Σε συμφωνία κατέληξαν χθες διπλωμάτες της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μεταρρύθμιση του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει την αγορά παραγώγων αξίας 700 τρισ. δολαρίων, σε μια κίνηση η οποία θα καταστήσει πιο εύκολο τον έλεγχο μιας από τις πιο αδιαφανείς περιοχές του χρηματοοικονομικού κόσμου.
Το νέο καθεστώς, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ από τα τέλη του 2012 ή στις αρχές του 2013, αφού πρώτα γίνει νόμος και δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε., θα μεταρρυθμίσει μια αγορά που ευημερούσε στη διάρκεια της δεκαετίας που προηγήθηκε της οικονομικής κρίσης και η οποία επικρίνεται ότι ενέτεινε την κρίση, αποκρύβοντας κινδύνους από τις ρυθμιστικές αρχές.
Με βάση τους νέους κανόνες, τράπεζες, αντισταθμιστικά ταμεία και άλλοι αγοραστές και πωλητές παραγώγων θα ενθαρρυνθούν να εγκαταλείψουν την εξωχρηματιστηριακή αγορά που δεν διέπεται από ρυθμιστικό πλαίσιο και η οποία εκπροσωπεί περίπου το 95% όλων των συναλλαγών.
Από τα τέλη του 2012 οι παίκτες θα καλούνται να εκκαθαρίζουν και να δημοσιεύουν τις συναλλαγές τους, ούτως ώστε οι ρυθμιστικές αρχές να μπορούν αυτομάτως να γνωρίζουν ποιος βρίσκεται πίσω από κάθε συναλλαγή όταν προκύπτει μια δυσλειτουργία, ένα μάθημα άλλωστε που οι ρυθμιστικές έχουν μάθει καλά από την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008.
Στο παρελθόν, μόνο οι πλευρές που ενέχονταν σε μια συναλλαγή παραγώγων γνώριζαν τις λεπτομέρειες. Τώρα, οι συναλλαγές θα διεκπεραιώνονται σε χρηματιστήρια, ενώ ο διακανονισμός αυτών των συμφωνιών θα ελέγχεται κεντρικά, καθιστώντας πιο εύκολη την παρακολούθησή τους.
Οι παίκτες αυτοί που δεν θα διεκπεραιώνουν τις συναλλαγές τους στα χρηματιστήρια ή σε οίκους εκκαθάρισης, όπως το LCH Clearnet στο Λονδίνο, θα βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλότερες κεφαλαιακές επιβαρύνσεις έτσι ώστε να αποτυπώνεται ο επιπλέον κίνδυνος. Ουσιαστικά, οι νέοι κανόνες σημαίνουν ότι όλες οι συμφωνίες θα πρέπει να καταγράφονται, είτε αυτές πραγματοποιούνται σε ή εκτός χρηματιστηρίου.
Το θέμα είναι ότι κανένας δεν γνωρίζει τον αντίκτυπο που θα έχουν οι αλλαγές αυτές έως ότου γίνουν γνωστές οι λεπτομέρειες, επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) θα παρουσιάσει αυτές τις λεπτομέρειες μέχρι τα τέλη του Σεπτεμβρίου, ενώ θα χρειαστούν ακόμη τρεις μήνες για να εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η διαφάνεια που επιδιώκει το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο πιθανότατα να αμφισβητήσει το ήμισυ των περίπου 12 μεγάλων τραπεζών που κυριαρχούν σήμερα στην αγορά παραγώγων. Οι τράπεζες αυτές, περιλαμβανομένων των Deutsche Bank Barclays Goldman Sachs JP Morgan, Bank of America και Citigroup σχεδιάζουν τέτοιου είδους προϊόντα για τους πελάτες τους και τα συναλλάσουν αναμεταξύ τους.
Πρώτες οι ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ έσπευσαν πιο γρήγορα να εφαρμόσουν ελέγχους, επιβάλλοντας ρυθμιστικό πλαίσιο το 2010 για τα παράγωγα. Στην Ευρώπη όμως η επιβολή νόμου έχει προκαλέσει ρήγμα ανάμεσα στις τρεις κορυφαίες δυνάμεις της περιοχής -Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία- με τη Βρετανία να προσπαθεί να προστατεύσει το Σίτι του Λονδίνου, το οποίο εκπροσωπεί το 9% της βρετανικής οικονομίας και κυριαρχεί στην αγορά παραγώγων μαζί με τη Νέα Υόρκη.