Ευρωπαίοι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας, «διάβασαν» το γενετικό κώδικα του γορίλα, του τελευταίου μεγάλου πιθήκου που απέμενε να αποκωδικοποιηθεί το γονιδίωμα. Έχει ήδη διαβαστεί το DNA του ανθρώπου (το 2003), του χιμπατζή (το 2005) και του ουραγκοτάγκου (το 2011), οπότε, με την προσθήκη πλέον και του γορίλα, θα είναι ευκολότερο να μελετηθούν οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ τους και με τον άνθρωπο.
Ήδη αποκαλύφθηκε ότι περίπου το 15% του ανθρώπινου DNA είναι πιο κοντά στους γορίλες παρά στους χιμπατζήδες.Οι αρχικές εκτιμήσεις επιβεβαιώνουν ότι οι χιμπατζήδες είναι οι πιο στενοί συγγενείς μας, καθώς έχουμε κοινό περίπου το 99% του DNA. Ακολουθούν οι γορίλες με 98% κοινό DNA (περισσότερο από ό,τι πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες) και έπονται οι ουραγκοτάγκοι με 97%. Η γενετική συγκριτική ανάλυση δείχνει πως εξελικτικά οι άνθρωποι διαχωρίστηκαν από τους ουραγκοτάγκους κατά προσέγγιση πριν από 14 εκατ. χρόνια, από τους γορίλες πριν από 10 εκατ. χρόνια και από τους χιμπατζήδες πριν από 6 εκατ. χρόνια.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Ντέρμπιν του Ινστιτούτου Wellcome Trust Sanger του Κέμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το BBC και τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό, ελπίζουν, όπως είπαν, να ανακαλύψουν γενετικές μεταλλάξεις, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη της γλώσσας, του πολιτισμού και της επιστήμης στους ανθρώπους. Ανάμεσα στους ερευνητές βρίσκεται ο καθηγητής Εμμανουήλ Δερμιτζάκης της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Γενεύης.
Ο Ντέρμπιν εξέφρασε την ελπίδα ότι «στα επόμενα 20 ως 30 χρόνια θα έχουμε πια μια βαθύτερη κατανόηση για το τι συνέβη γενετικά στην εξελικτική ιστορία μας και πώς εκείνα τα γονίδια επηρεάζουν πια τον εγκέφαλο και τις άλλες ιδιότητες που μας κάνουν σύγχρονους ανθρώπους». Η μεγάλη πρόκληση είναι κάποια στιγμή να εντοπισθούν εκείνα τα πρώτα γονίδια που, όταν εμφανίστηκαν, έκαναν εφικτή την αφηρημένη σκέψη στους ανθρώπους.
Ανατομικά οι σύγχρονοι άνθρωποι (homo sapiens) εμφανίστηκαν πριν από περίπου 200.000 χρόνια, όμως πιστεύεται ότι μόνο πριν από 50.000 χρόνια η διόγκωση του εγκεφάλου επέτρεψε την ανάδυση της νόησης και του πολιτισμού. Μέχρι τότε οι άνθρωποι κινούνταν ανάμεσα στους άλλους μεγάλους πιθήκους της Αφρικής, πιθανώς ζώντας περίπου όπως οι γορίλες. Το τι ακριβώς συνέβη από γενετικής πλευράς και επέτρεψε στους ανθρώπους να κάνουν το μεγάλο εξελικτικό άλμα, να φτιάξουν εργαλεία και να αρχίσουν να σκέφτονται αφηρημένα, είναι το μεγάλο ερώτημα.
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, παρόλο που οι άνθρωποι είναι περισσότερο συγγενείς με τους χιμπατζήδες, πολλά από τα επιμέρους ανθρώπινα γονίδια μοιάζουν πιο πολύ με αυτά των γοριλών. Ένα από αυτά είναι εκείνο που επιτρέπει τόσο στους ανθρώπους όσο και στους γορίλες να ακούνε καλύτερα από τους άλλους μεγάλους πιθήκους.
Η αποκωδικοποίηση του DNA κατέστη εφικτή, όταν διαβάστηκε το γονιδίωμα ενός θηλυκού γορίλα των πεδιάδων με την ονομασία «Καμίλα», που ζει σήμερα σε ζωολογικό κήπο της Καλιφόρνια. Οι γορίλες επιζούν σήμερα ως επαπειλούμενο είδος σε λίγες απομονωμένες περιοχές της κεντρικής Αφρικής.
Ο μόνος μεγάλος πίθηκος, που το DNA του δεν έχει ακόμα διαβαστεί, είναι ο μπονόμπο, στενός συγγενής του χιμπατζή, αλλά ήδη η σχετική γενετική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΜΠΕ