11 Σεπτεμβρίου 2010 Σε μια εφ' όλης της ύλης συνέντευξη, μιλάει για την κρισιμότητα της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας και τα σκληρά μέτρα που πήρε η κυβέρνηση, διαπιστώνοντας ότι το φως στην άκρη του τούνελ σε κάποιες περιπτώσεις έχει ήδη διαφανεί. Στο 2012, προεκλογική χρονιά, καλώς εχόντων των πραγμάτων, τοποθετεί τον χρόνο βελτίωσης της οικονομίας, καθώς εκτιμά πως τότε «μπορεί να επιτευχθεί» ο στόχος επιστροφής σε πρωτογενή πλεονάσματα, αφήνοντας εμμέσως να εννοηθεί πως από τη χρονιά αυτή μπορεί να υπάρξουν παροχές έναντι όσων εισφέρουν στην έξοδο από την κρίση.
Προς νέα περαίωση
Η πάταξη της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου παραμένουν βασικοί στόχοι της πολιτικής του, ενώ ανοίγει τον δρόμο για νέα περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων για περίπου 1 εκατομμύριο επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.
Δεν μπορεί να παραβλέψει ενδεχόμενες αποκλίσεις στα έσοδα του φετινού προϋπολογισμού, απομακρύνει τυχόν αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, αρνείται ότι υπάρχει πρόβλημα χρηματοδότησης των νέων συντάξεων, διαβεβαιώνει πως δεν υπάρχουν σκέψεις απολύσεων στο Δημόσιο και προαναγγέλλει τη δημιουργία ενός δημόσιου τραπεζικού πυλώνα.
* Πριν κλείσει το πρώτο εξάμηνο από την έλευση του ΔΝΤ, διαπιστώνονται «ρωγμές» στο Πρόγραμμα Οικονομικής Στήριξης και αναζητούνται νέες λύσεις. Πού μπορεί να μας φθάσει το ΔΝΤ, με δεδομένη μάλιστα την προϊστορία σε Ανατολική Ασία και Λατινική Αμερική; Μήπως αγνοήθηκαν οι ιδιομορφίες της ελληνικής οικονομίας;
«Κατ' αρχάς, το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης της Ελλάδας δεν είναι ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ, αλλά χρηματοδοτείται κυρίως από τις χώρες της ευρωζώνης, που συνεισφέρουν 80 από τα 110 δισ. ευρώ, και από το ΔΝΤ, που συνεισφέρει τα 30 δισ. ευρώ. Συνεπώς, στην εκπόνηση του προγράμματος που συνοδεύει τον μηχανισμό στήριξης έχουν ληφθεί απολύτως υπόψη όχι απλώς οι ιδιομορφίες της Ελλάδας, αλλά και οι υποχρεώσεις της στο πλαίσιο συμμετοχής της στην ευρωζώνη και αλλά λειτουργίας και ισχύος του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Οχι στείρα εφαρμογή
Επειδή ακριβώς έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι ιδιομορφίες, δεν είναι ένα πρόγραμμα στείρας εφαρμογής επώδυνων δημοσιονομικών μέτρων περικοπής δαπανών και επιβολής φόρων, αλλά κατά κύριο λόγο ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών.
Το πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Ελλάδα έχει τριετή ορίζοντα. Σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, η αναζήτηση νέων λύσεων δεν είναι "ρωγμή", όπως την αποκαλείτε, αλλά αυτονόητη διαδικασία κατά την υλοποίηση. Οταν σχεδιάζεται ένα πολυετές πρόγραμμα, και μάλιστα περιλαμβάνει χρηματοδότηση από άλλες χώρες, είναι προφανές πως επιχειρείται να γίνει η καλύτερη δυνατή πρόβλεψη για την επίπτωση του κάθε μέτρου ξεχωριστά, αλλά και του συνόλου των μέτρων στην οικονομία.
Ομως, όλοι γνωρίζουμε ότι η δυνατότητα πρόβλεψης στα οικονομικά είναι πεπερασμένη - για την ακρίβεια, αν δεν ήταν, δεν θα είχαμε φτάσει ποτέ σε τέτοια διεθνή και εγχώρια κρίση. Γι' αυτό και όλες οι πλευρές συμφωνούν πως κατά την υλοποίηση, υπάρχει διαρκής αξιολόγηση της προόδου της Ελλάδας, αλλά και του ίδιου του προγράμματος. Και φυσικά υπάρχει η δυνατότητα αντικατάστασης κάποιων μέτρων από εναλλακτικά, που μπορούν να φέρουν το ίδιο ή καλύτερο αποτέλεσμα».
* Μειώσατε τους μισθούς, κόψατε τα δώρα και το επίδομα αδείας, αυξήσατε το ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι και μεσαία ελληνική οικογένεια επλήγησαν όσο ποτέ άλλοτε. Είστε αποφασισμένοι να συνεχίσετε με νέα μέτρα, όπως αύξηση του ΦΠΑ ή ολική αύξηση ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης; Πιστεύετε πως η ελληνική κοινωνία έχει κι άλλες αντοχές;
Πρωτόγνωρα μέτρα
«Παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή, μπορεί ο καθένας να καταλάβει ότι καμία κυβέρνηση δεν εφαρμόζει τέτοια μέτρα και δεν ζητάει από τους πολίτες να συμβάλουν, αν δεν υπάρχει πραγματική ανάγκη. Ως κυβέρνηση μιας χώρας που βρέθηκε σε τέτοια ανάγκη, χρειάστηκε να εισηγηθούμε στη Βουλή -αλλά και η ίδια να ψηφίσει- μέτρα περικοπών πρωτόγνωρα για τη χώρα μας. Νομίζω πως δεν υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν να είχαν βρεθεί στη θέση μας. Ομως, ως χώρα και ως κοινωνία, χρειάστηκε να το αντιμετωπίσουμε, και οι αποφάσεις αυτές ήταν αναγκαίες τη στιγμή που πάρθηκαν, ώστε να αποφευχθεί μια πολύ χειρότερη κατάσταση: να αποφευχθεί η χρεοκοπία της χώρας - γιατί περί αυτού επρόκειτο.
Πολλοί μιλούν για τα μέτρα, όμως ελάχιστοι έχουν το θάρρος να περιγράψουν στους πολίτες τι θα σήμαινε μια στάση πληρωμών για τον συνταξιούχο, τον εργαζόμενο, την κοινωνία ολόκληρη. Με αυτές τις αποφάσεις επιχειρήσαμε να αποφύγουμε τα χειρότερα. Εχουμε ένα τριετές πρόγραμμα, στόχους και μέτρα που θα υλοποιήσουμε.
Ενα από αυτά είναι και η μετάβαση κάποιων προϊόντων που βρίσκονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, στον υψηλό. Εν όψει του προϋπολογισμού του 2011 και ακριβώς για να αποφύγουμε περαιτέρω επιβάρυνση στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, εξετάζουμε πολλές εναλλακτικές, ώστε να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος του 2011 με την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση στο ελληνικό νοικοκυριό».
* Δεν σας ανησυχεί το ότι, σχεδόν έναν χρόνο μετά τις εκλογές και μόλις δύο μήνες πριν από τις αυτοδιοικητικές, οι δημοσκοπήσεις ρίχνουν το ποσοστό του κυβερνώντος κόμματος κάτω από το 30%; Δεν σας φοβίζουν τυχόν κοινωνικές αναταραχές;
Το εκλογικό δεν είναι πρωτεύον
«Αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας και το όποιο πολιτικό κόστος, γιατί για εμάς, σε αυτή τη συγκυρία, το πρωτεύον θέμα δεν είναι η εκλογική μας μοίρα, αλλά η σωτηρία και η πρόοδος της χώρας. Η ελληνική κοινωνία πέρασε μια πολύ δύσκολη περίοδο, όμως οι πολίτες αναγνωρίζουν την προσπάθεια που γίνεται σήμερα και "βάζουν πλάτη" όσο βλέπουν ότι η κυβέρνηση προσπαθεί και φέρνει αποτελέσματα. Η ελληνική κοινωνία, στις δύσκολες μέρες που πέρασαν, επέδειξε εξαιρετική ωριμότητα. Από εδώ και πέρα, χωρίς να σημαίνει ότι η δουλειά έχει τελειώσει, μόνο καλύτερα μπορούν να γίνονται τα πράγματα, καθώς έχουν ήδη μπει οι βάσεις για μια νέα ώθηση στην οικονομία και για μια πιο δίκαιη κατανομή του μερίσματος της σωτηρίας της χώρας σε όσους σήμερα συνεισφέρουν».
* Η συνήθης κριτική που ασκείται στα μέτρα είναι ότι δεν εμπεριέχουν το στοιχείο της ανάπτυξης. Να σας θυμίσω ότι περικόψατε ακόμη και το ΠΔΕ. Τι θα κάνετε για την ανάπτυξη και πότε προβλέπεται να φανεί «φως στο τούνελ»;
Δεν κόψαμε συγχρηματοδοτούμενα
«Ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις δεν νοείται. Επενδύσεις χωρίς χρηματοδότηση δεν μπορούν να γίνουν. Χρηματοδότηση με κλειστές αγορές κεφαλαίου δεν υπάρχει. Και οι αγορές θα παραμείνουν κλειστές, όσο δεν υπάρχει εμπιστοσύνη ότι η Ελλάδα βάζει τάξη στα δημόσια οικονομικά της.
Γι' αυτό επιλέξαμε ένα εμπροσθοβαρές πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε το άμεσο πρόβλημα χρηματοδότησης και να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατό η εμπιστοσύνη στην οικονομία μας. Το δε Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, στο σκέλος που συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε., δεν έχει περικοπεί, αντίθετα έγινε μια μεγάλη προσπάθεια -που έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει- από το αρμόδιο υπουργείο ώστε να επιταχυνθεί η απορρόφηση και να απελευθερωθούν κονδύλια για αναπτυξιακά έργα και δράσεις σε όλη τη χώρα.
Ομως το αναπτυξιακό πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι αποκλειστικά πρόβλημα δημόσιων πόρων. Η δημόσια δαπάνη είναι τεράστια και ξεπερνά το 50% του συνολικού εισοδήματος της χώρας. Το αναπτυξιακό πρόβλημα είναι βαθύ και διαρθρωτικό· έχει να κάνει με τον τρόπο που λειτουργεί η Δημόσια Διοίκηση, γι' αυτό και προχώρησαν πολύ γρήγορα και κατά προτεραιότητα μεταρρυθμίσεις στη φορολογία, στο δημοσιονομικό, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην ενίσχυση της διαφάνειας, στην απλοποίηση διαδικασιών. Εχει να κάνει με τον τρόπο που λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα, γι' αυτό δημιουργήθηκαν νέοι θεσμοί για την ενίσχυση της εποπτείας, τη διασφάλιση της σταθερότητας, αλλά και την προστασία των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Το αναπτυξιακό μας πρόβλημα έχει να κάνει και με τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά, με πολλούς τομείς να λειτουργούν με περιορισμούς εισόδου αυξάνοντας το κόστος παραγωγής, με πολύπλοκες και γραφειοκρατικές διαδικασίες αδειοδότησης που περιορίζουν τη δυνατότητα άσκησης μιας υγιούς επιχειρηματικής δραστηριότητας, με την απουσία χωροταξικού σχεδιασμού, κινήτρων και κατευθύνσεων για τη δημιουργία νέων, καινοτόμων και δυναμικών δραστηριοτήτων.
Ολα αυτά τα "μέτωπα" η κυβέρνηση τα έχει ανοίξει ήδη, και στους επόμενους λίγους μήνες θα έχουν ολοκληρωθεί οι αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις, ώστε η ανάπτυξη που θα ανακάμψει να στήσει ένα πιο βιώσιμο και στέρεο πλαίσιο. Το φως στην άκρη του τούνελ σε κάποιες περιπτώσεις έχει ήδη φανεί. Εχουμε διανύσει ένα πολύ μεγάλο μέρος της διαδρομής».
* Η «μάχη» κατά της φοροδιαφυγής φαίνεται, προς το παρόν, να είναι περισσότερο επικοινωνιακή, καθώς δεν υπάρχουν σημαντικά απτά αποτελέσματα στον τομέα των εσόδων. Τι θα γίνει με τη φοροδιαφυγή; Πόσο εφικτός είναι ο στόχος του 1,2 δισ. ευρώ;
«Γιατί τόσος μηδενισμός; Στην Ελλάδα, τους τελευταίους μήνες μιλάμε για φοροδιαφυγή και φοροφυγάδες όχι γιατί στήθηκε ένας επικοινωνιακός μηχανισμός, αλλά διότι έχει αρχίσει να στήνεται ξανά ένας σοβαρός ελεγκτικός μηχανισμός, που ψάχνει συστηματικότερα και βρίσκει φοροφυγάδες. Η ανασύσταση του ΣΔΟΕ, η στόχευση στους ελέγχους, οι διασταυρώσεις της ΓΓΠΣ είναι πραγματικοί μηχανισμοί, που λειτουργούν, συνεργάζονται και εντοπίζουν εστίες φοροδιαφυγής. Και αυτό το βλέπουν πια όλοι, αλλά αποτυπώνεται και στα νούμερα.
Προβληματικοί μηχανισμοί
Ομως, γνωρίζουμε πως το φορολογικό μας σύστημα και οι μηχανισμοί γύρω από αυτό έχουν πολλά προβλήματα, χρειάζονται υποστήριξη και ενίσχυση για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, αλλά και για να γίνει πιο αποδοτικό το κύκλωμα που ξεκινάει από τη στόχευση και τον εντοπισμό, και καταλήγει στην είσπραξη. Ενα πρώτο βήμα έγινε με το φορολογικό νομοσχέδιο, που ψηφίστηκε τον Απρίλιο. Το επόμενο μεγάλο βήμα έχει σχεδιαστεί και θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή, περιλαμβάνοντας βελτιώσεις στο σκέλος τόσο των διοικητικών και δικαστικών διαδικασιών που σχετίζονται με την είσπραξη φορολογικών οφειλών όσο και σε αυτό της αυστηροποίησης του πλαισίου για τη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή. Οι στόχοι των φορολογικών εσόδων από κάθε πηγή για το 2010 θεωρώ πως δεν θα αποκλίνουν σημαντικά από τον προγραμματισμό μας».
* Κερδίζουν έδαφος ευνοϊκές ρυθμίσεις για το κλείσιμο ανέλεγκτων χρήσεων ή την αποπληρωμή χρωστούμενων, όπως του ΦΠΑ;
«Κερδίζουν έδαφος οι ιδέες και οι προτάσεις που θα μπορέσουν να οδηγήσουν σε μια δίκαιη διευθέτηση των υποθέσεων οι οποίες αφορούν το παρελθόν και μπορούν να απελευθερώσουν πόρους. Με δεδομένο το νέο φορολογικό πλαίσιο που θα ισχύει από το 2011, τις καινοτομίες και τις νέες ηλεκτρονικές εφαρμογές που θα εισάγονται σταδιακά από τη ΓΓΠΣ, και ένα νέο θεσμικό περιβάλλον επίλυσης φορολογικών διαφορών και αυστηρών κανόνων και ποινών γύρω από τη συμμόρφωση, θεωρώ ότι μια πρόταση για ρύθμιση παλαιών υποθέσεων θα μπορούσε να συζητηθεί σε νέα βάση».
* Τελευταία, όλοι ξορκίζουν το... κακό: την επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους. Γιατί, όμως, όλοι συζητούν για αυτό; Μήπως είναι μια κάποια λύση, και μάλιστα αναπόφευκτη; Μήπως ήρθε η ώρα να το συζητήσετε;
«Φυσικά και δεν είναι αναπόφευκτο. Μάλιστα, αντίθετα, ολοένα και αυξάνονται οι φωνές αναλυτών και οικονομολόγων που επιχειρηματολογούν ότι η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί να καταφύγει σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους της. Θυμίζω ότι, πριν από λίγους μήνες, το σύνολο σχεδόν της διεθνούς κοινής γνώμης το θεωρούσε δεδομένο, καθώς δεν πίστευε πως η Ελλάδα μπορεί να εφαρμόσει ένα αυστηρό πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, να συμμαζέψει τα δημόσια οικονομικά της και να μειώσει το έλλειμμα και το χρέος της.
Διαψεύδονται οι Κασσάνδρες
Οι εξελίξεις διαψεύδουν όσους πίστευαν ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε. Με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής καταφέρνουμε να περιορίσουμε τις δανειακές μας ανάγκες σημαντικά μέσα σε μόλις ένα έτος και ο στόχος της επιστροφής σε πρωτογενή πλεονάσματα από το 2012 φαίνεται ότι μπορεί να επιτευχθεί, εφόσον συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό. Αρα, όσο προχωράμε έτσι, η συζήτηση περί επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους θα απομακρύνεται, αντί να έρχεται πιο κοντά».
* Η πρώτη επίπτωση του νέου Ασφαλιστικού είναι το κύμα φυγής που έχει προκαλέσει, κυρίως στο Δημόσιο. Εκτιμήσεις μιλούν για 37.000 δικαιούχους του εφάπαξ. Πώς θα το αντιμετωπίσετε, δεδομένου ότι τα Ταμεία του Δημοσίου έχουν «στεγνώσει»;
«Κάθε αλλαγή στο ασφαλιστικό σύστημα έχει συνήθως ως επίπτωση τη βραχυχρόνια αύξηση του αριθμού των αιτήσεων συνταξιοδότησης. Ομως, ο προγραμματισμός στο νέο ασφαλιστικό πλαίσιο είναι τέτοιος, που θα καταφέρει να ισορροπήσει ξανά το σύστημα πολύ γρήγορα. Δεν έχει ακόμα προκύψει, και ούτε φαίνεται να προκύπτει, πρόβλημα χρηματοδότησης των νέων συντάξεων».
* Στο πλαίσιο της συζήτησης για τον περιορισμό της σπατάλης, αλλά και τον εξορθολογισμό του δημόσιου τομέα, συζητείται και ο περιορισμός των θέσεων εργασίας. Αρκεί η μη ανανέωση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου; Είστε αποφασισμένοι να προχωρήσετε και στην κατάργηση συμβάσεων αορίστου χρόνου;
«Η μείωση του αριθμού των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα είναι ένας στόχος που θα επιτευχθεί μεσοπρόθεσμα, μέσα από την εφαρμογή του κανόνα "1 προς 5" στη σχέση προσλήψεων και συνταξιοδοτήσεων. Πέρα από αυτό και τη μη ανανέωση των συμβάσεων, που έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες, δεν υπάρχουν καμία άλλη πρόβλεψη και καμία άλλη απόφαση».
* Οι αποκρατικοποιήσεις είναι το επόμενο μεγάλο «πακέτο» που θα ξετυλίξει ο υπουργός Οικονομικών; Ποια είναι τα σχέδιά σας στον τραπεζικό τομέα;
«Το Δημόσιο έχει κατ' αρχάς να εξετάσει τις δυνατότητες που δίνει η δική του συμμετοχή, ως μεγάλου μέτοχου στο τραπεζικό σύστημα. Είναι γνωστό ότι έχουν ανατεθεί σε συμβούλους η αποτίμηση της συμμετοχής του Δημοσίου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και η εκπόνηση μελέτης για τις στρατηγικές επιλογές αξιοποίησης αυτής της συμμετοχής. Η μελέτη αυτή αναμένεται στις επόμενες ημέρες. Κάθε απόφαση θα παρθεί στη βάση όλων των επιλογών που θα έχουμε για την καλύτερη εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική μας για την προώθηση της αναδιάρθρωσης στο τραπεζικό σύστημα και της στρατηγικής μας επιλογής για την ύπαρξη ενός δημόσιου τραπεζικού πυλώνα. Μέχρι τότε, δεν θα υπάρχει κάποια ανακοίνωση από την κυβέρνηση.
Οσο για το υπόλοιπο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, προχωράμε με τα συναρμόδια υπουργεία στην πρόσληψη χρηματοοικονομικών συμβούλων στους τομείς προτεραιότητας που έχουμε ανακοινώσει (αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι, ενέργεια, ακίνητη περιουσία), για να μπορούμε σύντομα να ανακοινώσουμε αποφάσεις. Θυμίζω ότι είναι επιλογή μας μια στρατηγική προσέγγιση που προτάσσει το δημόσιο συμφέρον και τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων για την αναδιάρθρωση σημαντικών τομέων της οικονομίας - και όχι απλώς μια εισπρακτική λογική». *
Αδύνατη η επεκτατική πολιτική
* Η συνταγή σας ήταν να μειώσετε το έλλειμμα. Προκαλέσατε πληθωριστικές πιέσεις, ανεργία και ύφεση. Η έλλειψη ρευστότητας δεν αντιμετωπίζεται, παρότι ενισχύετε σε σταθερή βάση τον τραπεζικό τομέα, ο οποίος δεν ανοίγει τις «κάνουλες» στις επιχειρήσεις. Αυτή η έλλειψη, που προκαλεί έλλειμμα οικονομικής μεγέθυνσης, πώς θα θεραπευτεί;
«Η μείωση του ελλείμματος δεν ήταν "συνταγή", όπως λέτε, αλλά αδήριτη ανάγκη για μια χώρα με έλλειμμα πάνω από 30 δισ. - μια χώρα με τεράστιο δημόσιο χρέος, την οποία δεν θέλουν πια να δανείσουν. Πραγματικά, σε κανονικές συνθήκες μια δημοσιονομική επέκταση μπορεί να τονώσει την ενεργό ζήτηση και, μέσα από αυτήν να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη. Ομως, με μια βασική προϋπόθεση, που πολλοί βολικά ξεχνούν: για να μπορείς να κάνεις επεκτατική πολιτική, πρέπει να μπορείς να τη χρηματοδοτήσεις. Και η Ελλάδα, δυστυχώς, με ένα έλλειμμα περίπου στο 14% του ΑΕΠ, με ένα χρέος πάνω από 110% και με πολύ μεγάλο έλλειμμα αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης, βρέθηκε μπροστά σε κλειστές αγορές.
Θυμίζω, εξάλλου, ότι από το 2006 το έλλειμμα αυξανόταν κάθε χρόνο περίπου 2,5 μονάδες του ΑΕΠ και η οικονομία επιβραδυνόταν, ενώ το 2009 το έλλειμμα αυξήθηκε περίπου 5,5 μονάδες και η οικονομία μπήκε σε ύφεση. Αρα, δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ανάπτυξη χωρίς χρήματα, για επενδύσεις που οδηγούν σε μεγέθυνση της οικονομίας και σε αύξηση της απασχόλησης χωρίς τη στοιχειώδη εμπιστοσύνη των επενδυτών, και για ρευστότητα στην οικονομία χωρίς να έχουν το κράτος και οι τράπεζες πρόσβαση σε δανεισμό.
Τους μήνες που πέρασαν, πολλά από αυτά τα προβλήματα μπήκαν σε σειρά και λύνονται. Το κράτος μέσα από τον μηχανισμό στήριξης εξασφάλισε έναν δανεισμό για τρία χρόνια, από τα οποία τα δύο θα μπορεί να απέχει από τις αγορές· το έλλειμμα έχει μειωθεί περίπου κατά 40% και το πρωτογενές έλλειμμα σχεδόν κατά 70% συμβάλλοντας στη μείωση των δανειακών αναγκών του Δημοσίου. Οι τράπεζες στηρίζονται από τα προγράμματα της ΕΚΤ για να μπορούν να διοχετεύουν ρευστότητα στην οικονομία και, παρά τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης παραμένει θετικός. Ταυτόχρονα, υλοποιούνται μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές στο Ασφαλιστικό, στο Φορολογικό, στη δημοσιονομική διαχείριση, στη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων που απελευθερώνουν πόρους και ανοίγουν νέες προοπτικές στην οικονομία. Το πρόγραμμα, λοιπόν, που εφαρμόζεται δεν είναι μια "συνταγή" μείωσης του ελλείμματος, αλλά ένα συνεκτικό πλαίσιο λύσεων μεγάλων και διαχρονικών προβλήματων που υπήρχαν στην οικονομία μας. Προβλημάτων που ήδη αρχίζουμε να ξεπερνάμε, ώστε να μπορέσει η οικονομία να ανακάμψει και να δούμε ξανά θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και αύξηση των εισοδημάτων».