«Εργατική Πρωτομαγιά» χθες και τα ρεζιλίκια με τα γιαούρτια και τα αυγά, μεταξύ ΠΑΣΟΚων και ΣΥΡΙΖΑίων τα είδαμε όλοι...καλό θα ήταν λοιπόν οι λίγοι (σύμφωνα με τον Πρετεντέρη συμμετείχαν 1500 άτομα στη συγκέντρωση της ΓΣΕΕ) αντί για απεργία και επαναστατική γυμναστική να συμμετέχουν στην αργία και στο χαβαλέ όπως εμείς οι πολλοί για να μην ξεφτιλίζονται...
Πάντως θα χρησιμοποιήσω την ευκαιρία, έστω και καθυστερημένα, να γράψω μερικά πράγματα που δεν είναι και πολύ γνωστά ή είναι αλλά αποφεύγεται να αναφερθούν, αφού πρώτα κάνω μια ιστορική αναδρομή για τη χθεσινή μέρα.
Όπως όλα τα «άσχημα» έτσι και η «εργατική Πρωτομαγιά» μας ήρθε από την Αμερική!! Το «άσχημα» κολλάει στους φίλους τους αριστερούς που κατακρίνουν ότι αμερικάνικο κινείται και αναπνέει...αλλά απ΄ότι φαίνεται υιοθετούν ότι τους βολεύει. Βέβαια έχουν και τις απαραίτητες δικαιολογίες του στυλ «οι εργάτες είναι ίδιοι σ' όλο τον κόσμο» κλπ. αλλά γεγονός είναι ότι η εργατική Πρωτομαγιά ξεκίνησε στις ΗΠΑ.
Πάντως θα χρησιμοποιήσω την ευκαιρία, έστω και καθυστερημένα, να γράψω μερικά πράγματα που δεν είναι και πολύ γνωστά ή είναι αλλά αποφεύγεται να αναφερθούν, αφού πρώτα κάνω μια ιστορική αναδρομή για τη χθεσινή μέρα.
Όπως όλα τα «άσχημα» έτσι και η «εργατική Πρωτομαγιά» μας ήρθε από την Αμερική!! Το «άσχημα» κολλάει στους φίλους τους αριστερούς που κατακρίνουν ότι αμερικάνικο κινείται και αναπνέει...αλλά απ΄ότι φαίνεται υιοθετούν ότι τους βολεύει. Βέβαια έχουν και τις απαραίτητες δικαιολογίες του στυλ «οι εργάτες είναι ίδιοι σ' όλο τον κόσμο» κλπ. αλλά γεγονός είναι ότι η εργατική Πρωτομαγιά ξεκίνησε στις ΗΠΑ.
Το Μάιο του 1886 στο Σικάγο έγιναν μεγάλες απεργίες (είχαν προηγηθεί μικρότερης έκτασης εργατικές κινητοποιήσεις το 1856 στην Αυστραλία και το 1872 στον Καναδά), με κύριο αίτημα την οκτάωρη εργασία, που οδήγησαν σε βίαια επεισόδια. Αποτέλεσμα ήταν να συλληφθούν 8 «πρωταίτιοι» των επεισοδίων-απεργιών (συνδικαλιστές και εκδότες εφημερίδων), κυρίως αναρχικοί και να καταδικαστούν το Νοέμβριο του 1887. Ένας αυτοκτόνησε, 4 απαγχονίστηκαν και οι υπόλοιποι 3 αποφυλακίστηκαν το 1893 αφού προφανώς υπέγραψαν πρώτα τις ανάλογες «δηλώσεις» μετανοίας μιας και δεν ξανασυνδικαλίστηκαν.
Το 1889 η Δεύτερη Σοσιαλιστική Διεθνής που συνήλθε στο Παρίσι καθιέρωσε παγκοσμίως την 1η Μαΐου σαν «Ημέρα πάλης του εργατικού κινήματος» και από τότε κάθε Πρωτομαγιά γίνονταν απεργίες.
Στην Ελλάδα η πρώτη Πρωτομαγιά γιορτάστηκε «μαζικά» στις 2 Μαΐου του 1893 με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη στο Παναθηναϊκό στάδιο. Είχε προηγηθεί το 1891 ο εορτασμός της με 12 συμμετέχοντες (που βγήκαν μια αναμνηστική φωτογραφία) και το 1892 με 30 εργαζόμενους. Επειδή δε η 1η Μαΐου 1893 ήταν Σάββατο και εργάσιμη θεωρήθηκε βέβαιη η αποτυχία της συγκέντρωσης μιας και κανένας δεν ήταν διατεθειμένος να χάσει ένα μεροκάματο για να συμμετέχει. Έτσι αποφασίστηκε να εορταστεί την επομένη που ήταν Κυριακή 2 Μαΐου. Η εφημερίδα του Καλλέργη «Ο Σοσιαλιστής» έγραφε για 2.000 συμμετέχοντες ενώ η «Εφημερίς» έκανε λόγο για 200 άτομα «ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένα και πολύ ήσυχοι άνθρωποι»...μάλλον το δεύτερο ισχύει αν λάβουμε υπόψιν μας τη «μαζικότητα» των προηγουμένων χρόνων (12 και 30 άτομα)...ενώ σύμφωνα με τον Ριζοσπάστη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους όταν και κατατέθηκε το ψήφισμα της Πρωτομαγιάς στη Βουλή, το είχαν υπογράψει 2.000 άτομα...Αιτήματα ήταν το οκτάωρο, η απαγόρευση της εργασίας την Κυριακή και η ασφάλιση των εργατικών ατυχημάτων.
Το 1894 το εγχείρημα επαναλήφθηκε (αυτή την φορά έτυχε η Πρωτομαγιά να πέφτει Κυριακή οπότε δεν τέθηκε θέμα μετάθεσης της συγκέντρωσης...) αλλά μετά τη σύλληψη του Καλλέργη τον Αύγουστο του 1894 ατόνησε και πέρασαν δεκαετίες μέχρι να ξαναγιορταστεί οργανωμένα η Πρωτομαγιά από τα μέσα της δεκαετίας του 20 και μετά με εξαίρεση το 1911 και το 1919.
Στην ιστορία έχουν μείνει τα επεισόδια και οι νεκροί του 1936 επί Πρωθυπουργίας Μεταξά, ενώ με εξαίρεση το 1963-65 ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς είχε ατονήσει μέχρι τη μεταπολίτευση. Το 1976 ο υπουργός της ΝΔ Λάσκαρης καθιέρωσε την Πρωτομαγιά ως «επίσημη» εορτή-αργία.
Να αναφέρω τώρα και μερικά πράγματα που δεν είναι πολύ γνωστά ή σκοπίμως αποσιωπούνται:
1. Η 1η Μαΐου δεν είναι «επίσημη» υποχρεωτική αργία, όπως η 25η Μαρτίου ή η 15η Αυγούστου. Είναι (όπως και η 28η Οκτωβρίου) προαιρετική αργία (επιπλέον υπάρχουν και οι αργίες κατ' έθιμο όπως η Καθαρά Δευτέρα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια, Αγ. Πνεύματος κλπ), πράγμα που σημαίνει ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη να θεωρηθεί αργία, σύμφωνα με το ΒΔ 748/1966 της κυβέρνησης των Αποστατών... Ωστόσο με τον ΑΝ 380/68 της χούντας (ναι ναι της χούντας και όχι του γέρου της δημοκρατίας ή του Πλαστήρα) κάθε χρόνο βγαίνει υπουργική απόφαση που την καθιστά υποχρεωτική. Έτσι και φέτος σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση (αρ.πρωτ 22970/433/2-4-2008) «απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός από αυτές που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας».
2. Για πρώτη φορά το Κράτος συμμετείχε στον εορτασμό της Πρωτομαγιάς το 1937, όταν και ο αιμοσταγής δικτάτορας Μεταξάς ανακηρύχθηκε σε μια συμβολική κίνηση «πρώτος εργάτης της χώρας». Να υπενθυμίσω εδώ ότι υπουργός Εργασίας επί Μεταξά ήταν ο κομμουνιστής Δημητράτος (ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ και πρώην ΓΓ του) ο οποίος μάλιστα όταν εκλήθη από αστυνομικούς να τους ακολουθήσει προκειμένου να πάνε στον Μεταξά, μη γνωρίζοντας ότι θα του προτείνετο να αναλάβει το Υπ. Εργασίας, μονολόγησε «τόσο πολύ βιάζεται ο Μεταξάς να με στείλει εξορία» πιστεύοντας ότι επρόκειτο να υποστεί ξανά ότι είχε υποστεί στο παρελθόν λόγω του «ιδιώνυμου» του Βενιζέλου...Υμνητής της φιλεργατικής πολιτικής του Μεταξά υπήρξε και ο εκλιπών αριστερός διανοούμενος Σαμαράκης. Στην εφημερίδα «Εργατική Ελλάς» που εξέδιδε ο υφυπουργός Εργασίας, Δημητράτος, ο Σαμαράκης, υπάλληλος τότε του υφυπουργείου Εργασίας, σε κείμενο του 1937 με τίτλο «Η στοργή του νέου κράτους — Η λειτουργία των λαϊκών συσσιτίων για τους ανέργους και τους φτωχούς» χαρακτήριζε την κυβέρνηση της 4ης Αυγούστου «κυβέρνηση των φτωχών και του εργαζομένου λαού»...
Είναι γεγονός ότι τα φασιστικά καθεστώτα άσκησαν φιλεργατική πολιτική. Η 1η Μαΐου πχ. έγινε αργία στη Γερμανία με έναν από τους πρώτους νόμους που ψήφισαν οι Ναζί, μόλις ένα μήνα μετά την άνοδό τους στην εξουσία και την κατάργηση της Γερμανικής Βουλής τον Μάρτιο του 1933...
3. Όλοι σχεδόν ξέρουν για τα επεισόδια του Μαΐου του 1936 τα οποία συσχετίζουν με τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς και τον Μεταξά. Τα επεισόδια που είχαν 12 νεκρούς στη Θεσσαλονίκη και ενέπνευσαν τον Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο», μόνο τυχαία σχετίζονται με την Πρωτομαγιά.
Αφενός ο Μεταξάς δεν έδωσε εντολή να χτυπήσουν τους απεργούς, αλλά την πρωτοβουλία την πήρε από μόνος του ο αρχηγός της Χωροφυλακής στη Θεσσαλονίκη, Ντάκος. Το ότι ο Μεταξάς δεν έδωσε εντολή να χτυπηθούν απεργοί φαίνεται και από το ότι
- στην Αθήνα το 1936 έγιναν, ούτε μία, ούτε δύο, αλλά 3 (τρεις) συγκεντρώσεις για την Πρωτομαγιά. Η πρώτη, της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας, έγινε στου Ρέντη με κύριο ομιλητή τον Τσαπή (πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Πειραιά), η δεύτερη έγινε στα γραφεία των φορτοεκφορτωτών στον Πειραιά με ομιλητές τους Καλύβα, Φαρδή και Κανακασάκη, και η τρίτη, της Ενωτικής δηλ. του ΚΚΕ στην Καλλιθέα, με ομιλητές τους Πόγκο, Βαρουξή, Θέο (ΓΓ του ΚΚΕ). Σε καμία από αυτές τις συγκεντρώσεις, που αναφέρονται ως ιδιαίτερα μαζικές, δεν υπήρξε το παραμικρό πρόβλημα και δεν δημιουργήθηκαν επεισόδια.
- μόλις ο Μεταξάς έμαθε για τους νεκρούς διέταξε την αποχώρηση της Χωροφυλακής με αποτέλεσμα η πόλη για δύο σχεδόν μέρες να βρίσκεται στα χέρια των απεργών-διαδηλωτών.
- την επομένη μέρα, στην κηδεία των φονευθέντων, συμμετείχε πλήθος κόσμου χωρίς να γίνει το παραμικρό επεισόδιο.
- στην κηδεία κατέθεσε στεφάνι εκ μέρους του Ελληνικού Στρατού ο ταγματάρχης Εμμανουήλ Μαρινάκης.
Στους δύσπιστους που θα σκεφτούν «μα πως είναι δυνατόν να μην ήξερε ο Μεταξάς τι σκόπευε να κάνει ο Ντάκος στη Θεσσαλονίκη», θα θυμίσω ότι ο Μεταξάς είχε πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή μόλις πριν 20 μέρες περίπου, στις 16 Απριλίου 1936 και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ήλεγχε πλήρως την κατάσταση.
Το άλλο γεγονός που αποκρύπτεται είναι ότι τα βίαια επεισόδια και ο θάνατος των 12 διαδηλωτών στις 9 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη, ήταν η κορύφωση γεγονότων που είχαν ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο του 1936. Τότε οι καπνεργάτες είχαν καταλάβει το εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού με αίτημα την καταβολή επιδομάτων (που ο ιδιοκτήτης είχε εισπράξει από το Κράτος αλλά δεν απέδιδε στους εργάτες) και όχι στις 29 ή 30 Απριλίου όπως αναφέρεται από πολλούς αριστερούς. Άρα τα γεγονότα αποτελούσαν αλληλουχία επεισοδίων μηνών και τυχαία κορυφώθηκαν μία εβδομάδα μετά την Πρωτομαγιά και καμία σχέση δεν έχουν με τον εορτασμό της από τους εργάτες ή τους απεργούς.
4. Το σπουδαιότερο βέβαια που αποκρύβεται είναι ότι πριν από τον Μάιο του 1936 οι εργάτες-απεργοί είχαν θρηνήσει πολλά θύματα και είχαν φάει πολύ ξύλο σε διαδηλώσεις για την Πρωτομαγιά. Σε όλες τις περιπτώσεις οι κυβερνούντες που βρίσκονταν απέναντί τους και τους έκαναν «μπαούλο» στο ξύλο, ήταν προοδευτικοί ή σοσιαλιστές ηγέτες. Θα αναφέρω μερικούς εορτασμούς ή γεγονότα που αποκρύβονται μιας και η αναφορά τους θα χάλαγε το κάδρο της προοδευτικής παράταξης:
- τον Ιούνιο του 1919 η κυβερνητική πλειοψηφία στη Γενική Συνομοσπονδία, μετά από διαφωνία για την κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς, καθαίρεσε αυθαίρετα τους 5 της μειοψηφίας, ενώ στη συνέχεια η κυβέρνηση του Βενιζέλου τους έστειλε σε μόνιμες «διακοπές» στη Φολέγανδρο.
- το 1924 υπήρξε απαγόρευση της συγκέντρωσης από την κυβέρνηση Παπαναστασίου με αποτέλεσμα ένα νεκρό εργάτη και δώδεκα τραυματίες αλλά η Πρωτομαγιά γιορτάστηκε στην πλατεία Κοτζιά, μπροστά στο Δημαρχείο, με ομιλητές τον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Βελέτζα και το γενικό γραμματέα του ΚΚΕ και μέλος της Ομοσπονδίας Τύπου Αποστολίδη. Στη συγκέντρωση που έγινε στον Πειραιά υπήρξαν 2 νεκροί.
- το 1926 έγινε μεγάλη συγκέντρωση στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, 10.000 εργατών τους οποίους χτύπησε η αστυνομία και έγιναν πολλές συλλήψεις και τραυματισμοί.
- το 1929 ανάλογη αντιμετώπιση εκδηλώθηκε από την κυβέρνηση Βενιζέλου η οποία μόλις είχε ψηφίσει το «ιδιώνυμον» με 400 συλλήψεις, κατάληψη των γραφείων εργατικών συνδικάτων και κατάσχεση της εφημερίδας Ριζοσπάστης.
- το 1931 ομοίως, με 3 βαριά τραυματίες και 166 συλλήψεις.
- αντίστοιχο γεγονός με το 1936 δηλ άσχετο με την Πρωτομαγιά, εκτυλίχθηκε επί «Επαναστατικής κυβέρνησης» τον Αύγουστο του 1923 όταν Πρωθυπουργός ήταν ένας από τους τρεις επαναστάτες που είχαν εκτελέσει προηγούμενα τον Γούναρη και τους υπόλοιπους και είχαν διώξει τον Κωνσταντίνο, ο Σ. Γονατάς (ουσιαστικά το πρώτο βιολί ήταν ο Πλαστήρας ενώ την ορχήστρα διηύθυνε από το παρασκήνιο ο Βενιζέλος). Στις 23 Αυγούστου η ΓΣΕΕ καλεί σε πανεργατική συγκέντρωση στο Πασαλιμάνι. Ο απολογισμός της βίαιας διάλυσής της από την επαναστατική κυβέρνηση θα έχει σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 11 εργατών...
Αυτά όσο αφορά την αντιμετώπιση της Πρωτομαγιάς και των εργατών από τη δημοκρατική παράταξη.
Κλείνοντας να αναφέρω και ότι η συλλογή λουλουδιών την Πρωτομαγιά αποτελεί κατάλοιπο αρχαίων ελληνικών (Ανθεστήρια) και ρωμαϊκών εορτών (Floralien) που εορτάζονταν αντίστοιχες εποχές του χρόνου προς τιμή του Ευάνθη Διόνυσου και της ρωμαϊκής θεάς Flora.
Το 1889 η Δεύτερη Σοσιαλιστική Διεθνής που συνήλθε στο Παρίσι καθιέρωσε παγκοσμίως την 1η Μαΐου σαν «Ημέρα πάλης του εργατικού κινήματος» και από τότε κάθε Πρωτομαγιά γίνονταν απεργίες.
Στην Ελλάδα η πρώτη Πρωτομαγιά γιορτάστηκε «μαζικά» στις 2 Μαΐου του 1893 με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη στο Παναθηναϊκό στάδιο. Είχε προηγηθεί το 1891 ο εορτασμός της με 12 συμμετέχοντες (που βγήκαν μια αναμνηστική φωτογραφία) και το 1892 με 30 εργαζόμενους. Επειδή δε η 1η Μαΐου 1893 ήταν Σάββατο και εργάσιμη θεωρήθηκε βέβαιη η αποτυχία της συγκέντρωσης μιας και κανένας δεν ήταν διατεθειμένος να χάσει ένα μεροκάματο για να συμμετέχει. Έτσι αποφασίστηκε να εορταστεί την επομένη που ήταν Κυριακή 2 Μαΐου. Η εφημερίδα του Καλλέργη «Ο Σοσιαλιστής» έγραφε για 2.000 συμμετέχοντες ενώ η «Εφημερίς» έκανε λόγο για 200 άτομα «ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένα και πολύ ήσυχοι άνθρωποι»...μάλλον το δεύτερο ισχύει αν λάβουμε υπόψιν μας τη «μαζικότητα» των προηγουμένων χρόνων (12 και 30 άτομα)...ενώ σύμφωνα με τον Ριζοσπάστη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους όταν και κατατέθηκε το ψήφισμα της Πρωτομαγιάς στη Βουλή, το είχαν υπογράψει 2.000 άτομα...Αιτήματα ήταν το οκτάωρο, η απαγόρευση της εργασίας την Κυριακή και η ασφάλιση των εργατικών ατυχημάτων.
Το 1894 το εγχείρημα επαναλήφθηκε (αυτή την φορά έτυχε η Πρωτομαγιά να πέφτει Κυριακή οπότε δεν τέθηκε θέμα μετάθεσης της συγκέντρωσης...) αλλά μετά τη σύλληψη του Καλλέργη τον Αύγουστο του 1894 ατόνησε και πέρασαν δεκαετίες μέχρι να ξαναγιορταστεί οργανωμένα η Πρωτομαγιά από τα μέσα της δεκαετίας του 20 και μετά με εξαίρεση το 1911 και το 1919.
Στην ιστορία έχουν μείνει τα επεισόδια και οι νεκροί του 1936 επί Πρωθυπουργίας Μεταξά, ενώ με εξαίρεση το 1963-65 ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς είχε ατονήσει μέχρι τη μεταπολίτευση. Το 1976 ο υπουργός της ΝΔ Λάσκαρης καθιέρωσε την Πρωτομαγιά ως «επίσημη» εορτή-αργία.
Να αναφέρω τώρα και μερικά πράγματα που δεν είναι πολύ γνωστά ή σκοπίμως αποσιωπούνται:
1. Η 1η Μαΐου δεν είναι «επίσημη» υποχρεωτική αργία, όπως η 25η Μαρτίου ή η 15η Αυγούστου. Είναι (όπως και η 28η Οκτωβρίου) προαιρετική αργία (επιπλέον υπάρχουν και οι αργίες κατ' έθιμο όπως η Καθαρά Δευτέρα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια, Αγ. Πνεύματος κλπ), πράγμα που σημαίνει ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη να θεωρηθεί αργία, σύμφωνα με το ΒΔ 748/1966 της κυβέρνησης των Αποστατών... Ωστόσο με τον ΑΝ 380/68 της χούντας (ναι ναι της χούντας και όχι του γέρου της δημοκρατίας ή του Πλαστήρα) κάθε χρόνο βγαίνει υπουργική απόφαση που την καθιστά υποχρεωτική. Έτσι και φέτος σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση (αρ.πρωτ 22970/433/2-4-2008) «απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός από αυτές που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας».
2. Για πρώτη φορά το Κράτος συμμετείχε στον εορτασμό της Πρωτομαγιάς το 1937, όταν και ο αιμοσταγής δικτάτορας Μεταξάς ανακηρύχθηκε σε μια συμβολική κίνηση «πρώτος εργάτης της χώρας». Να υπενθυμίσω εδώ ότι υπουργός Εργασίας επί Μεταξά ήταν ο κομμουνιστής Δημητράτος (ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ και πρώην ΓΓ του) ο οποίος μάλιστα όταν εκλήθη από αστυνομικούς να τους ακολουθήσει προκειμένου να πάνε στον Μεταξά, μη γνωρίζοντας ότι θα του προτείνετο να αναλάβει το Υπ. Εργασίας, μονολόγησε «τόσο πολύ βιάζεται ο Μεταξάς να με στείλει εξορία» πιστεύοντας ότι επρόκειτο να υποστεί ξανά ότι είχε υποστεί στο παρελθόν λόγω του «ιδιώνυμου» του Βενιζέλου...Υμνητής της φιλεργατικής πολιτικής του Μεταξά υπήρξε και ο εκλιπών αριστερός διανοούμενος Σαμαράκης. Στην εφημερίδα «Εργατική Ελλάς» που εξέδιδε ο υφυπουργός Εργασίας, Δημητράτος, ο Σαμαράκης, υπάλληλος τότε του υφυπουργείου Εργασίας, σε κείμενο του 1937 με τίτλο «Η στοργή του νέου κράτους — Η λειτουργία των λαϊκών συσσιτίων για τους ανέργους και τους φτωχούς» χαρακτήριζε την κυβέρνηση της 4ης Αυγούστου «κυβέρνηση των φτωχών και του εργαζομένου λαού»...
Είναι γεγονός ότι τα φασιστικά καθεστώτα άσκησαν φιλεργατική πολιτική. Η 1η Μαΐου πχ. έγινε αργία στη Γερμανία με έναν από τους πρώτους νόμους που ψήφισαν οι Ναζί, μόλις ένα μήνα μετά την άνοδό τους στην εξουσία και την κατάργηση της Γερμανικής Βουλής τον Μάρτιο του 1933...
3. Όλοι σχεδόν ξέρουν για τα επεισόδια του Μαΐου του 1936 τα οποία συσχετίζουν με τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς και τον Μεταξά. Τα επεισόδια που είχαν 12 νεκρούς στη Θεσσαλονίκη και ενέπνευσαν τον Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο», μόνο τυχαία σχετίζονται με την Πρωτομαγιά.
Αφενός ο Μεταξάς δεν έδωσε εντολή να χτυπήσουν τους απεργούς, αλλά την πρωτοβουλία την πήρε από μόνος του ο αρχηγός της Χωροφυλακής στη Θεσσαλονίκη, Ντάκος. Το ότι ο Μεταξάς δεν έδωσε εντολή να χτυπηθούν απεργοί φαίνεται και από το ότι
- στην Αθήνα το 1936 έγιναν, ούτε μία, ούτε δύο, αλλά 3 (τρεις) συγκεντρώσεις για την Πρωτομαγιά. Η πρώτη, της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας, έγινε στου Ρέντη με κύριο ομιλητή τον Τσαπή (πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Πειραιά), η δεύτερη έγινε στα γραφεία των φορτοεκφορτωτών στον Πειραιά με ομιλητές τους Καλύβα, Φαρδή και Κανακασάκη, και η τρίτη, της Ενωτικής δηλ. του ΚΚΕ στην Καλλιθέα, με ομιλητές τους Πόγκο, Βαρουξή, Θέο (ΓΓ του ΚΚΕ). Σε καμία από αυτές τις συγκεντρώσεις, που αναφέρονται ως ιδιαίτερα μαζικές, δεν υπήρξε το παραμικρό πρόβλημα και δεν δημιουργήθηκαν επεισόδια.
- μόλις ο Μεταξάς έμαθε για τους νεκρούς διέταξε την αποχώρηση της Χωροφυλακής με αποτέλεσμα η πόλη για δύο σχεδόν μέρες να βρίσκεται στα χέρια των απεργών-διαδηλωτών.
- την επομένη μέρα, στην κηδεία των φονευθέντων, συμμετείχε πλήθος κόσμου χωρίς να γίνει το παραμικρό επεισόδιο.
- στην κηδεία κατέθεσε στεφάνι εκ μέρους του Ελληνικού Στρατού ο ταγματάρχης Εμμανουήλ Μαρινάκης.
Στους δύσπιστους που θα σκεφτούν «μα πως είναι δυνατόν να μην ήξερε ο Μεταξάς τι σκόπευε να κάνει ο Ντάκος στη Θεσσαλονίκη», θα θυμίσω ότι ο Μεταξάς είχε πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή μόλις πριν 20 μέρες περίπου, στις 16 Απριλίου 1936 και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ήλεγχε πλήρως την κατάσταση.
Το άλλο γεγονός που αποκρύπτεται είναι ότι τα βίαια επεισόδια και ο θάνατος των 12 διαδηλωτών στις 9 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη, ήταν η κορύφωση γεγονότων που είχαν ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο του 1936. Τότε οι καπνεργάτες είχαν καταλάβει το εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού με αίτημα την καταβολή επιδομάτων (που ο ιδιοκτήτης είχε εισπράξει από το Κράτος αλλά δεν απέδιδε στους εργάτες) και όχι στις 29 ή 30 Απριλίου όπως αναφέρεται από πολλούς αριστερούς. Άρα τα γεγονότα αποτελούσαν αλληλουχία επεισοδίων μηνών και τυχαία κορυφώθηκαν μία εβδομάδα μετά την Πρωτομαγιά και καμία σχέση δεν έχουν με τον εορτασμό της από τους εργάτες ή τους απεργούς.
4. Το σπουδαιότερο βέβαια που αποκρύβεται είναι ότι πριν από τον Μάιο του 1936 οι εργάτες-απεργοί είχαν θρηνήσει πολλά θύματα και είχαν φάει πολύ ξύλο σε διαδηλώσεις για την Πρωτομαγιά. Σε όλες τις περιπτώσεις οι κυβερνούντες που βρίσκονταν απέναντί τους και τους έκαναν «μπαούλο» στο ξύλο, ήταν προοδευτικοί ή σοσιαλιστές ηγέτες. Θα αναφέρω μερικούς εορτασμούς ή γεγονότα που αποκρύβονται μιας και η αναφορά τους θα χάλαγε το κάδρο της προοδευτικής παράταξης:
- τον Ιούνιο του 1919 η κυβερνητική πλειοψηφία στη Γενική Συνομοσπονδία, μετά από διαφωνία για την κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς, καθαίρεσε αυθαίρετα τους 5 της μειοψηφίας, ενώ στη συνέχεια η κυβέρνηση του Βενιζέλου τους έστειλε σε μόνιμες «διακοπές» στη Φολέγανδρο.
- το 1924 υπήρξε απαγόρευση της συγκέντρωσης από την κυβέρνηση Παπαναστασίου με αποτέλεσμα ένα νεκρό εργάτη και δώδεκα τραυματίες αλλά η Πρωτομαγιά γιορτάστηκε στην πλατεία Κοτζιά, μπροστά στο Δημαρχείο, με ομιλητές τον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Βελέτζα και το γενικό γραμματέα του ΚΚΕ και μέλος της Ομοσπονδίας Τύπου Αποστολίδη. Στη συγκέντρωση που έγινε στον Πειραιά υπήρξαν 2 νεκροί.
- το 1926 έγινε μεγάλη συγκέντρωση στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, 10.000 εργατών τους οποίους χτύπησε η αστυνομία και έγιναν πολλές συλλήψεις και τραυματισμοί.
- το 1929 ανάλογη αντιμετώπιση εκδηλώθηκε από την κυβέρνηση Βενιζέλου η οποία μόλις είχε ψηφίσει το «ιδιώνυμον» με 400 συλλήψεις, κατάληψη των γραφείων εργατικών συνδικάτων και κατάσχεση της εφημερίδας Ριζοσπάστης.
- το 1931 ομοίως, με 3 βαριά τραυματίες και 166 συλλήψεις.
- αντίστοιχο γεγονός με το 1936 δηλ άσχετο με την Πρωτομαγιά, εκτυλίχθηκε επί «Επαναστατικής κυβέρνησης» τον Αύγουστο του 1923 όταν Πρωθυπουργός ήταν ένας από τους τρεις επαναστάτες που είχαν εκτελέσει προηγούμενα τον Γούναρη και τους υπόλοιπους και είχαν διώξει τον Κωνσταντίνο, ο Σ. Γονατάς (ουσιαστικά το πρώτο βιολί ήταν ο Πλαστήρας ενώ την ορχήστρα διηύθυνε από το παρασκήνιο ο Βενιζέλος). Στις 23 Αυγούστου η ΓΣΕΕ καλεί σε πανεργατική συγκέντρωση στο Πασαλιμάνι. Ο απολογισμός της βίαιας διάλυσής της από την επαναστατική κυβέρνηση θα έχει σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 11 εργατών...
Αυτά όσο αφορά την αντιμετώπιση της Πρωτομαγιάς και των εργατών από τη δημοκρατική παράταξη.
Κλείνοντας να αναφέρω και ότι η συλλογή λουλουδιών την Πρωτομαγιά αποτελεί κατάλοιπο αρχαίων ελληνικών (Ανθεστήρια) και ρωμαϊκών εορτών (Floralien) που εορτάζονταν αντίστοιχες εποχές του χρόνου προς τιμή του Ευάνθη Διόνυσου και της ρωμαϊκής θεάς Flora.