Μπάμπης Κούτρας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
Αν κρίνουμε από την εισήγηση του τέως πρωθυπουργού στο Πολιτικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος Παπανδρέου αναζητά τον διάδοχο του ανάμεσα σε πρόθυμους «κηπουρούς» ή πολιτικά ευνουχισμένους υπουργούς –ραγιάδες. Είναι προφανές πως όποιος από το ΠΑΣΟΚ κατέβει ως υποψήφιος πρωθυπουργός με τους όρους και τις προϋποθέσεις που έθεσε χθες ο κ. Παπανδρέου πρέπει να διακρίνεται για την πολιτική του γενναιότητα ή την πολιτική του αφέλεια.
Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν πρόθυμοι «κηπουροί» που θα δεχθούν να παίξουν αυτό το ρόλο για να εξυπηρετήσουν τον σχεδιασμό του κ. Παπανδρέου, όπως έδειξε και η διαδικασία επιλογής πρωθυπουργού τον περασμένο Νοέμβριο. Μοιάζει όπως αδιανόητο πρωτοκλασάτα στελέχη με εμπειρία και κρίση, όπως ο Βενιζέλος, ο Λοβέρδος ή ο Χρυσοχοίδης, να πέσουν σε μια τόσο οφθαλμοφανή παγίδα. Αν το περίφημο «Ζάππειο» το βράδυ των εκλογών της 16ης Σεπτεμβρίου 2007 αποδείχθηκε λάθος στρατηγικής σημασίας, η διαρχία μοιάζει με πολιτική αυτοκτονία.
Η χθεσινή πρόταση του κ. Παπανδρέου δεν μπορεί να εξυπηρετεί παρά μόνο προσωπικές σκοπιμότητες που ο ίδιος και το στενό του περιβάλλον έχουν στο μυαλό τους. Η δέσμευση του ότι δεν θα είναι ούτε υποψήφιος πρωθυπουργός, ούτε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ είναι καθαρά προσχηματική. Οι αναφορές του σε συμφέροντα και «κομπραδόρους» (μεταπράτες) που θέλουν να τον ρίξουν δείχνει πώς ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του θύμα συνωμοσίας. Και ασφαλώς ένα θύμα συνωμοσίας δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί μια αξιόπιστη διαδικασία διαδοχής.
Η πρόσφατη ιστορία έχει δείξει πώς οι «πρώην» αποτελούν ένα πολιτικό «βαρίδι» για τους «επόμενους». Ο ίδιος ο Γιώργος Παπανδρέου το βίωσε προσωπικά με τον Κώστα Σημίτη και τελικά αναγκάσθηκε να τον αποκηρύξει και να τον διαγράψει για να «δει» πρωθυπουργία. Ο Αντώνης Σαμαράς είχε το δικό του πρόβλημα με τον Κώστα Καραμανλή κι ακόμη δεν το ξεπέρασε πολιτικά και επικοινωνιακά. Και ναι μεν ο Σημίτης και ο Καραμανλής παρέδωσαν «ερείπια» το ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ αλλά δεν χρεοκόπησαν τη χώρα. Αν το δακτυλίδι που παρέδωσε ο Σημίτης στον Γιώργο ήταν «θαμπό» όπως είχε πει ο Νίκος Παπανδρέου, αυτό που ετοιμάζεται να δώσει ό ίδιος στο διάδοχο του είναι τουλάχιστον κίβδηλο. Η υποτιθέμενη πολιτική «προίκα» που θα προσφέρει στον νέο υποψήφιο πρωθυπουργό ουσιαστικά δεν υφίσταται. Ο «υποψήφιος πρωθυπουργός» δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί την οικτρή αποτυχία της κυβέρνησης Παπανδρέου έχοντας δίπλα του στο «κάδρο» τον ίδιο τον Παπανδρέου.
Στην πορεία του ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και ως πρωθυπουργός ο κ. Παπανδρέου απαίτησε (και σωστά) «καθαρές λύσεις». Είναι αυτονόητο ότι το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για τον διάδοχο του. Μόνο που ο τέως πρωθυπουργός με τον τρόπο που διαχειρίζεται την αποχώρηση του, κάθε άλλο παρά διευκολύνει αυτή την προοπτική. Οι στόχοι του είναι ακόμη ασαφείς. Ή θέλει να κερδίσει χρόνο υπονομεύοντας τον διάδοχο του με την μορφή της μεταβατικής διαρχίας, ή να εξωθήσει σε αποχώρηση τους δελφίνους επιδιώκοντας την διάσπαση του ΠΑΣΟΚ. Σ΄ αυτή την περίπτωση φαίνεται να προτιμά ένα μικρό κόμμα στο οποίο ο ίδιος θα είναι ισόβιος ηγέτης.
Το θέμα είναι αν ένα ιστορικό κόμμα εξουσίας, όπως είναι το ΠΑΣΟΚ, θα αποδεχθεί ένα τόσο άδοξο τέλος. Το εθνικό συμβούλιο το μεθεπόμενο Σαββατοκύριακο αναλαμβάνει ιστορικό ρόλο.