Tου Στεφανου Κασιματη
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο πνιγμένος απ’ τα μαλλιά του πιάνεται -δεν σας λέω τίποτε καινούργιο. Οπότε, αν είσαι προνοητικός, ετοιμάζεσαι δοκιμάζοντας εκ των προτέρων την αντοχή τους στο τράβηγμα, προτού πλακώσει το τσουνάμι. Στο πνεύμα αυτό, φαντάζομαι, ένας καλός φίλος έλεγε το βράδυ του Σαββάτου τα δύο σενάρια για τη στάση του Τσίπρα, στην περίπτωση που το αποτέλεσμα της κάλπης τον αναδείκνυε ρυθμιστή. (Oπως εν τέλει τον ανέδειξε, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το δεύτερο κόμμα).
Το κακό σενάριο περιττεύει να το αναπτύξουμε εδώ - οι αναγνώστες της στήλης το γνωρίζετε ήδη. Το καλό σενάριο, όμως, βασιζόταν στην υπόθεση ότι η στάση του Τσίπρα μετά τις εκλογές θα μπορούσε να είναι ανάλογη με εκείνη του Ανδρέα Παπανδρέου. Υπόθεση όχι και τόσο παρακινδυνευμένη, αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι η αντιπολίτευση του Τσίπρα θύμιζε, ως προς την ισοπεδωτική κριτική και την εριστικότητα του ύφους, τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ κατά τη δεκαετία του 1970. Μάλιστα, την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής εκστρατείας, τον παραλληλισμό φρόντισε ο ίδιος να τον τονίσει, με δάνεια γλωσσικά στερεότυπα από τη γλωσσική κληρονομιά που άφησε στους Ελληνες ο «μεγάλος».
Oμως, υπάρχει μία μεγάλη διαφορά, η οποία νομίζω ότι αποκλείει το ενδεχόμενο να δούμε τον Τσίπρα να σοβαρεύει. Ο Παπανδρέου έβαλε νερό στο κρασί του όταν ανήλθε στην εξουσία αυτοδύναμος, ενώ ο Τσίπρας έχει ακόμη πολύ δρόμο, αν είναι αυτός ο στόχος του. Με την ισορροπία δυνάμεων, όπως καταγράφηκε από τις χθεσινές εκλογές, μόνο να χάσει θα είχε ο Τσίπρας από μια επίδειξη προσαρμοστικότητας.
Υπάρχει, επίσης, και μία ακόμη μεγαλύτερη διαφορά, στο επίπεδο των δύο προσωπικοτήτων. Ο Παπανδρέου προερχόταν από τον κόσμο τον οποίο αμφισβήτησε και εν τέλει διέλυσε. Hταν προϊόν του ελληνικού αστικού κόσμου. Η παιδεία που έλαβε και οι συνθήκες της ζωής του τον διαμόρφωσαν σε έναν πραγματικό κοσμοπολίτη. Ηταν σπουδασμένος στο Χάρβαρντ και, ώσπου να αναλάβει την εξουσία, είχε περάσει ένα μεγάλο (ίσως και το μεγαλύτερο) μέρος της ζωής του στο εξωτερικό. Ανήκε στην ανώτερη κατηγορία της διεθνούς πανεπιστημιακής κοινότητος και μιλούσε με τους «κακούς ξένους», έχοντας την άνεση του κατόχου των κωδίκων του πολιτισμού τους. Αντιθέτως, ο Τσίπρας πόρρω απέχει αυτού του υποδείγματος. Είναι το δημιούργημα της λειψής παιδείας του παπανδρεϊκού κράτους, της μεταπολιτευτικής ιδεολογίας του επαρχιωτισμού και, κυρίως, της ΚΝΕ στην οποία ανδρώθηκε πολιτικά. (Μάλιστα, δε, της ΚΝΕ κατά την περίοδο που ακολούθησε την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ευρώπη...) Για να το πω συνοπτικά, για μεν τον Παπανδρέου η αναίδεια ως πολιτική έκφραση ήταν τον μέσον, για τον Τσίπρα όμως πολύ φοβάμαι ότι είναι το μόνο που ξέρει και καταλαβαίνει.
Παρά τις διαφορές μεταξύ των δύο προσώπων, ένα πράγμα μένει οπωσδήποτε το ίδιο: Ο ελληνικός λαός. (Μη σας πω κιόλας ότι έπειτα από μία τριακονταετία παπανδρεϊσμού μπορεί να έγινε και χειρότερος...)
Η πολυτέλεια της παιδείας
Σταχυολογώ από τη δήλωση του Πάνου Καμμένου, χθες το βράδυ: «Ο άνεμος έγινε τσουνάμι». Πρόκειται για μία σπανίας πυκνότητος μεταφορά, έστω και αν εκ πρώτης όψεως οι στερούμενοι ποιητικής φαντασίας θα το εκλάβουν ως ασυναρτησία...
Μεγάλη αλήθεια
Πήγαιναν οικογενειακώς στο εκλογικό κέντρο, όταν ο πατέρας -τρέχα γύρευε για ποιον λόγο, ενδεχομένως επειδή είναι σχεδόν συνομήλικος του κυρ Αλέκου- ρώτησε: «Ο Αλαβάνος τι απέγινε;». Η σοφή απάντηση ήλθε από τον μικρό της οικογένειας: «Oταν η τρέλα γίνεται mainstream, οι γραφικοί εξαφανίζονται». Μεγάλη αλήθεια...
Υποδειγματική αντίδραση
Πραγματικό περιστατικό, με πρωταγωνιστή φίλο μου, για τον οποίο δηλώνω ότι είμαι υπερήφανος. Αργά το απόγευμα χθες τον σταματάει στον δρόμο ένας μαλλιάς, με σκουλαρίκι, κοτσίδες ράστα, μπλουζάκι με τον Τσε - εν ολίγοις, άσ’ τα να πάνε. «Ξέρεις τι ώρα κλείνουν οι κάλπες;», ρωτάει αγχωμένος. (Eτσι, αγενώς, χωρίς ούτε καν «ένα ρε φίλε»...) Ο δικός μου, με το πιο πρόσχαρο ύφος που διέθετε: «Στις 9 το βράδυ». Ο μαλλιάς ανακουφισμένος: «Α! Ωραία...» Και έφυγε χωρίς ούτε ένα «φχαριστώ». (Το οποίο είμαι σίγουρος ότι θα το έγραφε με όμικρον στο τέλος...) Σημειώνω τη στάση του φίλου ως υπόδειγμα αστραπιαίας εκτίμησης της κατάστασης και, βεβαίως, επιλογής της κατάλληλης στρατηγικής. Εύγε, Ησίοδε!
Atrocities
Φρικαλεότητες των εμπολέμων εις βάρος των αμάχων πάντοτε γίνονταν σε όλους τους πολέμους - με τη διαφορά ότι στην εποχή των media και της ηλεκτρονικής επανάστασης οι πιθανότητες να τις πληροφορηθούμε είναι πολύ περισσότερες εν σχέσει με το παρελθόν. Χθες, λ.χ., έτυχε να βρεθώ μπροστά σε μια φρικαλεότητα της μάχης των εκλογών και ακόμη ριγώ με την ανάμνηση των στιγμών. Ηταν 11 π.μ., στο Μαράσλειο, όταν είδα τον Νότη Μηταράκη να καταφθάνει επικεφαλής δυνάμεως αποτελούμενης από τέσσερις φρουρούς (ένστολους μάλιστα: μαύρο κοστούμι, λευκό πουκάμισο, μπλε γραβάτα και οι τέσσερις) και από τον επικοινωνιολόγο κ. Φεύγα. Εκμεταλλευόμενος το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, επετέθη κατευθείαν εναντίον των αμάχων με το φοβερό όπλο της χειραψίας. (Παρεμπιπτόντως, η χειραψία πολιτευτή με ψηφοφόρο θα πρέπει κάποτε να περιληφθεί στα όπλα που απαγορεύει η Συνθήκη της Γενεύης. Καιρός είναι!) Φυσικά, ο κόσμος μαθημένος στις μεθόδους των πολιτευτών κατάλαβε αμέσως τι τον περίμενε. Ορισμένοι -και ιδίως οι νεότεροι και πιο ευκίνητοι- «την έκαναν», κατά το λεγόμενο. Αλλά οι καημένες οι γριούλες πώς να προλάβουν; Αφήστε τα! Δεν έκλεισα μάτι όλη τη νύχτα.