Nέα στοιχεία για την τραγωδία στη ναυτική βάση της Εθνικής Φρουράς έρχονται στο φως μέσα από δημοσιεύματα του κυπριακού Tύπου, τα οποία επικαλούνται έγγραφο του υπουργείου Άμυνας.Aπό έγγραφο, που δημοσιεύει η εφημερίδα «Φιλελεύθερος», προκύπτει ότι μια βδομάδα πριν από τη φονική έκρηξη στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης», οι επιτελείς του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) δεν γνώριζαν επ' ακριβώς πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα που διαπίστωσαν στα εμπορευματοκιβώτια που κατασχέθηκαν από το πλοίο «Μonchegorsk».
Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουλίου στο υπουργείο Άμυνας, ο διευθυντής της Διεύθυνσης Υλικού Πολέμου του ΓΕΕΦ (ΔΥΠ/ΓΕΕΦ), συνταγματάρχης (ΥΠ), Γεώργιος Γεωργιάδης, ενημέρωσε τον υπουργό Άμυνας, τον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς και τους άλλους παρευρισκόμενους, ότι στις 4 Ιουλίου αξιωματικός ο οποίος εκτελούσε υπηρεσία στη ναυτική βάση, αντιλήφθηκε ότι ένα από τα 98 εμπορευματοκιβώτια είχε παραμορφωθεί.
Αποτέλεσμα της αλλοίωσης, σύμφωνα πάντα με τον κ. Γεωργιάδη, ήταν να στραβώσουν και να ανοίξουν μερικώς οι πόρτες του εμπορευματοκιβωτίου, χωρίς όμως να σπάσουν οι κλειδαριές ασφαλείας. Δίνοντας τη δική του ερμηνεία για τη ζημιά που υπέστη το εμπορευματοκιβώτιο, ο διευθυντής της ΔΥΠ ανέφερε ότι η αλλοίωση-εξόγκωση πιθανώς να σημειώθηκε από εσωτερική έκρηξη της πυρίτιδας, με αποτέλεσμα η εκτόνωση των αερίων να το παραμόρφωσε.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του υπουργού Άμυνας, Κώστα Παπακώστα, ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης ανέφερε ότι τα αέρια στο εμπορευματοκιβώτιο που παρουσίαζε παραμόρφωση είχαν εκτονωθεί, πλην όμως δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει σε ποια κατάσταση βρισκόταν το περιεχόμενό του, καθότι περιλάμβανε περίπου 130 μεταλλικές κονσέρβες με πυρίτιδα και συνεπώς μπορεί μερικές ή και όλες να είχαν εκραγεί.
Για το θέμα της καταστροφής του υλικού ο κ. Γεωργιάδης ενημέρωσε ότι μπορούσε να γίνει εξ ολοκλήρου από πυροτεχνουργούς της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ) και να εκτελεστεί με τις οδηγίες του ΟΑΣΕ. Τόσο ο αρχηγός της ΕΦ , όσο και ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης εξέφρασαν την άποψη ότι η εξέταση της καταλληλότητας των πυρίτιδων δεν θα εξυπηρετούσε κανένα σκοπό, καθότι διαφάνηκε η επικινδυνότητα του φορτίου με την εξόγκωση του εμπορευματοκιβωτίου.
Στη σύσκεψη εξετάστηκε το ενδεχόμενο κατασκευής στεγάστρου πάνω από το σωρό των εμπορευματοκιβωτίων αλλά η ιδέα εγκαταλείφθηκε γιατί θα περνούσε το καλοκαίρι.
Στην ίδια σύσκεψη, ο Υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας ζήτησε να ενημερωθεί για την εξέλιξη των εργασιών από μέρους του ΓΕΕΦ, κατόπιν αποφάσεων που λήφθηκαν σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2011, για αποστολή δειγμάτων των διαφόρων πυρίτιδων του φορτίου σε χημεία της Κύπρου ή του εξωτερικού, προκειμένου να διερευνηθεί κατά πόσο έχει αλλοιωθεί η σύνθεση τους.
Σύμφωνα με τον αρχηγό της ΕΦ, η ΔΥΠ προχώρησε στις προβλεπόμενες διαδικασίες προκειμένου να σταλούν για έλεγχο τα τέσσερα είδη πυρίτιδας του φορτίου στην εταιρεία Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΑΒΕΕ (ΕΒΟ - ΠΥΡΚΑΛ).
«Παρ’ όλες τις προσπάθειες του ΓΕΕΦ η αποστολή των δειγμάτων δεν έγινε, καθότι η εταιρεία ήθελε να εξασφαλίσει πρώτα την απαιτούμενη άδεια εισαγωγής, γεγονός που δεν έχει πράξει μέχρι σήμερα», ανέφερε ο αρχηγός. Αμέσως μετά ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης πήρε το λόγο και ανέφερε ότι «τελικώς με την εξέλιξη που έχουμε σήμερα εξοικονομήσαμε χρήματα, καθ' ότι η πυρίτιδα μας έδειξε τα δόντια της, οπόταν γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε».
Ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης πρότεινε ως πιθανή λύση την κατάβρεξη των εμπορευματοκιβωτίων με νερό δυο ή τρεις φορές την ημέρα προκειμένου να αντιμετωπίζονται οι υψηλές θερμοκρασίες της εποχής. Ο υπουργός Άμυνας ζήτησε να του υποβληθούν άμεσα εμπεριστατωμένες προτάσεις προκειμένου να ενημερώσει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στην Ουκρανία. Επίσης ζήτησε να του υποβληθούν εισηγήσεις για άμεση έστω και προσωρινή αντιμετώπιση του προβλήματος και έδωσε οδηγίες στον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς, όπως επιτροπή αποτελούμενη από τους συνταγματάρχη (ΔΥΠ) Γιώργο Γεωργιάδη, πυροτεχνουργούς και άλλους ειδικούς του ΓΕΕΦ, εκπρόσωπο των τεχνικών υπηρεσιών του Υπουργείου Άμυνας, εκπρόσωπους της Πυροσβεστικής, του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, της Υπηρεσίας Μεταλλίων και τον ταξίαρχο Θεοφάνη Θεοφάνους ως παρατηρητή, να επισκεφθεί το απόγευμα της ίδιας ημέρας τη Ναυτική Βάση.
Αποστολή της επιτροπής ήταν να επιθεωρήσει τα εμπορευματοκιβώτια το απόγευμα της 5ης Ιουλίου και να υποβάλει έκθεση το πρωί της 6ης Ιουλίου, στην οποία να περιγράφεται λεπτομερώς η κατάσταση των εμπορευματοκιβωτίων, οι απόψεις των ειδικών και τεκμηριωμένες-εμπεριστατωμένες εισηγήσεις για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τελικά, η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε το πρωινό της 6ης Ιουλίου και όπως σημειώνεται από το "Φιλελεύθερο", όσοι συμμετείχαν σ' αυτή έμειναν με το στόμα ανοικτό, γιατί εκτός από τα φουσκωμένα εμπορευματοκιβώτια, διαπίστωσαν ότι στον εξωτερικό χώρο υπήρχε καμένη πυρίτιδα. Στη σύσκεψη μετά την αυτοψία στα εμπορευματοκιβώτια συζητήθηκαν μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος που παρουσιάστηκε. Τέθηκαν ξανά επί τάπητος οι λύσεις που προτάθηκαν στη σύσκεψη της προηγούμενης ημέρας στο Υπουργείο Άμυνας, να κατασκευαστεί στέγαστρο ή να καταβρέχονται. Κατά τη συζήτηση που αναπτύχθηκε ορισμένοι διερωτήθηκαν ποιοι θα αναλάμβαναν να ρίχνουν νερό στα εμπορευματοκιβώτια, θεωρώντας ότι επρόκειτο για δουλειά άκρως επικίνδυνη.
Τότε, ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης τους καθησύχασε όλους λέγοντάς τους χαρακτηριστικά ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας. Κατά τη συζήτηση που διεξήχθη για τις καμένες ποσότητες πυρίτιδας που βρέθηκαν έξω από εμπορευματοκιβώτιο, εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής φέρεται να ανέφερε ότι είχε γίνει καύση της πυρίτιδας λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, που προκλήθηκε από μύκητες, λόγω της υφιστάμενης υγρασίας.
Ακολούθως, συζητήθηκε το ενδεχόμενο η κατάβρεξη να γίνεται με θαλασσινό νερό. Ωστόσο, η πρόταση απορρίφθηκε κατηγορηματικά από εκπροσώπους της Πυροσβεστικής, που τόνισαν ότι θα ήταν επικίνδυνη η προσπάθεια μείωσης της θερμοκρασίας με θαλασσινό νερό. Τελικά αποφασίστηκε να ρίχνεται γλυκό νερό στα εμπορευματοκιβώτια.
Κατά την επίσκεψη της επιτροπής στη ναυτική βάση παρών ήταν και ο φωτογράφος του ΓΕΕΦ, ο οποίος ανέβηκε μαζί με τους αξιωματικούς και άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες πάνω στα φουσκωμένα εμπορευματοκιβώτια και πήρε φωτογραφίες προκειμένου να συμπεριληφθούν στην αναφορά που θα στελνόταν στον υπουργό Άμυνας.
Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουλίου στο υπουργείο Άμυνας, ο διευθυντής της Διεύθυνσης Υλικού Πολέμου του ΓΕΕΦ (ΔΥΠ/ΓΕΕΦ), συνταγματάρχης (ΥΠ), Γεώργιος Γεωργιάδης, ενημέρωσε τον υπουργό Άμυνας, τον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς και τους άλλους παρευρισκόμενους, ότι στις 4 Ιουλίου αξιωματικός ο οποίος εκτελούσε υπηρεσία στη ναυτική βάση, αντιλήφθηκε ότι ένα από τα 98 εμπορευματοκιβώτια είχε παραμορφωθεί.
Αποτέλεσμα της αλλοίωσης, σύμφωνα πάντα με τον κ. Γεωργιάδη, ήταν να στραβώσουν και να ανοίξουν μερικώς οι πόρτες του εμπορευματοκιβωτίου, χωρίς όμως να σπάσουν οι κλειδαριές ασφαλείας. Δίνοντας τη δική του ερμηνεία για τη ζημιά που υπέστη το εμπορευματοκιβώτιο, ο διευθυντής της ΔΥΠ ανέφερε ότι η αλλοίωση-εξόγκωση πιθανώς να σημειώθηκε από εσωτερική έκρηξη της πυρίτιδας, με αποτέλεσμα η εκτόνωση των αερίων να το παραμόρφωσε.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του υπουργού Άμυνας, Κώστα Παπακώστα, ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης ανέφερε ότι τα αέρια στο εμπορευματοκιβώτιο που παρουσίαζε παραμόρφωση είχαν εκτονωθεί, πλην όμως δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει σε ποια κατάσταση βρισκόταν το περιεχόμενό του, καθότι περιλάμβανε περίπου 130 μεταλλικές κονσέρβες με πυρίτιδα και συνεπώς μπορεί μερικές ή και όλες να είχαν εκραγεί.
Για το θέμα της καταστροφής του υλικού ο κ. Γεωργιάδης ενημέρωσε ότι μπορούσε να γίνει εξ ολοκλήρου από πυροτεχνουργούς της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ) και να εκτελεστεί με τις οδηγίες του ΟΑΣΕ. Τόσο ο αρχηγός της ΕΦ , όσο και ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης εξέφρασαν την άποψη ότι η εξέταση της καταλληλότητας των πυρίτιδων δεν θα εξυπηρετούσε κανένα σκοπό, καθότι διαφάνηκε η επικινδυνότητα του φορτίου με την εξόγκωση του εμπορευματοκιβωτίου.
Στη σύσκεψη εξετάστηκε το ενδεχόμενο κατασκευής στεγάστρου πάνω από το σωρό των εμπορευματοκιβωτίων αλλά η ιδέα εγκαταλείφθηκε γιατί θα περνούσε το καλοκαίρι.
Στην ίδια σύσκεψη, ο Υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας ζήτησε να ενημερωθεί για την εξέλιξη των εργασιών από μέρους του ΓΕΕΦ, κατόπιν αποφάσεων που λήφθηκαν σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2011, για αποστολή δειγμάτων των διαφόρων πυρίτιδων του φορτίου σε χημεία της Κύπρου ή του εξωτερικού, προκειμένου να διερευνηθεί κατά πόσο έχει αλλοιωθεί η σύνθεση τους.
Σύμφωνα με τον αρχηγό της ΕΦ, η ΔΥΠ προχώρησε στις προβλεπόμενες διαδικασίες προκειμένου να σταλούν για έλεγχο τα τέσσερα είδη πυρίτιδας του φορτίου στην εταιρεία Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΑΒΕΕ (ΕΒΟ - ΠΥΡΚΑΛ).
«Παρ’ όλες τις προσπάθειες του ΓΕΕΦ η αποστολή των δειγμάτων δεν έγινε, καθότι η εταιρεία ήθελε να εξασφαλίσει πρώτα την απαιτούμενη άδεια εισαγωγής, γεγονός που δεν έχει πράξει μέχρι σήμερα», ανέφερε ο αρχηγός. Αμέσως μετά ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης πήρε το λόγο και ανέφερε ότι «τελικώς με την εξέλιξη που έχουμε σήμερα εξοικονομήσαμε χρήματα, καθ' ότι η πυρίτιδα μας έδειξε τα δόντια της, οπόταν γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε».
Ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης πρότεινε ως πιθανή λύση την κατάβρεξη των εμπορευματοκιβωτίων με νερό δυο ή τρεις φορές την ημέρα προκειμένου να αντιμετωπίζονται οι υψηλές θερμοκρασίες της εποχής. Ο υπουργός Άμυνας ζήτησε να του υποβληθούν άμεσα εμπεριστατωμένες προτάσεις προκειμένου να ενημερώσει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στην Ουκρανία. Επίσης ζήτησε να του υποβληθούν εισηγήσεις για άμεση έστω και προσωρινή αντιμετώπιση του προβλήματος και έδωσε οδηγίες στον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς, όπως επιτροπή αποτελούμενη από τους συνταγματάρχη (ΔΥΠ) Γιώργο Γεωργιάδη, πυροτεχνουργούς και άλλους ειδικούς του ΓΕΕΦ, εκπρόσωπο των τεχνικών υπηρεσιών του Υπουργείου Άμυνας, εκπρόσωπους της Πυροσβεστικής, του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, της Υπηρεσίας Μεταλλίων και τον ταξίαρχο Θεοφάνη Θεοφάνους ως παρατηρητή, να επισκεφθεί το απόγευμα της ίδιας ημέρας τη Ναυτική Βάση.
Αποστολή της επιτροπής ήταν να επιθεωρήσει τα εμπορευματοκιβώτια το απόγευμα της 5ης Ιουλίου και να υποβάλει έκθεση το πρωί της 6ης Ιουλίου, στην οποία να περιγράφεται λεπτομερώς η κατάσταση των εμπορευματοκιβωτίων, οι απόψεις των ειδικών και τεκμηριωμένες-εμπεριστατωμένες εισηγήσεις για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τελικά, η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε το πρωινό της 6ης Ιουλίου και όπως σημειώνεται από το "Φιλελεύθερο", όσοι συμμετείχαν σ' αυτή έμειναν με το στόμα ανοικτό, γιατί εκτός από τα φουσκωμένα εμπορευματοκιβώτια, διαπίστωσαν ότι στον εξωτερικό χώρο υπήρχε καμένη πυρίτιδα. Στη σύσκεψη μετά την αυτοψία στα εμπορευματοκιβώτια συζητήθηκαν μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος που παρουσιάστηκε. Τέθηκαν ξανά επί τάπητος οι λύσεις που προτάθηκαν στη σύσκεψη της προηγούμενης ημέρας στο Υπουργείο Άμυνας, να κατασκευαστεί στέγαστρο ή να καταβρέχονται. Κατά τη συζήτηση που αναπτύχθηκε ορισμένοι διερωτήθηκαν ποιοι θα αναλάμβαναν να ρίχνουν νερό στα εμπορευματοκιβώτια, θεωρώντας ότι επρόκειτο για δουλειά άκρως επικίνδυνη.
Τότε, ο συνταγματάρχης Γεωργιάδης τους καθησύχασε όλους λέγοντάς τους χαρακτηριστικά ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας. Κατά τη συζήτηση που διεξήχθη για τις καμένες ποσότητες πυρίτιδας που βρέθηκαν έξω από εμπορευματοκιβώτιο, εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής φέρεται να ανέφερε ότι είχε γίνει καύση της πυρίτιδας λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, που προκλήθηκε από μύκητες, λόγω της υφιστάμενης υγρασίας.
Ακολούθως, συζητήθηκε το ενδεχόμενο η κατάβρεξη να γίνεται με θαλασσινό νερό. Ωστόσο, η πρόταση απορρίφθηκε κατηγορηματικά από εκπροσώπους της Πυροσβεστικής, που τόνισαν ότι θα ήταν επικίνδυνη η προσπάθεια μείωσης της θερμοκρασίας με θαλασσινό νερό. Τελικά αποφασίστηκε να ρίχνεται γλυκό νερό στα εμπορευματοκιβώτια.
Κατά την επίσκεψη της επιτροπής στη ναυτική βάση παρών ήταν και ο φωτογράφος του ΓΕΕΦ, ο οποίος ανέβηκε μαζί με τους αξιωματικούς και άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες πάνω στα φουσκωμένα εμπορευματοκιβώτια και πήρε φωτογραφίες προκειμένου να συμπεριληφθούν στην αναφορά που θα στελνόταν στον υπουργό Άμυνας.