Η υποχώρηση των spreads τις τελευταίες μέρες -μετά τη νέα εκτόξευσή τους στις αρχές της εβδομάδας- ήταν αποτέλεσμα δύο παραγόντων:
- Πρώτον, δημιουργήθηκε η εντύπωση στις αγορές, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρόκειται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους σχεδιασμένα και συνολικά. Οχι με σταδιακά ημίμετρα, όπως έκανε ώς τώρα…
- Πρώτον, δημιουργήθηκε η εντύπωση στις αγορές, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρόκειται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους σχεδιασμένα και συνολικά. Οχι με σταδιακά ημίμετρα, όπως έκανε ώς τώρα…
- Δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, έσπευσε, τις ίδιες μέρες, να αγοράσει μαζικά ομόλογα των «προβληματικών χωρών». Της Ελλάδας και όχι μόνο...
Το δεύτερο απλώς, βοήθησε. Το πρώτο έπαιξε τον κρίσιμο ρόλο.
Υπάρχει, λοιπόν, προσδοκία ότι θα γίνει κάτι «συνολικό» και «δραστικό». Αν διαψευστεί αυτή η προσδοκία, θα βρεθούμε σε χειρότερο σημείο απ’ ό,τι πριν. Πράγμα που συνέβη, δυστυχώς, πολλές φορές τους τελευταίους μήνες… Πρέπει, λοιπόν, να συνειδητοποιήσουν όλοι -εμείς το είχαμε συνειδητοποιήσει από την αρχή- ότι δεν αρκούν «μικρά βήματα» κάθε φορά. Ούτε σε ευρωπαϊκό ούτε σε ελληνικό επίπεδο.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συζητείται να διευρυνθεί το ταμείο του Προσωρινού Μηχανισμού Στήριξης (EFSF). Δηλαδή να αυξηθούν τα 440 δισεκατομμύρια ευρώ των εγγυήσεων (επί συνολικού «πακέτου» 750 δισεκατομμυρίων).
Η αύξηση αυτή είναι σωστή, αλλά δεν αρκεί. Απαιτείται και η θεσμοθέτηση του ευρω-ομολόγου: δηλαδή η συνολική αλλαγή στη διαχείριση του χρέους των χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Με τρόπο που να κινητροδοτεί όλες τις χώρες να μειώσουν το χρέος τους, χωρίς να αφήνει τις πιο αδύναμες εκτεθειμένες στις λυσσώδεις επιθέσεις των κερδοσκόπων…
Η ατομική ευθύνη (των χωρών-μελών στη διαχείριση των δημοσιονομικών τους) πρέπει να πηγαίνει χέρι χέρι με τη συλλογική αλληλεγγύη της Ευρωζώνης (για την προστασία των χωρών από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις). Γιατί ατομική ευθύνη χωρίς συλλογική αλληλεγγύη διαλύει την Ευρωζώνη! Οπως ακριβώς και συλλογική αλληλεγγύη χωρίς ατομική ευθύνη...
Το ευρωομόλογο οδηγεί σταδιακά στη συνολική αναδιοργάνωση του ευρωπαϊκού χρέους (και όχι μόνο των χωρών-μελών με πρόβλημα σήμερα). Αρα, διασφαλίζει και τα δύο: και ατομική ευθύνη καθενός ξεχωριστά και συλλογική αλληλεγγύη όλων προς όλους. Είναι η βέλτιστη ευρωπαϊκή λύση. Που θα αυξήσει το βάθος της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων και θα προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα νέα όπλα, περισσότερο κύρος και ισχύ στην άσκηση της πολιτικής της.
Στο ελληνικό επίπεδο: Χρειαζόμαστε, ασφαλώς, επιμήκυνση αποπληρωμής του χρέους μας...
Αλλά μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Η επιμήκυνση, από μόνη της, δεν λύνει το πρόβλημα. Μεγαλώνει τις υποχρεώσεις μας, αφού θα καταβάλουμε τελικά περισσότερα σε τόκους σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Και πιθανότατα, με υψηλότερα επιτόκια. Δηλαδή θα πληρώσουμε περισσότερους τόκους για περισσότερα χρόνια. Απλά θα είναι ανακούφιση, διότι η αποπληρωμή θα γίνει αργότερα και πιο σταδιακά. Η ανακούφιση, επομένως, θα είναι πραγματική. Ομως, το κόστος της ανακούφισης διόλου ευκαταφρόνητο... Αλλά κι αυτό, αν συμβεί, δεν αρκεί. Δεν μας «ξελασπώνει»...
- Η τροποποίηση των όρων του δανείου, δηλαδή η επιμήκυνση, αλλά ακόμα και η μείωση του κόστους αποπληρωμής (επιτοκίου) είναι πλέον αναγκαία για τα 110 δισεκατομμύρια του Μνημονίου. Αυτό οι εταίροι μας πρέπει να το σκεφτούν σοβαρά.
Αυτή τη στιγμή, άλλωστε, η μεγαλύτερη δαπάνη του προϋπολογισμού είναι οι τόκοι. Και σε δύο χρόνια θα είναι ακόμα μεγαλύτερη δαπάνη και σε απόλυτους αριθμούς και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το ότι ο Μηχανισμός Στήριξης μάς δανείζει τόσο ακριβά, δημιουργεί την «αυτοτροφοδοτούμενη προφητεία» ότι δεν θα μειωθεί ποτέ σημαντικά το έλλειμμα!
- Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να κινητροδοτηθεί η Ανάπτυξη.
Και για να υπάρξει προοπτική Ανάπτυξης, είναι απαραίτητο να απαλλαγούμε άμεσα από βασικές δεσμεύσεις του Μνημονίου. Κυρίως εκείνες που αφορούν τη συνεχή αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Οσο υπάρχουν τέτοιοι φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα, καμία επένδυση δεν θα γίνεται. Οσες επιχειρήσεις μπορούν, φεύγουν από τη χώρα! Κι όσες δεν μπορούν, κλείνουν ή περιορίζουν τις δραστηριότητές τους…
Πρέπει να βγούμε από το καθεστώς της… «συμφωνημένης ασφυξίας».
Δεν είναι «εξυγίανση» αυτό! Είναι αργός και βασανιστικός «θάνατος» της οικονομίας. Ιδιαίτερα σήμερα που ζήτηση δεν μπορούν να δημιουργήσουν ούτε τα μειωμένα προσωπικά εισοδήματα ούτε το πετσοκομμένο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ούτε η οικοδομική δραστηριότητα που έχει παραλύσει.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Πορτογαλία δανείστηκε προχθές με πανάκριβα επιτόκια για να αποφύγει την ένταξη σε αντίστοιχο Μνημόνιο! Και η Ιρλανδία προσπάθησε το ίδιο πριν από λίγους μήνες. Κι όταν δεν μπόρεσε να το αποφύγει, διαπραγματεύθηκε και πέτυχε να μην αυξήσει τους φορολογικούς συντελεστές της. Ακριβώς για να διατηρήσει ζωντανή την αναπτυξιακή προοπτική της.
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, αντίθετα από τους άλλους εταίρους μας, αποδέχθηκε δεσμεύσεις που απαγορεύουν την ανάπτυξη, που νεκρώνουν την οικονομία, χωρίς να διαπραγματευθεί το παραμικρό.
Και σήμερα αποδεικνύεται καθαρά ότι ο Μνημόνιο δεν ήταν ούτε «μονόδρομος» ούτε λύση.
Η Ευρώπη συνολικά, λοιπόν, πέρα από πρόσθετα μέτρα και ημίμετρα, οφείλει να προχωρήσει σε θεσμοθέτηση του ευρωομόλογου και συνδυασμό μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης με μέτρα οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει τη διευκόλυνση αποπληρωμής του χρέους από τον Μηχανισμό Στήριξης. Αλλά και τη δραστική αλλαγή του Μνημονίου, ώστε να κυριαρχήσει το σκέλος της ανάπτυξης. Χωρίς την οποία, απλώς αναβάλλουμε τα χειρότερα. Δεν μπορούμε να ελπίσουμε στα καλύτερα…
Δεν αρκούν πια μικρά «βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση». Χρειάζονται άλματα προς τα μπρος! Και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Κι αυτά τα άλματα απαιτούν συνολικό Σχέδιο. Οχι ημίμετρα...
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Το δεύτερο απλώς, βοήθησε. Το πρώτο έπαιξε τον κρίσιμο ρόλο.
Υπάρχει, λοιπόν, προσδοκία ότι θα γίνει κάτι «συνολικό» και «δραστικό». Αν διαψευστεί αυτή η προσδοκία, θα βρεθούμε σε χειρότερο σημείο απ’ ό,τι πριν. Πράγμα που συνέβη, δυστυχώς, πολλές φορές τους τελευταίους μήνες… Πρέπει, λοιπόν, να συνειδητοποιήσουν όλοι -εμείς το είχαμε συνειδητοποιήσει από την αρχή- ότι δεν αρκούν «μικρά βήματα» κάθε φορά. Ούτε σε ευρωπαϊκό ούτε σε ελληνικό επίπεδο.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συζητείται να διευρυνθεί το ταμείο του Προσωρινού Μηχανισμού Στήριξης (EFSF). Δηλαδή να αυξηθούν τα 440 δισεκατομμύρια ευρώ των εγγυήσεων (επί συνολικού «πακέτου» 750 δισεκατομμυρίων).
Η αύξηση αυτή είναι σωστή, αλλά δεν αρκεί. Απαιτείται και η θεσμοθέτηση του ευρω-ομολόγου: δηλαδή η συνολική αλλαγή στη διαχείριση του χρέους των χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Με τρόπο που να κινητροδοτεί όλες τις χώρες να μειώσουν το χρέος τους, χωρίς να αφήνει τις πιο αδύναμες εκτεθειμένες στις λυσσώδεις επιθέσεις των κερδοσκόπων…
Η ατομική ευθύνη (των χωρών-μελών στη διαχείριση των δημοσιονομικών τους) πρέπει να πηγαίνει χέρι χέρι με τη συλλογική αλληλεγγύη της Ευρωζώνης (για την προστασία των χωρών από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις). Γιατί ατομική ευθύνη χωρίς συλλογική αλληλεγγύη διαλύει την Ευρωζώνη! Οπως ακριβώς και συλλογική αλληλεγγύη χωρίς ατομική ευθύνη...
Το ευρωομόλογο οδηγεί σταδιακά στη συνολική αναδιοργάνωση του ευρωπαϊκού χρέους (και όχι μόνο των χωρών-μελών με πρόβλημα σήμερα). Αρα, διασφαλίζει και τα δύο: και ατομική ευθύνη καθενός ξεχωριστά και συλλογική αλληλεγγύη όλων προς όλους. Είναι η βέλτιστη ευρωπαϊκή λύση. Που θα αυξήσει το βάθος της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων και θα προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα νέα όπλα, περισσότερο κύρος και ισχύ στην άσκηση της πολιτικής της.
Στο ελληνικό επίπεδο: Χρειαζόμαστε, ασφαλώς, επιμήκυνση αποπληρωμής του χρέους μας...
Αλλά μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Η επιμήκυνση, από μόνη της, δεν λύνει το πρόβλημα. Μεγαλώνει τις υποχρεώσεις μας, αφού θα καταβάλουμε τελικά περισσότερα σε τόκους σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Και πιθανότατα, με υψηλότερα επιτόκια. Δηλαδή θα πληρώσουμε περισσότερους τόκους για περισσότερα χρόνια. Απλά θα είναι ανακούφιση, διότι η αποπληρωμή θα γίνει αργότερα και πιο σταδιακά. Η ανακούφιση, επομένως, θα είναι πραγματική. Ομως, το κόστος της ανακούφισης διόλου ευκαταφρόνητο... Αλλά κι αυτό, αν συμβεί, δεν αρκεί. Δεν μας «ξελασπώνει»...
- Η τροποποίηση των όρων του δανείου, δηλαδή η επιμήκυνση, αλλά ακόμα και η μείωση του κόστους αποπληρωμής (επιτοκίου) είναι πλέον αναγκαία για τα 110 δισεκατομμύρια του Μνημονίου. Αυτό οι εταίροι μας πρέπει να το σκεφτούν σοβαρά.
Αυτή τη στιγμή, άλλωστε, η μεγαλύτερη δαπάνη του προϋπολογισμού είναι οι τόκοι. Και σε δύο χρόνια θα είναι ακόμα μεγαλύτερη δαπάνη και σε απόλυτους αριθμούς και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το ότι ο Μηχανισμός Στήριξης μάς δανείζει τόσο ακριβά, δημιουργεί την «αυτοτροφοδοτούμενη προφητεία» ότι δεν θα μειωθεί ποτέ σημαντικά το έλλειμμα!
- Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να κινητροδοτηθεί η Ανάπτυξη.
Και για να υπάρξει προοπτική Ανάπτυξης, είναι απαραίτητο να απαλλαγούμε άμεσα από βασικές δεσμεύσεις του Μνημονίου. Κυρίως εκείνες που αφορούν τη συνεχή αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Οσο υπάρχουν τέτοιοι φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα, καμία επένδυση δεν θα γίνεται. Οσες επιχειρήσεις μπορούν, φεύγουν από τη χώρα! Κι όσες δεν μπορούν, κλείνουν ή περιορίζουν τις δραστηριότητές τους…
Πρέπει να βγούμε από το καθεστώς της… «συμφωνημένης ασφυξίας».
Δεν είναι «εξυγίανση» αυτό! Είναι αργός και βασανιστικός «θάνατος» της οικονομίας. Ιδιαίτερα σήμερα που ζήτηση δεν μπορούν να δημιουργήσουν ούτε τα μειωμένα προσωπικά εισοδήματα ούτε το πετσοκομμένο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ούτε η οικοδομική δραστηριότητα που έχει παραλύσει.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Πορτογαλία δανείστηκε προχθές με πανάκριβα επιτόκια για να αποφύγει την ένταξη σε αντίστοιχο Μνημόνιο! Και η Ιρλανδία προσπάθησε το ίδιο πριν από λίγους μήνες. Κι όταν δεν μπόρεσε να το αποφύγει, διαπραγματεύθηκε και πέτυχε να μην αυξήσει τους φορολογικούς συντελεστές της. Ακριβώς για να διατηρήσει ζωντανή την αναπτυξιακή προοπτική της.
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, αντίθετα από τους άλλους εταίρους μας, αποδέχθηκε δεσμεύσεις που απαγορεύουν την ανάπτυξη, που νεκρώνουν την οικονομία, χωρίς να διαπραγματευθεί το παραμικρό.
Και σήμερα αποδεικνύεται καθαρά ότι ο Μνημόνιο δεν ήταν ούτε «μονόδρομος» ούτε λύση.
Η Ευρώπη συνολικά, λοιπόν, πέρα από πρόσθετα μέτρα και ημίμετρα, οφείλει να προχωρήσει σε θεσμοθέτηση του ευρωομόλογου και συνδυασμό μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης με μέτρα οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει τη διευκόλυνση αποπληρωμής του χρέους από τον Μηχανισμό Στήριξης. Αλλά και τη δραστική αλλαγή του Μνημονίου, ώστε να κυριαρχήσει το σκέλος της ανάπτυξης. Χωρίς την οποία, απλώς αναβάλλουμε τα χειρότερα. Δεν μπορούμε να ελπίσουμε στα καλύτερα…
Δεν αρκούν πια μικρά «βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση». Χρειάζονται άλματα προς τα μπρος! Και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Κι αυτά τα άλματα απαιτούν συνολικό Σχέδιο. Οχι ημίμετρα...
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ