Η οικονομική κρίση έπληξε ακόμα και…τους εξωγήινους! Το πασίγνωστο πρόγραμμα αναζήτησης νοήμονος ζωής στο σύμπαν SETI (Search for Extra-Terrestrial Intelligence) αναγκάζεται να διακόψει τη λειτουργία της τεράστιας διάταξης των 42 διασυνδεμένων ραδιο-τηλεσκοπίων, του Allen Telescope Array (ATA), που διαθέτει στην Καλιφόρνια. Από τις αρχές του 2007 το ΑΤΑ, σε συνεργασία με το εργαστήριο ραδιο-αστρονομίας του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, "χτενίζει" το διάστημα μήπως ακούσει κάποιο εξωγήινο σήμα και, παράλληλα, διεξάγει κλασικές αστρονομικές παρατηρήσεις. Τώρα, όμως η στενότητα του προϋπολογισμού - ένα φαινόμενο που έχει αρχίσει να γίνεται όλο και πιο ορατό στις ίδιες τις ΗΠΑ- οδήγησε αυτή την εβδομάδα στην αναστολή της λειτουργίας τους, σύμφωνα με τη βρετανική "Γκάρντιαν" και το New Scientist. Εφεξής θα γίνεται απλώς συντήρηση του πανάκριβου εξοπλισμού από ένα δραστικά μειωμένο προσωπικό, αλλά και γι' αυτή τη συρρικνωμένη δραστηριότητα τα χρήματα φτάνουν μόνο για λίγους μήνες.
Η κατασκευή του πολλαπλού τηλεσκοπίου -που κόστισε γύρω στα 50 εκατ. δολάρια- έγινε με δωρεές κυρίως του Πολ Άλεν, του συνιδρυτή της "Μάικροσοφτ" (Microsoft), γι' αυτό και φέρει το όνομά του, ενώ τα λειτουργικά έξοδα (περίπου 2,5 εκατ. δολάρια το χρόνο) καλύπτονται από το αμερικανικό πανεπιστήμιο, με χρηματοδοτήσεις που λάμβανε από το κρατικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών και την πολιτεία της Καλιφόρνια. Όμως, λόγω στενότητας του δημοσίου χρήματος, και οι δύο αυτές πηγές άντλησης κεφαλαίων στέρεψαν, ιδίως σε μια πολιτεία όπως η Καλιφόρνια, που έχει πληγεί από την οικονομική κρίση περισσότερο από κάθε άλλη στις ΗΠΑ. Έτσι, οι αστρονόμοι του τηλεσκοπίου ΑΤΑ δεν μπορούν ούτε το ρεύμα να πληρώσουν και φυσικά ούτε τους μισθούς τους να πληρωθούν.
Είναι άγνωστο πότε θα επαναλειτουργήσει το τηλεσκόπιο, αν και ο διευθυντής του Ινστιτούτου SETI, Τομ Πίρσον, αισιοδοξεί ότι το πρόβλημα θα είναι παροδικό. Το Ινστιτούτο ήδη αναζητεί νέους χορηγούς, μεταξύ άλλων προσεγγίζοντας την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, με το σκεπτικό ότι το τηλεσκόπιο, εκτός από εξωγήινους, μπορεί να αναζητά και άλλα χρήσιμα πράγματα, όπως επικίνδυνα διαστημικά "σκουπίδια" που περιφέρονται στους ουρανούς. Το κακό όμως είναι ότι η κυβέρνηση Ομπάμα περικόπτει τον προϋπολογισμό και των υπηρεσιών του στρατού.
Πριν κατασκευαστεί το πολύ-τηλεσκόπιο ΑΤΑ, το SETI ήταν αναγκασμένο να δανείζεται, για περιοδικά σύντομα διαστήματα, χρόνο σε άλλα τηλεσκόπια, όπως το γιγάντιο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο. Το πρόγραμμα SETI έγινε διάσημο με το μυθιστόρημα του αστρονόμου Καρλ Σαγκάν και την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία "Επαφή", του 1997, με πρωταγωνίστρια την Τζόντι Φόστερ.
Περίπου εδώ και πέντε δεκαετίες -από το 1960, όταν ο αστρονόμος Φρανκ Ντρεήκ συνέλαβε την ιδέα- το πρόγραμμα αναζητά, αλλά εις μάτην μέχρι στιγμής, σημάδια νοήμονος ζωής, απογοητεύοντας πολλούς που ήλπιζαν σε πιο γρήγορες ανακαλύψεις. Αυτή η "συμπαντική σιωπή" δεν έχει βοηθήσει ασφαλώς στην εύρεση διαθέσιμων κονδυλίων -κρατικών ή ιδιωτικών- για τη συνέχιση των ερευνών. Όμως, ο επικεφαλής αστρονόμος του SETI Σεθ Σόστακ δήλωσε ότι καθόλου δεν έχει χάσει την αισιοδοξία του, προκειμένου να αποδείξει ότι δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν. Απλώς, λέει, χρειάζεται κι άλλος χρόνος. Αλλά πόσος χρόνος;
Η κατασκευή του πολλαπλού τηλεσκοπίου -που κόστισε γύρω στα 50 εκατ. δολάρια- έγινε με δωρεές κυρίως του Πολ Άλεν, του συνιδρυτή της "Μάικροσοφτ" (Microsoft), γι' αυτό και φέρει το όνομά του, ενώ τα λειτουργικά έξοδα (περίπου 2,5 εκατ. δολάρια το χρόνο) καλύπτονται από το αμερικανικό πανεπιστήμιο, με χρηματοδοτήσεις που λάμβανε από το κρατικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών και την πολιτεία της Καλιφόρνια. Όμως, λόγω στενότητας του δημοσίου χρήματος, και οι δύο αυτές πηγές άντλησης κεφαλαίων στέρεψαν, ιδίως σε μια πολιτεία όπως η Καλιφόρνια, που έχει πληγεί από την οικονομική κρίση περισσότερο από κάθε άλλη στις ΗΠΑ. Έτσι, οι αστρονόμοι του τηλεσκοπίου ΑΤΑ δεν μπορούν ούτε το ρεύμα να πληρώσουν και φυσικά ούτε τους μισθούς τους να πληρωθούν.
Είναι άγνωστο πότε θα επαναλειτουργήσει το τηλεσκόπιο, αν και ο διευθυντής του Ινστιτούτου SETI, Τομ Πίρσον, αισιοδοξεί ότι το πρόβλημα θα είναι παροδικό. Το Ινστιτούτο ήδη αναζητεί νέους χορηγούς, μεταξύ άλλων προσεγγίζοντας την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, με το σκεπτικό ότι το τηλεσκόπιο, εκτός από εξωγήινους, μπορεί να αναζητά και άλλα χρήσιμα πράγματα, όπως επικίνδυνα διαστημικά "σκουπίδια" που περιφέρονται στους ουρανούς. Το κακό όμως είναι ότι η κυβέρνηση Ομπάμα περικόπτει τον προϋπολογισμό και των υπηρεσιών του στρατού.
Πριν κατασκευαστεί το πολύ-τηλεσκόπιο ΑΤΑ, το SETI ήταν αναγκασμένο να δανείζεται, για περιοδικά σύντομα διαστήματα, χρόνο σε άλλα τηλεσκόπια, όπως το γιγάντιο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο. Το πρόγραμμα SETI έγινε διάσημο με το μυθιστόρημα του αστρονόμου Καρλ Σαγκάν και την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία "Επαφή", του 1997, με πρωταγωνίστρια την Τζόντι Φόστερ.
Περίπου εδώ και πέντε δεκαετίες -από το 1960, όταν ο αστρονόμος Φρανκ Ντρεήκ συνέλαβε την ιδέα- το πρόγραμμα αναζητά, αλλά εις μάτην μέχρι στιγμής, σημάδια νοήμονος ζωής, απογοητεύοντας πολλούς που ήλπιζαν σε πιο γρήγορες ανακαλύψεις. Αυτή η "συμπαντική σιωπή" δεν έχει βοηθήσει ασφαλώς στην εύρεση διαθέσιμων κονδυλίων -κρατικών ή ιδιωτικών- για τη συνέχιση των ερευνών. Όμως, ο επικεφαλής αστρονόμος του SETI Σεθ Σόστακ δήλωσε ότι καθόλου δεν έχει χάσει την αισιοδοξία του, προκειμένου να αποδείξει ότι δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν. Απλώς, λέει, χρειάζεται κι άλλος χρόνος. Αλλά πόσος χρόνος;