Σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνειά της Ευρώπης, του τέταρτου μεγαλύτερου δορυφόρου του πλανήτη Δία, είναι πιθανό να υπάρχει ένα σώμα νερού γιγαντιαίων διαστάσεων. Η υπόθεση, όπως διατυπώνεται από Αμερικανούς επιστήμονες στο νέο τεύχος της επιθεώρησης Nature, αναζωπυρώνει τις προσδοκίες για την ύπαρξη ζωής στο δορυφόρο.
Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη ότι 10-30 χιλιόμετρα κάτω από τον παγωμένο φλοιό της Ευρώπης υπάρχει ένας απέραντος ωκεανός, δύο με τρεις φορές μεγαλύτερος από όλους τους ωκεανούς της Γης και με βάθος περίπου 160 χιλιομέτρων, ενώ υπέθεταν ότι μικρές ποσότητες νερού ενδέχεται να βρίσκονται «εγκλωβισμένες» πιο κοντά στην επιφάνεια, μέσα π.χ. σε ρωγμές. Τα νέα στοιχεία ωστόσο ανατρέπουν την εικόνα αυτή.
«Τώρα έχουμε αποδείξεις για την ύπαρξη γιγαντιαίων, υγρών λιμνών, μέσα στο περίβλημα πάγου», λέει η Μπρίτνεϊ Σμιντ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου του Τέξας, η οποία έκανε τη συναρπαστική ανακάλυψη.
Thera Macula, όπως... Ανταρκτική
Μελετώντας δεδομένα από το εξερευνητικό σκάφος Galileo, η Σμιντ και οι συνεργάτες της εντόπισαν μια περιοχή που ονομάζεται Thera Macula και η οποία βρίσκεται περίπου 400 μέτρα χαμηλότερα από την επιφάνεια που την περιβάλλει. Το έδαφός της είναι τραχύ και ασταθές, γεμάτο εξογκώματα, ενώ ένας φανταστικός επισκέπτης θα έβλεπε να υψώνονται ακόμη και παγόβουνα.
Μελετώντας μορφολογικά αντίστοιχα εδάφη στη Γροιλανδία ή στην Ανταρκτική, οι ερευνητές επινόησαν ένα μοντέλο, το οποίο τους βοήθησε να μάθουν περισσότερα για την Thera Macula. Η υπόθεσή τους είναι ότι κάτω από τέτοιες περιοχές, που καλύπτουν περίπου το 50% της Ευρώπης, ενδέχεται να υπάρχουν λίμνες που σχηματίζονται σχετικά γρήγορα χάρη στα παγόβουνα που λιώνουν και οι οποίες θα μπορούσαν να παραμείνουν υγρές ακόμη και για 300.000 χρόνια.
Πηγή ζωής;
Στην επιφάνεια της Ευρώπης υπάρχει επίσης θείο από τα ηφαίστεια της Ιούς, του δεύτερου κατά σειρά απόστασης δορυφόρου του Δία, καθώς και άλλα χημικά όπως οξυγόνο και υπεροξείδιο του υδρογόνου, τα οποία - κατά την ανωτέρω υπόθεση- έχουν αναμειχθεί και με το νερό της λίμνης κάτω από την επιφάνεια.
«Αυτό αποτελεί δυνητικά μια πηγή, από την οποία μορφές ζωής ίσως αντλούν ενέργεια», λέει ο γεωφυσικός Ντον Μπλάνκενσιπ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Πιστεύω πως μια τέτοια υπόθεση είναι σίγουρα εύλογη», συμφωνεί ο Κέβιν Χαντ από το Jet Propulsion Laboratory της NASA, προσθέτοντας ότι χρειάζονται περισσότερα δεδομένα, πιθανότατα μέσω μιας εξερευνητικής αποστολής στην Ευρώπη, η οποία ωστόσο δεν περιλαμβάνεται στα άμεσα σχέδια της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.