Έχουμε αναφερθεί εκτενώς στο παρελθόν για την "δίκη των εξ" και πιστεύω πως είχαμε αποδείξει αρκετά πειστικά ότι δεν ήταν "δίκη" παρά μια παρωδία δικαστικής διαδικασίας με προαποφασισμένο αποτέλεσμα για το οποίο οι κατηγορούμενοι στερήθηκαν ακόμα και του αυτονόητου δικαιώματος της έφεσης του.
Παρατηρήσαμε όμως ότι υπάρχουν κάποιες βαθιά ριζωμένες λανθασμένες (κατά την γνώμη μας) αντιλήψεις για την κρίσιμη περίοδο 1918-1922 που ανακυκλώνονται ευρέως διαδικτυακά. Αυτές επικαλούνται πολλοί προσφυγικοί σύλλογοι και ιστορικοί (Βλάσης Αγτζίδης) συναρμολογώντας ένα νέο κατηγορητήριο για τους "έξι" ζητώντας με πάθος την εκ νέου καταδίκη τους. Καλό όμως είναι να ακούγονται και άλλες απόψεις επί των θεμάτων αυτών. Θα αναφερθώ σε αυτές όσο πιο συνοπτικά μπορώ.ΑΠΟΨΗ ΠΡΩΤΗ "Η εκλογική ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920 προήλθε από την αντιπολεμική πολιτική του "οίκαδε" και της "μικράς και εντίμου Ελλάδος" που εξήγγειλε η "Ηνωμένη Αντιπολίτευσις" του Δ. Γούναρη"
Αυτό όμως δεν ισχύει (η μάλλον δεν ισχύει μόνο αυτό). Την τριετία 1917-1920 ο βενιζελισμός έδειξε σκληρότητα και αυταρχισμό προς τους πολιτικούς του αντιπάλους με χιλιάδες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, εξορία και εκτοπισμούς πολιτικών, σκληρή λογοκρισία, αθρόες εκτελέσεις φυγόστρατων κτλ Η "ηνωμένη αντιπολίτευσις" επικαλέστηκε μόνο την επιστροφή στην νομιμότητα και στην δικαιοσύνη. Οι αντιπρόσωποι της δεν ανέφεραν σε κανένα προεκλογικό τους λόγο (τουλάχιστον από αυτούς που έχω διαβάσει) για απαγκίστρωση από την Μικρά Ασία. Άλλωστε και όταν ήρθε στην εξουσία η "ηνωμένη αντιπολίτευσις" δεν ακολούθησε τέτοια πολιτική αλλά υποστήριξε την προσπάθεια απελευθέρωσης της Ιωνίας ως κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
Αυτό όμως δεν ισχύει (η μάλλον δεν ισχύει μόνο αυτό). Την τριετία 1917-1920 ο βενιζελισμός έδειξε σκληρότητα και αυταρχισμό προς τους πολιτικούς του αντιπάλους με χιλιάδες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, εξορία και εκτοπισμούς πολιτικών, σκληρή λογοκρισία, αθρόες εκτελέσεις φυγόστρατων κτλ Η "ηνωμένη αντιπολίτευσις" επικαλέστηκε μόνο την επιστροφή στην νομιμότητα και στην δικαιοσύνη. Οι αντιπρόσωποι της δεν ανέφεραν σε κανένα προεκλογικό τους λόγο (τουλάχιστον από αυτούς που έχω διαβάσει) για απαγκίστρωση από την Μικρά Ασία. Άλλωστε και όταν ήρθε στην εξουσία η "ηνωμένη αντιπολίτευσις" δεν ακολούθησε τέτοια πολιτική αλλά υποστήριξε την προσπάθεια απελευθέρωσης της Ιωνίας ως κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
ΑΠΟΨΗ ΔΕΥΤΕΡΗ "Οι σύμμαχοι μας (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία), μας εγκατέλειψαν επειδή επέστρεψε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος. Ο Γούναρης και συν αυτώ γνώριζαν ότι με την επιστροφή του Βασιλιά θα έχαναν κάθε έρεισμα στο εξωτερικό"
Υπάρχουν τουλάχιστον 5 περιπτώσεις (μια από αυτές εδώ)κατά τις οποίες οι Βρετανοί (Γουίλσον, Λόυδ Τζώρτζ, Τσώρτσιλ, Κώρζον)και οι Γάλλοι ιθύνοντες (Κλεμανσώ, Πουανκαρέ)είχαν προειδοποιήσει τον Ελ. Βενιζέλο ότι δεν θα βοηθούσαν την Ελλάδα ούτε οικονομικά ούτε στρατιωτικά κατά την εμπλοκή της στην Μ. Ασία. Για όσο καιρό ήταν πρωθυπουργός ο Βενιζέλος η Ελλάδα δεν δέχθηκε την παραμικρή βοήθεια από τους Συμμάχους (πηγή "Καθημερινή"). Διαβάσαμε στον κ. Αγτζίδη για "πιστώσεις" που μας έκαναν οι σύμμαχοι. Καλό είναι να μας δώσει την ιστορική πηγή που περιλαμβάνει η αναφέρει τις "πιστώσεις" αυτές. Η επιστροφή του Βασιλιά το μόνο που προμήθευσε τους συμμάχους μας ήταν μια καλή δικαιολογία που επικαλέστηκαν. Δεν ήταν όμως η αιτία της συμπεριφοράς των συμμάχων απέναντι μας μετά τον Νοέμβριο του 1920. Επίσης να υπενθυμίσω ότι η επαναφορά του Κωνσταντίνου ήταν διακηρυγμένη προτεραιότητα την "ηνωμένης αντιπολίτευσης" κατά την προεκλογική περίοδο (και ίσως αποτέλεσε και σημαντικό συντελεστή της εκλογικής της νίκης).
Υπάρχουν τουλάχιστον 5 περιπτώσεις (μια από αυτές εδώ)κατά τις οποίες οι Βρετανοί (Γουίλσον, Λόυδ Τζώρτζ, Τσώρτσιλ, Κώρζον)και οι Γάλλοι ιθύνοντες (Κλεμανσώ, Πουανκαρέ)είχαν προειδοποιήσει τον Ελ. Βενιζέλο ότι δεν θα βοηθούσαν την Ελλάδα ούτε οικονομικά ούτε στρατιωτικά κατά την εμπλοκή της στην Μ. Ασία. Για όσο καιρό ήταν πρωθυπουργός ο Βενιζέλος η Ελλάδα δεν δέχθηκε την παραμικρή βοήθεια από τους Συμμάχους (πηγή "Καθημερινή"). Διαβάσαμε στον κ. Αγτζίδη για "πιστώσεις" που μας έκαναν οι σύμμαχοι. Καλό είναι να μας δώσει την ιστορική πηγή που περιλαμβάνει η αναφέρει τις "πιστώσεις" αυτές. Η επιστροφή του Βασιλιά το μόνο που προμήθευσε τους συμμάχους μας ήταν μια καλή δικαιολογία που επικαλέστηκαν. Δεν ήταν όμως η αιτία της συμπεριφοράς των συμμάχων απέναντι μας μετά τον Νοέμβριο του 1920. Επίσης να υπενθυμίσω ότι η επαναφορά του Κωνσταντίνου ήταν διακηρυγμένη προτεραιότητα την "ηνωμένης αντιπολίτευσης" κατά την προεκλογική περίοδο (και ίσως αποτέλεσε και σημαντικό συντελεστή της εκλογικής της νίκης).ΑΠΟΨΗ ΤΡΙΤΗ "Παράλληλα στο Μέτωπο εκδιώκονται οι εμπειροπόλεμοι αξιωματικοί ως βενιζελικοί και αντικαθίστανται από απειροπόλεμους βασιλικούς. Ουσιαστικά διαλύουν το αξιόμαχο του ελληνικού στρατού, όχι μόνο με τις αποτάξεις και τις διώξεις αλλά και με την παράλογη συνέχιση των επιχειρήσεων στα βάθη της Μικράς Ασίας."
Ούτε αυτή η θέση είναι ακριβώς σωστή. Όταν εξελέγη η "ηνωμένη αντιπολίτευσις" όφειλε να επαναφέρει, για λόγους δικαιοσύνης, τους αξιωματικούς που είχε αποτάξει ο βενιζελισμός για τα πολιτικά τους φρονήματα. Από τους βενιζελικούς αξιωματικούς που απομακρύνθηκαν από το μέτωπο, μια ομάδα (Κονδύλης) εγκατέλειψε αυτοβούλως την θέση της και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου συνωμοτούσε κατά της νέας κυβέρνησης. Μόνο λίγοι ανώτατοι αξιωματικοί αντικαταστάθηκαν (π.χ. ο Πλαστήρας έμεινε στην θέση του) και σίγουρα οι εκκαθαρίσεις που έγιναν ήταν το 1/4 από αυτές που είχαν κάνει οι Βενιζελικοί την τριετία 1917-1920 σύμφωνα με τον Michael Llewellyn Smith.
Ούτε αυτή η θέση είναι ακριβώς σωστή. Όταν εξελέγη η "ηνωμένη αντιπολίτευσις" όφειλε να επαναφέρει, για λόγους δικαιοσύνης, τους αξιωματικούς που είχε αποτάξει ο βενιζελισμός για τα πολιτικά τους φρονήματα. Από τους βενιζελικούς αξιωματικούς που απομακρύνθηκαν από το μέτωπο, μια ομάδα (Κονδύλης) εγκατέλειψε αυτοβούλως την θέση της και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου συνωμοτούσε κατά της νέας κυβέρνησης. Μόνο λίγοι ανώτατοι αξιωματικοί αντικαταστάθηκαν (π.χ. ο Πλαστήρας έμεινε στην θέση του) και σίγουρα οι εκκαθαρίσεις που έγιναν ήταν το 1/4 από αυτές που είχαν κάνει οι Βενιζελικοί την τριετία 1917-1920 σύμφωνα με τον Michael Llewellyn Smith.
ΑΠΟΨΗ ΤΕΤΑΡΤΗ "Αντιλαμβανόμενη τις αρνητικές εξελίξεις, η κορυφαία οργάνωση των Μικρασιατών υπό την επωνυμία «Μικρασιατική Άμυνα» ζητά την αλλαγή πολιτικής με την ανακήρυξη ξεχωριστού Ιωνικού Κράτους και τη δημιουργία Μικρασιατικού Στρατού. Ο στρατηγος Παπούλας υπολόγιζε ότι ο στρατός αυτός θα ανέλθει σε 80.000 άνδρες. Παρότι οι σύμμαχοι στη Διάσκεψη των Παρισίων του Μαρτίου του ’22, ζητούν απ’ την Ελλάδα να συνθηκολογήσει με τον Κεμάλ και να εγκαταλείψει τη Μικρά Ασία, οι κυβερνήτες της Ελλάδας αποφασίζουν την απόρριψη των μικρασιατικών αιτημάτων και τον μη εξοπλισμό του ελληνικού πληθυσμού."Αυτό το επιχείρημα είναι ομολογουμένως εντυπωσιακό! Η Ελλάς την εξιστορούμενη εποχή είχε υπό τα όπλα 200.000 εμπειροπόλεμους εκπαιδευμένους άνδρες, με έμπειρους ανώτατους αξιωματικούς, επιμελητεία, υγειονομικές υπηρεσίες, αεροπορία αναγνώρισης, πυροβολικό, μεταφορικά μέσα κτλ. Τι ακριβώς θα έκαναν οι 80.000 Μικρασιάτες μόνοι τους? Εκτός αυτού γιατί οι ίδιοι Μικρασιάτες δεν προσήλθαν ως εθελοντές όταν έγινε το κάλεσμα από την Ελληνική Κυβέρνηση (προσήλθαν πολλοί λίγοι εθελοντές καθώς οι ζώνες που ελέγχονταν από τον Ελληνικό στρατό δεν ήταν επίσημα Ελληνικό έδαφος και δεν ήταν δυνατόν να γίνει επίσημη κανονική στρατολογία). Επίσης αποκρύπτεται το γεγονός ότι η "μικρασιατική άμυνα" είχε ξεκάθαρα πολιτικά βενιζελικά κίνητρα, διαπραγματεύθηκε μυστικά από την ελληνική κυβέρνηση με τους Άγγλους, αλλά σύμφωνα με τον Μάικλ Λιούιν Σμιθ "οι Βρετανοί δεν θεωρούσαν ότι υπήρχε στέρεα βάση στα λεγόμενα των αντιπροσώπων της οργάνωσης".
Τελειώνοντας θα ήθελα να εκφράσω έναν προβληματισμό που έχω για ένα υφέρπον μίσος που νιώθω να αναδύεται μέσα από τις σκέψεις πολλών απογόνων μικρασιατών και ποντιών κατά των προγόνων των συμπατριωτών τους της Παλαιάς Ελλάδας. Σίγουρα οι παλαιοελλαδίτες δεν φέρθηκαν με τον καλύτερο τρόπο (υπήρξαν αρκετά κρούσματα ρατσισμού) στους τότ
ε πρόσφυγες που σε αθλία κατάσταση κατέκλυσαν τα προάστια των αστικών κέντρων και τις μακεδονικές πεδιάδες. Οφείλουμε όμως να υπενθυμίσουμε και τις θυσίες που αναγκάστηκαν να καταβάλλουν οι Έλληνες της Παλαιάς Ελλάδος για την υπόθεση της Μικράς Ασίας που ήταν τόσο υλικές (οι πρόσφυγες αποτέλεσαν μια μόνιμα ανοιχτή οικονομική πληγή για την Ελλάδα σε πολύ δύσκολες εποχές που τελικά την οδήγησαν στην πτώχευση το 1931) όσο και ανθρώπινες (χιλιάδες έλληνες προερχόμενοι από την Παλαιά Ελλάδα είτε τραυματίστηκαν είτε βρήκαν τον θάνατο στην Μικρά Ασία, ενώ η παρατεταμένη απουσία τους από τις οικογένειες τους τις εξάντλησε οικονομικά και τις οδήγησε στην φτώχεια και την ανέχεια). Είναι δύσκολο λοιπόν ένας απλός μέσος άνθρωπος να υποβάλλεται συνεχώς σε βαρύτατες θυσίες και να μην αντιδράσει, να μην στραφεί κατά αυτών που νομίζει ότι ευθύνονται για την δυστυχία του και την κακοδαιμονία του.
ε πρόσφυγες που σε αθλία κατάσταση κατέκλυσαν τα προάστια των αστικών κέντρων και τις μακεδονικές πεδιάδες. Οφείλουμε όμως να υπενθυμίσουμε και τις θυσίες που αναγκάστηκαν να καταβάλλουν οι Έλληνες της Παλαιάς Ελλάδος για την υπόθεση της Μικράς Ασίας που ήταν τόσο υλικές (οι πρόσφυγες αποτέλεσαν μια μόνιμα ανοιχτή οικονομική πληγή για την Ελλάδα σε πολύ δύσκολες εποχές που τελικά την οδήγησαν στην πτώχευση το 1931) όσο και ανθρώπινες (χιλιάδες έλληνες προερχόμενοι από την Παλαιά Ελλάδα είτε τραυματίστηκαν είτε βρήκαν τον θάνατο στην Μικρά Ασία, ενώ η παρατεταμένη απουσία τους από τις οικογένειες τους τις εξάντλησε οικονομικά και τις οδήγησε στην φτώχεια και την ανέχεια). Είναι δύσκολο λοιπόν ένας απλός μέσος άνθρωπος να υποβάλλεται συνεχώς σε βαρύτατες θυσίες και να μην αντιδράσει, να μην στραφεί κατά αυτών που νομίζει ότι ευθύνονται για την δυστυχία του και την κακοδαιμονία του.Καλό είναι λοιπόν να μην υποδαυλίζουμε τα πάθη αλλά να εξετάζουμε την θέση και τα προβλήματα όλων την εποχή εκείνη όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. Επίσης καλό θα ήταν η Ιστορία μας να εξετάζεται με μια διάθεση για ενότητα και σύνθεση και όχι με διάθεση για φιλονικία και διάσπαση.
ΠΗΓΕΣ
-Να αντιδράσουμε στην αναψηλάφηση της Δίκης των Εξ (Βλάσης Αγτζίδης)
-pontosandaristera