Independent on Sunday
Τρομακτικές εικόνες γεμίζουν τις τελευταίες ημέρες τις τηλεοπτικές μας οθόνες. Λίβυοι αντάρτες φορώντας κουρέλια περιμένουν να έρθουν τα τανκς. Σιωπηρές εκρήξεις πάνω από τη Φουκουσίμα, καθώς το τολμηρότερο όνειρο της επιστήμης μετατρέπεται σε δηλητήριο. Οι αξιοπρεπείς ηλικιωμένες γυναίκες της Ιαπωνίας περιμένουν μέσα στο χιόνι χωρίς τρόφιμα ούτε ζεστασιά. Ένα νοσοκομείο στο Μπαχρέιν, όπου άνθρωποι μέσα στα αίματα πίστευαν μόλις χθες ότι είχαν κερδίσει την ελευθερία τους. Αλλά δεν είχαν υπολογίσει τη θάλασσα των σαουδαραβικών αρμάτων μάχης που θα συνέτριβαν το όνειρό τους.
Τρομακτικές εικόνες γεμίζουν τις τελευταίες ημέρες τις τηλεοπτικές μας οθόνες. Λίβυοι αντάρτες φορώντας κουρέλια περιμένουν να έρθουν τα τανκς. Σιωπηρές εκρήξεις πάνω από τη Φουκουσίμα, καθώς το τολμηρότερο όνειρο της επιστήμης μετατρέπεται σε δηλητήριο. Οι αξιοπρεπείς ηλικιωμένες γυναίκες της Ιαπωνίας περιμένουν μέσα στο χιόνι χωρίς τρόφιμα ούτε ζεστασιά. Ένα νοσοκομείο στο Μπαχρέιν, όπου άνθρωποι μέσα στα αίματα πίστευαν μόλις χθες ότι είχαν κερδίσει την ελευθερία τους. Αλλά δεν είχαν υπολογίσει τη θάλασσα των σαουδαραβικών αρμάτων μάχης που θα συνέτριβαν το όνειρό τους.
Ως συνήθως, ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς τα έχει πει όλα: «απ' το αίμα θολός λύνεται ο ποταμός, και παντού η τελετή της αθωότητας πνίγεται».
Όλα αυτά που συμβαίνουν αυτές τις μέρες στον κόσμο δεν ήταν όμως ανάγκη να συμβούν, γράφει ο Νιλ Άτσερσον στην κυριακάτικη Ιντιπέντεντ. Είναι αλήθεια ότι οι σεισμοί και τα τσουνάμι δεν μπορούν να αποφευχθούν. Η υπερθέρμανση της γης, όμως, και οι συνέπειες του κυκλώνα Κατρίνα ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της δικής μας βλακείας. Η τρύπα του όζοντος ή η συσσώρευση των αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να αντιμετωπιστούν. Και πολλές άλλες καταστροφές, περιλαμβανομένων των αιματηρών σκηνών των τελευταίων ημερών στον αραβικό κόσμο, θα μπορούσε να έχουν αποτραπεί.
Πριν από πολύ καιρό, στην Καραμόζα της βόρειας Ουγκάντας, ο βρετανός δημοσιογράφος συνάντησε έναν ηλικιωμένο συμπατριώτη του μηχανικό. Έδινε συμβουλές για την κατασκευή δρόμων, τις οποίες δεν άκουγε κανείς. Ένα βράδυ του είπε: «Ως μηχανικός, μπορώ να σου πω ποια είναι η ρίζα όλων των ανθρώπινων λαθών. Ο άνθρωπος προσπαθεί να διορθώσει τα πράγματα χωρίς να έχει προηγουμένως διαπιστώσει τι έχει πάει στραβά».
Η φράση του ηλικιωμένου μηχανικού ταιριάζει γάντι στις προσπάθειες της Tepco να διορθώσει τα προβλήματα των πυρηνικών αντιδραστήρων χωρίς προηγουμένως να τα έχει εντοπίσει. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, όμως, αφορά και τα πολιτικά δράματα που εκτυλίσσονται στη Μέση Ανατολή.
Η Δύση αποφάσισε να χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ εναντίον της Λιβύης για να εμποδίσει τα τανκς του να μπουν στη Βεγγάζη. Το Κόσοβο θα έπρεπε να έχει διδάξει τη Δύση ότι είναι δύσκολο να αλλάξεις τα μυαλά ενός δικτάτορα από το ύψος των 30.000 ποδιών. Έχουμε όμως πραγματικά εντοπίσει τι πήγε στραβά με τη Λιβύη προτού αποφασίσουμε να το διορθώσουμε;
Το πρόβλημα είναι ο Καντάφι. Και είναι αδιανόητο αυτή η στρατιωτική επέμβαση να μην επιδιώξει την απομάκρυνσή του. Εξίσου αδιανόητο όμως είναι το πόσοι άνθρωποι προσπάθησαν να λύσουν αυτό το πρόβλημα αποδεχόμενοι τις προσφορές του Καντάφι: να αποκηρύξει το πυρηνικό του πρόγραμμα, να πουλήσει τον ελ-Μεγκράχι στους Σκωτσέζους και να υπογράψει πετρελαϊκές συμφωνίες με τους επικριτές του.
Ο Τόνι Μπλερ δεν ήταν ο πρώτος που έκανε αυτό το λάθος. Ένας πρώην ιδιοκτήτης της Ομπζέρβερ, ο χρηματιστής Τάινι Ρόουλαντ, πίστευε ότι αυτό που χρειαζόταν ο δικτάτορας ήταν δώρα και μια αγκαλιά. Μια μέρα, ο Άτσερσον τον ρώτησε γιατί είχε τόσο θετική στάση απέναντι σ’ αυτό το δολοφονικό καθεστώς. «Αγόρι μου», του απάντησε, «ο Καντάφι είναι ένας απλός λιανοπωλητής θανάτου. Οι Αμερικανοί είναι χονδρέμποροι!»
Ένα κοινό σημείο όλων αυτών των ιστοριών είναι η απληστία για ενέργεια - είτε πυρηνική είτε πετρελαϊκή. Πρόκειται για μια απληστία που οδηγεί σε λύσεις τύπου Φαρ Ουέστ, χωρίς να αναζητούνται οι ρίζες του προβλήματος. Στην περίπτωση της Λιβύης, έγινε μια βρόμικη συμφωνία με άραβες τυράννους να εξαγοραστεί η υποστήριξή τους στον πόλεμο κατά του Καντάφι με αντάλλαγμα την καταστολή του αγώνα των λαών για ελευθερία στο Μπαχρέιν ή τη Σαουδική Αραβία.
Σε όλο τον κόσμο, από την Κίνα ως τη Γερμανία, οι κυβερνήσεις σταματούν τα πυρηνικά τους προγράμματα λόγω της Φουκουσίμα. Ποιο πρόβλημα, όμως, διορθώνεται με αυτόν τον τρόπο; Ό,τι πήγε στραβά στην Ιαπωνία έχει προφανώς να κάνει με το ότι μια σειρά παλιών αντιδραστήρων εγκαταστάθηκε κατά μήκος μιας γνωστής τευτονικής πλάκας. Οι γερμανικοί αντιδραστήρες δεν βρίσκονται όμως κοντά σε τευτονικές πλάκες. Γιατί λοιπόν η Άγκελα Μέρκελ τους έκλεισε για τρεις μήνες;
Και η «αραβική άνοιξη»; Οι πρωταγωνιστές αυτών των εξεγέρσεων διέγνωσαν κατ’ αρχήν τι ήταν στραβό: τα βίαια αστυνομικά κράτη. Ο αγώνας τους να διορθώσουν το πρόβλημα είναι έτσι βάσιμος. Έξω οι τύραννοι, που στέκονται ανάμεσα σε μας και τον «φυσιολογικό» σύγχρονο κόσμο με τα δικαιώματα και τις ευκαιρίες του. Καλό για αρχή. Μέχρι στιγμής, μόνο η Αίγυπτος και η Τυνησία πέρασαν αυτό το στάδιο. Θα τις ακολουθήσουν η Λιβύη, το Μπαχρέιν και η Υεμένη; Και θα είναι το καινούργιο σπίτι καθαρό; Ας το ελπίσουμε. Ίνσαλλα.
Όλα αυτά που συμβαίνουν αυτές τις μέρες στον κόσμο δεν ήταν όμως ανάγκη να συμβούν, γράφει ο Νιλ Άτσερσον στην κυριακάτικη Ιντιπέντεντ. Είναι αλήθεια ότι οι σεισμοί και τα τσουνάμι δεν μπορούν να αποφευχθούν. Η υπερθέρμανση της γης, όμως, και οι συνέπειες του κυκλώνα Κατρίνα ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της δικής μας βλακείας. Η τρύπα του όζοντος ή η συσσώρευση των αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να αντιμετωπιστούν. Και πολλές άλλες καταστροφές, περιλαμβανομένων των αιματηρών σκηνών των τελευταίων ημερών στον αραβικό κόσμο, θα μπορούσε να έχουν αποτραπεί.
Πριν από πολύ καιρό, στην Καραμόζα της βόρειας Ουγκάντας, ο βρετανός δημοσιογράφος συνάντησε έναν ηλικιωμένο συμπατριώτη του μηχανικό. Έδινε συμβουλές για την κατασκευή δρόμων, τις οποίες δεν άκουγε κανείς. Ένα βράδυ του είπε: «Ως μηχανικός, μπορώ να σου πω ποια είναι η ρίζα όλων των ανθρώπινων λαθών. Ο άνθρωπος προσπαθεί να διορθώσει τα πράγματα χωρίς να έχει προηγουμένως διαπιστώσει τι έχει πάει στραβά».
Η φράση του ηλικιωμένου μηχανικού ταιριάζει γάντι στις προσπάθειες της Tepco να διορθώσει τα προβλήματα των πυρηνικών αντιδραστήρων χωρίς προηγουμένως να τα έχει εντοπίσει. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, όμως, αφορά και τα πολιτικά δράματα που εκτυλίσσονται στη Μέση Ανατολή.
Η Δύση αποφάσισε να χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ εναντίον της Λιβύης για να εμποδίσει τα τανκς του να μπουν στη Βεγγάζη. Το Κόσοβο θα έπρεπε να έχει διδάξει τη Δύση ότι είναι δύσκολο να αλλάξεις τα μυαλά ενός δικτάτορα από το ύψος των 30.000 ποδιών. Έχουμε όμως πραγματικά εντοπίσει τι πήγε στραβά με τη Λιβύη προτού αποφασίσουμε να το διορθώσουμε;
Το πρόβλημα είναι ο Καντάφι. Και είναι αδιανόητο αυτή η στρατιωτική επέμβαση να μην επιδιώξει την απομάκρυνσή του. Εξίσου αδιανόητο όμως είναι το πόσοι άνθρωποι προσπάθησαν να λύσουν αυτό το πρόβλημα αποδεχόμενοι τις προσφορές του Καντάφι: να αποκηρύξει το πυρηνικό του πρόγραμμα, να πουλήσει τον ελ-Μεγκράχι στους Σκωτσέζους και να υπογράψει πετρελαϊκές συμφωνίες με τους επικριτές του.
Ο Τόνι Μπλερ δεν ήταν ο πρώτος που έκανε αυτό το λάθος. Ένας πρώην ιδιοκτήτης της Ομπζέρβερ, ο χρηματιστής Τάινι Ρόουλαντ, πίστευε ότι αυτό που χρειαζόταν ο δικτάτορας ήταν δώρα και μια αγκαλιά. Μια μέρα, ο Άτσερσον τον ρώτησε γιατί είχε τόσο θετική στάση απέναντι σ’ αυτό το δολοφονικό καθεστώς. «Αγόρι μου», του απάντησε, «ο Καντάφι είναι ένας απλός λιανοπωλητής θανάτου. Οι Αμερικανοί είναι χονδρέμποροι!»
Ένα κοινό σημείο όλων αυτών των ιστοριών είναι η απληστία για ενέργεια - είτε πυρηνική είτε πετρελαϊκή. Πρόκειται για μια απληστία που οδηγεί σε λύσεις τύπου Φαρ Ουέστ, χωρίς να αναζητούνται οι ρίζες του προβλήματος. Στην περίπτωση της Λιβύης, έγινε μια βρόμικη συμφωνία με άραβες τυράννους να εξαγοραστεί η υποστήριξή τους στον πόλεμο κατά του Καντάφι με αντάλλαγμα την καταστολή του αγώνα των λαών για ελευθερία στο Μπαχρέιν ή τη Σαουδική Αραβία.
Σε όλο τον κόσμο, από την Κίνα ως τη Γερμανία, οι κυβερνήσεις σταματούν τα πυρηνικά τους προγράμματα λόγω της Φουκουσίμα. Ποιο πρόβλημα, όμως, διορθώνεται με αυτόν τον τρόπο; Ό,τι πήγε στραβά στην Ιαπωνία έχει προφανώς να κάνει με το ότι μια σειρά παλιών αντιδραστήρων εγκαταστάθηκε κατά μήκος μιας γνωστής τευτονικής πλάκας. Οι γερμανικοί αντιδραστήρες δεν βρίσκονται όμως κοντά σε τευτονικές πλάκες. Γιατί λοιπόν η Άγκελα Μέρκελ τους έκλεισε για τρεις μήνες;
Και η «αραβική άνοιξη»; Οι πρωταγωνιστές αυτών των εξεγέρσεων διέγνωσαν κατ’ αρχήν τι ήταν στραβό: τα βίαια αστυνομικά κράτη. Ο αγώνας τους να διορθώσουν το πρόβλημα είναι έτσι βάσιμος. Έξω οι τύραννοι, που στέκονται ανάμεσα σε μας και τον «φυσιολογικό» σύγχρονο κόσμο με τα δικαιώματα και τις ευκαιρίες του. Καλό για αρχή. Μέχρι στιγμής, μόνο η Αίγυπτος και η Τυνησία πέρασαν αυτό το στάδιο. Θα τις ακολουθήσουν η Λιβύη, το Μπαχρέιν και η Υεμένη; Και θα είναι το καινούργιο σπίτι καθαρό; Ας το ελπίσουμε. Ίνσαλλα.