Στις 12 Νοεμβρίου 2011 έγραφα ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Ότι «καλείται να δώσει πολιτικές και ουσιαστικές απαντήσεις, χωρίς εκβιασμούς, χωρίς πρόχειρες κορώνες, χωρίς ύφος ιερατείου, σε ένα πρόβλημα που τη διαπερνά και τη φέρνει αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη κρίση στο οικοδόμημά της».
Και προσέθετα ότι «κανείς από τους ηγέτες που ξεκίνησαν το όραμα της Ευρώπης, δεν φαντάστηκαν ότι αυτό θα βαθμολογείτο και θα ετίθετο υπό αίρεση από κάποιους αλεπουδιάρηδες των διεθνών αγορών, βυθισμένους σε δερμάτινες πολυθρόνες, πίνοντας ουίσκι πολυτελείας, παρακολουθώντας δείκτες σε οθόνες, τριγυρισμένοι από τηλεφωνικές συσκευές και διάφορους εντολοδόχους αυλοκόλακες, έτοιμους να εκτελέσουν την επόμενη εντολή τοποθέτησης χρήματος στον παγκόσμιο τζόγο. Δεν φαντάστηκαν ότι η επιβίωση των λαών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα εξαρτάτο από ποσοστά επιτοκίων και επιθέσεις διεθνών μαυραγοριτών που λειτουργούν σε απόκοσμα και σκοτεινά μέρη του διεθνούς παρασκηνίου.
Αλλά, ακόμα και να τα είχαν φανταστεί όλα αυτά, πιστεύω ότι γι’ αυτό οραματίστηκαν και την Ε.Ε., έναν οργανισμό που θα προστάτευε τα κράτη – μέλη του, από αυτές ακριβώς τις στρεβλώσεις, από την εντροπία των διεθνών μεταπωλητών χρήματος.»
Σήμερα, σχεδόν όλοι οι παράγοντες της Ευρώπης, που βρέθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής, μιλούν γι’ αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι, το οποίο μάλλον αντιλαμβάνονται αρκετά καθυστερημένα. Μόλις την Πέμπτη, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας, Κριστιάν Νουαγιέ δήλωσε, στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde», ότι «η ΕΕ είναι σε σταυροδρόμι. Η νομισματική ένωση δεν είναι πλέον επαρκής. Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει σε ομοσπονδοποίηση, καθώς η κρίση της ευρωζώνης προήλθε από την ανεπαρκή ενοποίηση». Στην άποψη για την κρισιμότητα της συγκυρίας που θα οδηγήσει πλέον αναπόφευκτα σε μια πανευρωπαϊκή επιλογή, πολιτικής κυρίως φύσεως, έχουν προσχωρήσει και οι περισσότεροι πολιτικοί σε ευρωπαϊκό και εγχώριο επίπεδο.
Υπάρχει όμως ένα αναμφισβήτητο γεγονός που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε όταν επιχειρούμε να διερευνήσουμε τα όσα συμβαίνουν μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Το γεγονός αυτό είναι ότι υπάρχει μια σαφής διαφορά φάσης στα όσα συμβαίνουν στα κράτη της ΕΕ μέχρι όλοι να αποκτήσουν κοινή αντίληψη. Για να το κάνουμε πιο λιανά, καμία χώρα δεν είναι διατεθειμένη να αντιμετωπίσει με ρεαλισμό τα ζητήματα, αν αυτά δεν χτυπήσουν πρώτα και τη δική της πόρτα έτσι ώστε να υποστεί τις συνέπειες και να αντιληφθεί ότι δεν είναι όλα τελικά ένα παιχνίδι μεταξύ καλών και κακών λαών.
Είναι γεγονός ότι οι σχέσεις συνύπαρξης εντός της Ε.Ε. έχουν διαρραγεί. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που προσπαθούν να πείσουν τους λαούς ότι το εγχείρημα της Ε.Ε. είναι καλό μόνο για συνθήκες ευφορίας, ενώ όταν αρχίζουν τα δύσκολα ο καθένας προσπαθεί να διασφαλίσει τον εαυτό του.
Εδώ ακριβώς κρύβεται ο μεγάλος κίνδυνος. Στο να πειστεί ο κάθε λαός, από διάφορες λαϊκίστικες δυνάμεις, ότι η Ευρώπη είναι μια έννοια που μπορεί να είναι ζωντανή μόνο όσο συμπεριφέρεται σαν τη παχιά αγελάδα ή τη μεγάλη πορτοφόλα που μοιράζει αφειδώς καλούδια και χρήμα. Το ίδιο συμπέρασμα βγαίνει και αν πειστούν κάποιοι λαοί ότι εκείνοι καλούνται να πληρώσουν τις ατασθαλίες και τα χρέη άλλων, να επιμεριστούν τα βάρη κάποιων άλλων στα νότια της Ευρώπης που πέρναγαν καλά με τα λεφτά άλλων και τώρα ζητάνε και άλλα για να περάσουν ακόμα καλύτερα. Στην ίδια διαπίστωση θα καταλήξουμε και αν κάποιοι λαοί θεωρήσουν ότι μπορούν να τα κάνουν όλα «κολυμπηθρόξυλο» και μετά να περιμένουν από τους άλλους να έρθουν να τους σώσουν, αλλά ταυτόχρονα να τους βρίζουν, να τους λοιδορούν και να τους θεωρούν «κατακτητές».
Λοιπόν, όλα αυτά δείχνουν ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα εντός της Ε.Ε., πρόβλημα που αν δεν ξεπεραστεί άμεσα, τίποτα δεν θα εμποδίσει τους λαούς από το να πειστούν, οριστικά πλέον, ότι μπορούν ο καθένας μοναχός του να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, να αποκοπεί και να παραστήσει τον μοναχικό καβαλάρη μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον που συνεχώς αγριεύει, αποσταθεροποιείται και κρύβει στα σωθικά του βραδυφλεγείς βόμβες, έτοιμες να δημιουργήσουν αλυσιδωτές εκρήξεις.
Αν κάτι τέτοιο γίνει κοινή και ισχυρή συνείδηση μέσα στις κοινωνίες, γίνει κοινός τόπος μεταξύ των πολιτών, καμία πολιτική δύναμη, κανείς πολιτικός δεν μπορεί εύκολα να το αλλάξει. Για να αλλάξει κάτι τέτοιο θα απαιτηθεί ένα ισχυρότερο, πιο πειστικό κοινό όραμα και δεν είμαι βέβαιος ότι η Ευρώπη διαθέτει αυτή τη στιγμή, συνολικά, τέτοιου είδους μεγέθη ηγετών που θα καταφέρουν να διαπεράσουν τα σύνορα των κρατών – μελών και θα συγκροτήσουν ένα νέο, αποτελεσματικό, πανευρωπαϊκό όραμα. Άλλωστε το ίδιο το όραμα της Ε.Ε. ακόμα βρίσκεται σε φάση που επιζητά την ολοκλήρωσή του, χωρίς να έχει κατορθώσει να φτάσει καν σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Η Ευρώπη έχει προσπεράσει, κατά την άποψή μου, τη φάση που πρέπει απλώς να συνειδητοποιήσει το ότι βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Η Ευρώπη έχει ήδη ξεκινήσει να μετεξελίσσεται και ενδεχομένως να μετασχηματίζεται. Έχει ήδη περάσει σε αναθεωρητική φάση και μπορεί να αναζητήσει ακραίες λύσεις προκειμένου να μην πάρει τις προφανείς αποφάσεις που θα θέτουν σε προτεραιότητα τις κοινωνίες και όχι τους αριθμούς.
Λένε πολλοί ότι η κοινωνική πρόνοια είναι «προνόμιο» των «αριστερών» ιδεολογιών, όμως αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος. Ας κοιτάξουν στην ελληνική ιστορία πότε δημιουργήθηκαν οι πιο σημαντικές προνοιακές δομές, μερικές εκ των οποίων ζουν μέχρι σήμερα. Προφανώς έχουν μπλέξει τις δομές πρόνοιας με την προνοιακή ασυδοσία ή την πρόνοια υπέρ των «ημετέρων», αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Η Ελλάδα, μικρή σε σχέση με το συνολικό πρόβλημα, βρίσκεται σε μια διαρκή κατάσταση ταχυπαλμίας. Οφείλει να διορθώσει πολύ σοβαρές της παθογένειες, αλλά αυτό δεν μπορεί να το πράξει έχοντας συνεχώς μια δαμόκλειο σπάθη πάνω από το κεφάλι της. Είναι αδιανόητο να ζητάς από έναν λαό σε κατάσταση παραφροσύνης να σκέφτεται λογικά, να συμπεριφέρεται ώριμα ή να κάνει συνεχώς υπομονή. Η Ελλάδα χρειάζεται ανάσα. Ανάσα ουσίας και όχι βέβαια επιμήκυνση της ύπαρξης των στρεβλών που ξέρουμε όλοι μας ότι έχει. Χρειάζεται να ξαναπιστέψει στα πόδια της και το δυναμικό της.
Αν ορισμένες χώρες στην Ευρώπη πιστεύουν ότι πρέπει να ομοσπονδοποιήσουμε τη δυστυχία, φοβάμαι ότι θα πρέπει να ξαναδιαβάσουν ιστορία για να δουν ότι οι λαοί ενώνονται με θετικό όραμα σε περίοδο ειρήνης και με όρους επιβίωσης υπό άλλες καταστάσεις …
Βασίλειος Μπαλάφας
vasileios[at]balafas.gr
vbalafas.blogspot.com