«Απίστευτο κι όμως αληθινό! Πιστέψτε το. Δεν είναι δημιούργημα της φαντασίας, είναι πραγματικότητα. Μια γυναίκα 87 ετών γέννησε ένα αγόρι. Ένα αγόρι με βλέμμα οξύ, σοφό και γεμάτο αγάπη. Εύχομαι σε όλες τις μητέρες, νέες και ηλικιωμένες, να μπορέσουν να έχουν τη δική μου τύχη». Αυτά έγραφε, στις 24 Οκτωβρίου 2005, η γηραιά Αρμένισσα, Μαρία Καραμανιάν, στην καρτ-ποστάλ που έστειλε στον καινούριο της γιο, τον Τούρκο Κεμάλ Γιαλτσίν, το γιο που έμελε να συναντήσει για πρώτη φορά στη ζωή της, στις 2 Απριλίου 2011, στο σπίτι της στα Άνω Μελίσσια. Μια Αρμένισσα, που η οικογένειά της σώθηκε από τους διωγμούς στην Τουρκία και βρέθηκε να ζει στην Ελλάδα. Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται σουρεαλιστικά, όμως για όλα υπάρχει μια εξήγηση. Το κουβάρι της ιστορίας ξετυλίγει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Κεμάλ Γιαλτσίν, ο Τούρκος δάσκαλος και συγγραφέας, ο οποίος πριν από 12 χρόνια είχε συγκινήσει την Ελλάδα όταν, έπειτα από 76 χρόνια, αναζήτησε και βρήκε τους Έλληνες γείτονες του παππού του, για να τους επιστρέψει τα προικιά των κοριτσιών τους, που τα είχαν εμπιστευτεί στην οικογένεια του Κεμάλ. Εκείνη η ελληνική οικογένεια είχε "ξεριζωθεί" από τη γη της, μαζί με χιλιάδες άλλες οικογένειες, με την Ανταλλαγή των Πληθυσμών. Όμως, δεν ήταν μόνο οι Έλληνες που αναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω τους τη γη που γεννήθηκαν.
«Η Μαρία Καραμανιάν μού έστειλε αυτή την καρτ-ποστάλ, μόλις διάβασε το βιβλίο μου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα με τίτλο "Για σένα η καρδιά μου χτυπά". Το είχε διαβάσει στα αρμένικα. Συγκινήθηκε τόσο πολύ, που με αποδέχτηκε ως γιο τη. Αφορμή για το βιβλίο αυτό ήταν η Αρμένισσα δασκάλα μου, η Μελινέ, που όταν της ζήτησα να μου διηγηθεί την ιστορία της ζωής της, μου έθεσε ως όρο να αναζητήσω, να βρω και να μιλήσω με Αρμένιους, που ζουν στα βάθη της Τουρκίας, ανθρώπους που ακόμη και σήμερα ζουν αποκρύπτοντας την πραγματική τους ταυτότητα. Χάρη στη Μελινέ γνώρισα αυτούς τους ανθρώπους, άκουσα και κατέγραψα τις ανομολόγητες ιστορίες τους. Το τίμημα ήταν βαρύ: το βιβλίο εκδόθηκε στην Τουρκία, αλλά ο εκδοτικός οίκος, με άνωθεν εντολές, το κατέστρεψε πριν καν κυκλοφορήσει. Βλέπετε, το θέμα των Αρμενίων εξακολουθεί να είναι ταμπού. Όμως, αυτοί οι άνθρωποι είναι αδέλφια μας, είναι οι γείτονές μας, είναι άνθρωποι που ζουν στην ίδια γη με μας», εξηγεί ο Κεμάλ Γιαλτσίν.
Και συνεχίζει την αφήγησή του: «Η Μαρία Καραμανιάν, βρήκε μέσα στο βιβλίο μου ένα μακρινό και πονεμένο κομμάτι της ζωής της. Βρήκε ανομολόγητες αλήθειες, ομολογημένες από έναν Τούρκο. Με είπε γιο της κι εγώ τη δέχτηκα για μάνα μου. Από τότε που πήρα την καρτ-ποστάλ της είχαμε τακτική επικοινωνία. Μιλούσαμε τούρκικα και όλο μου έλεγε, "έλα γιε μου, να σε γνωρίσω από κοντά πριν πεθάνω", κι εγώ της απαντούσα: "Μάνα, αν είναι να πεθάνεις, καλύτερα να μην έρθω". Έπειτα από πολλά χρόνια, στις αρχές Απριλίου, ξαναβρέθηκα στην Αθήνα. Η μάνα Μαρία ήταν καθηλωμένη, είχε πάρκινσον και δεν μιλούσε. Όταν την είδα, έπαθα σοκ. Ήταν ίδια η μάνα μου, τα ίδια μάτια, η ίδια μύτη, η ίδια ελιά στο μάγουλο! Δεν είναι δυνατόν, τέτοια ομοιότητα! Κι εκείνη την ώρα έγινε ένα θαύμα: η μάνα Μαρία σηκώθηκε, κάθισε και μου μίλησε! Κι εγώ ακούμπησα το κεφάλι μου στα γόνατά της. 'Ήρθε ο γιός μου, γρήγορα Σόνια, ετοιμάστε του φαγητό, δεν θα τον αφήσουμε νηστικό", είπε στην κόρη της. Τώρα έχω μια μάνα στην Τουρκία, στο χωριό μου, το Χονάζ, και μια μάνα Αρμένισσα στην Αθήνα, και μια αδελφή και χιλιάδες άλλα αδέλφια, που ζουν μακριά σκορπισμένοι στα πέρατα της γης».
Η Μαρία Καραμανιάν δεν ήταν σε θέση να μιλήσει, αντί γι αυτήν, όμως, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κόρη της, η Σόνια, για εκείνη τη συγκινητική συνάντηση. «Η μητέρα μου έχει πάρκινσον και τα τελευταία 4-5 χρόνια ζει με το αριστερό χέρι δεμένο, επειδή έχει σπάσει και δεν έγινε ποτέ καλά. Δεν ακούει, το πνεύμα της όμως είναι καθαρό, ακόμη μπορεί και διαβάζει. Μεταξύ μας μιλάμε αρμένικα. Εκείνη την ημέρα που ήρθε ο Κεμάλ, συνέβη κάτι εκπληκτικό. Η μητέρα μου, που είχε 40 χρόνια να μιλήσει τούρκικα, άρχισε να μιλάει τούρκικα με τον Κεμάλ! Τρεις ώρες μιλούσαν», λέει η Σόνια Καραμανιάν.
Στην ερώτηση «πώς σας φαίνεται που ένας Τούρκος ασχολήθηκε με το θέμα των Αρμενίων, με μια προσέγγιση διαφορετική από την επίσημη προσέγγιση του τουρκικού κράτους» απαντά:
«Το βρίσκω απόλυτα φυσιολογικό. Όλοι μπορεί να έχουν κάνει λάθη, σημασία έχει να τα αναγνωρίζουν. Αυτό είναι ένδειξη σοφίας. Δεν έχω καμία προκατάληψη για τους Τούρκους. Μπορεί να υπάρχουν δικοί μας που να είναι απαίσιοι και Τούρκοι, επιτρέψτε μου την έκφραση, "εχθροί", που να είναι εκπληκτικοί. Απόδειξη είναι ο Κεμάλ, ο οποίος είναι ένας πολύ τρυφερός άνθρωπος. Δηλαδή, σκέπτομαι ότι όλοι οι άνθρωποι δεν είναι το ίδιο, όλοι οι άνθρωποι δεν είναι κακοί και γι αυτό δεν έχω καμία προκατάληψη για τους Τούρκους».
«Η Μαρία Καραμανιάν μού έστειλε αυτή την καρτ-ποστάλ, μόλις διάβασε το βιβλίο μου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα με τίτλο "Για σένα η καρδιά μου χτυπά". Το είχε διαβάσει στα αρμένικα. Συγκινήθηκε τόσο πολύ, που με αποδέχτηκε ως γιο τη. Αφορμή για το βιβλίο αυτό ήταν η Αρμένισσα δασκάλα μου, η Μελινέ, που όταν της ζήτησα να μου διηγηθεί την ιστορία της ζωής της, μου έθεσε ως όρο να αναζητήσω, να βρω και να μιλήσω με Αρμένιους, που ζουν στα βάθη της Τουρκίας, ανθρώπους που ακόμη και σήμερα ζουν αποκρύπτοντας την πραγματική τους ταυτότητα. Χάρη στη Μελινέ γνώρισα αυτούς τους ανθρώπους, άκουσα και κατέγραψα τις ανομολόγητες ιστορίες τους. Το τίμημα ήταν βαρύ: το βιβλίο εκδόθηκε στην Τουρκία, αλλά ο εκδοτικός οίκος, με άνωθεν εντολές, το κατέστρεψε πριν καν κυκλοφορήσει. Βλέπετε, το θέμα των Αρμενίων εξακολουθεί να είναι ταμπού. Όμως, αυτοί οι άνθρωποι είναι αδέλφια μας, είναι οι γείτονές μας, είναι άνθρωποι που ζουν στην ίδια γη με μας», εξηγεί ο Κεμάλ Γιαλτσίν.
Και συνεχίζει την αφήγησή του: «Η Μαρία Καραμανιάν, βρήκε μέσα στο βιβλίο μου ένα μακρινό και πονεμένο κομμάτι της ζωής της. Βρήκε ανομολόγητες αλήθειες, ομολογημένες από έναν Τούρκο. Με είπε γιο της κι εγώ τη δέχτηκα για μάνα μου. Από τότε που πήρα την καρτ-ποστάλ της είχαμε τακτική επικοινωνία. Μιλούσαμε τούρκικα και όλο μου έλεγε, "έλα γιε μου, να σε γνωρίσω από κοντά πριν πεθάνω", κι εγώ της απαντούσα: "Μάνα, αν είναι να πεθάνεις, καλύτερα να μην έρθω". Έπειτα από πολλά χρόνια, στις αρχές Απριλίου, ξαναβρέθηκα στην Αθήνα. Η μάνα Μαρία ήταν καθηλωμένη, είχε πάρκινσον και δεν μιλούσε. Όταν την είδα, έπαθα σοκ. Ήταν ίδια η μάνα μου, τα ίδια μάτια, η ίδια μύτη, η ίδια ελιά στο μάγουλο! Δεν είναι δυνατόν, τέτοια ομοιότητα! Κι εκείνη την ώρα έγινε ένα θαύμα: η μάνα Μαρία σηκώθηκε, κάθισε και μου μίλησε! Κι εγώ ακούμπησα το κεφάλι μου στα γόνατά της. 'Ήρθε ο γιός μου, γρήγορα Σόνια, ετοιμάστε του φαγητό, δεν θα τον αφήσουμε νηστικό", είπε στην κόρη της. Τώρα έχω μια μάνα στην Τουρκία, στο χωριό μου, το Χονάζ, και μια μάνα Αρμένισσα στην Αθήνα, και μια αδελφή και χιλιάδες άλλα αδέλφια, που ζουν μακριά σκορπισμένοι στα πέρατα της γης».
Η Μαρία Καραμανιάν δεν ήταν σε θέση να μιλήσει, αντί γι αυτήν, όμως, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κόρη της, η Σόνια, για εκείνη τη συγκινητική συνάντηση. «Η μητέρα μου έχει πάρκινσον και τα τελευταία 4-5 χρόνια ζει με το αριστερό χέρι δεμένο, επειδή έχει σπάσει και δεν έγινε ποτέ καλά. Δεν ακούει, το πνεύμα της όμως είναι καθαρό, ακόμη μπορεί και διαβάζει. Μεταξύ μας μιλάμε αρμένικα. Εκείνη την ημέρα που ήρθε ο Κεμάλ, συνέβη κάτι εκπληκτικό. Η μητέρα μου, που είχε 40 χρόνια να μιλήσει τούρκικα, άρχισε να μιλάει τούρκικα με τον Κεμάλ! Τρεις ώρες μιλούσαν», λέει η Σόνια Καραμανιάν.
Στην ερώτηση «πώς σας φαίνεται που ένας Τούρκος ασχολήθηκε με το θέμα των Αρμενίων, με μια προσέγγιση διαφορετική από την επίσημη προσέγγιση του τουρκικού κράτους» απαντά:
«Το βρίσκω απόλυτα φυσιολογικό. Όλοι μπορεί να έχουν κάνει λάθη, σημασία έχει να τα αναγνωρίζουν. Αυτό είναι ένδειξη σοφίας. Δεν έχω καμία προκατάληψη για τους Τούρκους. Μπορεί να υπάρχουν δικοί μας που να είναι απαίσιοι και Τούρκοι, επιτρέψτε μου την έκφραση, "εχθροί", που να είναι εκπληκτικοί. Απόδειξη είναι ο Κεμάλ, ο οποίος είναι ένας πολύ τρυφερός άνθρωπος. Δηλαδή, σκέπτομαι ότι όλοι οι άνθρωποι δεν είναι το ίδιο, όλοι οι άνθρωποι δεν είναι κακοί και γι αυτό δεν έχω καμία προκατάληψη για τους Τούρκους».