Βιομηχανικά κτίρια, που κάποτε έσφυζαν από ζωή, σήμερα έχουν μετατραπεί σε «νεκροταφεία» επικίνδυνων τοξικών αποβλήτων. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πουθενά στην ελληνική επικράτεια, ειδικός χώρος υγειονομικής ταφής για τα επικίνδυνα τοξικά απόβλητα, αφήνει πρόσφορο έδαφος στους επιτήδειους. Παράλληλα, η ανεξέλεγκτη απόθεση των τοξικών αποβλήτων εγκυμονεί κινδύνους για τους πολίτες. Την ίδια ώρα κυκλώματα λαθρεμπορίας τοξικών αποβλήτων αναλαμβάνουν, έναντι αμοιβής, να μεταφέρουν τα παράνομα απόβλητα σε χωματερές, δάση και ποτάμια.
Εγκαταλελειμμένα εργοστάσια με επικίνδυνα τοξικά απόβλητα, υπάρχουν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του μεγέθους του προβλήματος είναι η περιοχή του Βοτανικού. Πριν από έξι μήνες, οι κάτοικοι της περιοχής κατήγγειλαν στις αρχές ότι από το εργοστάσιο αναδυόταν έντονη δυσοσμία. Αμέσως κατέφθασε στην περιοχή κλιμάκιο του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, προκειμένου να πραγματοποιήσει αυτοψία στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου. Διαπιστώθηκε ότι στο εσωτερικό του κτιρίου, μέσα σε πλαστικά βαρέλια, που μηδαμινή προστασία παρείχαν σε περίπτωση διαρροής, βρίσκονταν αποθηκευμένα τοξικά υλικά, άκρως επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, όπως πολυόλη, διφαινυλομεθάνιο και δυισοκυάνειο.
Η ειδική γραμματέας του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, Μαργαρίτα Καραβασίλη, επισημαίνει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ: «Πράγματι, στον χώρο του εργοστασίου εντοπίσαμε, ύστερα από έλεγχο, επικίνδυνα τοξικά υλικά, τα οποία συνιστούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Αμέσως, ως υπηρεσία κινήσαμε όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες, προκειμένου να μεταφερθούν από εκεί το συντομότερο δυνατόν τα επικίνδυνα τοξικά υλικά».
Όπως σημειώνει η κ. Καραβασίλη, με έγγραφο που απέστειλε στον γενικό γραμματέα Περιφέρειας Αττικής, Ηλία Λιακόπουλο, ζήτησε την εφαρμογή της προβλεπόμενης από τη νομοθεσία διαδικασίας, αφού το εργοστάσιο είχε κηρύξει πτώχευση και η σύνδικος επικαλείτο υψηλό κόστος. Παρά τις συνεχείς ενημερώσεις και τις ενέργειες του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος δεν έχει γίνει το παραμικρό, αν και έκτοτε έχουν περάσει έξι μήνες.
Στο μεταξύ, πριν περίπου δύο μήνες η Περιφέρεια Αττικής απέστειλε έγγραφο προς το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος με το οποίο, δηλώνει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει στον καθαρισμό του κτιρίου, λόγω έλλειψης χρημάτων.
Ο Ανδρέας Ρίζος, μηχανικός αυτοκινήτων, κάτοικος της περιοχής αναφέρει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ: «Ήρθαν (σσ. στο εργοστάσιο του Βοτανικού) προ εξαμήνου από το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και διαπίστωσαν ότι υπήρχαν πλαστικά βαρέλια, που περιείχαν τοξικά υλικά. Πριν λίγες βδομάδες, όμως, μάθαμε ότι η Περιφέρεια Αττικής δεν θα κάνει καμιά ενέργεια γιατί δεν υπάρχουν χρήματα».
Η Βαγγελιώ Ροζάκη, νοικοκυρά, κάτοικος της περιοχής, σημειώνει: «O κίνδυνος της έκρηξης πλανιόταν και πλανιέται απειλητικά στην περιοχή. Αρκεί μία σπίθα για να γίνει το κέντρο της Αθήνας, Λιβύη. Τα τοξικά υλικά βρίσκονται μέσα σε πλαστικά βαρέλια κι έτσι δεν υπάρχει η παραμικρή ασφάλεια σε περίπτωση διαρροής. Στη γύρω περιοχή μένουν οικογένειες, υπάρχουν μικρά παιδιά».
Τα επικίνδυνα υλικά παραμένουν στους χώρους του εργοστασίου με τους κατοίκους να κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Μία παρέα τεσσάρων μαθητών της περιοχής, ο Γιάννης Αναγνώστου, ο Νίκος Παρνασσάς, ο Στάθης Αγγελόπουλος και η Ελένη Σπανοπούλου, δηλώνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «δεν είναι και λίγο να γνωρίζει κανείς ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να εκραγεί το διπλανό κτίριο κι εμείς να πληροφορηθούμε στο τέλος του προηγούμενου μήνα ότι η Περιφέρεια Αττικής απάντησε ότι λόγω έλλειψης χρημάτων δεν θα γίνει καμία ενέργεια. Το παλιό εργοστάσιο στο Βοτανικό είναι στο κέντρο της Αθήνας, δεν βρίσκεται σε καμιά ερημική περιοχή».
Τα κτίρια-βόμβες, ωστόσο, δεν είναι οι μοναδικές εστίες τοξικής μόλυνσης. Επικίνδυνα τοξικά υλικά μπορεί να συναντήσει κανείς παντού στην Αττική ακόμη και στον Κηφισό. Το πρόβλημα είναι τεράστιο και προκύπτει από το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ειδικός χώρος υγειονομικής ταφής τοξικών υλικών. Τα εν λόγω υλικά μεταφέρονται σε χώρες του εξωτερικού, σε ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις, όπου αδρανοποιούνται.
Όπως αναφέρει η κ. Καραβασίλη στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, από τους «δημοφιλέστερους» προορισμούς ταφής τοξικών υλικών είναι και οι ΧΥΤΑ. «Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι σχεδόν όλες οι χωματερές της χώρας έχουν μετατραπεί σε χαβούζες τοξικών υλικών», λέει. Έρευνες έχουν δείξει αυξημένη συγκέντρωση τοξικών ουσιών σε διάφορες χωματερές, όχι μόνο της Αττικής, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, λέει η κ. Καραβασίλη, η ταφή των υλικών αυτών στις χωματερές γίνεται με τη σιωπηρή συνενοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων. «Πολίτες, δημοτικές αρχές, αλλά και εργαζόμενοι, είτε από φόβο, είτε γι άλλες αιτίες, αποσιωπούν το πρόβλημα, μία ανεξήγητη ομερτά, με τις συνέπειές της, όμως, να αποδεικνύονται τραγικές, αφού η δημόσια υγεία δεν είναι για παιγνίδια. Η πολιτεία πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα, προτού να είναι αργά», υπογραμμίζει η κ. Καραβασίλη και προσθέτει ότι απέναντι στο πρόβλημα η ελληνική πολιτεία είναι ανοχύρωτη. Σε πολλές περιπτώσεις οι υπηρεσίες των περιφερειών, που είναι αρμόδιες για τα συγκεκριμένα, θέματα δεν διαθέτουν την κατάλληλη τεχνογνωσία, αλλά ούτε και τον εξοπλισμό για την καταπολέμηση του φαινομένου.
Εγκαταλελειμμένα εργοστάσια με επικίνδυνα τοξικά απόβλητα, υπάρχουν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του μεγέθους του προβλήματος είναι η περιοχή του Βοτανικού. Πριν από έξι μήνες, οι κάτοικοι της περιοχής κατήγγειλαν στις αρχές ότι από το εργοστάσιο αναδυόταν έντονη δυσοσμία. Αμέσως κατέφθασε στην περιοχή κλιμάκιο του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, προκειμένου να πραγματοποιήσει αυτοψία στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου. Διαπιστώθηκε ότι στο εσωτερικό του κτιρίου, μέσα σε πλαστικά βαρέλια, που μηδαμινή προστασία παρείχαν σε περίπτωση διαρροής, βρίσκονταν αποθηκευμένα τοξικά υλικά, άκρως επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, όπως πολυόλη, διφαινυλομεθάνιο και δυισοκυάνειο.
Η ειδική γραμματέας του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, Μαργαρίτα Καραβασίλη, επισημαίνει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ: «Πράγματι, στον χώρο του εργοστασίου εντοπίσαμε, ύστερα από έλεγχο, επικίνδυνα τοξικά υλικά, τα οποία συνιστούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Αμέσως, ως υπηρεσία κινήσαμε όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες, προκειμένου να μεταφερθούν από εκεί το συντομότερο δυνατόν τα επικίνδυνα τοξικά υλικά».
Όπως σημειώνει η κ. Καραβασίλη, με έγγραφο που απέστειλε στον γενικό γραμματέα Περιφέρειας Αττικής, Ηλία Λιακόπουλο, ζήτησε την εφαρμογή της προβλεπόμενης από τη νομοθεσία διαδικασίας, αφού το εργοστάσιο είχε κηρύξει πτώχευση και η σύνδικος επικαλείτο υψηλό κόστος. Παρά τις συνεχείς ενημερώσεις και τις ενέργειες του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος δεν έχει γίνει το παραμικρό, αν και έκτοτε έχουν περάσει έξι μήνες.
Στο μεταξύ, πριν περίπου δύο μήνες η Περιφέρεια Αττικής απέστειλε έγγραφο προς το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος με το οποίο, δηλώνει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει στον καθαρισμό του κτιρίου, λόγω έλλειψης χρημάτων.
Ο Ανδρέας Ρίζος, μηχανικός αυτοκινήτων, κάτοικος της περιοχής αναφέρει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ: «Ήρθαν (σσ. στο εργοστάσιο του Βοτανικού) προ εξαμήνου από το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και διαπίστωσαν ότι υπήρχαν πλαστικά βαρέλια, που περιείχαν τοξικά υλικά. Πριν λίγες βδομάδες, όμως, μάθαμε ότι η Περιφέρεια Αττικής δεν θα κάνει καμιά ενέργεια γιατί δεν υπάρχουν χρήματα».
Η Βαγγελιώ Ροζάκη, νοικοκυρά, κάτοικος της περιοχής, σημειώνει: «O κίνδυνος της έκρηξης πλανιόταν και πλανιέται απειλητικά στην περιοχή. Αρκεί μία σπίθα για να γίνει το κέντρο της Αθήνας, Λιβύη. Τα τοξικά υλικά βρίσκονται μέσα σε πλαστικά βαρέλια κι έτσι δεν υπάρχει η παραμικρή ασφάλεια σε περίπτωση διαρροής. Στη γύρω περιοχή μένουν οικογένειες, υπάρχουν μικρά παιδιά».
Τα επικίνδυνα υλικά παραμένουν στους χώρους του εργοστασίου με τους κατοίκους να κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Μία παρέα τεσσάρων μαθητών της περιοχής, ο Γιάννης Αναγνώστου, ο Νίκος Παρνασσάς, ο Στάθης Αγγελόπουλος και η Ελένη Σπανοπούλου, δηλώνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «δεν είναι και λίγο να γνωρίζει κανείς ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να εκραγεί το διπλανό κτίριο κι εμείς να πληροφορηθούμε στο τέλος του προηγούμενου μήνα ότι η Περιφέρεια Αττικής απάντησε ότι λόγω έλλειψης χρημάτων δεν θα γίνει καμία ενέργεια. Το παλιό εργοστάσιο στο Βοτανικό είναι στο κέντρο της Αθήνας, δεν βρίσκεται σε καμιά ερημική περιοχή».
Τα κτίρια-βόμβες, ωστόσο, δεν είναι οι μοναδικές εστίες τοξικής μόλυνσης. Επικίνδυνα τοξικά υλικά μπορεί να συναντήσει κανείς παντού στην Αττική ακόμη και στον Κηφισό. Το πρόβλημα είναι τεράστιο και προκύπτει από το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ειδικός χώρος υγειονομικής ταφής τοξικών υλικών. Τα εν λόγω υλικά μεταφέρονται σε χώρες του εξωτερικού, σε ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις, όπου αδρανοποιούνται.
Όπως αναφέρει η κ. Καραβασίλη στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, από τους «δημοφιλέστερους» προορισμούς ταφής τοξικών υλικών είναι και οι ΧΥΤΑ. «Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι σχεδόν όλες οι χωματερές της χώρας έχουν μετατραπεί σε χαβούζες τοξικών υλικών», λέει. Έρευνες έχουν δείξει αυξημένη συγκέντρωση τοξικών ουσιών σε διάφορες χωματερές, όχι μόνο της Αττικής, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, λέει η κ. Καραβασίλη, η ταφή των υλικών αυτών στις χωματερές γίνεται με τη σιωπηρή συνενοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων. «Πολίτες, δημοτικές αρχές, αλλά και εργαζόμενοι, είτε από φόβο, είτε γι άλλες αιτίες, αποσιωπούν το πρόβλημα, μία ανεξήγητη ομερτά, με τις συνέπειές της, όμως, να αποδεικνύονται τραγικές, αφού η δημόσια υγεία δεν είναι για παιγνίδια. Η πολιτεία πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα, προτού να είναι αργά», υπογραμμίζει η κ. Καραβασίλη και προσθέτει ότι απέναντι στο πρόβλημα η ελληνική πολιτεία είναι ανοχύρωτη. Σε πολλές περιπτώσεις οι υπηρεσίες των περιφερειών, που είναι αρμόδιες για τα συγκεκριμένα, θέματα δεν διαθέτουν την κατάλληλη τεχνογνωσία, αλλά ούτε και τον εξοπλισμό για την καταπολέμηση του φαινομένου.