Η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), που είναι ο αρμόδιος δημόσιος φορέας για τη συμμετοχή της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), έδωσε στη δημοσιότητα για διαβούλευση το Σχέδιο Στρατηγικής που ετοίμασε η σχετική Ομάδα Εργασίας, η οποία είχε συσταθεί στο τέλος του 2011 και αποτελείτο από ειδικούς επιστήμονες του τομέα του Διαστήματος, εκπροσώπους της Ένωσης Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) και έναν εμπειρογνώμονα από την ESA.
Το σχέδιο, που παραδόθηκε στο τέλος Μαρτίου, μετά από τη δημόσια διαβούλευση, θα διαμορφωθεί σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, στα πρότυπα και των άλλων κρατών - μελών της ESA. Στόχος είναι να οργανωθεί καλύτερα η περαιτέρω συμμετοχή της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, αλλά και να γίνει αξιοποίηση, σε ανταγωνιστική βάση, των συμβολαίων της ESA προς τους ελληνικούς ερευνητικούς φορείς. Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται να προκύψουν γενικότερα οικονομικά οφέλη, ιδίως σε μια εποχή οικονομικής κρίσης.
Καθοριστικός παράγοντας στην επιτυχία του εγχειρήματος αυτού, θα είναι η ενεργός συμμετοχή της ελληνικής επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας, των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας αλλά και του δημόσιου τομέα της, με την υποβολή των σχετικών προτάσεων που θα ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση της τελικής μορφής του Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής για το Διάστημα. Η διαδικασία συμμετοχής στη δημόσια διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την 30η Απριλίου 2012 (ώρα 17:00).
Η Ελλάδα, από τις αρχές της δεκαετίας του '90, ξεκίνησε τη διαδικασία εγκαθίδρυσης συνεργασίας με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος-ΕΟΔ (European Space Agency-ESA), αναγνωρίζοντας τη σημασία του Διαστήματος και των εφαρμογών του για πλήθος τομέων της οικονομίας και της κοινωνίας, όπως επίσης για την ασφάλεια και την άμυνα της χώρας.
Τον 1994 υπογράφηκε το πρώτο Πρωτόκολλο συνεργασίας που έδωσε το δικαίωμα στη χώρα μας να συμμετέχει σε ένα περιορισμένο εύρος δραστηριοτήτων της ESA. Πραγματική ώθηση στη συνεργασία Ελλάδας - ESA δόθηκε με τη Συμφωνία Συνεργασίας, η οποία υπογράφηκε το 2001 και άνοιξε το δρόμο για την ένταξη της Ελλάδας στον ΕΟΔ ως πλήρες μέλος, με τη Συμφωνία Προσχώρησης, η οποία υπογράφτηκε στο Παρίσι, τον Ιούλιο του 2004. Στη συνέχεια, η Συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή με το Νόμο 3308/2005.
Το Σχέδιο Στρατηγικής, που τέθηκε σε διαβούλευση, αναφέρει ότι η συμμετοχή της χώρας μας στην ESA, ως το 16ο πλήρες μέλος (ανάμεσα στα 19 κράτη μέλη σήμερα), κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντική, τόσο από ερευνητικής και τεχνολογικής πλευράς, όσο και από στρατηγικής, δεδομένου ότι εξασφαλίζει τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας μέσω βιομηχανικών επιστροφών. Παράλληλα, παρέχει ευκαιρίες και δυνατότητες στους ελληνικούς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και επιχειρήσεις να αναπτύξουν, σε ανταγωνιστικό επίπεδο, διαστημικές δραστηριότητες (προϊόντα, υπηρεσίες και εφαρμογές) τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Ακόμα, τονίζεται ότι η επένδυση της χώρας μας στον στρατηγικό τομέα του Διαστήματος αποτελεί στρατηγική επιλογή για την ασφάλεια και την άμυνα της χώρας στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται διεθνώς, και τελικά αποτελεί επιλογή εθνικής ανεξαρτησίας.
Αν και η συμμετοχή μίας χώρας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) προσφέρει στρατηγικό πλεονέκτημα με δεδομένη την ανάπτυξη εθνικής διαστημικής βιομηχανίας και την εφαρμογή για τα κράτη μέλη του λεγόμενου κανόνα « Συντελεστού Γεωγραφικής Επιστροφής «, που ανέρχεται στο 95% της υποχρεωτικής εισφοράς τους, η Ελλάδα δεν έχει ακόμα αξιοποιήσει αυτές τις δυνατότητες.
Η Ομάδα Εργασίας θεωρεί ως στρατηγικούς στόχους:
- Να δημιουργήσει επαφές και συνεργασίες μεταξύ των ελληνικών φορέων διαστημικής έρευνας, τεχνολογίας και εφαρμογών για την εκτέλεση και αξιοποίηση δράσεων μεγάλης κλίμακας.
- Να οδηγήσει στη δημιουργία επιλεγμένων ελληνικών διαστημικών συσκευών και οργάνων για την ευρωπαϊκή και διεθνή διαστημική αγορά.
- Να αναστρέψει την υφιστάμενη αρνητική « γεω-επιστροφή « με την υποστήριξη της ελληνικής βιομηχανίας για την ανάπτυξη και αξιοποίηση διαστημικών προϊόντων.
- Να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει τη χρήση των διαστημικών εφαρμογών, τη διαλειτουργικότητα με τις αντίστοιχες επίγειες υπηρεσίες και τη συνεργασία της εγχώριας ερευνητικής κοινότητας, της διαστημικής βιομηχανίας και των τελικών χρηστών προς όφελος των πολιτών.
- Να ανεβάσει το επίπεδο της διαστημικής τεχνογνωσίας της ελληνικής βιομηχανίας και των φορέων με την υποστήριξη της συνεργασίας με άλλους εταίρους στην ESA, την ΕΕ και άλλα κράτη με αναγνωρισμένη εμπειρία καθώς και με τη δημιουργία ειδικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διαστημική Τεχνολογία και Εφαρμογές.