Δελτίο Τύπου: 10/308, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ουάσιγκτον, ΗΠΑ5 Αυγούστου 2010
Δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το Πρώτο Κλιμάκιο Ελέγχου στην Ελλάδα.
Κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και από του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) επισκέφθηκαν την Αθήνα μεταξύ 26 Ιουλίου και 5 Αυγούστου για τον πρώτο τριμηνιαίο έλεγχο υλοποίησης του οικονομικού προγράμματος της Ελληνικής Κυβέρνησης, το οποίο υποστηρίζεται με δάνειο ύψους 80 δισεκατομμυρίων Ευρώ από τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς και μέσω της Διευθέτησης Ετοιμότητας Παροχής (SBA) ύψους 30 δισεκατομμυρίων Ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. H στρατηγική και οι πολιτικές στήριξης, όπως περιγράφονται στην Επιστολή Πρόθεσης και στο Μνημόνιο Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Πολιτικών του Μαΐου 2010, παραμένουν ως συμφωνήθηκαν (Αναφορά Χώρας 10/111).
Σύμφωνα με την αξιολόγηση μας, το πρόγραμμα ξεκίνησε να υλοποιείται δυναμικά. Όλα τα ποσοτικά κριτήρια απόδοσης κατά τον Ιούνιο 2010 έχουν ικανοποιηθεί, καθοδηγούμενα από την αποτελεσματική εφαρμογή του δημοσιονομικού προγράμματος, ενώ σημαντικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε προηγμένο στάδιο. Εν τούτοις, παραμένουν σημαντικές δυσκολίες και κίνδυνοι.
Η συρρίκνωση της οικονομίας εξελίσσεται σύμφωνα με τις προβλέψεις του προγράμματος: Το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 4 τοις εκατό το 2010, και περίπου 2 ½ τοις εκατό το 2011. Ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος απ’ ότι αναμένονταν –αναθεωρήσαμε την εκτίμησή μας για το 2010 σε 4 ¾ τοις εκατό – ωθούμενος κυρίως, από την αύξηση των έμμεσων φόρων. Χωρίς σημάδια έμμεσων επιπτώσεων, ο πληθωρισμός αναμένεται να αποκλιμακωθεί.
Στο δημοσιονομικό τομέα, οι αρχές περιόρισαν τις δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, πέραν των ορίων του προγράμματος. Αυτό αντιστάθμισε αποκλίσεις που προκλήθηκαν από προβλήματα σε επίπεδο πέραν του προϋπολογισμού (τοπικές αυτοδιοικήσεις, νοσοκομεία και ταμεία κοινωνικής ασφάλισης) και έτσι επιτεύχθηκε ο συνολικός στόχος που είχε τεθεί για το τέλος Ιουνίου σχετικά με έλλειμμα. Προχωρώντας εμπρός, είναι σημαντικό να εφαρμοσθούν αυστηρότεροι κανόνες για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των δαπανών, ιδιαίτερα σε επίπεδο πέραν του τακτικού προϋπολογισμού, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ο δυνητικός κίνδυνος εναντίον των δημοσιονομικών στόχων. Άλλη μια σημαντική δυσκολία βρίσκεται στην περαιτέρω ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης, περιλαμβανομένης της φοροδιαφυγής στα υψηλά κλιμάκια εισοδήματος και περιουσίας. Αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση φορολογικών εσόδων, καθώς και για την προώθηση της δικαιοσύνης του προγράμματος προσαρμογής.
Στον χρηματοοικονομικό τομέα, υπήρξε μια μέση επιδείνωση στην επάρκεια κεφαλαίων γιατί, όπως αναμένονταν, αυξήθηκαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Οι πρόσφατες ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (στρες τεστ) της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής Εποπτείας κάλυψαν πάνω από το 90 τοις εκατό του ενεργητικού του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος και όλες οι τράπεζες, με την εξαίρεση μιας κρατικής, τις αντιμετώπισαν με επιτυχία, βοηθώντας έτσι τη μείωση της αστάθειας στην αγορά. Καλωσορίζουμε το γεγονός ότι η κυβέρνηση έδωσε εντολή για τη στρατηγική επισκόπηση του τραπεζικού τομέα, καθώς και για τον έλεγχο της δέουσας επιμέλειας σε κρατικές τράπεζες. Το Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) που θα τεθεί σύντομα σε λειτουργία, θα παράσχει έναν σημαντικό ανασταλτικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση δυνητικής κεφαλαιακής ανεπάρκειας. Κατά τη γνώμη μας, τα 10 δισεκατομμύρια Ευρώ, που σύμφωνα με το πρόγραμμα έχουν δεσμευθεί για το ΤΧΣ, θεωρούνται επαρκή. Η συνεχής και στενή παρακολούθηση του χρηματοοικονομικού τομέα θα είναι πολύ σημαντική για την επόμενη περίοδο.
Εντυπωσιακή πρόοδο σημειώνουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το κλιμάκιο καλωσορίζει το νόμο για την ιστορική και μεγαλόπνοη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που είναι σύμφωνη με τα διεθνή πρότυπα. Η υλοποίηση της πρόσφατης μεταρρύθμισης στο φορολογικό σύστημα και τη διαδικασία ετοιμασίας και εκτέλεσης του προϋπολογισμού, αποτελούν επίσης σημαντικά στοιχεία της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής. Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης η ουσιαστική μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας.Άλλες μεταρρυθμίσεις που είναι προγραμματισμένες για να εφαρμοστούν σύντομα, καλύπτουν τον τομέα των μεταφορών όπου έχει επιτυγχάνεται σημαντική πρόοδος με την απελευθέρωση των οδικών μεταφορών, καθώς και τον τομέα της ενέργειας. Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και η ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης παραμένουν ζωτικής σημασίας για την επιτυχία του προγράμματος. Η δυσκολία που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση στην κατεύθυνση αυτή, θα είναι στην αντίσταση από παγιωμένα συμφέροντα στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, στην απορρύθμιση, στην εφαρμογή της οδηγίας για τον τομέα των υπηρεσιών, καθώς και στην εξάλειψη των εμποδίων για την ανάπτυξη του τουρισμού και του λιανικού εμπορίου.
Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν έχει ακόμη τη δυνατότητα πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές για τη διάθεση βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης. Παρ’ όλα αυτά, προς το παρόν φαίνεται ότι η διάθεση της αγοράς βελτιώνεται. Με την ελάφρυνση από τη διεθνή χρηματοοικονομική αρωγή ευρείας κλίμακας, η δυσκολία της Ελληνικής κυβέρνησης παραμένει στη δημιουργία ενός ισχυρού ιστορικού στην εφαρμογή πολιτικής προκειμένου να ανακτήσει την πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Επόμενα Βήματα. Η συμφωνία που σύναψαν οι Ελληνικές αρχές σε επιτελικό επίπεδο, θα χαράξει το δρόμο για την ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου κατά τη συμφωνία δανειοδοτικής διευκόλυνσης (Ευρωζώνη) και τη Διευθέτηση Ετοιμότητας Παροχής (ΔΝΤ), που υπόκειται σε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωομάδα (Eurogroup) και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ. Αυτή η έγκριση θα επιτρέψει την εκταμίευση 9 δισεκατομμυρίων Ευρώ (6,5 δισεκατομμύρια Ευρώ από τα μέλη της Ευρωζώνης και 2,5 δισεκατομμύρια Ευρώ από το ΔΝΤ).
Η αποστολή για τον επόμενο προγραμματικό έλεγχο, έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2010.
Σύμφωνα με την αξιολόγηση μας, το πρόγραμμα ξεκίνησε να υλοποιείται δυναμικά. Όλα τα ποσοτικά κριτήρια απόδοσης κατά τον Ιούνιο 2010 έχουν ικανοποιηθεί, καθοδηγούμενα από την αποτελεσματική εφαρμογή του δημοσιονομικού προγράμματος, ενώ σημαντικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε προηγμένο στάδιο. Εν τούτοις, παραμένουν σημαντικές δυσκολίες και κίνδυνοι.
Η συρρίκνωση της οικονομίας εξελίσσεται σύμφωνα με τις προβλέψεις του προγράμματος: Το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 4 τοις εκατό το 2010, και περίπου 2 ½ τοις εκατό το 2011. Ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος απ’ ότι αναμένονταν –αναθεωρήσαμε την εκτίμησή μας για το 2010 σε 4 ¾ τοις εκατό – ωθούμενος κυρίως, από την αύξηση των έμμεσων φόρων. Χωρίς σημάδια έμμεσων επιπτώσεων, ο πληθωρισμός αναμένεται να αποκλιμακωθεί.
Στο δημοσιονομικό τομέα, οι αρχές περιόρισαν τις δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, πέραν των ορίων του προγράμματος. Αυτό αντιστάθμισε αποκλίσεις που προκλήθηκαν από προβλήματα σε επίπεδο πέραν του προϋπολογισμού (τοπικές αυτοδιοικήσεις, νοσοκομεία και ταμεία κοινωνικής ασφάλισης) και έτσι επιτεύχθηκε ο συνολικός στόχος που είχε τεθεί για το τέλος Ιουνίου σχετικά με έλλειμμα. Προχωρώντας εμπρός, είναι σημαντικό να εφαρμοσθούν αυστηρότεροι κανόνες για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των δαπανών, ιδιαίτερα σε επίπεδο πέραν του τακτικού προϋπολογισμού, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ο δυνητικός κίνδυνος εναντίον των δημοσιονομικών στόχων. Άλλη μια σημαντική δυσκολία βρίσκεται στην περαιτέρω ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης, περιλαμβανομένης της φοροδιαφυγής στα υψηλά κλιμάκια εισοδήματος και περιουσίας. Αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση φορολογικών εσόδων, καθώς και για την προώθηση της δικαιοσύνης του προγράμματος προσαρμογής.
Στον χρηματοοικονομικό τομέα, υπήρξε μια μέση επιδείνωση στην επάρκεια κεφαλαίων γιατί, όπως αναμένονταν, αυξήθηκαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Οι πρόσφατες ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (στρες τεστ) της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής Εποπτείας κάλυψαν πάνω από το 90 τοις εκατό του ενεργητικού του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος και όλες οι τράπεζες, με την εξαίρεση μιας κρατικής, τις αντιμετώπισαν με επιτυχία, βοηθώντας έτσι τη μείωση της αστάθειας στην αγορά. Καλωσορίζουμε το γεγονός ότι η κυβέρνηση έδωσε εντολή για τη στρατηγική επισκόπηση του τραπεζικού τομέα, καθώς και για τον έλεγχο της δέουσας επιμέλειας σε κρατικές τράπεζες. Το Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) που θα τεθεί σύντομα σε λειτουργία, θα παράσχει έναν σημαντικό ανασταλτικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση δυνητικής κεφαλαιακής ανεπάρκειας. Κατά τη γνώμη μας, τα 10 δισεκατομμύρια Ευρώ, που σύμφωνα με το πρόγραμμα έχουν δεσμευθεί για το ΤΧΣ, θεωρούνται επαρκή. Η συνεχής και στενή παρακολούθηση του χρηματοοικονομικού τομέα θα είναι πολύ σημαντική για την επόμενη περίοδο.
Εντυπωσιακή πρόοδο σημειώνουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το κλιμάκιο καλωσορίζει το νόμο για την ιστορική και μεγαλόπνοη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που είναι σύμφωνη με τα διεθνή πρότυπα. Η υλοποίηση της πρόσφατης μεταρρύθμισης στο φορολογικό σύστημα και τη διαδικασία ετοιμασίας και εκτέλεσης του προϋπολογισμού, αποτελούν επίσης σημαντικά στοιχεία της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής. Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης η ουσιαστική μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας.Άλλες μεταρρυθμίσεις που είναι προγραμματισμένες για να εφαρμοστούν σύντομα, καλύπτουν τον τομέα των μεταφορών όπου έχει επιτυγχάνεται σημαντική πρόοδος με την απελευθέρωση των οδικών μεταφορών, καθώς και τον τομέα της ενέργειας. Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και η ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης παραμένουν ζωτικής σημασίας για την επιτυχία του προγράμματος. Η δυσκολία που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση στην κατεύθυνση αυτή, θα είναι στην αντίσταση από παγιωμένα συμφέροντα στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, στην απορρύθμιση, στην εφαρμογή της οδηγίας για τον τομέα των υπηρεσιών, καθώς και στην εξάλειψη των εμποδίων για την ανάπτυξη του τουρισμού και του λιανικού εμπορίου.
Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν έχει ακόμη τη δυνατότητα πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές για τη διάθεση βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης. Παρ’ όλα αυτά, προς το παρόν φαίνεται ότι η διάθεση της αγοράς βελτιώνεται. Με την ελάφρυνση από τη διεθνή χρηματοοικονομική αρωγή ευρείας κλίμακας, η δυσκολία της Ελληνικής κυβέρνησης παραμένει στη δημιουργία ενός ισχυρού ιστορικού στην εφαρμογή πολιτικής προκειμένου να ανακτήσει την πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Επόμενα Βήματα. Η συμφωνία που σύναψαν οι Ελληνικές αρχές σε επιτελικό επίπεδο, θα χαράξει το δρόμο για την ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου κατά τη συμφωνία δανειοδοτικής διευκόλυνσης (Ευρωζώνη) και τη Διευθέτηση Ετοιμότητας Παροχής (ΔΝΤ), που υπόκειται σε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωομάδα (Eurogroup) και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ. Αυτή η έγκριση θα επιτρέψει την εκταμίευση 9 δισεκατομμυρίων Ευρώ (6,5 δισεκατομμύρια Ευρώ από τα μέλη της Ευρωζώνης και 2,5 δισεκατομμύρια Ευρώ από το ΔΝΤ).
Η αποστολή για τον επόμενο προγραμματικό έλεγχο, έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2010.