Τώρα και αρκετό καιρό υπάρχουν υπόνοιες ότι η Γερμανία θέλει να πετάξει την Ελλάδα έξω από το ευρώ. Τα δε ΜΜΕ συντηρούν αυτό τον μύθο υπενθυμίζοντας ότι η Ελλάδα είναι ο αδύναμος κρίκος της ΕΕ και αργά η γρήγορα θα βρεθούμε να τυπώνουμε δραχμές. Έχω νέα για όλους που έχουν αυτό το σκεπτικό... η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική.
Παρακαλώ δώστε προσοχή στο πιο κάτω διάγραμμα. Μας δείχνει το πόσο έχουν αυξηθεί τα “unit labor costs” (το εργασιακό κόστος ανά μονάδα παραγωγής) από το πρώτο τρίμηνο του 2000 έως το τρίτο τρίμηνο του 2009.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία από τον ΟΟΣΑ, το εργασιακό κόστος ανά μονάδα παραγωγής στην Ελλάδα έχει αυξηθεί περισσότερο από όλη την Ευρώπη, ενώ στην Γερμανία έχει αυξηθεί το λιγότερο. Αυτό μεταξύ άλλων σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει χάσει ανταγωνιστικοτήτα ενώ η Γερμανία την έχει διατηρήσει. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι τα Γερμανικά προϊόντα έχουν μείνει σταθερά ενώ τα Ελληνικά έχουν αυξηθεί.
Μπορεί πολλοί να νομίζουν ότι το ευρώ είναι ένα ακριβό νόμισμα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα για την ίδια τη Γερμανία είναι ένα φτηνό νόμισμα. Ο λόγος είναι διότι τα 2/3 των εμπορικών συναλλαγών της Γερμανίας πραγματοποιούνται εντός της ζώνης του ευρώ. Όταν λοιπόν η ανταγωνιστικότητα σου ανεβαίνει σε σχέση με τους κυριότερους εμπορικούς σου εταίρους, τότε άσχετα αν το ευρώ ανεβαίνει σε αξία με τον υπόλοιπο κόσμο, για την Γερμανία, είναι σαν να υποτιμάται διαρκώς.
Αν η Γερμανία σήμερα είχε το μάρκο, δεν θα είχε γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα του κόσμου και δεν θα είχε την ανταγωνιστικότητα που σήμερα έχει και δεν θα είχε τα εμπορικά πλεονάσματα που έχει σήμερα. Τη Γερμανία λοιπόν την συμφέρει να είναι στο ευρώ και σε καμία περίπτωση δεν την συμφέρει να βγει από το ευρώ όπως ακούγεται κατά καιρούς. Επιπλέον, τη Γερμανία την συμφέρει να υπάρχουν στη ζώνη του ευρώ όσο περισσότερες χώρες είναι δυνατόν. Διότι έχοντας το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, μπορεί να πουλά περισσότερα σε αυτούς από ότι αυτοί μπορούν να πουλάνε στη Γερμανία.
Αν η Ελλάδα λοιπόν δεν είχε βοηθηθεί σε αυτή τη συγκυρία και τα πράγματα έφταναν στα άκρα, η ανησυχία των Γερμανών είναι ότι η Ελλάδα ίσως αποφάσιζε να βγει από το ευρώ και να αρχίσει να τυπώνει δραχμές. Αυτός είναι ο λόγος που η καγκελάριος της Γερμανίας θέτει τη βοήθεια προς την Ελλάδα σαν θέμα σταθεροποίησης του ευρώ και λιγότερο σαν θέμα βοήθεια προς την Ελλάδα. Επειδή λοιπόν είναι προς ο εθνικό συμφέρον της Γερμανίας η σταθερότητα του ευρώ, η Γερμανία θα κάνει ότι είναι δυνατόν -και με το όποιο κόστος- για να αποτραπεί η αποσταθεροποίηση. Προς αυτή τη κατεύθυνση η Γερμανία συμβάλλει στη τωρινή χρηματοδότηση της Ελλάδος.
Το πρόγραμμα σταθερότητας της Ελλάδος όμως δεν είναι σίγουρο ότι θα πετύχει. Αφενός διότι η προσαρμογή είναι πολύ δύσκολη και αφετέρου, αν όλα πάνε καλά και σύμφωνα με το πρόγραμμα (και δεν γίνει κάποιο οικονομικό ατύχημα στο ενδιάμεσο), το 2014 η Ελλάδα θα έχει χρέος (στην καλύτερη περίπτωση)140% του ΑΕΠ. Αν λοιπόν η Ελλάδα σήμερα είναι αποκλεισμένη από την αγορά ομολόγων με χρέος 120% του ΑΕΠ, για ποιο λόγο να μας ανοίξουν τις πόρτες τους οι αγορές όταν θα έχουμε χρέος 140% του ΑΕΠ; Και εδώ τώρα μπαίνει ένα άλλο ερώτημα. Αν οι αγορές θα είναι κλειστές για την Ελλάδα και μετά το 2014 (ένα σίγουρο στοίχημα), θα συνεχίσει να μας αναχρηματοδοτεί το χρέος μας το ΔΝΤ και η ΕΕ; Και αν ναι, μέχρι πότε; Έχει άραγε όρεξη η Γερμανία και η ΕΕ να αναχρηματοδοτήσουν όλο το Ελληνικό χρέος της Ελλάδος από το 2014 και μετά; Η εκτίμηση μου είναι όχι.
Μια λύση λοιπόν για το Ελληνικό ζήτημα μας ήρθε πριν μερικές μέρες από έναν τραπεζίτη. Πριν μερικές μέρες και προς μεγάλη έκπληξη των πάντων, Ο Thomas Meyer (chief economist της Deutsche Bank) έκανε μια ”εκπληκτική δήλωση”. Είπε ότι αν η αγορά χάριζε το 50% των Ελληνικών χρεών, τότε το πρόβλημα της Ελλάδος θα μπορούσε να φτιαχτεί άμεσα και η Ελλάδα θα μπορούσε να δανειστεί και πάλι από τις αγορές σε λίγο καιρό. Σημειώστε ότι τέτοια δήλωση δεν την έκανε εν αγνοία του Josef Ackermann (επικεφαλής της Deutsche Bank), οποίος είναι πολύ καλός φίλος της Angela Merkel. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Ackermann και η Merkel έχουν συζητήσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο κατ’ ιδίαν.
Για ποιο λόγο όμως η Γερμανία να διαγράψει το 50% των Ελληνικών χρεών; Διότι σύμφωνα με πολλούς παράγοντες της αγοράς, είναι προτιμότερο η Γερμανία να υπογράψει μια επιταγή για 25 δις ευρώ προς το Γερμανικό τραπεζικό σύστημα για να διαγράψει το 50% των Ελληνικών ομολόγων που κατέχουν και να τελειώνει το πρόβλημα εδώ, παρά να δώσει η Γερμανία 25 δις σε δάνεια μέχρι το 2014 και κατά πάσα πιθανότητα να συνεχίσει να δίνει και μετά το 2014 και να ασχολείται με την Ελλάδα για τουλάχιστον μια δεκαετία και χωρίς σίγουρα αποτελέσματα. Η κατάληξη είναι ότι την Γερμανία την συμφέρει πάρα πολύ το ευρώ και θα έκανε τα πάντα για να μην διασπαστεί η ένωση. Μια επιδότηση προς της Ελλάδα για να παραμείνει στην ένωση είναι ένα σχετικά μικρό τίμημα. Το ερώτημα είναι, η Ελληνική κυβέρνηση το γνωρίζει αυτό και έχει άραγε συζητήσει με τους Γερμανούς το ενδεχόμενο μια οργανωμένης, συντονισμένης στάσης πληρωμών με σκοπό να μειωθεί το Ελληνικό χρέος κατά 50%;