Εν όψει και των εκλογών, ο δήμος αποφάσισε να εντάξει την αποκατάσταση 100 γλυπτών σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ, με προϋπολογιζόμενο κόστος σχεδόν 800.000 ευρώ. Ετσι, δημιουργείται η ελπίδα να σωθούν τουλάχιστον τα μισά από τα ευρισκόμενα γλυπτά που ατενίζουν τους περαστικούς πέφτοντας συχνά και θύματα κλοπών, ειδικά τα ορειχάλκινα των οποίων το υλικό πωλείται με το κιλό σε παράνομα χυτήρια. Με την ευκαιρία των εργασιών αποκατάστασης, γίνεται και μια αναλυτική καταγραφή της κατάστασης που επικρατεί, στοιχεία της οποίας παραθέτει ο «ΤτΚ».
Οπως είναι αναμενόμενο, τα περισσότερα γλυπτά που έχουν υποστεί καταστροφές έως… εξαφανίσεως εντοπίζονται στην περιοχή μέσα και γύρω από την πλατεία Συντάγματος. Τα επεισόδια που έχουν σημειωθεί στην περιοχή από το 2010, στη διάρκεια διαδηλώσεων και συγκρούσεων με την Αστυνομία, αφήνουν έως σήμερα εμφανή τα σημάδια τους.
Πρώτα θύματα είναι οι κατασκευές πάσης φύσεως που περιλαμβάνουν ως υλικό το μάρμαρο, καθώς αυτό είναι εύκολο να μετατραπεί σε μικρά κομμάτια που χρησιμοποιούνται ως «υλικό πολέμου». Ενας μικρός περίπατος δείχνει ότι ολόκληρες ορθομαρμαρώσεις και επενδύσεις σε τοίχους έχουν εξαφανιστεί, χωρίς όμως να την έχουν γλιτώσει και κατασκευές που θεωρούνται έργα τέχνης ή ακόμη και υλικό με ιστορική-αρχαιολογική αξία.
Όρος Μουσών
Χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα είναι μια μαρμάρινη στήλη, αντίγραφο αρχαίου ορόσημου που βρισκόταν στην πλατεία Συντάγματος και εξαφανίστηκε ολοσχερώς μετά τα επεισόδια του Φεβρουαρίου 2012. Στη μελέτη του δήμου αναφέρεται ρητά ότι ήταν αντίγραφο αρχαίου ορόσημου το οποίο μπορεί να ανακατασκευαστεί σύμφωνα με το καλούπι που υπάρχει στα εργαστήρια της Γ’ Εφορείας Προϊστορικών Αρχαιοτήτων.
Τα ορόσημα τοποθετούνταν στην αρχαιότητα και το συγκεκριμένο φέρεται να βρισκόταν εδώ από τον 3 π.Χ. αιώνα για να σηματοδοτεί την περιοχή που ονομαζόταν Κήπος Μουσών και εξελίχθηκε σε πλατεία Συντάγματος. Βάσει της μελέτης το κόστος υπολογίζεται σε 7.500 ευρώ.
Μια βουτιά στον κόσμο
Κόστος: 11.500 €
ΑΥΤΟΝ τον ποιητικό τίτλο φέρει η μαρμάρινη γλυπτή σύνθεση που υπάρχει μέσα σε σιντριβάνι στη συμβολή των οδών Ερμού και Βουλής. Μεγάλα κομμάτια των μαρμάρινων επενδύσεων του σιντριβανιού έχουν πέσει θύματα των οδομαχιών, ενώ και το γλυπτό του Κυριάκου Ρόκου έχει πληγεί από περιβαλλοντικές και βιολογικές επικαθήσεις, γκράφιτι, μαύρη κρούστα και ζαχαροποίηση της επιφάνειας.
Αναδυόμενη
Κόστος: 10.650 €
ΣΤΟ ΠΟΛΥΒΟΥΟ σταυροδρόμι κάτω από το υπουργείο Οικονομίας (Ερμού και Νίκης) υπάρχει ένα σιντριβάνι με μαρμάρινη επένδυση και γλυπτή μορφή του γλύπτη Δημήτρη Αρμακόλλα και τον τίτλο «Αναδυόμενη». Γκράφιτι και σκιές από γκράφιτι έχουν πλήξει και αυτό το έργο, ενώ λείπουν ολόκληρα κομμάτια από τις μαρμάρινες επενδύσεις με αντίστοιχα προβλήματα από επικαθήσεις και μαύρη κρούστα.
Μαρμάρινες γλάστρες
Κόστος: 9.500 €
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για τέσσερις μεγάλες μαρμάρινες γλάστρες, δύο ορθογώνιες και δύο σε σχήμα κάλυκα, που βρίσκονται στο πάνω μέρος της πλατείας Συντάγματος (σκάλες) και συχνά τις συναντούμε σε φωτογραφίες από διαδηλώσεις και επεισόδια. Μία από τις ορθογώνιες κατασκευάστηκε από την αρχή, ενώ για τις άλλες έγιναν εργασίες καθαρισμού με χρήση μηχανικών και χημικών μέσων, συμπληρώσεις και επικάλυψη με υλικό αντιγκράφιτι.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Κόστος: 24.200 €
Ο ΠΑΣΙΓΝΩΣΤΟΣ έφιππος χάλκινος ανδριάντας του «Γέρου του Μωριά», ο οποίος βρίσκεται μπροστά από την Παλιά Βουλή και δείχνει προς την Ανατολή, υποφέρει από περιβαλλοντικές και βιολογικές επικαθήσεις, διάβρωση, αιθάλη και μαύρη κρούστα. Το έργο του γλύπτη Λάζαρου Σώχου είναι τοποθετημένο σε μαρμάρινη βάση με χάλκινες ανάγλυφες πλάκες στα πλάγια που κατά καιρούς έχουν υποστεί επίσης επιθέσεις από γκράφιτι. Η τοποθέτησή του έγινε το 1931 και αρχικά βρισκόταν στη γωνία των οδών Κολοκοτρώνη και Σταδίου.
Βλάσης Γαβριηλίδης
Κόστος: 7.800 €
ΕΚ ΤΩΝ «ΠΑΤΕΡΩΝ» της ελληνικής δημοσιογραφίας, ο Βλάσης Γαβριηλίδης, τιμάται με τοποθετημένη την προτομή του από το 1936 στην πλατεία Κλαυθμώνος, αλλά ατενίζει το μέλλον με σπασμένη τη μύτη και το μουστάκι του. Το έργο του γλύπτη Μιχάλη Τόμπρου υποφέρει επίσης από γκράφιτι, αιθάλη, ατμοσφαιρικούς ρύπους και ζαχαροποίηση.
Τζορτζ Κάνινγκ
Κόστος: 10.500 €
ΚΟΜΜΑΤΙ της νεότερης ελληνικής Ιστορίας δεν είναι μόνο ο Αγγλος πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών το 1827, αλλά και οι τρύπες από σφαίρες που υπάρχουν στο μαρμάρινο ανδριάντα του. Είναι τοποθετημένος στην πλατεία Κάνινγκος από το 1931 και οι τρύπες προκλήθηκαν στη διάρκεια του Εμφυλίου. Στα έργα αποκατάστασης από τα γκράφιτι και τις βλαβερές επικαθήσεις έχει ληφθεί μέριμνα ώστε οι τρύπες να μείνουν ορατές «ως μέρος της ιστορίας του μνημείου».
Σταμάτης Κλεάνθης
Κόστος: 2.000 €
Η ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ προτομή του επιφανούς αρχιτέκτονα τοποθετήθηκε το 1973 στον κήπο του Πνευματικού Κέντρου της οδού Ακαδημίας αλλά «απομακρύνθηκε έπειτα από επιθέσεις βανδαλισμού κατά τις οποίες έπεσε από τη βάση της». Φυλάσσεται στις αποθήκες του δήμου.
Κωστής Παλαμάς
Κόστος: 3.850 €
Ο ΚΑΘΙΣΤΟΣ μαρμάρινος ανδριάντας, έργο του Βάσου Φαληρέα, τοποθετήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων το 1975 και έκτοτε παρακολουθεί καρτερικά τα τεκταινόμενα στο κέντρο της πόλης. Ως έργο κατέστη διασημότερο στη διάρκεια των πρόσφατων επεισοδίων, όταν φωτογραφήθηκε μέσα σε σύννεφα καπνών. Εκτός από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τα γκράφιτι, ο αγαπημένος ποιητής έχει χάσει τη μύτη και κομμάτι από τα χαρακτηριστικά φρύδια του.
Θησέας
Κόστος: 22.000 €
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για μεγάλο μοντέρνο γλυπτό από ορείχαλκο της Σοφίας Βάρη, που βρίσκεται τοποθετημένο από τη δεκαετία του 1990 μέσα σε σιντριβάνι στην πλατεία Κοτζιά, απέναντι από το δημαρχείο Αθηνών. Υποφέρει από διάβρωση, τρεξίματα, μαύρη κρούστα και αιθάλη, ενώ η επιφάνειά του είναι «ιδιαίτερα επιβαρυμένη εξαιτίας των αλάτων του νερού».
Ήπειρος
Κόστος: 7.800 €
ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ από το 1953 στον ιδιαίτερα ταλαιπωρημένο πεζόδρομο της οδού Τοσίτσα, το ολόσωμο μαρμάρινο γλυπτό του Κώστα Σεφερλή έχει χάσει κομμάτια από τα δάχτυλα των ποδιών και τη μύτη του, ενώ υποφέρει από γκράφιτι σε ολόκληρη την επιφάνειά του, αιθάλη και ατμοσφαιρικούς ρύπους.
Περικλής Βυζάντιος
Κόστος: 3.500 €
ΖΩΓΡΑΦΟΣ ήταν ο Περικλής Βυζάντιος, αλλά η ορειχάλκινη προτομή του γλύπτη Γρηγόρη Ζευγώλη, η οποία ήταν τοποθετημένη από το 1998 στην πλατεία Διογένους στην Πλάκα, δεν βρίσκεται πλέον εκεί αλλά στις αποθήκες του δήμου, αφού έπεσε θύμα επίδοξων «συναδέλφων» του που το είχαν γεμίσει με γκράφιτι. Για να αποκατασταθεί θα χρειαστεί να αντιμετωπιστούν επίσης οι λεκέδες από αιθάλη και οι φθορές στις επιγραφές.
Μελίνα Μερκούρη
Κόστος: 4.300 €
Η ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ προτομή της Μελίνας, έργο του Αναστάση Κρατίδη και τοποθετημένη από το 1999 στην αρχή της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, είχε πέσει παλαιότερα θύμα βανδαλισμού, η μύτη της είχε επανασυγκολληθεί, αλλά με τρόπο που φαίνονται ακόμα οι ενώσεις, ενώ απαραίτητος κρίνεται ο καθαρισμός από αιθάλη και γκράφιτι.
Ίκαρος
Κόστος: 500 €
ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ πλάκα από αλουμίνιο έχει αφαιρεθεί από τη μοντέρνα σύνθεση του γλύπτη Ευάγγελου Μουστάκα που δεσπόζει στην πλατεία Καραϊσκάκη από το 2000.
Ελευθέριος Βενιζέλος
Κόστος: 4.100 €
Ο ΟΡΕΙΧΑΛΚΙΝΟΣ ανδριάντας σε μεγάλο μαρμάρινο βαθμιδωτό βάθρο φιλοτεχνήθηκε από το γλύπτη Γιάννη Παππά και τοποθετήθηκε στο Πάρκο Ελευθερίας το 1969. Υποφέρει από γκράφιτι, φθορές στις επιγραφές, αιθάλη και μαύρη κρούστα.
Αθανάσιος Πετιμεζάς
Αθανάσιος Σκούρας
Κόστος: 6.100 €
ΟΙ ΔΥΟ ορειχάλκινες προτομές, τοποθετημένες στην περιοχή της Κυψέλης, είχαν κλαπεί τον Απρίλιο του 2012 και εντοπίστηκαν από την Αστυνομία τον Μάρτιο του 2013. Εντάσσονται στις απώλειες έργων που κλέβονται για πώληση του υλικού σε χυτήρια. Ανάλογη περιπέτεια πέρασε και η ορειχάλκινη προτομή τουΑθανάσιου Λευκαδίτη που βρισκόταν στην πλατεία Αργεντινής της λεωφόρου Αλεξάνδρας.
Αλίκη Βουγιουκλάκη
Κόστος: 2.100 €
Η ΟΡΕΙΧΑΛΚΙΝΗ προτομή της «εθνικής μας Αλίκης» είναι τοποθετημένη από το 2003 στην πλατεία Μαβίλη και υποφέρει από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Βραχνάς τα περιττώματα των πτηνών
ΤΑ ΑΘΩΑ πτηνά του ουρανού έχουν συμβάλει με τον τρόπο τους σε σημαντικές φθορές γλυπτών που είναι τοποθετημένα κυρίως κοντά σε κήπους και μέρη όπου έχουν τις φωλιές τους. Αναφέρονται μεταξύ άλλων βλαπτικές παρεμβάσεις από περιττώματα πτηνών στις ορειχάλκινες προτομές των Παντελή Χορν, Γιώργου Κατσίμπαλη, Κωστή Μπαστιά, Αγγελου Τερζάκη, Ιωάννη Κονδυλάκη και το ολόσωμο μαρμάρινο τηςΚυβέλης, που βρίσκονται στο Πνευματικό Κέντρο.
Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι ορειχάλκινες προτομές των Κ. Καβάφη (πλατεία Αιγύπτου), Κ. Περρίκου (Γλάδστωνος), Χρ. Νέζερ (Β. Αλεξάνδρου – Νηρηίδων), Π. Αναγνωστοπούλου (πλατεία Κολωνακίου), Γ. Κανδύλη (Πάρκο Ευαγγελισμού), των τραγικών ποιητών Ευριπίδη, Αισχύλου και Σοφοκλήστη λεωφόρο Αμαλίας και του καπετάν Παυλή Γύπαρη στην οδό Καρπενησιώτη (Τουρκοβούνια).
Ανάλογη… προτίμηση έχουν δείξει τα πουλιά και για το ολόσωμο ορειχάλκινο «Γυναίκα μετά το μόχθο» στην πλατεία Μαβίλη, τον ανδριάντα του Μακαρίου στον Πύργο Αθηνών, τον ορειχάλκινο Χάρι Τρούμαν στη Β. Κωνσταντίνου, την ολόσωμη μορφή της Μαρίας Κάλλας στην πλατεία Μαδρίτης και τις μαρμάρινες προτομές και συνθέσεις των Α. Βαλαωρίτη, Ι. Καποδίστρια και Εϋνάρδου στον Εθνικό Κήπο.
Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής
www.antinews.gr/2013/12/08/237754