του Τάκη Μαχαίρα, Πολιτικού Επιστήμονα,Συμβούλου Πολιτικής & Επικοινωνιακής Στρατηγικής
Το πιο επικίνδυνο στοιχείο της σημερινής Ελληνικής οικονομικής κρίσης, δεν είναι τόσο οι επώδυνες επιπτώσεις της, που όλοι υφιστάμεθα και βιώνουμε σε καθημερινή πλέον βάση, όσο οι επιπόλαιες, πρόχειρες και εν πολλοίς αδιέξοδες «συνταγές» εξόδου από αυτήν, που υποδεικνύονται από την «τρόϊκα» και εφαρμόζονται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Η τελευταία λ.χ. απαίτηση της «τρόϊκας» για περαιτέρω μείωση του κόστους εργασίας στη χώρα μας, μέσα από έναν νέο γύρο συρρίκνωσης των μισθών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, ώστε τάχα έτσι να βελτιωθεί η διεθνής ανταγωνιστική θέση της εθνικής μας οικονομίας, επιβεβαιώνει τον «ξυλοσχιστικό» τρόπο με τον οποίο οι «τροϊκανοί» προσεγγίζουν το Ελληνικό οικονομικό πρόβλημα. Και αποδεικνύει αδιάψευστα, ακόμα και σε όσους ενδεχομένως διατηρούσαν ορισμένες τελευταίες επιφυλάξεις περί αυτού, ότι στην Ελληνική περίπτωση, τελικά, η εφαρμοζόμενη «συνταγή» θεραπείας, είναι χειρότερη από την ασθένεια που καλείται να αντιμετωπίσει.
Είναι, πράγματι, γεγονός ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ελληνικής οικονομίας σήμερα είναι η χαμηλή διεθνής ανταγωνιστική της θέση. Ωστόσο, η προτεινόμενη «συνταγή» βελτίωσης της εθνικής μας ανταγωνιστικότητας, έτσι όπως επιχειρείται να επιβληθεί από την «τρόϊκα», είναι και αλυσιτελής και αδιέξοδη. Γιατί στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον, η διεθνής ανταγωνιστική θέση μιας αναπτυγμένης κοινωνίας όπως η Ελληνική, με δημοκρατικό πολιτικό σύστημα και κατοχυρωμένες συνδικαλιστικές ελευθερίες, σε πολύ μικρότερο βαθμό εξαρτάται από τα σχετικά κόστη και τις σχετικές τιμές και πολύ περισσότερο προσδιορίζεται από άλλους, περισσότερο δυναμικούς και σημαντικούς παράγοντες, όπως το τεχνολογικό περιεχόμενο, η διαφοροποίηση και η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών και, προπάντων, η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων.
Ειδικότερα η παραγωγικότητα, δηλαδή ο λόγος του παραγόμενου προϊόντος προς την ποσότητα των συντελεστών παραγωγής (πρώτες ύλες, κεφάλαιο, εργασία, κτλ), που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή του προϊόντος αυτού, συνιστά πράγματι τον παράγοντα-«κλειδί» για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των σύγχρονων αναπτυγμένων οικονομιών. Και αυτή ακριβώς η κομβική σημασία της παραγωγικότητας στη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικής θέσης μιας σύγχρονης οικονομίας, είναι που υπαγορεύει κατά τρόπο αδήριτο την ανάγκη και η χώρα μας να στραφεί στην κατεύθυνση της υιοθέτησης μιας επεξεργασμένης και εσωτερικά συνεκτικής πολιτικής, που με τη λήψη των κατάλληλων μέτρων θα συμβάλει στην αύξησή της. Καθώς, μόνο η ουσιαστική αύξηση της παραγωγικότητας, μπορεί να αποτελέσει το εχέγγυο ώστε κατά τρόπο μακροπρόθεσμο και βιώσιμο η εθνική μας οικονομία να ανακτήσει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και, σταδιακά, να κατορθώσει να κατακτήσει τη διεθνή ανταγωνιστική θέση εκείνη που θα επιτρέψει στην κοινωνία μας να επιτύχει το επίπεδο ευημερίας και κοινωνικής συνοχής που δικαιωματικά της αξίζει. Όχι, πια βασισμένο στα δανεικά, αλλά στην υγιή και διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Για να συμβεί, όμως, αυτό, θα πρέπει η αύξηση της παραγωγικότητας των Ελληνικών επιχειρήσεων να αποτελέσει έναν από τους κεντρικούς πυλώνες του Ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Εξόδου από την Κρίση, το οποίο είναι ανάγκη να εκπονηθεί και να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή. Και θα πρέπει στην προσπάθεια για την επίτευξη του στόχου αυτού να κινητοποιηθούν όλες οι παραγωγικές δυνάμεις της Ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα το Ελληνικό επιχειρείν, στους ώμους του οποίου προπάντων πέφτει η ευθύνη, εγκαταλείποντας τις χρεοκοπημένες στην πράξη κρατικοδίαιτες συνήθειές του, να συμβάλει στην ανάπτυξη της χώρας, επιδιώκοντας την κερδοφορία του μέσα από την παραγωγή διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών, και όχι μέσα από τη διεκδίκηση προνομίων και ειδικών προτιμησιακών σχέσεων με το κράτος και τους ελεγχόμενους από αυτό οργανισμούς.
Ο καταλληλότερος τρόπος για την αύξηση της παραγωγικότητας είναι, βέβαια, η πραγματοποίηση επενδύσεων σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό και άλλα παραγωγικά μέσα, που να ενσωματώνουν και να αξιοποιούν τα πιο πρόσφατα τεχνολογικά επιτεύγματα. Ωστόσο, επειδή η πραγματοποίηση επενδύσεων, και μάλιστα στη μαζική έκταση που η πατρίδα μας έχει ανάγκη, είναι ένα ζήτημα ευαίσθητο και περίπλοκο, ιδιαίτερα μέσα στις αντίξοες συνθήκες οικονομικο-πολιτικής αβεβαιότητας που διέρχεται σήμερα η Ελλάδα, και έως ότου αυτές καλυτερεύσουν, υπάρχει η δυνατότητα οι προσπάθειες για τη ζωτικά αναγκαία αύξηση της παραγωγικότητας, και άρα τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της οικονομίας μας, να ξεκινήσουν άμεσα. Στρεφόμενες σε ένα πεδίο, που ενώ δεν απαιτεί πολυδάπανες εκροές από τις επιχειρήσεις, μπορεί να συντελέσει καθοριστικά σε αυτήν την κατεύθυνση αποδίδοντας σχετικά γρήγορα χειροπιαστά αποτελέσματα.
Πρόκειται για την προώθηση «οριακών βελτιώσεων», που βασισμένες σε μια συνολική εκτίμηση του οργανωτικού οικοδομήματος κάθε επιχείρησης, μπορούν μέσα από τις αλλαγές που θα επιφέρουν, να συμβάλουν στην ενίσχυση της παραγωγικότητάς της. Αυτές ο «οριακές βελτιώσεις» περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε τρία επίπεδα: α) στις δομικές μεταβλητές, που αφορούν τον αριθμό των απασχολουμένων, τις φυσικές συνθήκες εργασίας, κτλ, β) στις διαδικαστικές μεταβλητές, που αφορούν τα συστήματα διοίκησης, ελέγχου, αμοιβών, επικοινωνίας και πληροφόρησης, και γ) στις ηγετικές μεταβλητές, που αφορούν την ικανότητα της επιχειρησιακής ηγεσίας να κατευθύνει τους εργαζόμενους, να δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα συμμετοχής στις αποφάσεις, κτλ.
Η αύξηση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων και άρα συνολικά της εθνικής μας οικονομίας, είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην πραγματοποίηση της βελτίωσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας μιας χώρας με δημοκρατικούς θεσμούς και ελεύθερη ανοιχτή κοινωνία, όπως η Ελλάδα. Ο άλλος δρόμος, της διαρκούς μείωσης των μισθών και της εξαθλίωσης των εργαζομένων, είναι η οδός προς την «τριτοκοσμικοποίηση» της Ελληνικής κοινωνίας και την «λατινοαμερικανοποίηση» της Ελληνικής οικονομίας. Και αυτόν, κανείς δεν είναι εξουσιοδοτημένος από κανέναν να επιβάλει στον Ελληνικό λαό.
Σημ: Για μια διεξοδική αναφορά στη σημασία της αύξησης της παραγωγικότητας για την εθνική οικονομία, βλ. μεταξύ των άλλων, άρθρο του Καθηγητή Δημήτρη Λ. Παπαδόπουλου, στην εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς», 13/4/1985.