Πρόκειται για τον τίτλο του πιο γνωστού -ίσως- ποιήματος του Τάκη Σινόπουλου, γραμμένου πρίν από 50 περίπου χρόνια και ήρθε στο νού μου εχθές, διαβάζοντας σε κυριακάτικη εφημερίδα το χρονικό των ταραχών στην Τυνησία.
Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.
Γινόταν ήλιος.
Μοχάμετ Μπουαζίζι, το όνομα του πιο σύγχρονου καιόμενου, ενός νέου πτυχιούχου, άνεργου επί τριετία, που έγινε από ανάγκη μικροπωλητής ζαρζαβατικών στη λαϊκή και του αφήρεσαν την πραμάτεια του επειδή δεν είχε άδεια.
Στην Τυνησία του 21ου αιώνα, την πιο «προχωρημένη» και εξευρωπαϊσμένη οικονομία και κοινωνία του Μαγκρέμπ, όπου το 50% του πληθυσμού είναι έως 30 ετών και σε ποσοστό άνω του 80% αυτών είναι πτυχιούχοι πανεπιστημίου, μερικοί από αυτούς και με μεταπτυχιακό, η οικονομία έδειχνε να ανθεί, οι άνθρωποι όμως όχι.
Ο τουρισμός στο φούλ, τα έσοδα πολλά για τον κρατικό κορβανά, αλλά για τους πολίτες. πενία και εξευτελισμός. Κάποιος αντέδρασε, κάποιος δεν άντεξε, κάποιος απέδειξε ότι δεν είναι αυτός «εκεί, απ' ταις πολλές μονάδες μία» (για να θυμηθώ και τον Καβάφη) των οικονομολόγων, των χρηματιστών και των υπουργών τους.
Το παράδειγμά του είναι πηγή έμπνευσης για όλους. Δεν έκλεισε τους δρόμους με δέκα νοματαίους ιδεολογικούς του συγγενείς. Δεν απέστειλε τις προτάσεις του στην ιστοσελίδα διαβούλευσης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Δεν σπατάλησε το χρόνο του σε γενικές συνελεύσεις του κλάδου και κυρίως, δε ζήτησε ρουσφέτι από κοπρίτη υπουργό!
Οι ανάγκες της κοινωνίας και του κάθε πολίτη ξεχωριστά δεν μπορεί να είναι «εκτός θέματος» στη χάραξη της πολιτικής της κάθε χώρας. Η πολιτική δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπόκειται στους κανόνες της οικονομίας, ούτε της όποιας αγοράς. Αντιθέτως η οικονομία οφείλει να υπακούει σε πολιτικούς κανόνες κοινωνικής ισορροπίας και εθνικής ανάπτυξης.
Η αγορά δεν μπορεί να αποτελεί ένα αόρατο πέπλο μυστηρίου και τρόμου. Οφείλει να είναι πρωτίστως αληθινή, χειροπιαστή, ουσιαστική. Swaps, funds, spreads, οικονομία του ατμού και πύργοι χτισμένοι στην άμμο. αυτές είναι οι συνέπειες μια παράλογης, κερδοσκοπικής και εξυπνακίστικης πρακτικής, όσων τα πόδια δε στηρίζονται από μόνα τους, όσων η παραγωγή και η κατανάλωση εξαρτώνται από άλλους.
Λάθη πολιτικού σχεδιασμού και έλλειψη κοινωνικής συνείδησης προκαλούν στην Τυνησία -και όχι μόνον εκεί- τη λαϊκή δυσαρέσκεια και ανεξέλεγκτες (όπως αποδεικνύεται) ανατροπές.
Μπορούμε να περιμένουμε να τις δούμε κι εδώ, μήπως όμως αντ' αυτού, μπορούμε να προλάβουμε, ή έστω να εμπνεύσουμε τον κόσμο να συγκεκριμενοποιήσει τι επιδιώκει;
Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.
Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.
Την ευχέρεια του ποιητή να μοιραστεί στα δυό, δεν την έχει πια κανείς μας. Κανείς μας δεν πρέπει να μένει αμέτοχος, γιατί όποιος περιμένει νομίζοντας ότι θα επιβιώσει εις βάρος τρίτων πλανάται πλάνην οικτρά. Κι όποιος αρνείται να τοποθετηθεί θα υπόκειται σε συνέπειες ίδιες με τα θύματα αργά ή γρήγορα και με τους θύτες όταν έρθουν κι εδώ οι ώρες των ανατροπών. Ο καθένας μας μπορεί και πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες, να αντιδράσει, να «μπεί μες στη φωτιά».
Και η φωτιά στις μέρες μας είναι διαφορετική για τον καθένα μας. Αλλά σταθερή στην αξία της: (α) η παραγωγή πρωτογενούς πλούτου, αγροτικού κυρίως και βιομηχανικού εν συνεχεία, παραγωγή και πλουσιότερη και ποιοτικότερη, (β) η ανάπτυξη, πηγών ενέργειας και ορυκτού πλούτου, εμπορικών συναλλαγών, υπηρεσιών και βεβαίως δημοσίων επενδύσεων και υποδομών και (γ) η εκ βάθρων ανασυγκρότηση θεσμών και πολιτικών, ώστε να γίνουν πιο αξιόπιστοι και υγιείς και ει δυνατόν δίκαιοι οι κανόνες του ανταγωνισμού.
Πραγματικές και δίκαιες ανατροπές στο κράτος και στην κοινωνία, στροφή στην πραγματική οικονομία (δηλ την αύξηση της παραγωγής πρωτογενούς πλούτου κι όχι τη μείωση του ΑΕΠ που επιδιώκει το Μνημόνιο) και ξεκίνημα μιας Νέας Ελληνικής Δημοκρατίας (με εκ βάθρων συνταγματικές αλλαγές μέσω άμεσων δημοψηφισμάτων και όχι σε βάθος χρόνου με αναθεωρητικές βουλές) , και βεβαίως μέσα σε ένα περιβάλλον πραγματικής Ευρωπαϊκής Ενοποίησης (όχι αποκλειστικά νομισματικής), Εμβάθυνσης και ουσιαστικής Ολοκλήρωσης (σε μορφή συνομοσπονδίας, με πολύ προσεκτικές διευρύνσεις). Αυτή πρέπει για μένα να 'ναι η επιδίωξη, όσων δεν αντιδρούν για την αντίδραση, αλλά και δεν δέχονται αμαχητί ό,τι τους «πλασάρουν». Μήπως και η αξιωματική αντιπολίτευση οφείλει να συγκεκριμενοποιήσει τις επιδιώξεις της;
Ν. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
Εκπαιδευτικός ΠΕ05
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
http://logia-starata.blogspot.