Παρότι μόλις πριν από δύο μήνες ο Πρωθυπουργός δήλωνε σε δημοσιογράφους ότι θα δημιουργηθεί σίγουρα ένας δημόσιος τραπεζικός πυλώνας, χωρίς να αποκλείεται να σχηματισθεί και δεύτερος και τόνιζε με νόημα, ότι για τα θέματα των τραπεζών λαμβάνει αποφάσεις η κυβέρνηση, καθώς δεν περιλαμβάνονται συγκεκριμένες σχετικές δεσμεύσεις στο μνημόνιο, στο αναθεωρημένο μνημόνιο που δόθηκε στη δημοσιότητα ο δημόσιος πυλώνας έχει ως δια μαγείας… εξαφανισθεί!
Είναι κοινό μυστικό στους τραπεζικούς κύκλους, ότι στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών η ιδέα της συγκρότησης ενός ισχυρού δημόσιου πυλώνα, την ώρα που οι ιδιωτικές τράπεζες βρίσκονται σε δεινή θέση, προκαλούσε… ανατριχίλες. Λέγεται, μάλιστα, ότι στο παρασκήνιο οι ισχυρότεροι τραπεζίτες της χώρας, με τη συμπαράσταση και του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Προβόπουλου, κατέβαλαν άοκνες προσπάθειες για να τορπιλίσουν το σχέδιο για δημόσιο πυλώνα, αξιοποιώντας την τρόικα σαν μοχλό μεγιστοποίησης της πίεσης στην κυβέρνηση.
Η προσπάθεια αυτή φαίνεται ότι αποδίδει καρπούς, καθώς από το κείμενο του αναθεωρημένου μνημονίου προκύπτει σαφώς ότι όχι μόνο δεν θα δημιουργηθεί ένας ισχυρός δημόσιος πυλώνας από συγχώνευση της ΑΤΕ, του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και του Ταμείου Παρακαταθηκών, αλλά αντίθετα θα… πριονισθούν και οι τελευταίες κολώνες τραπεζών που ελέγχονται από το Δημόσιο, ανοίγοντας πλήρως το δρόμο για απόλυτη κυριαρχία των ιδιωτικών τραπεζών:
- Η ΑΤΕ προβλέπεται ότι θα συνεχίσει… μοναχικά την πορεία της και εκ των πραγμάτων θα υποβαθμισθεί σοβαρά ο ρόλος της στην αγορά. Η τράπεζα τοποθετείται σε προκρούστια κλίνη για την εξυγίανσή της: όπως αποκαλύπτεται από το κείμενο του αναθεωρημένου μνημονίου, η ΑΤΕ θα είναι η μοναδική τράπεζα που θα υποβληθεί σε εξονυχιστικό έλεγχο του χαρτοφυλακίου των δανείων της από ελεγκτική εταιρεία, ο οποίος θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιανουαρίου.
- Στο πόρισμα αυτό, που αναμένεται να αποκαλύψει μεγάλες «κρυφές τρύπες», θα βασισθεί η διαμόρφωση ενός σχεδίου ενίσχυσης της κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας, το οποίο θα κινηθεί σε δύο κατευθύνσεις: «ενδυνάμωση του σχεδίου αναδιάρθρωσης», δηλαδή ακόμη μεγαλύτερο «τσεκούρωμα» των δραστηριοτήτων από αυτό που έχει προβλεφθεί ως τώρα, αλλά και ακόμη μεγαλύτερες «ενέσεις» κεφαλαίων από αυτές που έχουν προγραμματισθεί. Μάλιστα, αυτές οι «ενέσεις» δεν θα γίνουν από το Δημόσιο, αλλά με άντληση πόρων από τα πλεονάσματα αποθεματικών του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, όπως σημειώνεται στο μνημόνιο.
- Έτσι, μέσα από αυτή τη διαδικασία διάσωσης της ΑΤΕ, ικανοποιούνται δύο στρατηγική στόχοι των Ελλήνων τραπεζιτών: όχι μόνο η ΑΤΕ μπαίνει σε μια περιπέτεια που θα οδηγήσει σε δραματική συρρίκνωσή της, αλλά και παράλληλα αποδυναμώνεται και ο ρόλος του ΤΠΔ στην αγορά. Το ΤΠΔ όχι μόνο θα στερηθεί πολύτιμα αποθεματικά για να «κλείσουν τρύπες» της ΑΤΕ, αλλά θα μέχρι το τέλος Μαρτίου 2011 θα έχει τεμαχισθεί, όπως ακριβώς ζητούσαν οι ιδιωτικές τράπεζες, με καταγγελίες τους στην Κομισιόν. Ένα ίδρυμα υπό δημόσιο έλεγχο θα διατηρήσει το προνόμιο των παρακαταθηκών, ενώ σε ένα δεύτερο ίδρυμα, που θα λάβει και κανονική τραπεζική άδεια, όπως όλα δείχνουν, θα περάσουν οι αμιγώς τραπεζικές δραστηριότητες (καταθέσεις-δάνεια). Έτσι, το ΤΠΔ, αναμένεται ότι θα πάψει να προσφέρει ελκυστικά επιτόκια καταθέσεων, που ενοχλούσαν ιδιαίτερα τις ιδιωτικές τράπεζες, ενώ με την «αφαίμαξη» των αποθεματικών του και την απώλεια του ειδικού ρόλου τους ως πιστωτή των δημοσίων υπαλλήλων, θα χάσει και τη θέση του στον τομέα των δανείων.
- Για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και την Τράπεζα Αττικής, το μνημόνιο αιφνιδιάζει επίσης, αφού προβλέπει ότι «οι συμμετοχές αυτές θα μπορούσαν να πωληθούν όταν η κυβέρνηση αξιολογήσει τις συνθήκες ως κατάλληλες». Δηλαδή, το σχέδιο Πανταλάκη για μια μεγάλη δημόσια τράπεζα εγκαταλείπεται οριστικά και το Τ.Τ. προωθείται προς πώληση σε κάποια από τις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες που το «ορέγονται» από χρόνια!
Με το αναθεωρημένο μνημόνιο, λοιπόν, όχι απλώς εξαφανίζονται οι προοπτικές δημιουργίας ισχυρής δημόσιας τράπεζας, που θα έδινε διέξοδο στην πιστωτική ασφυξία αυτής της περιόδου, αλλά κατοχυρώνεται η πλήρης ιδιωτικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, όπως ακριβώς την επιθυμούσαν οι τραπεζίτες. Αν σε αυτό προστεθεί και η δέσμευση των αρχών «να παρέχουν στις τράπεζες την απαραίτητη ευελιξία για τις αναγκαίες μειώσεις στο κόστος τους», με μέτρα δραστικής συμπίεσης εισοδημάτων και δικαιωμάτων των τραπεζοϋπαλλήλων, οι τρεις σελίδες που περιλαμβάνει το αναθεωρημένο μνημόνιο για τα μέτρα αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος είναι σαφές ότι μετατρέπονται σε… λίστα δώρων για τους ιδιωτικούς τραπεζίτες.