01 Απριλίου 2012

Ανάπτυξη στα… τυφλά, δε γίνεται

Γράφει ο οικονομολόγος Παναγιώτης Κοκκόρης

Ότι η ανταγωνιστικότητα, η παραγωγικότητα και εν τέλει η ανάπτυξη έγιναν άγνωστες λέξεις, είναι πραγματικό γεγονός που όσο κι αν μας δυσαρεστεί, οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα και βέβαια με γνώση, τόλμη και αποφασιστικότητα.
Μόλις προ διημέρου ο επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ, P. Thomsen, μιλώντας στο ευρωκοινοβούλιο, εξέφρασε την πεποίθηση πως η Ελλάδα θα χρειαστεί μια δεκαετία, ίσως και περισσότερο, για να καταστεί πλήρως ανταγωνιστική, επαναλαμβάνοντας την άμεση ανάγκη μείωσης του δημοσίου τομέα, προειδοποιώντας παράλληλα πως το ελληνικό χρέος θα παραμείνει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα την ερχόμενη δεκαετία.

Κι εγώ του απαντώ: Τι μας λέτε κύριε Τόμσεν; Αλήθεια, χρειάζεται εσάς, ακόμη και ο πλέον αδαής περί των οικονομικών Έλληνας, για να καταλάβει τα προφανή; Ότι χωρίς ανάπτυξη απειλούμαστε με όλο και μεγαλύτερη ύφεση, περισσότερη ανεργία και επιδείνωση της κρίσης χρέους; Χρειάζεται αλήθεια εσάς ο απολυμένος νέος για να νιώσει τι σημαίνει ανεργία, χρειάζεται εσάς ο χαμηλόμισθος για να κατανοήσει τι σημαίνει μείωση μισθού σε επίπεδο «αδυναμίας διαβίωσης», χρειάζεται εσάς ο επαγγελματίας που έκλεισε το μαγαζί του για να αισθανθεί τι σημαίνει ανάγκη, χρειάζεται τη γνώμη σας ο συνταξιούχος για να νιώσει τι σημαίνει υποβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου, χρειάζεται εσάς ο οικογενειάρχης για να του πείτε όσα του λένε καθημερινά τα μάτια των παιδιών του που περιμένουν χαρά και αντικρίζουν στο βλέμμα του πίκρα και απόγνωση;

Η Ελληνίδα και ο Έλληνας σήμερα δε χρειάζονται διαπιστώσεις κύριε Τόμσεν. Αυτές, τις κάνουν άριστα και από μόνοι τους. Λύσεις χρειάζονται και ανθρώπους να τις υλοποιήσουν. Αντί αυτού, βρίσκονται συνεχώς μπροστά σε ανακοινώσεις νέων μέτρων τα οποία στο σύνολό τους έχουν να κάνουν με περικοπές και μειώσεις μισθών και συντάξεων. Η μείωση μισθών έχει πλέον αναχθεί σε «κλειδί| της ανάπτυξης, χωρίς να εξηγείται σε κανέναν πώς οι υψηλότεροι μισθοί στη Γερμανία συνδυάζονται με υψηλότερη ανταγωνιστικότητα και πώς οι χαμηλότεροι μισθοί στην Ισπανία με υψηλότερη ανεργία. Ουδείς δείχνει να αντιλαμβάνεται, προφανώς ούτε κι εσείς, ότι βασικός μοχλός ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας είναι η «παραγωγικότητα» (νέα τεχνολογία, κατάρτιση, έρευνα κα.) κι ότι η επίδραση του εργατικού κόστους ασκεί μικρή, σχεδόν οριακή επίδραση. Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι το μέσο εργατικό κόστος στην ελληνική βιομηχανία είναι 15% ακόμα και ότι ακόμη και με μείωση μισθών κατά 50% η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται μόλις κατά 7,5%.
Ακόμη και ο Υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Dr. Guido Westerwelle, δήλωσε πρόσφατα πως η δημοσιονομική προσαρμογή είναι αναπόφευκτη, αποτελεί όμως μόνο το μισό βήμα κι ότι όλες οι προσπάθειες για σταθερότητα θα ήταν μάταιες εάν η οικονομί¬α δεν επιστρέψει σε πορεία σταθερής ανάπτυξης. «Η στρατηγική δεν πρέπει ως εκ τούτου να εξαντλείται στη λιτότητα» σημείωσε υποδεικνύοντας κι ο ίδιος την ανταγωνιστικότητα ως βασικό εργαλείο.

Τελικά αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι οι νέες επενδύσεις.. Εκτός από τα καινούργια δάνεια για να πληρώσουμε τα παλιά, χρειαζόμαστε κεφάλαια για τα οποία δεν θα χρωστάμε τίποτε, δηλαδή διεθνείς επενδύσεις. Η χώρα όμως βρίσκεται σε βαθιά ύφεση και είναι πολύ αμφίβολο εάν θα κατορθώσουμε κάτι τέτοιο χωρίς ανάπτυξη, γιατί δεν υπάρχει κανένα προηγούμενο παράδειγμα χώρα η οποία το κατάφερε σε περίοδο ύφεσης. Πρέπει επομένως να υπάρξει άμεσα ένα αναπτυξιακό σχέδιο που να μπει ταυτόχρονα σε άμεση εφαρμογή. Το νέο αυτό σχέδιο μεταξύ άλλων μπορεί να περιλαμβάνει:

1. Μείωση του Εργατικού Κόστους.

Εδώ χρειάζεται προσοχή. Γιατί μπορεί να είναι γεγονός ότι για την προσέλκυση νέων επενδύσεων είναι απαραίτητο και ένα χαμηλό εργατικό κόστος.
Από τη μια όμως το κόστος εργασίας, δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών προϊόντων καθώς η παραγωγικότητα είναι εξ' ίσου σημαντική. Για παράδειγμα η παραγωγικότητα στη Βουλγαρία είναι μόλις 55% της Ελλάδας κι επομένως για να καταστεί η Ελλάδα ανταγωνιστική πρέπει να μειωθεί το εργατικό κόστος περίπου στο διπλάσιο (182%) από αυτό της Βουλγαρίας. Στην ιστοσελίδα μου http://www.pkokkoris.gr/ μπορείτε να βρείτε αναλυτικό υπολογισμό της απαιτούμενης μείωσης για να γίνουμε ανταγωνιστικοί ως προς τις κυριότερες ανταγωνίστριες χώρες στον τομέα της μεταποίησης, του τουρισμού και των αγροτικών προϊόντων. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου για να καταστεί η Ελλάδα ανταγωνιστική ως προς την Τουρκία, ο βασικός μισθός πρέπει να μειωθεί κατά 32%, ως προς την Βουλγαρία 63%, ως προς την Ιταλία 14%, ως προς την Ισπανία 23% και τέλος ως προς την Πορτογαλία η μείωση είναι μόνο 3%.

Από την άλλη, ο βασικός μισθός έχει ήδη μειωθεί με το τελευταίο μνημόνιο και οποιαδήποτε περαιτέρω μείωση θα προκαλούσε δικαίως, κοινωνική αναταραχή. Επομένως η μόνη λύση για σημαντική μείωση του κόστους εργασίας είναι η επιδότηση του ημερομισθίου για νέες προσλήψεις στον κλάδο της μεταποίησης κατά περίπου 35%-που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από κονδύλια του ΕΣΠΑ που προορίζονται για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όσον αφορά στον τουρισμό, επειδή οι διαφορές με τις ανταγωνίστριες χώρες (εκτός της Τουρκίας) είναι πιο μικρές η επιδότηση μπορεί να περιορισθεί στο 23%.

2. Αύξηση της παραγωγικότητας.

Πρόσφατα στοιχεία (από 8/12/11) του Office of National Statistics (UK) δείχνουν ότι η παραγωγικότητα στην Ελλάδα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι οι Έλληνες καταλαμβάνουν την 18η θέση στην παραγωγικότητα από το σύνολο των 27 κρατών της ΕΕ. Αντίθετα όμως με την αρνητική εικόνα για την Ελλάδα στον διεθνή τύπο, οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, δουλεύουν πιο πολύ από τους υπόλοιπους στην ΕΕ (43,7 ώρες την εβδομάδα). Επομένως ο λόγος για τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της Ελλάδος δεν είναι ότι οι Έλληνες είναι οι τεμπέληδες που περιγράφει ο ξένος τύπος. Το μέγεθος των διαφορών υποδηλώνει αρκετό περιθώριο για μεταφορά γνώσεων και πρακτικών από τον Βορρά προς την Ελλάδα. Την ίδια ώρα μια ριζική μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας θα συντελούσε στην αύξηση της παραγωγικότητας εξασφαλίζοντας ότι οι εργαζόμενοι θα αμείβονται σε σχέση με την παραγωγικότητά τους.

3. Δυναμική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού


Ένας τρόπος ανάπτυξης είναι με την αξιοποίηση του υπάρχοντος ανθρωπίνου δυναμικού. Για να αξιοποιηθεί το ανθρώπινο δυναμικό πρέπει πρώτα από όλα να υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός που συνδέει την προσφορά και τη ζήτηση εργασίας.
Η καθήλωση σε ανειδίκευτες και επισφαλείς θέσεις ενός τμήματος του εργατικού δυναμικού συνιστά εμπόδιο στην ανάπτυξη της χώρας, δεδομένου ότι υπάρχει η ανάγκη να επιταχυνθεί ο ρυθμός δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και η βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας σχετίζεται σήμερα με το ανθρώπινο κεφάλαιο, δηλαδή την επένδυση στη γνώση.
Ο μηχανισμός προώθησης στην απασχόληση περιλαμβάνει την καταγραφή και εκτίμηση προσόντων-δεξιοτήτων του ατόμου που προσφέρει την εργασία του, αντίστοιχη διεργασία από την πλευρά της επιχείρησης που προσφέρει τη θέση εργασίας και «ταίριασμα»/matching μεταξύ των δύο πλευρών. Η διαδικασία προσκρούει συχνά σε δυσκολίες που σχετίζονται τόσο με τη διαδικασία της εκτίμησης/assessment των προσόντων του υποψήφιου εργαζόμενου, αλλά και της διασάφησης των απαιτήσεων της θέσης εργασίας, δεδομένου ότι η πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων, όντας μικρο-μεσαίες ή και πολύ μικρές, δεν έχουν εξοικειωθεί με την αναλυτική περιγραφή της θέσης και των αρμοδιοτήτων της /job description.

Εν τέλει για το έμπειρο μάτι του γνώστη της αγοράς αλλά και του ανθρώπου που συναισθάνεται τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα κάθε ελληνικό νοικοκυριό, το κλειδί για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και των ελληνικών επιχειρήσεων είναι η παραγωγικότητα και όχι η περαιτέρω μείωση του εργατικού κόστους. Όταν γνωρίζεις το στόχο που είναι η ανάπτυξη, οφείλεις να τον σημαδεύεις με τα κατάλληλα «όπλα», στοχευμένα, μεθοδικά και υπεύθυνα. Σε κάθε άλλη περίπτωση, απλώς κρύβεις την άγνοια, την ανευθυνότητα και δυστυχώς κάποιες φορές την ιδιοτέλειά σου.

http://www.pkokkoris.gr/