καθώς και οι αυξανόμενες απαιτήσεις συμμόρφωσης δημιουργούν συνθήκες διαφάνειας και επαγγελματισμού. Σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο του 2025 θεσμοθετήθηκαν λειτουργικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφαλείας, για τα ακίνητα που μισθώνονται βραχυχρόνια ενώ για πρώτη φορά, από την 1η Οκτωβρίου, ξεκίνησαν έλεγχοι τήρησης των προδιαγραφών αυτών, με πρόβλεψη προστίμων σε ευρήματα παραβάσεων, είτε από μεικτά κλιμάκια των αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΤΟΥ και της ΑΑΔΕ, είτε αυτοτελώς.
«Ποιοτικός τουρισμός σημαίνει κανόνες, σημαίνει μέτρο, ισορροπία και τήρηση νομιμότητας» ανέφερε πρόσφατα η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη. «Το νέο θεσμικό πλαίσιο στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων, στοχεύει σε αναβάθμιση της τουριστικής προσφοράς και συμβάλλει στην κάλυψη της ανάγκης για την αξιοπρεπή και προσιτή στέγαση» σημείωσε. Στην κατεύθυνση αυτή, για το τρέχον έτος καθώς και για το 2026 δεν επιτρέπεται νέα εγγραφή στο μητρώο ακινήτων βραχυχρόνιας διαμονής, στο 1ο, στο 2ο και το 3ο δημοτικό διαμέρισμα της Αθήνας.
Σύμφωνα με τα βασικά σημεία του νέου νομοθετικού πλαισίου τα ακίνητα που ιδιοκτήτες και διαχειριστές ακινήτων μισθώνονται βραχυχρόνια υποχρεούνται πλέον να πληρούν ελάχιστες προδιαγραφές ανάμεσα στις οποίες: Να αποτελούν χώρους κύριας χρήσης βάσει του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, να διαθέτουν φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό, να διαθέτουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο αστικής ευθύνης, που καλύπτει τυχόν ζημιές ή ατυχήματα καθώς και υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου και πιστοποιητικό μυοκτονίας . Επιπλέον προβλέπονται έλεγχοι συμμόρφωσης από το υπουργείο Τουρισμού και την ΑΑΔΕ αλλά και κυρώσεις και πρόστιμα αντίστοιχα με αυτά που ισχύουν για τα τουριστικά καταλύματα.
Η βραχυχρόνια μίσθωση σε αριθμούς
Η εξέλιξη του αριθμού των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025 παρουσιάζει, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΣΤΕΤΕ, συνεχιζόμενη άνοδο σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, εδραιώνοντας την τάση που ξεκίνησε το 2023 και ενισχύθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Το α’ τρίμηνο του 2025 ξεκίνησε ιδιαίτερα δυναμικά. Τον Ιανουάριο καταγράφηκαν 213 χιλ. καταλύματα, αυξημένα κατά +23 χιλ. σε σχέση με τα 190 χιλ. του Ιανουαρίου 2024. Τον Φεβρουάριο τα καταλύματα ανήλθαν σε 216 χιλ., παρουσιάζοντας αύξηση +20 χιλ. έναντι των 196 χιλ. του αντίστοιχου μήνα. Τον Μάρτιο, ο αριθμός διαμορφώθηκε σε 222 χιλ., σημειώνοντας άνοδο +18 χιλ. από τα 204 χιλ. του Μαρτίου 2024. Το β’ τρίμηνο συνέχισε με σταθερά θετικό ρυθμό. Τον Απρίλιο καταγράφηκαν 228 χιλ. καταλύματα, αυξημένα κατά +16 χιλ. έναντι των 212 χιλ. του Απριλίου 2024. Τον Μάιο τα καταλύματα ανήλθαν σε 236 χιλ., κατά +18 χιλ. περισσότερα από τα 218 χιλ. του Μαΐου 2024. Τον Ιούνιο σημειώθηκε νέα άνοδος στα 242 χιλ., αυξημένα κατά +17 χιλ. από τα 225 χιλ. του Ιουνίου 2024. Το γ’ τρίμηνο συνέχισε επίσης με θετικό ρυθμό. Τον Ιούλιο τα διαθέσιμα καταλύματα ανήλθαν σε 246 χιλ., υπερβαίνοντας τα 232 χιλ. του Ιουλίου 2024 (+14 χιλ.). Τον Αύγουστο σημειώθηκε νέο ιστορικό υψηλό με 247 χιλ., αυξημένα κατά +14 χιλ. έναντι των 233 χιλ. του Αυγούστου 2024. Τον Σεπτέμβριο παρατηρείται οριακή αποκλιμάκωση στα 245 χιλ. καταλύματα, παραμένοντας ωστόσο +13 χιλ. υψηλότερα σε σχέση με τα 232 χιλ. του Σεπτεμβρίου 2024. Τον Οκτώβριο, όπως κάθε χρόνο, καταγράφεται εποχική υποχώρηση, με τα καταλύματα να διαμορφώνονται σε 234 χιλ., παραμένοντας όμως υψηλότερα κατά +9 χιλ. έναντι των 225 χιλ. του Οκτωβρίου 2024.
Η ανοδική τάση στις διαθέσιμες κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης διατηρήθηκε ισχυρή και το γ’ τρίμηνο του 2025, συνεχίζοντας την έντονη αύξηση που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος. Το α’ τρίμηνο ξεκίνησε θετικά, με τον Ιανουάριο να καταγράφει 947 χιλ. κλίνες, αυξημένες κατά +102 χιλ. έναντι των 845 χιλ. του Ιανουαρίου 2024. Τον Φεβρουάριο οι διαθέσιμες κλίνες ανήλθαν σε 961 χιλ., παρουσιάζοντας άνοδο +84 χιλ. σε σχέση με τις 877 χιλ. του 2024 ενώ τον Μάρτιο έφτασαν τις 981 χιλ., αυξημένες κατά +76 χιλ. έναντι των 907 χιλ. του Μαρτίου 2024. Το β’ τρίμηνο χαρακτηρίστηκε από περαιτέρω ενίσχυση. Τον Απρίλιο οι κλίνες διαμορφώθηκαν σε 1,008 εκατ., αυξημένες κατά +73 χιλ. από τις 935 χιλ. του Απριλίου 2024. Τον Μάιο ανήλθαν σε 1,038 εκατ. (+76 χιλ. έναντι 962 χιλ.). Τον Ιούνιο καταγράφηκαν 1,061 εκατ. κλίνες, αυξημένες κατά +70 χιλ. περισσότερες από τις 991 χιλ. του αντίστοιχου μήνα 2024. Το γ’ τρίμηνο κορυφώθηκε με διαδοχικά ιστορικά υψηλά. Τον Ιούλιο καταγράφηκαν 1,078 εκατ. κλίνες, αυξημένες κατά +57 χιλ. από τις 1,021 εκατ. του Ιουλίου 2024. Τον Αύγουστο σημειώθηκε νέο ρεκόρ με 1,081 εκατ., δηλαδή +58 χιλ. σε σχέση με τις 1,023 εκατ. του Αυγούστου 2024 — η υψηλότερη τιμή της περιόδου. Τον Σεπτέμβριο οι διαθέσιμες κλίνες διαμορφώθηκαν σε 1,075 εκατ., παραμένοντας σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο και αυξημένες κατά +56 χιλ. από τις 1,019 εκατ. του Σεπτεμβρίου 2024. Τέλος. τον Οκτώβριο οι διαθέσιμες κλίνες διαμορφώθηκαν σε 1,030 εκατ., σημειώνοντας εποχική αποκλιμάκωση, ωστόσο παραμένοντας υψηλότερες κατά +38 χιλ. έναντι των 992 χιλ. του Οκτωβρίου 2024.
Μέση διάρκεια παραμονής και προέλευση ταξιδιώτη
Η μέση διάρκεια παραμονής σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης το α’ τρίμηνο του 2025 παρουσίασε γενικευμένη μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, συνεχίζοντας την ήπια καθοδική τάση που είχε παρατηρηθεί προς το τέλος του προηγούμενου έτους. Τον Ιανουάριο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 3,1 διανυκτερεύσεις, μειωμένη κατά -3,1% σε σχέση με τις 3,2 του 2024. Τον Φεβρουάριο ανήλθε σε 3,2 διανυκτερεύσεις, καταγράφοντας μείωση -11,1% από τις 3,6 του αντίστοιχου μήνα το 2024 ενώ τον Μάρτιο διαμορφώθηκε σε 3,4 διανυκτερεύσεις, παρουσιάζοντας μείωση -2,9% σε σύγκριση με τις 3,5 του Μαρτίου 2024. Το β’ τρίμηνο κατέγραψε σταθεροποίηση τον Απρίλιο και ήπια ανάκαμψη τους επόμενους μήνες, αντιστρέφοντας εν μέρει τη μείωση του πρώτου τριμήνου. Τον Απρίλιο η μέση διάρκεια παραμονής ήταν 3,7 διανυκτερεύσεις, στα ίδια επίπεδα με τον Απρίλιο του 2024. Τον Μάιο σημειώθηκε η πρώτη αύξηση για το 2025, με τη μέση διάρκεια να διαμορφώνεται σε 3,6 διανυκτερεύσεις, αυξημένη κατά +5,9% έναντι των 3,4 του Μαΐου 2024 ενώ τον Ιούνιο αυξήθηκε περαιτέρω σε 3,8 διανυκτερεύσεις, κατά +2,7% σε σύγκριση με τις 3,7 του Ιουνίου 2024. Το γ’ τρίμηνο διατήρησε τη θετική δυναμική, επιβεβαιώνοντας τη σταθεροποίηση της μέσης διάρκειας στα υψηλά επίπεδα της τελευταίας διετίας. Τον Ιούλιο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 4,1 διανυκτερεύσεις, ίδια με τον Ιούλιο του 2024. Τον Αύγουστο καταγράφηκε νέα άνοδος στις 4,2 διανυκτερεύσεις, αυξημένη κατά +2,4% σε σχέση με τις 4,1 του Αυγούστου 2024 — επίδοση που αποτέλεσε την υψηλότερη τιμή της περιόδου. Τον Σεπτέμβριο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 3,8 διανυκτερεύσεις, παραμένοντας στα ίδια επίπεδα με τον Σεπτέμβριο του 2024. Τον Οκτώβριο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 3,8 διανυκτερεύσεις, διατηρούμενη στα ίδια επίπεδα με τον Σεπτέμβριο και καταγράφοντας σταθερότητα μετά την κορύφωση του θέρους.
Η διάρθρωση των ταξιδιωτών στη βραχυχρόνια μίσθωση κατά το α’ τρίμηνο του 2025 αναδεικνύει μια ενισχυμένη παρουσία αλλοδαπών επισκεπτών, συνεχίζοντας την ανοδική τάση που παρατηρείται από τα μέσα του 2024. Τον Ιανουάριο οι αλλοδαποί αποτελούσαν το 60% του συνόλου, έναντι 40% ημεδαπών. Τον Φεβρουάριο το ποσοστό των αλλοδαπών αυξήθηκε στο 64%, με τους ημεδαπούς να υποχωρούν στο 36% ενώ τον Μάρτιο οι αλλοδαποί ανήλθαν στο 69%, με τους ημεδαπούς στο 31%, επιβεβαιώνοντας την ενίσχυση της διεθνούς ζήτησης από την αρχή της χρονιάς. Το β’ τρίμηνο ενίσχυσε περαιτέρω την κυριαρχία των αλλοδαπών επισκεπτών. Τον Απρίλιο οι αλλοδαποί αντιπροσώπευαν το 86% του συνόλου (14% ημεδαποί). Τον Μάιο η παρουσία των αλλοδαπών διατηρήθηκε σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα στο 92% (8% ημεδαποί), επίδοση που συγκαταλέγεται στις υψηλότερες της περιόδου 2019-2025. Τον Ιούνιο η συμμετοχή των αλλοδαπών παρέμεινε στο 92%, καταδεικνύοντας σταθεροποίηση της διεθνούς υπεροχής στο τέλος του πρώτου εξαμήνου. Το γ’ τρίμηνο ξεκίνησε με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αλλοδαπών ταξιδιωτών. Τον Ιούλιο οι αλλοδαποί ανήλθαν στο 91% (9% ημεδαποί) ενώ τον Αύγουστο διαμορφώθηκαν στο 89%, με τους ημεδαπούς στο 11%. Τον Σεπτέμβριο καταγράφηκε η υψηλότερη τιμή της περιόδου 2019-2025, με τους αλλοδαπούς να αντιπροσωπεύουν το 94% των επισκεπτών και τους ημεδαπούς μόλις το 6%. Τον Οκτώβριο η κυριαρχία των αλλοδαπών παρέμεινε ισχυρή, με τη συμμετοχή τους να διαμορφώνεται στο 88%, έναντι 12% ημεδαπών.
"'Εχουμε ένα σκάνδαλο διαπιστωμένο και αδιαμφισβήτητο που έχει κριθεί από τη δικαιοσύνη. Αλλά όσοι έστησαν τη δουλειά κυκλοφορούν ελεύθεροι" γράφει στα ΝΕΑ ο Γ. Πρετεντέρης:
Τα πρώτα τρόλεϊ ήταν πράσινα όταν βγήκαν στους δρόμους και όχι πορτοκαλί - Σήμερα ξεκίνησε και επίσημα το ξήλωμα τους, μιας και αναμένεται να αντικατασταθούν από ηλεκτρικά λεωφορεία
«Περπάτα να προλάβουμε το… τρόλεϊ το τελευταίο», θα μπορούσε να λέει η παραλλαγή του νοσταλγικού τραγουδιού, τώρα που τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία με τα χαρακτηριστικά καλώδια οδεύουν προς απόσυρση.
Και θα εμπεριείχε κάμποση ειρωνεία, αφού τα τρόλεϊ ήρθαν στις αρχές της δεκαετίας του ’50 για να αντικαταστήσουν το τραμ, οι γραμμές των οποίων ξηλώνονταν για να περάσουν αυτές των τρόλεϊ, οι οποίες ξηλώνονται τώρα με τη σειρά τους, για να περάσουν τα ηλεκτρικά -ως επί το πλείστον- λεωφορεία.
Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης κατέληξε στην απόφαση να αποσυρθούν σταδιακά τα τρόλεϊ καθώς είναι παρωχημένα στην εποχή που η ηλεκτροκίνηση χωρίς καλώδια επελαύνει και θα χρειάζονταν γενναίες επενδύσεις για να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία κάνουν.
Θα απελευθερωθεί η θέα προς τον αττικό ουρανό, αλλά και η κίνηση, που επιβαρύνεται λόγω των συχνών βλαβών τους, λένε οι υποστηρικτές της πρότασης αυτής.
Ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, απαντούν ότι τα συγκεκριμένα μέσα είναι πιο βιώσιμα καθώς έχουν υψηλότερη ενεργειακή απόδοση, χαμηλότερη κατανάλωση και σειρά άλλων πλεονεκτημάτων, όπως ότι δεν υπάρχει ανάγκη για φόρτιση.
Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν να διατηρηθούν όχι μόνο ένα-δύο τρόλεϊ για μουσειακούς σκοπούς, αλλά μία-δύο γραμμές για λόγους νοσταλγίας - ιδέα πάντως που δεν φαίνεται να προκρίνεται.
Σχεδόν… αρχαία
Το 2027 αναμένεται, λοιπόν, τα τρόλεϊ να έχουν βγει εντελώς από τη ζωή μας μετά την εφαρμογή των δύο φάσεων απόσυρσης: της πρώτης, που θέλει το ξήλωμα των καλωδίων από το κέντρο της Αθήνας και είναι ήδη σε εξέλιξη και της δεύτερης, που αφορά την ολική απόσυρση και κατάργηση του μέσου.
Κάπως έτσι, ο γνώριμος ήχος του ηλεκτροκινητήρα και των πεντάλ που πατά ο οδηγός, το χαρακτηριστικό σφύριγμα από τον παντογράφο που ακουμπά στα εναέρια καλώδια και η θέα του κίτρινου (ή, μπλε, τα τελευταία χρόνια) οχήματος που γλιστρά σχεδόν αθόρυβα στις λεωφόρους της πόλης, σύντομα θα είναι παρελθόν.
Μετά από 72 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, το ηλεκτρικό σύστημα συγκοινωνίας που γενιές Αθηναίων αγάπησαν, ή και μίσησαν, φτάνει στον τερματικό σταθμό του.
Το πρώτο τρόλεϊ που κυκλοφόρησε το 1948 στη γραμμή Πειραιάς - Καστέλλα ήταν της FIAT και διασώζεται
Ο ΟΑΣΑ έχει ήδη εκπονήσει σχέδιο απόσυρσης 130 παλαιών οχημάτων και την αντικατάστασή τους με 100 νέα, πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία, με ορίζοντα 250 οχημάτων έως το τέλος της δεκαετίας.
Η μετάβαση αυτή προκρίνεται ως αναγκαία για λόγους βιωσιμότητας, κόστους και ευελιξίας. Τα σημερινά τρόλεϊ, πολλά εκ των οποίων έχουν ξεπεράσει τα 20 χρόνια ζωής, απαιτούν δυσανάλογο κόστος συντήρησης, το εναέριο δίκτυο θεωρείται παρωχημένο και επιβαρυντικό για την αισθητική και την ασφάλεια του αστικού τοπίου, ενώ τα νέα ηλεκτρικά λεωφορεία προσφέρουν ευελιξία, χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και καθαρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε μια σύγχρονη μητρόπολη.
FIAT, Alfa Romeo και Lancia
Η Αθήνα διαθέτει σήμερα περίπου 210 τρόλεϊ που καλύπτουν 19 γραμμές και εξυπηρετούν περίπου 247 στάσεις, διατρέχοντας συνολικά 390 χιλιόμετρα γραμμών.
Τα περισσότερα οχήματα είναι παρτίδες που αγοράστηκαν μεταξύ 1999-2004 και περιλαμβάνουν μοντέλα κυρίως από τη Neoplan και τη Van Hool, ενώ η Solaris είναι περισσότερο γνωστή για τα συμβατικά ηλεκτρικά λεωφορεία της και όχι τα τρόλεϊ.
Οι παλαιότεροι ίσως θυμούνται και τα θρυλικά ιταλικά μοντέλα των Fiat, Alfa Romeo και Lancia, που κυριάρχησαν από τη δεκαετία του ’50 έως και τα τέλη του ’80, όπως και τα σοβιετικής κατασκευής Energoma Chexport της περιόδου 1972-1992.
Η τεχνολογία των τρόλεϊ βασίζεται σε απλή αλλά αποτελεσματική ηλεκτροκίνηση: ρεύμα 600V DC διοχετεύεται στον κινητήρα μέσω των εναέριων καλωδίων και του διπλού παντογράφου (μηχανικό σύστημα που χρησιμοποιείται για τη σύνδεση του τρόλεϊ με το ηλεκτρικό δίκτυο).
Το τρόλεϊ έχει ηλεκτροκινητήρα, ο οποίος, σε αντίθεση με τα BEV και BEB οχήματα που έχουμε μάθει τα τελευταία χρόνια (δηλαδή τα μπαταριοκίνητα), τροφοδοτείται με ρεύμα από το δίκτυο.
Η απουσία ενσωματωμένων μπαταριών μεγάλης αυτονομίας σημαίνει ότι το όχημα εξαρτάται σχεδόν απολύτως από το δίκτυο, κάτι που έχει τα καλά του και τα κακά του.
Δεν υπάρχει το άγχος της φόρτισης και της αυτονομίας και η κατανάλωση είναι μικρότερη, καθώς το βάρος (λόγω της απουσίας μπαταρίας) είναι αισθητά μικρότερο. Σε συνθήκες αστικής συμφόρησης ή διακοπής ρεύματος, βέβαια, το μέσο ακινητοποιείται.
Η εικόνα, άλλωστε, του οδηγού του τρόλεϊ να έχει κατέβει από το όχημα και να προσπαθεί με το ειδικό μαρκούτσι να ξανασυνδέσει τον παντογράφο που αποσυνδέθηκε από τα καλώδια είναι πολύ συνηθισμένη για τις περιοχές στις οποίες κινούνται αυτά τα μέσα.
Από το 1953, όταν και κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά, τα τρόλεϊ συνδέθηκαν στενά με τη φυσιογνωμία της πόλης.
Συνέδεσαν την Κυψέλη με το Σύνταγμα, τα Πατήσια με την Ακαδημίας, τον Πειραιά με την Ομόνοια. Δρομολόγια όπως Ομόνοια - Κυνοσάργους έμειναν στην ιστορία με τους επιβάτες να μη γνωρίζουν ποια ήταν η περιοχή που αναφερόταν (Νέος Κόσμος) ως τερματικός σταθμός, ενώ κάποια οχήματα είχαν τα δικά τους παρατσούκλια, όπως αυτό που αποκαλούνταν «Φαλκονέρα».Ηταν τα ήσυχα, αξιόπιστα, αντιρρυπαντικά οχήματα που μετέφεραν τους Αθηναίους σε εποχές δύσκολες, φιλόξενες, μεταβατικές. Λίγοι ωστόσο ξέρουν ότι τα τρόλεϊ είναι σχεδόν αρχαία.
Το 1925 η Εταιρεία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων (ΕΤΑΠΠ), οι Σιδηρόδρομοι Αττικής (Σ.Α.) και ο Σιδηρόδρομος Αθηνών - Πειραιώς (ΣΑΠ) συγχωνεύονται υπό την αιγίδα του βρετανικών συμφερόντων ομίλου Power and Traction Finance Company Ltd., γνωστού ως Πάουερ, οδηγώντας στη δημιουργία δύο νέων σχημάτων: της Ηλεκτρικής Εταιρείας Μεταφορών (ΗΕΜ), η οποία αναλαμβάνει τη διαχείριση των τραμ, των λεωφορειακών γραμμών και του σιδηροδρόμου Κηφισιάς, και των Ελληνικών Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων (ΕΗΣ), που είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του αστικού ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και του τραμ της παραλίας Πειραιά.
Η ΗΕΜ επωμίζεται την ευθύνη για την αναδιάρθρωση και επέκταση του τροχιοδρομικού δικτύου, την ανανέωση του στόλου και τον εξηλεκτρισμό της γραμμής προς Κηφισιά, ενώ οι ΕΗΣ αναλαμβάνουν την κατασκευή της νέας γραμμής ελαφρού σιδηροδρόμου Πειραιά - Περάματος.
Το 1939 δώδεκα τρόλεϊ κατασκευασμένα από την ιταλική κοινοπραξία Fiat/CGE φτάνουν στο λιμάνι του Πειραιά και παραδίδονται στην ΗΕΜ.
Παρότι έτοιμα προς χρήση, παραμένουν ακινητοποιημένα στο αμαξοστάσιο του Νέου Φαλήρου, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση της εναέριας γραμμής, ενώ η έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αναστέλλει κάθε περαιτέρω πρόοδο.
Μάλιστα το συγκεκριμένο αμαξοστάσιο χρησιμοποιείται από τους ναζί κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με τα (πρωτόγονα, είναι η αλήθεια) τρόλεϊ που μπορούν να μεταφέρουν έως και 18 επιβάτες να μένουν ξεχασμένα εκεί.
Λεφτά για τη δημιουργία δικτύου, άλλωστε, δεν υπάρχουν στην κατεστραμμένη από τους Γερμανούς κατακτητές Ελλάδα.
Στις αρχές του ’50 ξηλώνονταν οι γραμμές των τραμ για να περάσουν αυτές των τρόλεϊ
Κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων δύο από τα δώδεκα οχήματα (με αριθμούς 708 και 710) κατάσχονται, με αποτέλεσμα η ΗΕΜ να θέσει σε κυκλοφορία μόνο τα δέκα εναπομείναντα, τα οποία αριθμήθηκαν από 701 έως 712.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τα τρόλεϊ έχουν πράσινο χρώμα, όπως έχουν έρθει βαμμένα από το εργοστάσιο της Fiat δηλαδή, όμως μεταπολεμικά η ΗΕΜ τα βάφει σε κίτρινο/πορτοκαλί, ώστε να εναρμονιστούν αισθητικά με τα τραμ και τα λεωφορεία του ανανεωμένου στόλου της.
Πρώτο δρομολόγιο το ‘48
Κάπως έτσι, η ιστορική μέρα της λειτουργίας της πρώτης γραμμής τρόλεϊ στην Ελλάδα είναι η 27η Ιουλίου του 1948. Είναι το παλιό δρομολόγιο Σταθμός ΕΗΣ Πειραιά - Καστέλλα - Νέο Φάληρο, το οποίο μέχρι και σήμερα έχει τον αριθμό 20.
Πρόκειται για ιστορική γραμμή, καθώς είναι η πρώτη γραμμή τρόλεϊ στη χώρα, αλλά και η πρώτη στην οποία καταργείται η θέση του εισπράκτορα το 1976. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι μετακινήσεις με τα τρόλεϊ που γράφουν «χωρίς εισπράκτορα» είναι δωρεάν, αλλά ουσιαστικά ανοίγουν τον δρόμο για τα οχήματα με τα ακυρωτικά μηχανήματα εισιτηρίων που τίθενται σε εφαρμογή το 1989.
Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι στον υποδοχέα κερμάτων βρίσκονται στο τέλος της βάρδιας περισσότερα μεταλλικά αντικείμενα, όπως ψεύτικα δαχτυλίδια κ.ά., παρά κέρματα.
Για την Αθήνα, αυτή η μέρα έρχεται πολύ αργότερα, ως επακόλουθο της κατάργησης του τραμ. Το ξήλωμα των γραμμών του γραφικού μέσου ακολουθεί η δημιουργία του εναέριου δικτύου για τα τρόλεϊ, ένα σύγχρονο μέσο μεταφοράς, πιο ευέλικτο, που χρησιμοποιούν πολλές ευρωπαϊκές και μη πόλεις.
Τα πρώτα τρόλεϊ τσουλούν στους δρόμους της Αθήνας στις 27 Δεκεμβρίου του 1953, με πρώτη γραμμή Πατήσια - Αμπελόκηποι, αντικαθιστώντας τη γραμμή του τραμ 3-7. Η νέα γραμμή διατηρεί τον αριθμό 3, ενσωματώνοντας σταδιακά σύγχρονα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Τα πρώτα τρόλεϊ που τίθενται σε κυκλοφορία στη συγκεκριμένη γραμμή είναι 40 τριαξονικά οχήματα μεγάλου μεγέθους, κατασκευής των ιταλικών οίκων Alfa Romeo/CGE/Casaro, με αριθμούς κυκλοφορίας 1001 έως 1040. Στη συνέχεια, ο στόλος ενισχύεται με ακόμη 40 οχήματα ίδιας προέλευσης, αριθμημένα από 1041 έως 1080.
Οι Αθηναίοι μάλλον αργούν να τα αποδεχτούν ως τρόλεϊ, αφού για πολλά χρόνια ο κόσμος τα αποκαλεί «τραμ» και τους οδηγούς τους «τραμβαγέρηδες».
Επίσης, πολλοί δυσκολεύονται να προσαρμοστούν με εκείνο το «Απαγορεύεται το καπνίζειν» που γράφουν οι ταμπέλες των νέων οχημάτων.
Πατησίων και Αγίου Μελετίου το 1953
Κάποια τρόλεϊ όμως ξεχωρίζουν, όπως τα άγνωστα για τους Ελληνες δεξιοτίμονα, που κυκλοφορούν στην Αθήνα το 1982. Πρόκειται για οκτώ μεγάλου μεγέθους τριαξονικά οχήματα Alfa Romeo/CGE/Casaro κατασκευής του 1959, τα οποία όμως μετατρέπονται σε αριστεροτίμονα έως το 1987.
Νωρίτερα, το 1977, παραλαμβάνονται και τίθενται σε κυκλοφορία τα πρώτα 15 διαξονικά ρωσικά τρόλεϊ ZIU-9 από τον οίκο Energoma Chexport τα οποία φτάνουν στα 158 έως το 1983.
Η εποχή της ΗΛΠΑΠ
Το 1970 η άδεια λειτουργίας της ΗΕΜ ανακαλείται, με τη διαχείριση του δικτύου να περνά πια στη νέα κρατική εταιρεία Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Περιοχής Αθηνών - Πειραιώς (ΗΛΠΑΠ).
Η ίδρυσή της σηματοδοτεί τη δεύτερη φάση επέκτασης του δικτύου τρόλεϊ, το οποίο αναπτύσσεται σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η πραγματικότητα έχει αλλάξει.
Η έλλειψη ανταλλακτικών, η οικονομική κρίση και η υποχρηματοδότηση του συστήματος έχουν οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα: καθυστερήσεις, βλάβες, οχήματα ακινητοποιημένα στους δρόμους.
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: το 91% της αξιοπιστίας που διέθετε κάποτε το δίκτυο έχει μειωθεί σημαντικά. Η τεχνική υποστήριξη δεν επαρκεί και τα μέσα συγκοινωνίας παρουσιάζουν δυσλειτουργίες, επηρεάζοντας αρνητικά την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού.
Η «Φαλκονέρα» 1127
Η απόφαση κατάργησης του συγκεκριμένου μέσου μεταφοράς δεν περιλαμβάνει τη διατήρηση καμίας γραμμής τρόλεϊ μετά το 2027.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν προτάσεις να διατηρηθούν ένα-δύο οχήματα ως μουσειακά εκθέματα ή κινητές εκθέσεις, ενδεχομένως με πρωτοβουλία του Ελληνικού Μουσείου Λεωφορείου, αλλά ακόμη δεν υπάρχει επίσημη δέσμευση. Κάπως έτσι θα περάσει στη λήθη ένα κομμάτι της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας.
Όπως στη λήθη έχει περάσει πια και η «Φαλκονέρα», δηλαδή η ονομασία ενός τρόλεϊ που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της βιομηχανίας και των μεταφορών της χώρας.
Η «Φαλκονέρα» με τον αριθμό 1127 εκτελεί το δρομολόγιο Κυψέλη - Καισαριανή. Μεταφέρει επιβάτες που περήφανα αναφέρουν πως είναι ελληνικό δημιούργημα.
Το συγκεκριμένο τρόλεϊ παρουσιάζεται το 1967 στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης από τη Βιαμάξ, με μηχανικά μέρη από τις ιταλικές Lancia και CGE και αποτελεί πιλοτικό μοντέλο μιας σειράς ελληνικής κατασκευής τρόλεϊ.
Η «Φαλκονέρα», το μόνο ελληνικό τρόλεϊ που κατασκευάστηκε ποτέ, πρωταγωνίστησε και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου
Επειδή όμως δεν προχωρά το σχέδιο παραγωγής, η «Φαλκονέρα», που είναι και το μοναδικό ελληνικό όχημα του είδους, αποσύρεται το 1993 και έως σήμερα βρίσκεται παροπλισμένο να σαπίζει στο υπαίθριο αμαξοστάσιο του ΟΣΥ στα Άνω Λιόσια, μαζί με άλλα, πιο παλιά και πιο καινούρια τρόλεϊ.
Η «Φαλκονέρα» μάλιστα είναι ένα από τα τρόλεϊ που πρωταγωνίστησαν και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, καθώς είναι ένα από τα τρόλεϊ που μεταφέρουν κόσμο προς το κέντρο της Αθήνας, αλλά και τοποθετούνται στη μέση της Πατησίων εν είδει οδοφράγματος.
Προηγουμένως, το 1965, τα τρόλεϊ τίθενται στο επίκεντρο πολιτικής διαμάχης, με τη λειτουργία τους να διακόπτεται και τον Δήμο Αθηναίων να απειλεί με μόνιμη και πλήρη κατάργηση αν δεν αναλάβει η κεντρική κυβέρνηση τη χρηματοδότηση των υποδομών.
Το 1984, πάλι, συμβαίνει το αντίθετο: οι φορείς αναζητούν περισσότερες γραμμές τρόλεϊ καθώς το νέφος κάνει την επέλασή του στο Λεκανοπέδιο πνίγοντας τους Αθηναίους. Τη χρονιά εκείνη γίνεται προσπάθεια να μετατραπούν παλαιά βενζινοκίνητα λεωφορεία σε τρόλεϊ, κάτι όμως που αποτυγχάνει λόγω κόστους και τεχνικών προβλημάτων.
Μολονότι σήμερα τα τρόλεϊ καταργούνται ως παρωχημένα, παλαιότερα πρωταγωνιστούσαν ως τεχνολογικά επιτεύγματα. Η γραμμή 15 Μήτηρ - Σύνταγμα, για παράδειγμα, είναι η πρώτη που εμπνέει ποιητές και συγγραφείς της πόλης των Αθηνών. Ο Κωστής Παλαμάς μιλάει για «τα ηλεκτρικά των δρόμων» ως ένδειξη εκσυγχρονισμού, ενώ ο Γιώργος Σεφέρης και η Ζωρζ Σαρρή αναφέρονται σε αυτή ως σύμβολο αστικής μετάβασης.
Η αξιοπιστία
Τελικά, πόσο αξιόπιστα είναι τα τρόλεϊ; Τα πρώτης γενιάς είναι Fiat, Alfa Romeo και Lancia. Πρόκειται για ιταλικές κατασκευές με στιβαρό σασί και ήσυχη λειτουργία, που μένουν στην ιστορία για την αξιοπιστία τους. Υπάρχει μάλιστα όχημα που λειτουργεί επί μισό αιώνα πραγματοποιώντας δρομολόγια καθημερινά!
Τις δεκαετίες 1970-1990 η χώρα κάνει εισαγωγές τρόλεϊ από την ΕΣΣΔ, που αποδεικνύονται φτηνά αλλά δύστροπα τεχνολογικά.
Τη δουλειά τους, ωστόσο, την κάνουν. Τα πρώτα ρωσικά τρόλεϊ της Energoma Chexport εισάγονται μεταξύ 1972-1980, ακολουθούμενα από νέες παρτίδες έως το 1992 (συνολικά 356), τα οποία όμως αποσύρονται σταδιακά έως το 2003. Εχουμε επίσης και κάποιες -πολύ λίγες- εισαγωγές τρόλεϊ από τη Γαλλία και από άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
Σήμερα αυτά που κυκλοφορούν είναι κυρίως των εταιρειών Solaris, Neoplan και Van Hool. Τα περισσότερα έχουν αγοραστεί μεταξύ 1999-2004 και σήμερα παρουσιάζουν προβλήματα φθοράς, αναλώσιμων και ασφάλειας. Οχι επειδή είναι κακές κατασκευές - το αντίθετο μάλιστα.
Ωστόσο, τη δεκαετία της κρίσης η συντήρησή τους (ελλείψει πόρων και ανταλλακτικών) εγκαταλείπεται εντελώς, με αποτέλεσμα η κατάστασή τους σε πολλές περιπτώσεις να έχει φτάσει πλέον στο μη περαιτέρω. Και αυτό αφορά και τα οχήματα, αλλά και το δίκτυο.
Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, το παλαιότερο δίκτυο καλωδίων (Κολωνάκι - Νεάπολη) παραμένει λειτουργικό από το 1955, με ελάχιστες επεμβάσεις.
«Κρατήστε τα ζωντανά»
Αν και είχε δρομολογηθεί η εκτεταμένη συντήρηση του δικτύου και των οχημάτων (με προμήθεια νέων), τελικά επικρατεί η λογική ότι είναι προτιμότερο να απαλλαγούμε από τα καλώδια και να αποκτήσουμε πιο ευέλικτα από τα τρόλεϊ οχήματα.
Μάλιστα, παράγοντες του υπουργείου Μεταφορών επισημαίνουν ότι προς αυτή την κατεύθυνση τείνει και το επιβατικό κοινό, αφού τα τελευταία χρόνια το δίκτυο των τρόλεϊ παρουσιάζει σημαντική μείωση της δραστηριότητάς τους τόσο σε δρομολόγια όσο και σε διαθέσιμο στόλο.
Σύμφωνα με στοιχεία, μεταξύ 2016-2021 τα δρομολόγια μειώθηκαν κατά 28,7%, ενώ ο αριθμός των ενεργών οχημάτων περιορίστηκε από 286 το 2021 σε 209 το 2024.
Παράλληλα, έρευνα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου δείχνει ότι το κόστος συντήρησης νέων ηλεκτρικών είναι 40%-50% χαμηλότερο των παλαιών τρόλεϊ.
Δοκιμαστική διαδρομή τον Δεκέμβριο του 1953 στην Αθήνα
Υπάρχουν ωστόσο και αυτοί που υποστηρίζουν τη διαιώνιση της παρουσίας τους στους δρόμους της Αθήνας: για παράδειγμα, ορισμένοι πολίτες φοβούνται τις αλλαγές και ειδικά όσοι ζουν σε κεντρικές περιοχές πιστεύουν ότι οι γραμμές αυτές θα αφαιρεθούν χωρίς να αντικατασταθούν ικανοποιητικά.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των 18μετρων τρόλεϊ που κυκλοφορούν σήμερα (τα αποκαλούμενα «φυσαρμόνικες»): οι πολίτες φοβούνται πως θα αφαιρεθούν από τα δρομολόγια χωρίς να αντικατασταθούν με αντίστοιχα μεγάλα οχήματα, κάτι που θα συνεπάγεται μεγάλο στριμωξίδι.
Ηλεκτρικά χωρίς καλώδιο
Από την άλλη, ειδικοί επισημαίνουν την ύπαρξη νέας τεχνολογίας οχημάτων (In Motion Charging) με ενσωματωμένες μπαταρίες και σημαντική αυτονομία εκτός δικτύου, που κοστίζουν λιγότερο και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε σχέση με αυτή των ηλεκτρικών λεωφορείων.
Η ανταπάντηση από τον υπουργό είναι ότι η επόμενη γενιά των ηλεκτρικών λεωφορείων (αυτά που θα αγοραστούν δηλαδή) έχει εντυπωσιακές αυτονομίες. Άλλωστε, το δίκτυο καλωδίων καταναλώνει ρεύμα ακόμη κι όταν δεν κινούνται τρόλεϊ.
Ακόμη, απαιτεί σημαντικό αριθμό υποσταθμών, περιορίζει την κίνησή τους σε οδικό δίκτυο που διαθέτει τη σχετική υποδομή και παρουσιάζει πολύ συχνά βλάβες, με αποτέλεσμα την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Επίσης, τα περισσότερα τρόλεϊ είναι μεγάλης ηλικίας και χρειάζονται αντικατάσταση.
Η εικόνα του οδηγού που προσπαθεί να ξανασυνδέσει τον παντογράφο (οι «κεραίες» του τρόλεϊ) στα καλώδια ήταν πολύ οικεία τους Αθηναίους
Έπειτα, υπάρχουν πολλοί πολίτες και συγκοινωνιολόγοι που ζητούν να μην αντικατασταθούν τα τρόλεϊ από συμβατικά (όχι ηλεκτρικά) λεωφορεία, τα οποία προκαλούν ηχορύπανση και εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα, αν και κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στον σχεδιασμό.
Προς το παρόν, χωρίς να έχει αποφασιστεί ακόμα, υπάρχει σκέψη να ικανοποιηθεί η πρόταση που διατυπώνουν ορισμένοι φορείς (π.χ. Ελληνικό Μουσείο Λεωφορείου) προκειμένου να διατηρηθεί τουλάχιστον ένα τρόλεϊ ως μνημείο-κινητό έκθεμα. Και κάπως έτσι, δικαιολογείται αυτό που λέει ο ένας στον άλλον: «Περπάτα να προλάβουμε το τρόλεϊ το τελευταίο».
Αισιόδοξος για την πιθανότητα συμφωνίας με την Ελλάδα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα εμφανίστηκε ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Όσμπορν, προτάσσοντας ότι οι απαιτήσεις της Αθήνας είναι απολύτως κατανοητές.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας δήλωσε στους Times ότι τα Γλυπτά είναι το πιο «δυσεπίλυτο πρόβλημα» του Βρετανικού Μουσείου εδώ και 200 χρόνια. Η λύση που αναζητείται θα πρέπει να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.
«Πάντα έλεγα ότι αυτό είναι το πιο δυσεπίλυτο πρόβλημα του Μουσείου εδώ και 200 χρόνια. Οπότε πρέπει να είσαι λίγο ταπεινός όταν εμφανίζεσαι και λες ότι θα το λύσεις. Αλλά εξακολουθώ να είμαι αρκετά αισιόδοξος», είπε.
Σύμφωνα με τον Όσμπορν, το ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ανοιχτό μυαλό, προσθέτοντας ότι εφόσον υπάρξει λύση, μερικά σπουδαία αντικείμενα θα οδηγηθούν στο Βρετανικό Μουσείο.
«Αν όλοι αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα με ανοιχτό μυαλό, υπάρχει μια ζώνη προσγείωσης που ικανοποιεί τις απολύτως κατανοητές απαιτήσεις του ελληνικού κράτους και τις δικές μας απαιτήσεις και νόμους. Και αν το πετύχουμε, θα έχουμε μερικά σπουδαία αντικείμενα να έρχονται εδώ», είπε.
Αναφερόμενος στη θητεία του, υποστηρίζει ότι η προεδρία του μουσείου είναι η καλύτερη δουλειά που έχει κάνει, ενώ υποστηρίζει ότι η πολιτική του εμπειρία είναι εφόδιο, που του επιτρέπει να διαχειρίζεται τη σχέση του μουσείου με την κυβέρνηση, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ανεξαρτησία του ιδρύματος.
Όταν ανέλαβε καθήκοντα, σημείωσε, το Μουσείο ήταν σε κακή κατάσταση λόγω Covid και του σκανδάλου κλοπής 2.000 αντικειμένων. Ωστόσο όπως είπε, το μουσείο έχει αρχίσει να ανεβαίνει σταδιακά.
Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Σταύρου Ψυχάρη, ο γιος του Ανδρέας διεκδικεί τη συλλογή αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ που βρέθηκε στο σπίτι του εκδότη στο Κολωνάκι με έργα Πικάσο, Νταλί, Ντελακρουά, Μουνκ κ.ά., ισχυριζόμενος ότι την αγόρασε ο ίδιος και την παρέδωσε στον πατέρα του για φύλαξη. Η χήρα του πατέρα του Χριστίνα Τσούτσουρα αρνείται ότι του ανήκει και υποστηρίζει ότι ήταν του άνδρα της
Λένε πως η τέχνη ενώνει τους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, όμως, επειδή η τέχνη -και κυρίως η εικαστική- είναι ενταγμένη σε ένα άτυπο χρηματιστήριο αξιών, ενίοτε πυροδοτεί πάθη, μίση, καβγάδες, για τα οποία στο τέλος καλείται η Δικαιοσύνη να δώσει τη λύση.
Και αυτό γιατί όταν μιλάμε για έργα καταξιωμένων ζωγράφων - γλυπτών, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις αποτιμώνται σε μικρές ή και μεγάλες περιουσίες, το ιδιοκτησιακό και τα κληρονομικά δικαιώματα εύκολα μετατρέπονται σε μακροχρόνιο πεδίο μαχών με άδηλο τέλος. Μια τέτοια διαμάχη, που εκτυλίσσεται τα τελευταία χρόνια μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, έρχεται τώρα στο φως και αφορά μια οικογένεια της οποίας ο εκλιπών πατριάρχης Σταύρος Ψυχάρης ήταν για πολλά χρόνια σημείο αναφοράς όχι μόνο στον χώρο του Τύπου και της πολιτικής, αλλά ευρύτερα στην κοινωνία, που παρακολουθεί με ενδιαφέρον τους ισχυρούς του τόπου.
O Σταύρος Ψυχάρης
Το επίδικο του ενδοοικογενειακού εμφυλίου, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Σταύρου Ψυχάρη, αφορά τη διεκδίκηση 19 πινάκων γνωστών Ελλήνων και ξένων ζωγράφων του γιου του από τον πρώτο του γάμο Ανδρέα Ψυχάρη από τη δεύτερη σύζυγό του Χριστίνα Τσούτσουρα.
O Aνδρέας Ψυχάρης
Μια υπόθεση που μέχρι πριν από λίγα χρόνια θα φάνταζε αδιανόητη για τα ελληνικά media, εκτυλίσσεται πλέον στη σκηνή των πολιτικών δικαστηρίων. Ο Ανδρέας Ψυχάρης, πρώην βουλευτής της Ν.Δ. και γιος του εκλιπόντος εκδότη του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ), στρέφεται δικαστικά κατά της χήρας του πατέρα του Χριστίνας Τσούτσουρα. Αντικείμενο της αγωγής του, οι μεγάλης αξίας πίνακες που κατείχε και φιλοξενούσε στο σπίτι του ο μεγαλοεκδότης: πρόκειται για 19 έργα υψηλής καλλιτεχνικής και οικονομικής αξίας πολύ μεγάλων και διάσημων καλλιτεχνών, όπως οι Πικάσο, Ντελακρουά, Νταλί, Μουνκ, Λύτρας κ.ά., τους οποίους, όπως υποστηρίζει στην αγωγή του, απέκτησε αποκλειστικά ο ίδιος και έδωσε για φύλαξη στον πατέρα του κατά τα χρόνια που υπηρετούσε στο εξωτερικό.
Η εικόνα της ανοιχτής σύγκρουσης δείχνει ότι η κατάρρευση του ΔΟΛ το 2017 και ο θάνατος του Σταύρου Ψυχάρη πέντε χρόνια μετά δεν παρέσυραν μόνο το ιστορικό εκδοτικό οικοδόμημα, αλλά και την ενότητα της οικογένειας που το διοικούσε. Στα απόνερα εκείνης της οικονομικής και ηθικής διάλυσης, αναδύονται σήμερα προσωπικές και περιουσιακές διεκδικήσεις, απομυθοποιώντας οριστικά μια δυναστεία που άλλοτε κυριαρχούσε στη δημόσια ζωή.
Στην αγωγή του ο Ανδρέας Ψυχάρης περιγράφει με λεπτομέρεια τη ζωή του στο εξωτερικό από το 1995 έως το 2003, οπότε υπηρετούσε ως διπλωματικός υπάλληλος σε Λονδίνο, Λευκωσία και Ουάσινγκτον.
Την περίοδο εκείνη, όπως υποστηρίζει στην αγωγή του (τότε που δεν υπήρχε η υποχρέωση υποβολής «πόθεν έσχες», ούτε απαιτούνταν αποδείξεις για την προέλευση των χρημάτων), αγόραζε ως πλειοδότης από τους οίκους Sotheby’s και Christie’s έργα τέχνης που συγκέντρωναν το προσωπικό του ενδιαφέρον. Η αναφορά του σε αυτούς τους διεθνείς οίκους υποδηλώνει επιπλέον τη γνησιότητα των έργων και τα πιστοποιητικά που τα συνοδεύουν κάθε αγορά.
«Λόγω της σταθερής απουσίας μου στο εξωτερικό και της αξίας των έργων που καθιστά αναγκαία την ασφαλή φύλαξή τους, έδωσα προς φύλαξη τα έργα στον πατέρα μου Σταύρο Ψυχάρη, ο οποίος διέμενε με την εναγόμενη σύζυγό του και τις ετεροθαλείς αδελφές μου σε ιδιόκτητη κατοικία/μεζονέτα επί της οδού Λυκαβηττού 30 στο Κολωνάκι, διαθέτοντας τα αναγκαία μέτρα ασφάλειας, αλλά και φρουρά ως εκ της ιδιότητάς του, του εκδότη των ιστορικών εφημερίδων “Βήμα” και “Νέα”», αναφέρει στην αγωγή του ο γιος του Ανδρέας.
Το πορτρέτο του Σαίξπηρ από τον Πάμπλο Πικάσο (1964) κοσμούσε το γραφείο του Σταύρου Ψυχάρη στην οικία του, στην οδό Λυκαβηττού 30
Πρόκειται για την πολυτελή κατοικία με την άπλετη θέα προς την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό, για την οποία ένιωθε υπερήφανος ο εκλιπών εκδότης και την επεδείκνυε με καμάρι στα στελέχη του ΔΟΛ και τους πολιτικούς του φίλους όταν τους καλούσε στις γνωστές προεκλογικές δεξιώσεις. Μια κατοικία επίδειξης δύναμης και ισχύος, με τα δεκάδες έργα τέχνης να κοσμούν τους τοίχους της και τον οικοδεσπότη σε ρόλο ξεναγού να μιλά για τους πίνακες, την τεχνοτροπία, την ιστορία τους, αλλά και το γενικότερο έργο καλλιτεχνών όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Σαλβαντόρ Νταλί, ο Ευγένιος Ντελακρουά, ο Εντβαρντ Μουνκ και ο Νικηφόρος Λύτρας. Εργα που θα ζήλευαν οι μεγαλύτεροι συλλέκτες, αλλά και βαθύπλουτοι Ελληνες, των οποίων η γνησιότητα και η καλλιτεχνική αξία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, καθώς επιστήθιος φίλος του τότε ήταν ο γνωστός συλλέκτης και εκτιμητής έργων Παναγιώτης Κουβουτσάκης, ο οποίος είχε διατελέσει και σύμβουλος Διοίκησης στον ΔΟΛ.
Τα έργα «Ariadne» του Γκέοργκ Κόλμπε και «Portrait de garçonnet» του Ντελακρουά ήταν μέρος της συλλογής
Πάντως, ο γιος του διεκδικεί με τιμολόγια αγοράς στο όνομά του μόνο 19 πίνακες από τους δεκάδες που εμφάνιζε ο πατέρας του. Απορία όμως στον αναγνώστη της λίστας των έργων προκαλούν οι αναγραφόμενες τιμές αγοράς, καθώς τα έργα αυτών των καλλιτεχνών κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Κατά τους ισχυρισμούς του Ανδρέα Ψυχάρη και βάσει των παραστατικών που έχει στη διάθεσή του, δαπάνησε 346.312,40 λίρες και επιπλέον 8.804,11 ευρώ, φτάνοντας στο συνολικό ποσό των 421.499,18 ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων της αγοράς τέχνης, η πραγματική αξία των 19 έργων που περιλαμβάνονται στη συλλογή του εκτιμάται σήμερα σε πολλαπλάσια ποσά. Αρκεί να αναφερθεί ότι στην εικαστική αγορά υπολογίζεται ότι ακόμα και κάποιο μικρό έργο των Πικάσο, Νταλί, Μουνκ, Ντελακρουά εκτιμάται 2 εκατ. ευρώ και άνω.
Στη συλλογή Ψυχάρη υπήρχε και ένα έργο του Σαλβαδόρ Νταλί
Οι ίδιοι κύκλοι επισημαίνουν επίσης ότι το χρηματικό ύψος που εμφανίζεται ως αρχικό κόστος απόκτησης δεν αντανακλά με κανέναν τρόπο την εμπορική τους αξία, ειδικά εφόσον πρόκειται για πίνακες που αποδίδονται σε δημιουργούς παγκόσμιου κύρους, οι οποίοι σπάνια εμφανίζονται σήμερα στην αγορά κάτω από εξαψήφιες τιμές. Ωστόσο, αξίζει να δούμε την εξέλιξη αυτού του εμφυλίου μέσα από την κατατεθείσα αγωγή του Ανδρέα Ψυχάρη κατά της χήρας του πατρός του, Χριστίνας Τσούτσουρα.
«Το φθινόπωρο του 2017 απέκτησα για πρώτη φορά ιδιόκτητη κατοικία επί της οδού Λυκαβηττού 34 και έκτοτε διαμένω εκεί οικογενειακώς. Ζήτησα τα έργα μου από τον πατέρα μου, ο οποίος ασφαλώς μου είπε να τα παραλάβω όποτε επιθυμώ. Η εναγόμενη, πληροφορηθείσα την επικείμενη παραλαβή των έργων μου και εκμεταλλευόμενη την κακή σωματική και ψυχολογική κατάσταση του πατέρα μου και συζύγου της, μου διεμήνυσε ότι οι πίνακες είναι δικοί της, αρνούμενη έκτοτε οιαδήποτε επαφή και επικοινωνία μαζί μου».
«Σταθμίζοντας την υγεία του πατέρα μου», συνεχίζει ο Ανδρέας Ψυχάρης στην αγωγή του, «και την αφόρητη στενοχώρια που θα του προκαλούσε η έριδα με την εναγόμενη, δεν έσπευσα να παραλάβω τους πίνακες και απέφυγα δικανικές ενέργειες που κατ’ ανάγκη εμπλέκουν επιδόσεις, επιμελητές κ.λπ. Αλλωστε η υγεία του πατέρα μου έβαινε επιδεινούμενη καθώς έπασχε από Πάρκινσον, ενώ απώλεσε σταδιακά από το 2018 έως λίαν προσφάτως άπασα την κινητή και ακίνητη περιουσία του (πλην των έργων μου ασφαλώς, καθώς δεν του ανήκαν) προς εξόφληση δανειακών υποχρεώσεων που είχε εγγυηθεί ατομικώς». Στη συνέχεια αναφέρεται στη μετακόμιση του πατέρα του στο Πόρτο Ράφτη μετά την έξωση από την κατοικία του στο Κολωνάκι, η οποία πωλήθηκε από τη δανείστρια τράπεζα Alpha Bank χωρίς πλειστηριασμό. Την περίοδο εκείνη και μέχρι τον θάνατο του μεγαλοεκδότη (2/8/2022) ο ενάγων υποστηρίζει ότι δεν είχε καμία επαφή με τον πατέρα του, καθώς φρουρούνταν από την εναγόμενη και δεν επικοινωνούσε μαζί του.
Στις 20/7/2020 μέσω πληρεξούσιου δικηγόρου γίνεται μια ύστατη προσπάθεια ειρηνικής επίλυσης της διαφοράς και αποστέλλεται επιστολή στον δικηγόρο της Χριστίνας Τσούτσουρα, η οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Ο Ανδρέας μού έθεσε υπόψη τον κατάλογο έργων που έχει αγοράσει προ 20ετίας σε δημοπρασίες του οίκου Sotheby’s και είχε παραδώσει προς φύλαξη στον πατέρα του. Αντιλαμβάνομαι ότι λόγω της κατάστασης της υγείας του πατέρα του η σύζυγός του Χριστίνα αρνείται την παράδοσή τους στον Ανδρέα, πράγμα που έχει προκαλέσει σοβαρές τριβές μεταξύ τους ήδη από το 2017. Η άρνηση της Χριστίνας είναι ακατανόητη ενόσω ακόμα και οι επιμελείς πιστωτές του πατέρα του έχουν αναγνωρίσει τη συλλογή ως ιδιοκτησία του Ανδρέα. Προς αποφυγή και μόνο των σχετικών δικαστικών ενεργειών, ο Ανδρέας θα ήταν πρόθυμος να δωρίσει συμβολαιογραφικώς ορισμένα έργα εκ της συλλογής του στις ετεροθαλείς αδελφές του, κατά την απόλυτη κρίση του».
Ωστόσο, και αυτή η προσπάθεια έπεσε στο κενό καθώς μέχρι σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες, η Χριστίνα Τσούτσουρα υποστηρίζει ότι τα συγκεκριμένα έργα αγοράστηκαν με χρήματα που δαπάνησε ο εκλιπών σύζυγός της, και ως εκ τούτου της ανήκουν. Η θέση αυτή αποτελεί και τον πυρήνα της διαφωνίας, καθώς στην αγωγή του ο Ανδρέας Ψυχάρης επιμένει ότι τα έργα αποκτήθηκαν αποκλειστικά με δικά του κεφάλαια κατά την περίοδο που εργαζόταν στο εξωτερικό και ουδέποτε μεταβίβασε τα δικαιώματα ή την κατοχή τους.
Η συλλογή που έγινε μήλον της Εριδος
Αν κάποιος αναζητήσει την αιτία της έντασης, θα τη βρει μέσα στις ίδιες τις επιλογές του Ανδρέα Ψυχάρη. Η συλλογή δεν αποτελείται από διακοσμητικά έργα, αλλά από ονόματα που φιγουράρουν σε διεθνείς δημοπρασίες και μουσεία. Σύμφωνα με τα παραστατικά της αγωγής, η αρχή έγινε με το έργο υψηλής τεχνικής και ιστορικής σημασίας, υδατογραφία «Ακρόπολη» από τον Αγγελο Γιαλλινά, αξίας 8.804 ευρώ. Ακολούθησαν δύο έργα του Old Master School, το ένα αποδιδόμενο στον Αλεξάντερ Κέιρινξ, αγορασμένο στις δημοπρασίες του 1997 με τίμημα 8.804 ευρώ, και το δεύτερο, της αυστριακής σχολής, σε αξία 4.890 ευρώ. Η συλλογή εμπλουτίστηκε με τον εντυπωσιακό πίνακα λάδι «Σκηνή Εκκλησίας» του Χοσέ Γαλιέγος ι Αρνόσα του 19ου αιώνα, που απέκτησε με 23.293 ευρώ, και το «Shop assistant» του Νικηφόρου Λύτρα, έργο χαρακτηριστικό της ελληνικής ηθογραφικής σχολής.
Ακολουθεί ο πίνακας «Visite inattendue» του Απόστολου Γεραλή με τίμημα 13.870 ευρώ και στη συνέχεια ένα από τα πιο ιδιαίτερα έργα της συλλογής: το λάδι του Ρίχαρντ Μίλερ, αγορασμένο προς 27.033 ευρώ, με τη δραματικότητα και την οξυδερκή λεπτομέρεια που χαρακτήριζε τον Γερμανό ζωγράφο.
Στη λίστα με τα διεκδικούμενα έργα αναγράφεται το «In the church» του Ελληνοαιγυπτιώτη ζωγράφου Θεόδωρου Ράλλη, που αποκτήθηκε αντί 41.924 ευρώ. Ακολουθεί το έργο «Καραβάνι» του Ιβάν Αϊβαζόφσκι, ενός από τους κορυφαίους θαλασσογράφους της παγκόσμιας τέχνης, με τίμημα 37.033 ευρώ. Από τις δημοπρασίες του 2000 προέρχονται δύο πίνακες του Εντβαρντ Μουνκ («The ship» και «The man from the sea»), αποκτημένοι προς 8.890 ευρώ και 5.327 ευρώ, αντίστοιχα. Εργα με έντονη ψυχογραφική διάσταση, που συνδέονται με την πιο ώριμη φάση του κορυφαίου Νορβηγού δημιουργού, στην οποία εντάσσεται και το εμβληματικό με την παγκόσμια απήχηση και αναγνώριση έργο, «Κραυγή».
Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελούν τα τρία έργα του Ευγένιου Ντελακρουά: «La Justice», «La guerre» και «Portrait de garçonnet». Ο Ανδρέας Ψυχάρης, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, τα απέκτησε όλα στην ίδια δημοπρασία του 2000, τα δύο πρώτα προς 19.563 ευρώ το καθένα και το τρίτο προς 10.525 ευρώ.
Στην τελική φάση της δημιουργίας της συλλογής, το 2001-2002, συναντάμε τον Πολ Σινιάκ («Voiliers à quai», περίπου 28.000 ευρώ), τον Πάμπλο Πικάσο («Portrait of Shakespeare», 16.070 ευρώ), τον Γκέοργκ Κόλμπε («Ariadne») και, τέλος, τον Σαλβαδόρ Νταλί με τη «Statue équestre sur socle», αγορασμένη προς 42.623 ευρώ. Η υπόθεση που ήδη σκιαγραφεί μια πρωτοφανή οικογενειακή ρήξη αποκτά ακόμη πιο εντυπωσιακές διαστάσεις καθώς αποκαλύπτεται μέσα από τις σελίδες της αγωγής του Ανδρέα Ψυχάρη. Με λεπτομέρειες που μέχρι σήμερα δεν είχαν δει το φως της δημοσιότητας, η διαμάχη γύρω από τους 19 πίνακες ζωγραφικής αποκτά ένα βαρύ συναισθηματικό και ηθικό αποτύπωμα.
Η αγωγή υπογραμμίζει πως στο ίδιο σπίτι βρίσκονταν και άλλα έργα που είχε αγοράσει ο πατέρας του μέσω δημοπρασιών κατά τη δεκαετία 1990-2000, όλα με πιστοποιητικά αυθεντικότητας. Ο Ανδρέας Ψυχάρης επιλέγει για την ώρα να διεκδικήσει μόνο τα 19 έργα της δικής του κυριότητας, επιφυλασσόμενος όμως να επανέλθει στο μέλλον για τα υπόλοιπα.
Στις 19 Δεκεμβρίου του 2024 απέστειλε νέα εξώδικη πρόσκληση στη χήρα Ψυχάρη. Και πάλι, σύμφωνα με όσα καταγράφονται, δεν έλαβε καμία απάντηση. Μετά από σιωπή ετών, εντάσεις και άκαρπες προσπάθειες εξώδικης επικοινωνίας, ο ενάγων απευθύνεται πλέον στη Δικαιοσύνη ζητώντας την αναγνώριση της αποκλειστικής κυριότητάς του επί των 19 έργων τέχνης και την άμεση επιστροφή τους.
Η απαίτηση
Σύμφωνα με το κείμενο της αγωγής, ο Ανδρέας Ψυχάρης ισχυρίζεται ότι η σύζυγος του πατέρα του Χριστίνα Τσούτσουρα «νέμεται και κατέχει παρανόμως» τα έργα, αρνούμενη να τα αποδώσει παρά τις επανειλημμένες κλήσεις προς τούτο. Ο ενάγων καλεί το δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι τα έργα αποτελούν αποκλειστικά δική του ιδιοκτησία και ότι η εναγόμενη οφείλει να τα επιστρέψει.
Σε περίπτωση αδυναμίας φυσικής επιστροφής των πινάκων, κάτι που υπονοείται ως πιθανό, ζητά να επιδικαστεί αποζημίωση ίση με τη συνολική αξία αγοράς: 421.499,18 ευρώ, ποσό που προκύπτει από τις 346.312,40 λίρες που κατέβαλε σε δημοπρασίες μεταξύ 1997-2002, καθώς και τα 3 εκατ. δραχμές της ίδιας περιόδου, όλα μετατρεπόμενα στο σημερινό αντίτιμο. Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ενάγων εσχάτως πληροφορήθηκε ότι κάποια από τα έργα που διεκδικεί ενδέχεται να έχουν ήδη πωληθεί από την εναγόμενη Χριστίνα Τσούτσουρα.
Ενα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο της αγωγής είναι ότι ο Ανδρέας Ψυχάρης ενεργοποιεί επικουρικά και τη διάταξη περί «αδικαιολόγητου πλουτισμού». Με απλά λόγια, ακόμη κι αν το δικαστήριο δεν εισέλθει στην ουσία της κυριότητας, ακόμη κι αν προκύψει ότι για οποιονδήποτε λόγο τα έργα δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν, η εναγόμενη, σύμφωνα με το επιχείρημα της αγωγής, δεν μπορεί να παραμένει κάτοχός τους, ούτε να ωφελείται από την αξία τους.
Πρόκειται για ένα από τα ισχυρότερα νομικά στηρίγματα αυτού του τύπου υποθέσεων: όταν κάποιος έχει στα χέρια του περιουσιακά στοιχεία που δεν του ανήκουν, υποχρεούται να τα επιστρέψει ή να αποδώσει την αξία τους. Ετσι, η υπόθεση κλείνει τουλάχιστον σε επίπεδο αγωγής, εκεί όπου αναπόφευκτα θα κατέληγε, τις αίθουσες των δικαστηρίων. Από τη μια, ένας γιος που δηλώνει ότι για χρόνια απέφυγε τη σύγκρουση για να προστατεύσει τον πατέρα του. Από την άλλη, η χήρα του εκδότη του ΔΟΛ, η οποία, σύμφωνα με τις καταγγελίες, παραμένει αμετακίνητη.
Η Μαριζάννα Κίκιρη, δικηγόρος του Ανδρέα Ψυχάρη
Η δικηγόρος του Ανδρέα Ψυχάρη Μαριζάννα Κίκιρη δήλωσε στο «ΘΕΜΑ» ότι ο εντολέας της, αφού ζήτησε με εξώδικη ανακοίνωση την παράδοση των έργων τέχνης που αποδεδειγμένα του ανήκουν και δεν έλαβε καμία απάντηση από την αντίδικο, αναγκάστηκε να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Στόχος του είναι να του αποδοθούν οι πίνακες ζωγραφικής που αποτελούν ιδιοκτησία του.
Παράδοση, ιστορία και ένα μοναδικό γλωσσικό ιδίωμα συνθέτουν την
ταυτότητα ενός από τα πιο ιδιαίτερα χωριά της Ρόδου
Στα ανατολικά της Ρόδου, περίπου 30 χιλιόμετρα από την πόλη, βρίσκεται ο
Αρχάγγελος - ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ζωντανά χωριά του νησιού.
Με πληθυσμό που αγγίζει τις αρκετές χιλιάδες κατοίκων και με υψόμετρο περίπου
160 μέτρων, ο Αρχάγγελος είναι ένας τόπος που συνδυάζει παράδοση, ιστορία,
αγροτική ζωή και μια δυναμική σύγχρονη κοινότητα.
Τα «αρχαγγελίτικα» - μια γλώσσα που την καταλαβαίνουν μόνο οι δικοί της
Αυτό που πραγματικά κάνει τον Αρχάγγελο μοναδικό είναι η τοπική του διάλεκτος.
Τα «αρχαγγελίτικα» δεν είναι απλώς ένα ιδίωμα· είναι μια ξεχωριστή μορφή
λόγου, τόσο ιδιαίτερη που οποιοσδήποτε ξένος — ακόμη και Έλληνας — δύσκολα
μπορεί να καταλάβει περισσότερες από λίγες λέξεις.
Η διάλεκτος φέρει έντονα στοιχεία που θυμίζουν τον κυπριακό τρόπο ομιλίας,
κάτι που έχει οδηγήσει πολλούς να πιστεύουν ότι οι παλιοί κάτοικοι της
περιοχής προέρχονται από την Κύπρο, πιθανότατα από την Πάφο. Με το πέρασμα των
αιώνων, όμως, τα «αρχαγγελίτικα» εξελίχθηκαν και απέκτησαν εντελώς δικά τους
χαρακτηριστικά, μετατρεπόμενα σε ένα γλωσσικό φαινόμενο μοναδικό στην Ελλάδα.
Ούτε καν οι υπόλοιποι Ροδίτες δεν μπορούν να καταλάβουν τα αρχαγγελίτικα. Τα
τελευταία χρόνια έχει γίνει προσπάθεια να καταγραφεί η συγκεκριμένη γλώσσα,
ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που επιστήμονες έχουν καταφθάσει στον Αρχάγγελο
Ρόδου προκειμένου να μελετήσουν την περίεργη αυτή «διάλεκτο».
Σημαντικό είναι ότι η διάλεκτος δεν είναι μουσειακό κατάλοιπο. Παραμένει
ζωντανή, μιλιέται καθημερινά στα σπίτια και στα καφενεία, μεταφέρεται από
γενιά σε γενιά και αποτελεί βαθύ στοιχείο της ταυτότητας του χωριού.
Η ζωή στα σοκάκια - παραδοσιακές τέχνες και τοπική κουλτούρα
Ο Αρχάγγελος διατηρεί ζωντανό το παραδοσιακό του πρόσωπο: στενά πλακόστρωτα
σοκάκια, ασβεστωμένα σπίτια, αυλές με πέτριους φούρνους και αρχιτεκτονικές
λεπτομέρειες που μαρτυρούν αιώνες ιστορίας. Περπατώντας στο χωριό, ο
επισκέπτης συναντά παλιά καφενεία, εργαστήρια αγγειοπλαστικής και υφαντικής,
καθώς και μικρά μαγαζιά όπου ακόμη φτιάχνονται οι χαρακτηριστικές δερμάτινες
μπότες που φορούσαν οι αγρότες για προστασία στο χωράφι.
Η περιοχή φημίζεται επίσης για την παραδοσιακή της κουζίνα. Το ψωμί που
ψήνεται στον ξυλόφουρνο, τα τοπικά τυριά και τα φαγητά από αγνά υλικά
διατηρούν γεύσεις που δύσκολα συναντά κανείς αλλού.
Γύρω από το χωριό, η εύφορη κοιλάδα με τα εσπεριδοειδή, γνωστή για την
παραγωγή πορτοκαλιών και λεμονιών, αποκαλύπτει τον έντονο αγροτικό χαρακτήρα
της κοινότητας.
Μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις για την περαιτέρω κλιμάκωση των
κινητοποιήσεών τους βρίσκονται οι αγρότες στα μπλόκα ανά τη χώρα σήμερα, καθώς
οι επαφές και οι ζυμώσεις μεταξύ των αγροτικών συλλόγων είναι συνεχείς με στόχο
τον κοινό βηματισμό.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η γενική συνέλευση του μπλόκου της Νίκαιας που
βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την ώρα και όπου θα συζητηθούν τα επόμενα βήματα,
ενώ αύριο συνεδριάζουν οι αγρότες της Κεντρικής Μακεδονίας στον Τρίλοφο.
Αποφάσεις αναμένονται σήμερα και από τους αγρότες του Ορχομενού, που εξετάζουν
νέο αποκλεισμό στο Κάστρο Βοιωτίας.
Την ίδια ώρα, η Θεσσαλονίκη τελεί υπό «ασφυκτικό κλοιό» τεσσάρων μπλόκων, με
τις κινητοποιήσεις να απειλούν να παραταθούν έως και τις γιορτές, εάν δεν
υπάρξει ανταπόκριση στα αιτήματα.
Ήδη, οι αγρότες προσανατολίζονται σε περαιτέρω κλιμάκωση με νέους αποκλεισμούς
σε οδικούς άξονες, λιμάνια, αεροδρόμια και τελωνεία. Ενδεικτικό είναι ότι οι
δρόμοι γύρω από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης έχουν κλείσει, ενώ οι αγρότες
των Ιωαννίνων κατευθύνονται προς το αεροδρόμιο της περιοχής. Παράλληλα,
συνεχίζονται οι πολύωροι αποκλεισμοί τελωνείων και μεθοριακών σταθμών, με την
Ιόνια Οδό να παραμένει κλειστή και στα δύο ρεύματα, επιτρέποντας μόνο
διελεύσεις έκτακτης ανάγκης.
Το βλέμμα στρέφεται πλέον και στην επόμενη εβδομάδα, όταν θα συνεδριάσει η
Πανελλαδική Επιτροπή των Μπλόκων για να αποφασιστεί ο συντονισμός και η κοινή
κλιμάκωση των δράσεων σε πανελλαδικό επίπεδο.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό έντασης, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μέσω της
εβδομαδιαίας ανάρτησής του, επισημαίνει ότι «οι λύσεις έρχονται μέσα από τον
διάλογο» και πως «οι ακραίες μορφές διαμαρτυρίας δυσκολεύουν την
καθημερινότητα όλων». Τονίζει παράλληλα ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης
«είναι πάντα ανοιχτό» σε συντεταγμένη συζήτηση και υπενθυμίζει ότι ο
κυβερνητικός σχεδιασμός προβλέπει πληρωμές 1,2 δισ. ευρώ έως το τέλος της
χρονιάς.
Οι αγρότες ωστόσο εμφανίζονται αποφασισμένοι, επαναλαμβάνοντας τα πάγια
αιτήματά τους: άμεση καταβολή όλων των ενισχύσεων και αποζημιώσεων, εγγυημένες
τιμές που καλύπτουν το κόστος παραγωγής, μειωμένο κόστος με αφορολόγητο
πετρέλαιο και χαμηλότερο αγροτικό ρεύμα, καθώς και ριζική αλλαγή στον
κανονισμό του ΕΛΓΑ με αποζημίωση 100% από όλους τους κινδύνους.
Μπλόκα αγροτών και κτηνοτρόφων σε Αιτωλοακαρνανία, Αχαΐα και Ηλεία
Μπλόκα και στους τρεις νομούς της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας έχουν στήσει
αγρότες και κτηνοτρόφοι.
Ειδικότερα, από το μεσημέρι του Σαββάτου αγρότες και κτηνοτρόφοι της
Αιτωλοακαρνανίας έχουν αποκλείσει τον αυτοκινητόδρομο Αντιρρίου - Ιωαννίνων,
στο ύψος των διοδίων του Αγγελοκάστρου, κοντά στο Αγρίνιο, καθώς και στο
Ευηνοχώρι.
Επίσης, αγρότες και κτηνοτρόφοι της Ναυπακτίας και της Δωρίδας έχουν
σταθμεύσει τρακτέρ και αγροτικά οχήματα στην γέφυρα της κοινότητας Ξηροπήγαδο,
ενώ κινητοποιήσεις έχουν ξεκινήσει και αγρότες από την περιοχή της Βόνιτσας
και του Ακτίου.
Στην Αχαΐα, αγρότες και κτηνοτρόφοι έχουν στήσει μπλόκα στην γέφυρα του
Σελινούντα, στο Αίγιο και στην περιοχή του κόμβου της Κάτω Αχαΐας, όπου σε
σχεδόν καθημερινή βάση προχωρούν σε ολιγόωρο αποκλεισμό των αυτοκινητόδρομων
Πατρών - Κορίνθου και Πατρών - Πύργου, αντίστοιχα.
Στην Ηλεία, το μπλόκο των αγροτών και των κτηνοτρόφων έχει στηθεί στον κόμβο
του Πύργου και προχωρούν κάθε ημέρα σε ολιγόωρο αποκλεισμό του
αυτοκινητόδρομου Πατρών - Πύργου.
Προς το αεροδρόμιο των Ιωαννίνων κατευθύνονται οι αγρότες της περιοχής -
Ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις
Σύμφωνα με το epiruspost.gr, ισχυρή δύναμη της Αστυνομίας έχει αναπτυχθεί στο
χώρο του αεροδρομίου Ιωαννίνων και πέριξ αυτού αρκετή ώρα νωρίτερα από την
προγραμματισμένη κινητοποίηση των αγροτών και των κτηνοτρόφων της περιοχής.
Τα τρακτέρ συγκεντρώνονται στον κόμβο της Λαψίστας από τις δέκα περίπου το
πρωί.
Ωστόσο οι δυνάμεις της Αστυνομίας με τις κλούβες, οχήματα και άνδρες της ΟΠΚΕ
βρίσκονται ήδη εντός και εκτός του αεροδρομίου σε μία εμφανή προσπάθεια να
αποτρέψουν την είσοδο των τρακτέρ ή και να τα κρατήσουν μακριά από τον κόμβο
της εθνικής στην έξοδο του αερολιμένα.
Φθιώτιδα: 300 τρακτέρ στο μπλόκο
Από νωρίς χθες το πρωί, κομβόι τρακτέρ ξεκίνησαν από πολλές περιοχές της
Φθιώτιδας, από τη Δυτική Φθιώτιδα, τα καμποχώρια της Λαμίας, την περιοχή Μώλου
και Θερμοπυλών, την Αμφίκλεια, την Ελάτεια και άλλα χωριά. Εκατοντάδες
μηχανήματα κύκλωσαν τον κόμβο του Μπράλου.
Λίγο μετά τις 13:00, οι αγρότες κατάφεραν να «σπάσουν» το μπλόκο της
αστυνομίας και ανέβηκαν στην Εθνική Οδό, κλείνοντας και τα δύο ρεύματα
κυκλοφορίας. Περισσότερα από 300 τρακτέρ έχουν παραταχθεί πάνω στον
αυτοκινητόδρομο, ενώ εκατοντάδες αγροτικά οχήματα παραμένουν στους παράδρομους
σε αναμονή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται σε επικοινωνία με συναδέλφους τους από τον
Δομοκό, με το ενδεχόμενο να κατέβουν επιπλέον 100 τρακτέρ προς ενίσχυση του
μπλόκου και αποκλεισμού των παραδρόμων, ενώ κινητοποιήσεις οργανώνονται και σε
άλλα χωριά.
«Ήρθαμε για να μείνουμε», δήλωσε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Λαμίας,
Γιώργος Παλιούρας. Το ίδιο κλίμα αποφασιστικότητας επικρατεί και στους
υπόλοιπους συγκεντρωμένους, οι οποίοι εμφανίζονται έτοιμοι να σκληρύνουν
περαιτέρω τη στάση τους.
Οι συνέπειες για τους οδηγούς είναι ιδιαίτερα επώδυνες. Για μία διαδρομή
περίπου 25 χιλιομέτρων από τη Λαμία έως τα διόδια της Αγίας Τριάδας
απαιτούνταν περισσότερες από τρεις ώρες, καθώς η κυκλοφορία διεξαγόταν μέσω
στενών παράδρομων, συχνά με μία μόνο λωρίδα κυκλοφορίας και με συνεχή εμπόδια
λόγω των αγροτικών μηχανημάτων.
Παράλληλα, στη Βοιωτία, ο κόμβος της Θήβας παραμένει κλειστός από χθες, ενώ
για αύριο προγραμματίζεται νέα μαζική μετακίνηση τρακτέρ από τη Λιβαδειά και
τον Ορχομενό προς το Κάστρο, με στόχο νέους αποκλεισμούς.
Οι Αρχές παραμένουν σε επιφυλακή, ενώ η κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της ημέρας
εξελίσσεται με μεγάλες δυσκολίες.
Μπλόκα στα τελωνεία
Μπλόκα αγροτών έχουν στηθεί και στα τελωνεία Κήπων, Εξοχής, Προμαχώνα,
Ευζώνων, Νίκης, αλλά και τον κόμβο Καλπακίου που οδηγεί στο Τελωνείο
Κακκαβιάς. Σε αποκλεισμό και των δύο ρευμάτων κυκλοφορίας στον μεθοριακό
σταθμό του Προμαχώνα μόνο για τα φορτηγά μέχρι τις 17:00, αποφάσισαν οι
Σερραίοι αγρότες και κτηνοτρόφοι.
Ενισχύονται τα μπλόκα στη Δυτική Μακεδονία – Μπλόκο στη Σιάτιστα
Πολύ δυναμικό είναι το παρών που δίνουν οι αγρότες στο μπλόκο της Σιάτιστας,
το μεγαλύτερο στα χρονικά, σύμφωνα με την ΕΡΤ. «Είναι αποφασισμένοι να μείνουν
εδώ και έχουν διατρανώσει. Έχουν κλείσει την Εγνατία Οδό από τον κόμβο της
Σιάτιστας μέχρι και τον επόμενο κόμβο, τον κόμβο της Καλαμιάς», σημείωσε.
Οι αγρότες είναι αποφασισμένοι να παραμείνουν στο σημείο, έχοντας στήσει
πρόχειρες σκηνές και έχοντας ανάψει φωτιές, ενώ σήμερα στις 12 στη
συντονιστική Επιτροπή θα αποφασίσουν την κλιμάκωση του αγώνα γιατί όπως λένε
όχι μόνο είναι αποφασισμένοι, αλλά θέλουν να κάνουν και κάποιες άλλες δράσεις,
όπως να κλείσουν τα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Κοζάνη και αν χρειαστεί να πάνε
και στη Θεσσαλονίκη.
Προμαχώνας: Ανοιχτά και τα δύο ρεύματα
Η κυκλοφορία όλων των οχημάτων διεξάγεται πλέον κανονικά από χθες τις 17:00
στον συνοριακό σταθμό του Προμαχώνα, καθώς οι αγρότες προχώρησαν στο άνοιγμα
και των δύο ρευμάτων. Αγρότες και κτηνοτρόφοι χθες είχαν αποκλείσει το
τελωνείο για τα φορτηγά από τις 13:00 έως τις 17:00, στο πλαίσιο των
κινητοποιήσεών τους. Για περίπου μία ώρα η πρόσβαση ήταν κλειστή για όλα τα
οχήματα, εξαιτίας της παρουσίας φορτηγών δημοσίας χρήσης που έφτασαν στο
σημείο για να εκφράσουν την υποστήριξή τους στον αγώνα των αγροτών.
Στα Πράσινα Φανάρια δυσκολεύουν την πρόσβαση στο αεροδρόμιο Μακεδονία
Στα Πράσινα Φανάρια Θεσσαλονίκης έχει διακοπεί η πρόσβαση από τη Λεωφόρο
Γεωργικής Σχολής προς το αεροδρόμιο Μακεδονία, η οποία είναι εφικτή μέσω του
κόμβου Θέρμης ή της επαρχιακής οδού Θεσσαλονίκης Μουδανιών.
Μία «ανάσα» από το αεροδρόμιο κλούβες των ΜΑΤ παραμένουν κάθετα στο οδόστρωμα,
εμποδίζοντας την πρόσβαση σε περίπου 150 τρακτέρ που έχουν παραταχθεί στα
Πράσινα Φανάρια.
Ο πρόεδρος Αγροτικού Συνεταιρισμού Θέρμης, Χαράλαμπος Δημαρχόπουλος, ανέφερε
χθες στο ΕΡΤnews: «Το μπλόκο μας θα ενισχυθεί. Ήδη κάποιοι συνάδελφοι το
συζητάνε από τις γύρω περιοχές να ενισχύσουν το μπλόκο».
Αν και τα πνεύματα είναι ήρεμα χθες μετά τα χθεσινά επεισόδια που έλαβαν χώρα,
οι έρευνες της αστυνομίας συνεχίζονται για την ταυτοποίηση του συνόλου πλέον
των ατόμων που ενεπλάκησαν στα επεισόδια.
Έχει συνταχθεί ήδη από προχθές δικογραφία για διατάραξη κοινής ειρήνης σε
επικίνδυνες σωματικές βλάβες και σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να
διευρυνθεί αυτή η δικογραφία και σε άλλα αδικήματα, όπως η διέγερση σε
επεισόδια.
Η Θεσσαλονίκη έχει περικυκλωθεί σε τρία σημεία από τις κινητοποιήσεις των
αγροτών. Νέο μπλοκο σημειώθηκε σήμερα στον κόμβο Δερβενίου από αγρότες του
Λαγκαδά, της Βόλβης και του Ωραιοκάστρου, χωρίς να κλείσουν τον δρόμο.
Στα Μάλγαρα έχει ανοίξει από χθες το ρεύμα Αθηνών – Θεσσαλονίκης που είχε
κλείσει το απόγευμα του Σαββάτου για δύο ώρες.
Ανοιχτός ο κόμβος Πύργου
Χθες είχε κλείσει και ο κόμβος Πύργου, καθώς οι αγρότες της Ηλείας συνεχίζουν
για 5η συνεχόμενη μέρα τις κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας.
Αρκετοί αγρότες διανυκτερεύουν σε αυτοσχέδιο κιόσκι και όπως επισημαίνουν δεν
θα υποχωρήσουν, ζητώντας από την πολιτεία να εκπληρώσει τα αιτήματά τους.
Τα κύρια αιτήματα που θέτουν γεωργοί και κτηνοτρόφοι είναι οι αποζημιώσεις, η
ευλογιά, η μείωση του κόστους παραγωγής, το αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο και
η εξομάλυνση των πληρωμών αναφορικά με τις γεωργικές επιδοτήσεις.
Το χθες μεσημέρι προηγήθηκε μια ακόμα κινητοποίηση και μπλόκο στην εθνική οδό,
στον κόμβο των Λεχαινών και όπως επισημαίνουν, οι κινητοποιήσεις θα
συνεχιστούν μέχρι να αλλάξει η κατάσταση.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η κυκλοφορία στον κόμβο του Πύργου έχει
αποκατασταθεί, καθώς ολοκληρώθηκε η κινητοποίηση των αγροτών στην Ηλεία.
Λαμία: Στα μπλόκα οι αγρότες σε Μπράλο και κόμβο της Θήβας
Παραμένουν στα μπλόκα οι αγρότες στον Μπράλο αλλα και στον κόμβο της Θήβας
έχοντας αποκλείσει την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. Εξάλλου, σήμερα το μεσημέρι
αναμένονται αποφάσεις από τους αγρότες της περιοχής Ορχομενού, οι οποίοι
προγραμματίζουν ακόμη έναν αποκλεισμό στο Κάστρο Βοιωτίας.
Η κίνηση των οδηγών από την Αθήνα προς τη Λαμία και αντίστροφα είναι ιδιαίτερα
δύσκολη, καθώς η οδηγοί με την καθοδήγηση της Τροχαίας είναι υποχρεωμένοι να
κινούνται μέσα από επαρχιακούς δρόμους με πολύ μεγάλες καθυστερήσεις.
Στη Φθιώτιδα, οι αγρότες από χθες το απόγευμα, επισκέπτονται χωριά για να
κάνουν περισσότερο έντονη την παρουσία τους και να συγκεντρώσουν και νέα
τρακτέρ στον κόμβο του Μπράλου.
Κομοτηνή: Μπλόκο αγροτών στην «Εγνατία Οδό» και διακοπή κυκλοφορίας
Διακόπηκε από τις 11:00 και για όσο διάστημα απαιτηθεί, λόγω των αγροτικών
κινητοποιήσεων, η κυκλοφορία όλων των οχημάτων στο τμήμα του αυτοκινητόδρομου
«Εγνατία Οδός» από τον ανισόπεδο κόμβο Βαφέικων έως και τον ανισόπεδο κόμβο
Ιάσμου στο ρεύμα κυκλοφορίας με κατεύθυνση από Ξάνθη προς Κομοτηνή. Κατά τη
διάρκεια των προσωρινών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, η κυκλοφορία όλων των
οχημάτων θα διεξάγεται από την Εθνική Οδό Ξάνθης - Κομοτηνής (μέσω Πόρτο
Λάγος).
Σύμφωνα με ανακοίνωση από τη Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση
Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, εξακολουθούν να ισχύουν οι προσωρινές
κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που έχουν αναφερθεί από την περασμένη Παρασκευή.
Ειδικότερα, πρόκειται για διακοπή της κυκλοφορίας όλων των οχημάτων στο σημείο
της χιλιομετρικής θέσης 561+500 του αυτοκινητόδρομου «Εγνατία Οδός»
(μεσοδιάστημα Δυτικού Κόμβου Κομοτηνής), χωρίς να επηρεάζονται οι κλάδοι
εισόδου και εξόδου του προαναφερόμενου Κόμβου, αντί του αρχικά ορισθέντος
τμήματος διακοπής της κυκλοφορίας.
Η κυκλοφορία όλων των οχημάτων θα διεξάγεται από εναλλακτικές - παρακαμπτήριες
διαδρομές, ως εξής: Όλα τα οχήματα που κινούνται επί της Εγνατίας Οδού με
κατεύθυνση από Αλεξανδρούπολη προς Ξάνθη θα εκτρέπονται στον δυτικό κόμβο
εξόδου Κομοτηνής και η κυκλοφορία των οχημάτων προς Ξάνθη θα διεξάγεται μέσω
της Εθνικής Οδού Κομοτηνής - Ξάνθης.
«Ανθρωπος είμαι και εγώ, δεν έχω την ανάγκη να ξεσπάσω κάπου; Δεν μπορώ
να πάω με έναν φίλο μου να πιω ένα ποτό;» δήλωσε ο Πάνος Ρούτσι
Ο Πάνος Ρούτσι σε σημερινές του δηλώσεις αναφέρθηκε στις αντιδράσεις που
προκάλεσε η έξοδός στο νυχτερινό κέντρο που εμφανίζονται Άντζελα Δημητρίου και
Λευτέρης Πανταζής αλλά και στα όσα έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα.
Στα τέλη Νοεμβρίου ο Πάνος Ρούτσι βρέθηκε στα μπουζούκια και παρακολούθησε το
πρόγραμμα που είχαν ετοιμάσει η Άντζελα Δημητρίου, ο Λευτέρης Πανταζής και οι
συνεργάτες τους. Οι εικόνες από τη νυχτερινή έξοδό του, λίγο καιρό μετά το
τέλος της απεργίας πείνας που έκανε στο Σύνταγμα, προκάλεσαν αντιδράσεις.
«Ποτέ μα ποτέ κανένας άνθρωπος να μην έρθει στη θέση που είμαι εγώ, περνάμε
ένα μαρτύριο με θυμό για όσα συμβαίνουν. Με κάποιο τρόπο πρέπει να το
διαχειριστούμε» λέει ο Πάνος Ρούτσι για τις αντιδράσεις ορισμένων και
συνεχίζει:
«Πήγα στην υπνοθεραπεύτρια γιατί ήθελα να μάθω με οποιονδήποτε τρόπο αν
υπάρχει περίπτωση να ακούσω για μια τελευταία φορά τη φωνή του παιδιού μου,
έστω και στα ψέματα, για να μου πει ότι είναι καλά εκεί που είναι. Όσον αφορά
την έξοδό μου στα μπουζούκια, άνθρωπος είμαι και εγώ. Δεν έχω την ανάγκη να
ξεσπάσω κάπου; Δεν μπορώ να πάω με έναν φίλο μου να πιω ένα ποτό; Δεν μπορώ
τον πόνο να τον ξεχάσω για μια στιγμή;».
Μίλησε επίσης για τα συναισθήματά του αυτή την περίοδο λέγοντας: «Νιώθω
προδοσία, μας πρόδωσαν. Έλεγαν ψέματα από την πρώτη στιγμή. Το παιδί μου
ταυτοποιήθηκε μετά από 4 μέρες με εξέταση DNA. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έβλεπαν
να σώσουν τα παιδιά μας. Σχεδίαζαν από τις πρώτες ώρες να καλύψουν τα ίχνη
τους. Υποσχέθηκα στο παιδί μου ότι δεν θα σταματήσω».
Ο Πάνος Ρούτσι είναι ο πατέρας του Ντένις Ρούτσι, που έχασε τη ζωή του στην
τραγωδία των Τεμπών και έγινε γνωστός από την απεργία πείνας που έκανε
απαιτώντας την εκταφή και την πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης με τον θάνατο του
γιου του. «Δεν αντέχω να είμαι παρών στην εκταφή του παιδιού μου. 34 μήνες δεν
μπορούμε να πενθήσουμε» είπε σε άλλο σημείο της συνέντευξης ο Πάνος Ρούτσι.
Υπενθυμίζεται πως ο Πάνος Ρούτσι ζήτησε την εκταφή του γιου του, Ντένις, όχι
μόνο για ταυτοποίηση αλλά κυρίως για τοξικολογικές εξετάσεις, με σκοπό να
διαπιστωθούν τα ακριβή αίτια του θανάτου του. Η προγραμματισμένη εκταφή
αναβλήθηκε αρχικά για να οριστεί τεχνικός σύμβουλος από την πλευρά της
οικογένειας.
Παγκόσμιος πρωταθλητής της Formula 1 για το 2025, για πρώτη φορά στην
καριέρα του, αναδείχθηκε ο Λάντο Νόρις, μετά την τρίτη θέση που κατέκτησε στο
γκραν πρι του Άμπου Ντάμπι.
Ο Βρετανός οδηγός της McLaren κατέκτησε την τρίτη θέση που χρειαζόταν για να
πάρει το «στέμμα» από τον επί τετραετία πρωταθλητή Μαξ Φερστάπεν, που είδε μεν
πρώτος την καρό σημαία, αλλά περιορίστηκε στη δεύτερη θέση της γενικής
κατάταξης, δύο βαθμούς πίσω από τον Νόρις.
Ο Αυστραλός Όσκαρ Πιάστρι με τη δεύτερη McLaren, ο οποίος προπορευόταν στην
κατάταξη για μεγάλο διάστημα της σεζόν, τερμάτισε δεύτερος στο γκραν πρι των
Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ολοκλήρωσε τη χρονιά στην τρίτη θέση της
βαθμολογίας, 13 βαθμούς πίσω από τον «ομόσταυλό» του.
Έτσι η McLaren έκανε το «νταμπλ», αφού είχε εξασφαλίσει εδώ και καιρό το
πρωτάθλημα κατασκευαστών, ενώ κατέκτησε τον τίτλο στους οδηγούς για πρώτη φορά
από το 2008 και τον θρίαμβο του Λιούις Χάμιλτον.
Ο γιος του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ο Νεότερος υποστήριξε σε φόρουμ στη Ντόχα ότι οι ουκρανικές αρχές στέλνουν «φτωχούς χωρικούς» στο μέτωπο, ενώ όλοι οι πλούσιοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα εδώ και καιρό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ίσως μειώσει την εμπλοκή του στον πόλεμο στην Ουκρανίας, άφησε να εννοηθεί ο μεγαλύτερος γιος του προέδρου των ΗΠΑ.
«Αυτό το καλοκαίρι, ήμουν στο Μονακό με την όμορφη κοπέλα μου, τη Μπετίνα, και οδηγούσαμε στην πόλη. Και να τι είδα: οποιαδήποτε μέρα, περίπου το 50% των supercars - Bugatti, Ferrari και τα συναφή - είχαν ουκρανικές πινακίδες κυκλοφορίας. Πιστεύουμε πραγματικά ότι όλα αυτά κερδήθηκαν στην Ουκρανία;»
«Ήμουν στην Ουκρανία πριν από 20 χρόνια - σίγουρα δεν υπήρχε ακριβώς "πληθώρα πλούτου" τότε. Και τώρα βλέπουμε τον δεύτερο στην ιεραρχία της χώρας (σ.σ Γέρμακ) να συλλαμβάνεται για κλοπή εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων».
«Όταν βλέπεις ουκρανικές πινακίδες κυκλοφορίας σε κάθε supercar στο Μονακό, συνειδητοποιείς ότι οι πλούσιοι έχουν φύγει. Επέτρεψαν, όπως το βλέπουν, στους «χωρικούς» να πολεμήσουν στο μέτωπο. Και δεν είχαν κανένα κίνητρο να σταματήσουν τον πόλεμο επειδή τα χρήματα συνέχιζαν να ρέουν. Τα έκλεψαν και κανείς δεν νοιάστηκε».
«Το ίδιο ισχύει και με τον Πούτιν. Δεν ήταν οι γιοι των ολιγαρχών που πήγαν στον πόλεμο».
Αντίθετα με τον Τζάρεντ Κούσνερ, ο Ντόναλντ Τραμπ ο Νεότερος δεν κατέχει θεσμικό ρόλο στην κυβέρνηση του πατέρα του, αλλά θεωρείται πρόσωπο με επιρροή στον Λευκό Οίκο.
Τις αντιδράσεις που έχουν προκληθεί μετά την παρουσίαση της «Ιθάκης», το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα στο Θέατρο «Παλλάς», αλλά και μετά την παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού, σχολιάζουν πηγές της Αμαλίας, με τη γνωστή αυτή φράση του Γαλιλαίου, «κι όμως γυρίζει».
«Η “πέτρα” που έριξε ο Τσίπρας έβαλε τέλος στη στασιμότητα του πολιτικού βάλτου, ανοίγοντας τη συζήτηση για μια νέα μεταπολίτευση, κομβικό στοιχείο της οποίας είναι η επανίδρυση, η ανασύνθεση, η επιστροφή, της μεγάλης προοδευτικής παράταξης, όχι με όρους συναλλαγής και συγκολλήσεων, αλλά “από τα κάτω”» σημειώνουν άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στον πρώην πρωθυπουργό.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι: «Άλλωστε στην κοινωνία, στους πολίτες που σηκώνουν τα βάρη της σημερινής πολιτικής και όχι στις ηγεσίες των κομμάτων, απευθύνεται η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα. Μια πρόταση βαθιά και ουσιαστικά ενωτική, έξω από συμβατικούς υπολογισμούς κορυφών, που μπορεί να δώσει ελπίδα και προοπτική στη χειμαζόμενη προοδευτική πλειοψηφία. Και που η τοποθέτηση απέναντί της θα κρίνει πολλά για πολλούς».
«Πίσω από την αντιφατική προπαγάνδα που τη μια μιλούσε για ‘reunion του παλιού ΣΥΡΙΖΑ’, και την άλλη για ‘εξορία του παλιού ΣΥΡΙΖΑ στον εξώστη’, κρύβεται η αμηχανία όσων επιμένουν και επενδύουν σε ένα σύστημα διαφθοράς και μια πολιτική φθοράς και κοινωνικής παράλυσης» σημειώνουν.
«Η προπαγανδιστική κατασκευή, που αγνοεί τις δεκάδες χιλιάδες των πολιτών που συμμετείχαν στην εκδήλωση του Παλλάς, ζωντανά ή από τα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο, και επιμένει να εστιάζει σε προσωπικές στρατηγικές και ιδιοτέλειες, δεν είναι παρά μια ακόμη αγωνιώδης προσπάθεια να πετάξουν “τη μπάλα στην εξέδρα”. Να ευτελίσουν τη συζήτηση σε κουτσομπολιό και μίζερη διεκδίκηση θέσεων – αυτά δηλαδή ακριβώς που για τον Τσίπρα παράγουν και αναπαράγουν τη σημερινή απογοητευτική εικόνα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Και απομακρύνουν τους πολίτες από την πολιτική» προσθέτουν.
«Το θέμα για τον Τσίπρα», αναφέρουν, «δεν είναι οι όποιες κομματικές ηγεσίες». «Ούτε έχει πρόθεση και διάθεση να απαξιώσει, να νουθετήσει, και πολύ περισσότερο να επιβάλει σ’ αυτές τις απόψεις του. Δηλώνει ηχηρά απών σε διεργασίες κορυφής και ενεργά παρών στη δύσκολη προσπάθεια για κινητοποίηση των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων, είτε ανήκουν σε συγκεκριμένους κομματικούς σχηματισμούς, είτε έχουν γυρίσει την πλάτη τους σ’ αυτούς».
Τι κρύβεται πίσω από το τουρκικό «ναι» για έναρξη συνομιλιών: Οι ενστάσεις για το 5Χ5, η μάχη των ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο και το μήνυμα προς ΗΠΑ
Του Στέφανου Νικολαΐδη
Το «πρέπει να γίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας» που δήλωσε αποκλειστικά στον ΣΚΑΪ και τον Μανώλη Κωστίδη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, δεν είναι μια απλή θετική τοποθέτηση για την επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Στην πραγματικότητα, αποτελεί πολυεπίπεδο μήνυμα με αποδέκτες την Αθήνα, την Ουάσινγκτον, αλλά και τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, ενόψει των κρίσιμων γεωπολιτικών εξελίξεων το 2026.
Η Άγκυρα βολιδοσκοπεί την Ελλάδα ως προς τη διάθεση, το πλαίσιο και τις «κόκκινες γραμμές» ενόψει της Πολυμερούς Συνόδου των Χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, του λεγόμενου 5Χ5.
Η Τουρκία θέλει να έχει καθαρή εικόνα για:
το επίπεδο των διμερών σχέσεων πριν μπει σε μια πολυμερή διαδικασία
τις προθέσεις της Αθήνας, που έχει αναλάβει πρωτοβουλία μέσω της πρότασης Μητσοτάκη
το πώς μπορεί να επηρεάσει η ίδια την αρχιτεκτονική του 5Χ5
Υπό αυτό το πρίσμα, το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) λειτουργεί ως εργαλείο στα χέρια της Άγκυρας για να ελέγξει τον ρυθμό και το βάθος της προσέγγισης, πριν βρεθεί μπροστά σε μια πολυμερή δυναμική που δεν θα ελέγχει εξ ολοκλήρου.
H μεγάλη τουρκική ένσταση: Η Κύπρος στο 5Χ5
Η Άγκυρα έχει προεξοφλήσει ότι θα θέσει σκληρή ένσταση για ενδεχόμενη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τα Κατεχόμενα.
Για την Τουρκία, όποιο σχήμα Ανατολικής Μεσογείου θεωρηθεί «νομιμοποιητικό» της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς συμμετοχή Τουρκοκυπρίων και ψευδοκράτους είναι απαράδεκτο.
Επομένως, το ΑΣΣ λειτουργεί ως μαξιλάρι χρόνου για την Άγκυρα, ώστε:
να καθυστερήσει το 5Χ5
να προετοιμάσει την επιχειρηματολογία της
να επιχειρήσει να μεταφέρει την πίεση προς την πλευρά Αθηνών–Λευκωσίας
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δεν λέει τίποτα ποτέ τυχαία. Οι δηλώσεις του στο Reuters ότι πρέπει να βρεθεί τρόπος άρσης των κυρώσεων CAATSA και ότι Τουρκία–ΗΠΑ «εργάζονται ήδη» στο θέμα, δεν είναι αποκομμένες από τις δηλώσεις στον ΣΚΑΪ.
Το μήνυμα του Φιντάν προς την Ουάσινγκτον είναι:
«Η Τουρκία συνεργάζεται, συμμετέχει σε πρωτοβουλίες, δεν είναι ο ταραχοποιός της περιοχής»
«Βοηθήστε μας στην ατζέντα των S-400 / CAATSA / F-35»
«Η Άγκυρα συμβάλλει στην εξομάλυνση της Ανατολικής Μεσογείου»
Η συγκυρία δεν είναι τυχαία: η Τουρκία ελπίζει ότι κατά τη δεύτερη θητεία Τραμπ θα βρεθεί λύση για S-400, F-35 και κυρώσεις — και οι θετικές κινήσεις προς την Αθήνα αποτελούν μέρος της ευρύτερης στρατηγικής επαναπροσέγγισης με τις ΗΠΑ.
Γιατί ο Φιντάν θέλει να καθυστερήσει το 5Χ5
Παρά το «ναι» στο ΑΣΣ, ο Φιντάν επιδιώκει να τραβήξει χρονικά την πολυμερή Σύνοδο.
Για την Τουρκία, η στιγμή δεν είναι ιδανική: οι συσχετισμοί στην περιοχή δεν την ευνοούν, η Αίγυπτος και το Ισραήλ βρίσκονται πιο κοντά στην Ελλάδα, η ενεργειακή συγκυρία ενισχύει νότιους παίκτες, η Τουρκία βρίσκεται ακόμη μακριά από τα F-35 και εκτός SAFE.
Άρα, με το ΑΣΣ επιδιώκει:
τεχνική τόνωση της θετικής ατζέντας
χρονικό κέρδος μέχρι να αλλάξουν οι περιφερειακοί συσχετισμοί
έλεγχο του ρυθμού της διπλωματικής διαδικασίας
Ακόμη και οι χθεσινές δηλώσεις του Γιώργου Γεραπετρίτη στο Doha Forum, ότι η Ελλάδα μπορεί να λειτουργεί ως έντιμος διαμεσολαβητής και αξιόπιστος συνομιλητής στη Μέση Ανατολή, ενισχύουν την ελληνική διεθνή θέση — κάτι που η Τουρκία παρακολουθεί στενά.
Άλλωστε, η Αθήνα, μέσω της πρωτοβουλίας της για το 5Χ5, προσφέρει όχι μόνο μια πλατφόρμα διαλόγου που αυξάνει τον ρόλο της στην περιοχή, αλλά και ένα πλαίσιο στο οποίο η Τουρκία δεν έχει πλήρη έλεγχο. Με άλλα λόγια, μια διπλωματική διαδικασία που απαιτεί από την Άγκυρα να δείξει καλή θέληση.
Το ΑΣΣ είναι το «ελεγχόμενο» περιβάλλον όπου η Τουρκία νιώθει πιο άνετα να κάνει κινήσεις ή εν πάση περιπτώσει να «ανοίξει» περισσότερα χαρτιά, χωρίς όμως να φανερώσει όλα της τα φύλλα.
Το «ναι» Φιντάν δεν είναι άνοιγμα, είναι στρατηγική τοποθέτηση
Πίσω από τη θετική δήλωση του Χακάν Φιντάν στον ΣΚΑΪ, η Τουρκία:
μετράει τις προθέσεις της Ελλάδας πριν από το 5Χ5
προετοιμάζει το έδαφος για τη μεγάλη ένσταση στο Κυπριακό
εκπέμπει μήνυμα συνεργασίας προς τις ΗΠΑ
επιδιώκει καθυστέρηση της πολυμερούς διαδικασίας
ενισχύει την τεχνική θετική ατζέντα για να κερδίσει χρόνο
Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, που αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2026, δεν είναι απλώς ένας διμερής θεσμός. Στο μυαλό του Φιντάν, είναι μοχλός πίεσης, εργαλείο χρονικής διαχείρισης και πλατφόρμα μηνυμάτων προς όλους τους παίκτες.
[ΣΤΙΣ 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΑΓΡΟΤΩΝ ΣΤΗ ΝΙΚΑΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΜΕΡΕς ΕΠΕΚΤΑΘΗΚΑΝ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΜΠΛΟΚΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΚΡΑΤΗΣΑΝ ΜΕΧΡΙ 5 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013... τότε δεν ίσχυε το "Διαμαρτύρονται, κυρίως, για το αβέβαιο μέλλον της παραγωγής τους, δηλαδή για το μέλλον των παιδιών τους" που λέει σήμερα ο Αντώνης;
Αλλά να μιλάει για τοποθέτηση μιας κοινωνικής ομάδας απέναντι σε άλλη ο Αντώνης που τον Φεβρουάριο του 2013 αποφάσισε να συναντηθεί με τους αγρότες από τα μπλόκα της Βορείου Ελλάδος προκειμένου να διασπάσει το κοινό μέτωπο και να απομονώσει τους Μπουτάδες κομμουνιστές της Θεσσαλίας, πάει πολύ! Έχει και η υπομονή τα όρια της ρε Αντώνη]
Νέα «πυρά» κατά της κυβέρνησης εξαπέλυσε ο Αντώνης Σαμαράς με αφορμή τις αγροτικές κινητοποιήσεις, σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως «η κυβέρνηση οφείλει να καταλάβει επιτέλους ότι δεν είναι όλα επικοινωνία. Υπάρχει και η κοινωνία».
Όπως επισημαίνει στη δήλωσή του, «οι αγρότες δεν διαμαρτύρονται μόνο για τις καθυστερήσεις και τα απίστευτα σκάνδαλα. Διαμαρτύρονται κυρίως για το αβέβαιο μέλλον της παραγωγής τους. Δηλαδή για το μέλλον των παιδιών τους. Που βλέπουν απέναντί τους και την αφόρητη γραφειοκρατία του δικού μας δήθεν επιτελικού κράτους, αλλά και τις Βρυξέλλες! Γι’ αυτό και οι πρωτοφανείς αγροτικές κινητοποιήσεις που σαρώνουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες».
«Η κυβέρνηση έπρεπε να αντισταθεί. Όχι να τα κάνει χειρότερα. Και να στρέφει την μία κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης», προσθέτει.
Ολόκληρη η δήλωση του κ. Σαμαρά
«Η κυβέρνηση οφείλει να καταλάβει επιτέλους ότι δεν είναι όλα επικοινωνία. Υπάρχει και η κοινωνία. Οι αγρότες δεν διαμαρτύρονται μόνο για τις καθυστερήσεις και τα απίστευτα σκάνδαλα. Διαμαρτύρονται, κυρίως, για το αβέβαιο μέλλον της παραγωγής τους, δηλαδή για το μέλλον των παιδιών τους που βλέπουν απέναντί τους και την αφόρητη γραφειοκρατία του δικού μας, δήθεν επιτελικού κράτους, αλλά και τις Βρυξέλλες! Γι’ αυτό και οι πρωτοφανείς αγροτικές κινητοποιήσεις που σαρώνουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η κυβέρνηση έπρεπε να αντισταθεί. Όχι, να τα κάνει χειρότερα και να στρέφει την μία κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης.
Αυτήν τη λάθος πολιτική θα την πληρώσει όλος ο Ελληνικός λαός! Εκτός των άλλων, με νέα κύματα ακρίβειας…
Χωρίς αγρότες δεν υπάρχει χώρα! Με την ύπαιθρο ερημωμένη, ολόκληρη η Ελλάδα θα γίνει ακόμα πιο ευάλωτη.
Χρειάζεται αναδιάρθρωση της παραγωγής μας και όχι… αφανισμός των παραγωγών μας!» καταλήγει στο μήνυμά του ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.
