Πιο κοντά στην πραγματικότητα φαίνεται να είναι η εκτίμηση του ΟΟΣΑ για μείωση του ΑΕΠ κατά 5,3% και η παράταση της ύφεσης για έκτο συνεχόμενο χρόνο, το 2013. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις στελεχών του Γενικού Λογιστηρίου, ο συνδυασμός ενός δυσμενέστερου μακροοικονομικού σεναρίου και των εκτιμώμενων αστοχιών στην εκτέλεση του προϋπολογισμού θα έχουν ως αποτέλεσμα την υπέρβαση του στόχου του ελλείμματος κατά 1 - 1,5 μονάδα του ΑΕΠ ή κατά 2 - 3 δισ. ευρώ.
Κι αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι από τις επικείμενες εκλογές θα προκύψει σταθερή κυβέρνηση, η οποία θα ολοκληρώσει σύντομα την επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου με την τρόικα, ώστε να αποκατασταθεί η ροή χρηματοδότησης προς την ελληνική οικονομία με τα κεφάλαια του δανείου από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ. Μια δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι στο μεσοδιάστημα δεν θα προκύψει κάποιο ατύχημα, όπως η ανεξέλεγκτη εκροή καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα.
Ωστόσο, ενδείξεις αποδιάρθρωσης είναι ήδη ορατές και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Στον δημοσιονομικό τομέα, τα έσοδα είναι εκτός στόχων, καθώς στην προϊούσα ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού και στην οικονομική δυσπραγία προστίθεται η απροθυμία των φορολογουμένων να τακτοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους. Στο σκέλος των δαπανών, η απόφαση του EFSF να παρακρατήσει ένα δισ. ευρώ από την τελευταία δόση του δανείου και η προειδοποίηση των δανειστών ότι δεν πρόκειται να καταβληθεί άλλη εάν η νέα ελληνική κυβέρνηση απορρίψει το Μνημόνιο, έχουν οδηγήσει σε στάση πληρωμών προς τον ιδιωτικό τομέα, καθώς το Γενικό Λογιστήριο προσπαθεί να εξασφαλίσει για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα το στοιχειώδες, δηλαδή την καταβολή μισθών και συντάξεων. Η αγορά ενέργειας βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης λόγω της έλλειψης ρευστότητας και της αδυναμίας πρόσβασης των επιχειρήσεων του κλάδου σε τραπεζικό δανεισμό.
Οι συναλλαγές των ελληνικών επιχειρήσεων με το εξωτερικό έχουν γίνει σχεδόν αδύνατες μετά την απόφαση ασφαλιστικών εταιρειών να μην ασφαλίζουν συναλλαγές με την Ελλάδα. Υπό τον φόβο της εξόδου από το ευρώ, όλοι προσπαθούν να πάρουν αποστάσεις ασφαλείας, με πιο ακραίο παράδειγμα την απόφαση αυστραλιανής τράπεζας να μη στέλνει ούτε εμβάσματα πελατών της στην Ελλάδα μέσω ελληνικών τραπεζών.
Εσοδα
Απειλούνται άμεσα με κατάρρευση...
Τα δημόσια έσοδα έχουν καταρρεύσει. Τον περασμένο Μάιο παρουσίασαν μείωση 10% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011, γεγονός που οφείλεται στη μείωση της κατανάλωσης καθώς και στις περιορισμένες εισπράξεις από τον φόρο επί των κερδών των επιχειρήσεων. Η κατάσταση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Ιουλίου, δεδομένου ότι το Δημόσιο δεν περιμένει έσοδα από τον φόρο εισοδήματος, την εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος.
Επίσης άγνωστο παραμένει εάν θα εισπραχθεί το ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων χώρων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ λόγω των σημαντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εταιρεία. Σημειώνεται ότι μόνο από το τέλος ακινήτων έχει υπολογισθεί η είσπραξη περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Ακόμα όμως και αν ξεκινήσει η καταβολή του στα τέλη Ιουνίου, σίγουρα ένα τμήμα του θα καταβληθεί το 2013. Υπό αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση καλείται να βρει τους απαραίτητους πόρους προκειμένου να τακτοποιήσει τις υποχρεώσεις της, τόσο στο Δημόσιο (πληρωμές μισθών και συντάξεων) όσο και προς τρίτους. Αν και το Δημόσιο έχει κηρύξει μερική στάση πληρωμών, τίθεται ζήτημα εύρεσης εσόδων για να καταβληθούν μισθοί και συντάξεις.
Από τις αρχές Αυγούστου, πάντως, ελπίζεται ότι θα ξεκινήσει η τόνωση των εσόδων λόγω της καταβολής του τριπλού φόρου από τα φυσικά πρόσωπα. Συνολικά το υπ. Οικονομικών υπολογίζει να εισπράξει περί τα 9 δισ., ποσό που δύσκολα θα βρουν τα νοικοκυριά.
Ενέργεια
Ορατό ενδεχόμενο το μπλακ άουτ
Στον αστερισμό του «κραχ» έχει μπει για τα καλά η αγορά ενέργειας, με τους αρμοδίους να καταβάλλουν απέλπιδες προσπάθειες για να αποτρέψουν το ορατό ενδεχόμενο του μπλακ άουτ. Tο «ντόμινο» των ανεξόφλητων οφειλών, που ξεκίνησε με το λουκέτο των Energa και Hellas Power, έχει προκαλέσει οικονομική ασφυξία σε όλη την αγορά και έχει φέρει το σύνολο των εταιρειών του τομέα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
H ΔEH διασώθηκε προς το παρόν με μια ένεση ρευστότητας ύψους 380 εκατ. ευρώ παραμονές των εκλογών της 6ης Mαΐου. Tέλος Iουνίου, όμως, η επιχείρηση θα κληθεί να επιστρέψει στο Δημόσιο τα 250 εκατ. που παρακράτησε από τις δόσεις Mαρτίου και Aπριλίου του ETHΔE, καθώς και να αποπληρώσει δάνεια ύψους 600 εκατ., όταν οι ζημιές του τριμήνου έφτασαν στο 1,4 δισ. και οι ανεξόφλητες οφειλές από λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος στο 1,2 δισ. Σήμερα το πρόβλημα έχει μετατοπιστεί στη ΔEΠA, η οποία αδυνατεί να πληρώσει τους διεθνείς προμηθευτές φυσικού αερίου λόγω μη αποπληρωμής οφειλών ύψους 300 εκατ. από τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς - πελάτες της. Tο Δ.Σ. της εταιρείας θα πρέπει να απαντήσει τη Δευτέρα στο δίλημμα αν θα αφήσει τη χώρα χωρίς αέριο και ακολούθως χωρίς ηλεκτρικό, αφού το 25% της ηλεκτροπαραγωγής στηρίζεται σε φυσικό αέριο ή θα προκαλέσει μια βίαιη χρεοκοπία των ιδιωτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, κατεβάζοντας τις στρόφιγγες αερίου και ζητώντας από τις τράπεζες την κατάπτωση των εγγυητικών τους επιστολών.
Τουρισμός
30% - 50% λιγότερες οι νέες κρατήσεις
Κάθετη πτώση εμφανίζουν τα μεγέθη του ελληνικού τουρισμού τη φετινή περίοδο, ενώ οι εκτιμήσεις για το υπόλοιπο της σεζόν παραμένουν δυσοίωνες. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις για το τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου παρουσιάζουν μείωση της τάξης του 15,1% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Οι αφίξεις ξένων τουριστών για το ίδιο διάστημα σημειώνουν πτώση κατά 11,2%. Οι κρατήσεις στα ελληνικά ξενοδοχεία εμφανίζουν διψήφιο ποσοστό μείωσης για το σύνολο της σεζόν. Ειδικά μετά τις εκλογές, ο ρυθμός των νέων κρατήσεων μειώθηκε σε ποσοστό από 30% έως 50%, ανάλογα με την περιοχή. Η μείωση της ζήτησης για διαμονή στα ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα φθάνει μέχρι στιγμής στο 70%, ενώ την ίδια ώρα οι κρατήσεις στο γιότινγκ εμφανίζουν τον Μάιο πτώση της τάξης του 30% σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι.
Ακυρώσεις κρατήσεων από το εξωτερικό μετά το αποτέλεσμα της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης καταγράφουν ακόμη και ξενοδοχεία υπερπολυτελείας στην Κρήτη από πιστούς πελάτες τους υψηλού εισοδηματικού επιπέδου. Μάλιστα, οι ξενοδόχοι φοβούνται τα χειρότερα αν δεν προκύψει σταθερή κυβέρνηση μετά και τις εκλογές.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ξενοδόχου, που δέχθηκε τηλέφωνο από συνεργάτη του, κάτοικο χώρας της Β. Αφρικής, ο οποίος προσφέρθηκε να τον φιλοξενήσει, αν χρειασθεί!
Χρηματιστήριο
Μαζική και προγραμματισμένη φυγή των ξένων
Η ασύμμετρη πορεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών (Χ.Α.) αμέσως μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου υποδηλώνει την τυπική χρεοκοπία της χώρας και την εξάντληση των δυνάμεων της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής που προετοιμάζονται για την επόμενη μέρα του ευρώ... Είναι η πρώτη προεκλογική συμπεριφορά του Χ.Α., από το 1980 μέχρι σήμερα, όπου η μαζική φυγή των ξένων, είτε κερδοσκοπικών κεφαλαίων είτε διεθνών οίκων, γίνεται προγραμματισμένα, χωρίς πανικό, με συνέπεια να απονευρώνουν και τις τελευταίες άμυνες του Χ.Α. Με συνολικές απώλειες 27,99% στο πεντάμηνο, το Χ.Α. έχει υπερκεράσει τις μισές απώλειες του 2011, οπότε είχαμε τη δεύτερη χειρότερη επίδοση (-51,88%) από το 1964.
Ταυτόχρονα, η κεφαλαιοποίηση κατρακύλησε στα 19,5 δισ. ευρώ και αντιστοιχεί μόλις στο 9,75% του φετινού ΑΕΠ. Από το 2008 που ξεκινά η ύφεση στην Ελλάδα μέχρι και το τέλος του 2011 έχουν χαθεί περισσότερες από 22.000 θέσεις στις 265 εισηγμένες του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Είναι αξιοσημείωτο ότι πολλές καθιέρωσαν τις υποχρεωτικές άδειες 2 και 3 ημερών εντός του μήνα άνευ αποδοχών, επιτυγχάνοντας μέση μείωση του κόστους εργασίας, που ξεπερνά το 10% και 15%.
Mέσα στο διάστημα των 54 μηνών (από 31/10/2007), από τότε που άρχισε η πιστωτική κρίση στις ΗΠΑ μέχρι και σήμερα, έχει αφαιρεθεί λογιστικά από την αγορά το ιλιγγιώδες ποσό των 182,48 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί σε πτώση 90,90%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κατάρρευση στη χρηματιστηριακή ιστορία, αφού έχουν διαγραφεί πλήρως τα οφέλη της αγοράς από την 11χρονη πορεία της Ελλάδας στη Ζώνη του Ευρώ, με τον Γενικό Δείκτη να έχει κατρακυλήσει στα επίπεδα του 1990 και την πλειονότητα των μετοχών να έχει επιστρέψει στα επίπεδα της διετίας 1988-1989. Να διευκρινίσουμε, δε, ότι τα 2/3 των σημερινών εισηγμένων δεν υπήρχαν στη δεκαετία του ’80, γεγονός που μεγεθύνει την οικονομική διάλυση κεφαλαιοποιήσεων και αποτιμήσεων στις ελληνικές μετοχές. Τέτοια μεγάλη πτώση δεν έχει καταγραφεί ποτέ άλλοτε στη χρηματιστηριακή ιστορία.
Νοσοκομεία
Ούτε σύριγγες ούτε γάζες ούτε φαγητό
Ενα βήμα πριν από το κραχ βρίσκονται τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας, που καλούνται να αντιμετωπίσουν την αυξημένη ζήτηση από τους πολίτες αλλά και τις ολοένα εντεινόμενες ελλείψεις προσωπικού και υλικών. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, η διακοπή της χρηματοδότησης προς τη χώρα μας από τους δανειστές αλλά και η συσσώρευση χρεών του ΕΟΠΥΥ φέρνουν όλο και πιο κοντά την εφιαλτική εκτίμηση του πρώην υπουργού Υγείας κ. Ανδρ. Λοβέρδου, σύμφωνα με την οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί η ύφεση, το επόμενο έτος θα κλείσει το 20% των δημόσιων νοσοκομείων.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπ. Οικονομικών, τα χρέη των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές τους έως και τον Απρίλιο ανέρχονταν στα 1,58 δισ. ευρώ. Ο ΕΟΠΥΥ χρωστά στο ΕΣΥ από το 2011 το ποσό των 1,7 δισ. (αφορά χρέη των Ταμείων που εντάχθηκαν στον Οργανισμό) και για τους πρώτους πέντε μήνες του 2012 περίπου 450 εκατ. Το αποτέλεσμα φαίνεται στην καθημερινή λειτουργία των νοσοκομείων: οι ελλείψεις απλών και φτηνών αναλώσιμων υγειονομικών υλικών, όπως γάντια, σύριγγες, γάζες κ.ά., έχει πλέον γίνει μόνιμη κατάσταση, που λύνεται συνήθως με «εσωτερικό» δανεισμό από νοσοκομείο σε νοσοκομείο ή με αγορές από κοντινά φαρμακεία. Προβλήματα παρατηρούνται ακόμα και στη σίτιση των νοσηλευόμενων ασθενών, αφού το τελευταίο διάστημα είναι όλο και πιο συχνά τα φαινόμενα νοσοκομείων που υποχρεώνουν σε «νηστεία» τους ασθενείς στο πλαίσιο της μείωσης δαπανών.
Ασφαλιστικά Ταμεία
Δύσκολη η καταβολή συντάξεων τον Ιούλιο
Η αυξανόμενη ανεργία, η μείωση των μισθών και τα προβλήματα ρευστότητας στην αγορά, σε συνδυασμό με τα χρόνια και ανυπέρβλητα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης, όπως είναι η καθυστέρηση στη μηχανογράφηση, έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα στα ασφαλιστικά Ταμεία. Η όποια ωφέλεια από τη μείωση των συντάξεων εξανεμίστηκε, την ώρα που μια μονάδα αύξησης της ανεργίας προκαλεί για το ΙΚΑ απώλεια εσόδων 400 - 450 εκατ. ευρώ.
Τα σοβαρότερα προβλήματα ενδέχεται να εκδηλωθούν ήδη από τον Ιούλιο με δυσκολία στην καταβολή των συντάξεων. Μόνο το ΙΚΑ θα χρειαστεί περίπου 1,5 δισ. ευρώ, πέραν της προβλεπόμενης χρηματοδότησης, για να πληρώσει τις συντάξεις του δεύτερου εξαμήνου, ενώ ΟΓΑ και ΟΑΕΕ θα χρειαστούν περίπου 800 εκατ. ευρώ. Τα δύο Ταμεία χορηγούν συντάξεις σε 2.200.000 δικαιούχους και θα λάβουν μέχρι τα τέλη του 2012 ποσό ύψους 8,5 δισ. από τον κρατικό προϋπολογισμό. Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τον Απρίλιο καταβλήθηκε επιχορήγηση ύψους 2,3 δισ. για την κάλυψη των ταμειακών αναγκών του πρώτου τετραμήνου την ώρα που μόνο στον ΟΑΕΕ το 55% των ελεύθερων επαγγελματιών είχε διακόψει την καταβολή των εισφορών. Ταυτοχρόνως στα ύψη έχουν οδηγηθεί οι οφειλές των Ταμείων σε οργανισμούς και άλλους ασφαλιστικούς φορείς. Αυτού του τύπου ο εσωτερικός «δανεισμός» για το ΙΚΑ ανέρχεται στο ποσό των 7,5 δισ., ενώ παρά την αποδέσμευση του κλάδου υγείας, το χρέος προς τον κλάδο ασθενείας ξεπερνά τα 13 δισ.
Αγορά
«Νεκρή» η οικοδομή, ρεκόρ στα «λουκέτα»
Τη χειρότερη περίοδο των τελευταίων τριών δεκαετιών, τουλάχιστον, βιώνει η αγορά ακινήτων. Παρά το γεγονός ότι οι τιμές των κατοικιών έχουν μειωθεί έως και κατά 50% από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, εντούτοις η ζήτηση παραμένει αναιμική, η οικοδομική δραστηριότητα έχει υποχωρήσει κατά 75% από το 2007 και το 2012 πάμε για νέο αρνητικό ρεκόρ.
Την ίδια ώρα, η αγορά «γονατίζει». Μόνο στον χώρο της ένδυσης/υπόδησης η συρρίκνωση έχει φτάσει στο 50% συγκριτικά με το 2007, με την αξία της να υπολογίζεται σε περίπου 3,5 δισ. ευρώ από 7 δισ. προ πενταετίας. Υπολογίζεται ότι τη διετία 2009-11, ο τζίρος υποχώρησε 30%. Στο μεταξύ, το 2011 λειτουργούσαν 68.000 λιγότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις έναντι του 2010, ενώ άλλες 63.000 βρίσκονται φέτος κοντά στο κλείσιμο. Σύμφωνα και με τα επίσημα στοιχεία, τα «λουκέτα» είναι περισσότερα πλέον από τις επιχειρήσεις που κάνουν έναρξη. Βάσει των στοιχείων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, το α΄ τρίμηνο του 2012 άνοιξαν 8.361 επιχειρήσεις, ενώ το ίδιο διάστημα έκλεισαν 10.315 επιχειρήσεις, δηλαδή διέκοψαν τη λειτουργία τους 1.954 περισσότερες απ’ όσες ξεκίνησαν να λειτουργούν. Τέλος, ίλιγγο προκαλεί ο αριθμός των εμπορικών επιχειρήσεων που προσέφυγαν, μόνο την τελευταία διετία, στις διατάξεις του άρθρου 99. Ενδεικτικά: Ριντένκο, Γλου, Puma Hellas, Alex Pak, diana Χαρτοποιία Θράκης, Κου-Κου, Planet Home, Λ. Γαβαλάς, Φάννυ και Αlsinco.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ