Εντάχθηκε με τιμές και έλαβε περίοπτη θέση στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας: από την τεχνοτροπία και τη στάση του εικάζεται ότι είναι μαρμάρινο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μάλιστα μιας εποχής κατά την οποία η απεικόνιση του μεγάλου στρατηλάτη και ιδρυτή της πόλης είναι σπάνια. Είναι το «παιδί» μιας ανασκαφικής αναζήτησης χρόνων, μια δικαίωση για την επιμονή και το πάθος μιας Ελληνίδας αρχαιολόγου, της Καλλιόπης Λιμναίου- Παπακώστα. Το άγαλμα ανακαλύφθηκε το Μάϊο του 2009, σε βάθος οκτώ μέτρων, στον εθνικό κήπο της Αλεξάνδρειας, στο Σαλαλάτ, στο κέντρο της πόλης, μετά από τρία χρόνια ανασκαφών.
«Έζησα ένα θαύμα» λέει στο ΑΠΕ η κ. Παπακώστα.«Όταν το αντίκρισα είπα ότι έζησα όλη μου τη ζωή γι' αυτή τη στιγμή».
Η περιπέτεια της Αλεξάνδρειας ξεκίνησε για την Ελληνίδα αρχαιολόγο 15 χρόνια πριν. «Είχα μια μεγάλη αγάπη για την ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου, αλλά η αφορμή ήταν ένα συνέδριο με θέμα τον Μ. Αλέξανδρο και την Αλεξάνδρεια. Τότε κατάλαβα ότι έπρεπε να πάω. Κι από τότε που πήγα δεν ξανάφυγα».
Μόνη, χωρίς κρατικά εφόδια και χρηματοδοτήσεις, κατάφερε να ξεκινήσει την έρευνα το 1998 στο πλευρό του Αιγύπτιου αρχαιολόγου καθηγητή Δρα Φαχαράνι, γύρω από τον τάφο του Αλαβάστρου, ένα ελληνιστικό μνημείο που κατά τη θεωρία του αλλά και ενός γνωστού Ιταλού αρχαιολόγου, του Δρα Αντριάνι, αποτελούσε τμήμα του τάφου του Μ. Αλεξάνδρου. Μια ανασκαφή που δεν θα στεφτεί όμως από επιτυχία.
Η ίδια δεν το βάζει κάτω. Το 2000 θα ιδρύσει το Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού, με έδρα την Αθήνα και παράρτημα στην Αλεξάνδρεια.
Με εφόδιο την αγάπη και το πείσμα της, έχοντας αναπτύξει και μία προσωπική σχέση, χωρίς ντόπιους διαμεσολαβητές, με τις αρμόδιες αιγυπτιακές αρχές, κατορθώνει να πάρει άδεια για μία γεωφυσική έρευνα -μόνο με μηχανήματα- στο εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης, έναν τόπο «απάτητο» αρχαιολογικά, που σύμφωνα με την αρχαία τοπογραφία αποτελούσε μέρος του βασιλικού τετραγώνου.
«Εδώ εντοπίστηκε κτίσμα 1.000 τ.μ. στο κέντρο του νεκροταφείου σε βάθος τεσσάρων μέτρων, αλλά οι δύσκολες διπλωματικές σχέσεις Αιγύπτου-Ισραήλ δεν επέτρεψαν περαιτέρω εξέλιξη. Έμεινε μόνο ως ανοιχτός στόχος στη ζωή μου, όταν θα το επιτρέψουν οι συνθήκες, γιατί πιστεύω ότι μπορεί να είναι μία πολύ σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη».
Όνειρό της όμως είναι οι κήποι του Σαλαλάτ, μια σημαντική θέση στην τοπογραφία της Αλεξάνδρειας. Ζητά άδεια ανασκαφής για ένα μικρό τμήμα των κήπων από το Ανώτατο Αρχαιολογικό Συμβούλιο της Αιγύπτου και μετά από αρκετές περιπέτειες κατορθώνει να της δοθεί για ολόκληρο το πάρκο.
«Η τύχη μου ήταν ότι ήμουν Ελληνίδα και πολύ πεισματάρα» μας λέει και προσθέτει: «Ίσως να με βαρέθηκαν και μου έδωσαν την άδεια για να με ξεφορτωθούν!».
Η τύχη της όμως είναι εκεί και την περιμένει. Με τα λίγα χρήματα που καταφέρνει να μαζέψει από μικρές χρηματοδοτήσεις ιδιωτών και τη δική της οικονομική συμβολή, αρχίζει να υλοποιεί το όνειρο. Όνειρο που γίνεται εφικτό, όχι μόνο λόγω του πάθους της, αλλά για λόγους χαμηλότατου κόστους των Αιγυπτίων εργατών, αλλά και χάρη στη φιλοξενία της ελληνικής κοινότητας της Αλεξάνδρειας που την στηρίζει.
Για ορισμένους είναι ρομαντική, για άλλους περίεργη ή ακόμη και γραφική, ή τρελή. Αλλά έρχεται η ζωή να αποδείξει πάντα ότι είναι γενναιόδωρη με τους «τρελούς». Έτσι και στην περίπτωση της Παπακώστα. Μετά από τρία χρόνια ανασκαφών ένα μοναδικού κάλλους άγαλμα 80 εκατοστών βλέπει το φώς. Αναπαριστά έναν νέο άνδρα, γυμνό, σε όρθια στάση, με το πόδι λυγισμένο. Το πρόσωπο κλίνει προς τα αριστερά και τα μάτια στρέφονται προς τα επάνω, χαρακτηριστικά πολύ γνωστά από τα «ηρωϊκά» πορτρέτα του Μ. Αλεξάνδρου από τον Λύσιππο, στα τέλη του 4ου π.Χ αιώνα. Η ήρεμη όψη του αγάλματος θυμίζει έντονα την απαλή πραξιτελική τεχνοτροπία της υψηλής αλεξανδρινής τέχνης.
Πέντε μήνες αργότερα με μία μεγάλη τιμητική εκδήλωση το άγαλμα θα πάρει τη θέση που του αξίζει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας.
«Μετά από την ανακάλυψη του αγάλματος η αποδοχή και η αναγνώριση των Αιγυπτιακών αρχών ήταν τεράστια και τους είμαι ευγνώμων γι αυτό», μας λέει η κ. Παπακώστα, εκφράζοντας και κάποια πικρία για την απουσία του ελληνικού κράτους.
Παρά την αναταραχή στην Αίγυπτο, πρόσφατα, στις 3 Μαρτίου, συνήλθε η Διαρκής Επιτροπή Ανωτάτου Αρχαιολογικού Συμβουλίου της Αιγύπτου και ενέκρινε την συνέχιση της ανασκαφής.
«Στόχος μου είναι να συνεχίσω τις ανασκαφές μόλις μπορέσω να τις στηρίξω οικονομικά» μας λέει η κα Παπακώστα, εξηγώντας ότι η κρίση «γονατίζει» τέτοιες πρωτοβουλίες. Σύμφωνα με τις ενδείξεις που έχει, στο Σαλαλάτ υπάρχει, σε βάθος 13 μέτρων, αρχαίο κτίσμα. Το νέο εγχείρημα όμως είναι δύσκολο καθώς αυτό βρίσκεται μετά τον υδροφόρο ορίζοντα που επιβάλει την άντληση του νερού και κατά συνέπεια το κόστος είναι υψηλό.
«Έζησα ένα θαύμα» λέει στο ΑΠΕ η κ. Παπακώστα.«Όταν το αντίκρισα είπα ότι έζησα όλη μου τη ζωή γι' αυτή τη στιγμή».
Η περιπέτεια της Αλεξάνδρειας ξεκίνησε για την Ελληνίδα αρχαιολόγο 15 χρόνια πριν. «Είχα μια μεγάλη αγάπη για την ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου, αλλά η αφορμή ήταν ένα συνέδριο με θέμα τον Μ. Αλέξανδρο και την Αλεξάνδρεια. Τότε κατάλαβα ότι έπρεπε να πάω. Κι από τότε που πήγα δεν ξανάφυγα».
Μόνη, χωρίς κρατικά εφόδια και χρηματοδοτήσεις, κατάφερε να ξεκινήσει την έρευνα το 1998 στο πλευρό του Αιγύπτιου αρχαιολόγου καθηγητή Δρα Φαχαράνι, γύρω από τον τάφο του Αλαβάστρου, ένα ελληνιστικό μνημείο που κατά τη θεωρία του αλλά και ενός γνωστού Ιταλού αρχαιολόγου, του Δρα Αντριάνι, αποτελούσε τμήμα του τάφου του Μ. Αλεξάνδρου. Μια ανασκαφή που δεν θα στεφτεί όμως από επιτυχία.
Η ίδια δεν το βάζει κάτω. Το 2000 θα ιδρύσει το Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού, με έδρα την Αθήνα και παράρτημα στην Αλεξάνδρεια.
Με εφόδιο την αγάπη και το πείσμα της, έχοντας αναπτύξει και μία προσωπική σχέση, χωρίς ντόπιους διαμεσολαβητές, με τις αρμόδιες αιγυπτιακές αρχές, κατορθώνει να πάρει άδεια για μία γεωφυσική έρευνα -μόνο με μηχανήματα- στο εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης, έναν τόπο «απάτητο» αρχαιολογικά, που σύμφωνα με την αρχαία τοπογραφία αποτελούσε μέρος του βασιλικού τετραγώνου.
«Εδώ εντοπίστηκε κτίσμα 1.000 τ.μ. στο κέντρο του νεκροταφείου σε βάθος τεσσάρων μέτρων, αλλά οι δύσκολες διπλωματικές σχέσεις Αιγύπτου-Ισραήλ δεν επέτρεψαν περαιτέρω εξέλιξη. Έμεινε μόνο ως ανοιχτός στόχος στη ζωή μου, όταν θα το επιτρέψουν οι συνθήκες, γιατί πιστεύω ότι μπορεί να είναι μία πολύ σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη».
Όνειρό της όμως είναι οι κήποι του Σαλαλάτ, μια σημαντική θέση στην τοπογραφία της Αλεξάνδρειας. Ζητά άδεια ανασκαφής για ένα μικρό τμήμα των κήπων από το Ανώτατο Αρχαιολογικό Συμβούλιο της Αιγύπτου και μετά από αρκετές περιπέτειες κατορθώνει να της δοθεί για ολόκληρο το πάρκο.
«Η τύχη μου ήταν ότι ήμουν Ελληνίδα και πολύ πεισματάρα» μας λέει και προσθέτει: «Ίσως να με βαρέθηκαν και μου έδωσαν την άδεια για να με ξεφορτωθούν!».
Η τύχη της όμως είναι εκεί και την περιμένει. Με τα λίγα χρήματα που καταφέρνει να μαζέψει από μικρές χρηματοδοτήσεις ιδιωτών και τη δική της οικονομική συμβολή, αρχίζει να υλοποιεί το όνειρο. Όνειρο που γίνεται εφικτό, όχι μόνο λόγω του πάθους της, αλλά για λόγους χαμηλότατου κόστους των Αιγυπτίων εργατών, αλλά και χάρη στη φιλοξενία της ελληνικής κοινότητας της Αλεξάνδρειας που την στηρίζει.
Για ορισμένους είναι ρομαντική, για άλλους περίεργη ή ακόμη και γραφική, ή τρελή. Αλλά έρχεται η ζωή να αποδείξει πάντα ότι είναι γενναιόδωρη με τους «τρελούς». Έτσι και στην περίπτωση της Παπακώστα. Μετά από τρία χρόνια ανασκαφών ένα μοναδικού κάλλους άγαλμα 80 εκατοστών βλέπει το φώς. Αναπαριστά έναν νέο άνδρα, γυμνό, σε όρθια στάση, με το πόδι λυγισμένο. Το πρόσωπο κλίνει προς τα αριστερά και τα μάτια στρέφονται προς τα επάνω, χαρακτηριστικά πολύ γνωστά από τα «ηρωϊκά» πορτρέτα του Μ. Αλεξάνδρου από τον Λύσιππο, στα τέλη του 4ου π.Χ αιώνα. Η ήρεμη όψη του αγάλματος θυμίζει έντονα την απαλή πραξιτελική τεχνοτροπία της υψηλής αλεξανδρινής τέχνης.
Πέντε μήνες αργότερα με μία μεγάλη τιμητική εκδήλωση το άγαλμα θα πάρει τη θέση που του αξίζει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας.
«Μετά από την ανακάλυψη του αγάλματος η αποδοχή και η αναγνώριση των Αιγυπτιακών αρχών ήταν τεράστια και τους είμαι ευγνώμων γι αυτό», μας λέει η κ. Παπακώστα, εκφράζοντας και κάποια πικρία για την απουσία του ελληνικού κράτους.
Παρά την αναταραχή στην Αίγυπτο, πρόσφατα, στις 3 Μαρτίου, συνήλθε η Διαρκής Επιτροπή Ανωτάτου Αρχαιολογικού Συμβουλίου της Αιγύπτου και ενέκρινε την συνέχιση της ανασκαφής.
«Στόχος μου είναι να συνεχίσω τις ανασκαφές μόλις μπορέσω να τις στηρίξω οικονομικά» μας λέει η κα Παπακώστα, εξηγώντας ότι η κρίση «γονατίζει» τέτοιες πρωτοβουλίες. Σύμφωνα με τις ενδείξεις που έχει, στο Σαλαλάτ υπάρχει, σε βάθος 13 μέτρων, αρχαίο κτίσμα. Το νέο εγχείρημα όμως είναι δύσκολο καθώς αυτό βρίσκεται μετά τον υδροφόρο ορίζοντα που επιβάλει την άντληση του νερού και κατά συνέπεια το κόστος είναι υψηλό.