Το «όπου γης και πατρίς» θα ταίριαζε απόλυτα στην περίπτωση του Βιετναμέζου ηγέτη Χο Τσι Μινχ, τουλάχιστον στα νεανικά του χρόνια. Τότε που από τη μακρινή Γαλλική Ινδοκίνα -το μετέπειτα Βιετνάμ- βρέθηκε να τριγυρίζει για μήνες στην Εδεσσα ως μάγειρας του Γαλλικού Στρατού!
Στα 26 του χρόνια, ο αδύνατος Βιετναμέζος γνώρισε καλά τη «γη των νερών και των κερασιών», όπως είπε σαράντα χρόνια αργότερα στον έγκριτο δημοσιογράφο Σόλωνα Γρηγοριάδη.
Ο τελευταίος, ως διευθυντής σύνταξης της «Ακρόπολης», είχε ζητήσει από την κυβέρνηση της Λαοκρατικής Δημοκρατίας του Βιετνάμ μια συνέντευξη με τον Χο Τσι Μινχ, χωρίς πάντως να ελπίζει σε θετική κατάληξη. Είχε ήδη ταξιδέψει ως πολεμικός ανταποκριτής στον πόλεμο του Βιετνάμ όταν του απάντησαν ότι θα γινόταν. Ετσι, είχε τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει καλά τον άνθρωπο που διακήρυξε την ανεξαρτησία της χώρας του και έγινε ο πρώτος της ηγέτης, σε μια συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε κάτω από άκρα μυστικότητα.
Αυτό που δεν περίμενε με τίποτε ήταν να τον ρωτήσει ο Χο Τσι Μινχ κάποια στιγμή πάνω στην κουβέντα τους από ποιο μέρος της Ελλάδας κατάγεται. Οταν του απάντησε «Μακεδονία», ο Βιετναμέζος επέμενε να του πει την πόλη όπου γεννήθηκε. Ο Σ. Γρηγοριάδης, απορημένος γι’ αυτό το παιχνίδι ερωταπαντήσεων, του είπε: «Από την Εδεσσα» και ο Χο Τσι Μινχ, τον οποίο δεν είχε δει ακόμα, αλλά απλώς τον άκουγε, συνέχισε απτόητος: «Ποιο ήταν το παλιό της όνομα;». «Βοδενά», απάντησε για να εισπράξει την ατάκα που τον κατέπληξε. «Δηλαδή μου λέτε ότι είστε από την πολιτεία των νερών και των κερασιών», τόνισε και σηκώθηκε από τη θέση του για μια θερμή χειραψία με τον Ελληνα δημοσιογράφο.
Ηταν τότε που έμαθε ο Γρηγοριάδης για το πέρασμα του γαλλομαθούς Βιετναμέζου από την Εδεσσα, μαζί με τον Γαλλικό Στρατό, το 1916.
ΣΤΑ ΒΟΔΕΝΑ. Παρ’ όλο που είχε σπουδάσει δάσκαλος, ο Χο Τσι Μινχ στα 21 του χρόνια ήθελε να γνωρίσει τον κόσμο όσο το δυνατόν πιο πολύ.
Στις 5 Ιουνίου του 1911 άφησε τη Γαλλική Ινδοκίνα με ένα γαλλικό ατμόπλοιο, στο οποίο ήταν βοηθός μάγειρα. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη, πριν καταλήξει στη Μασσαλία, όπου έκανε διάφορες δουλειές, προκειμένου να επιβιώσει.
Δυστυχώς, δεν έγιναν ποτέ γνωστά περισσότερα για εκείνη την περίοδο της ζωής του, ίσως επειδή δεν το επιθυμούσε και ο ίδιος μετέπειτα. Το σίγουρο είναι ότι ύστερα από πέντε χρόνια εργαζόταν ως μάγειρας στις τάξεις του Γαλλικού Στρατού, με τον οποίο βρέθηκε στη Βόρεια Ελλάδα.
Οι Γάλλοι, που ήταν σε αντιπαράθεση με τους Γερμανούς και ήθελαν να αποκαταστήσουν το γόητρό τους μετά τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1870-71, εγκαταστάθηκαν στην Εδεσσα με σκοπό την κατάληψη του Καϊμακτσαλάν.
Τι ακριβώς μάγεψε τον 26χρονο Χο στην Εδεσσα, που τότε ονομαζόταν Βοδενά; Σύμφωνα με τον Γρηγοριάδη, το πιθανότερο είναι το πράσινο και τα πολλά νερά να του θύμιζαν αμυδρά έστω την πατρίδα του, που παρέμενε ακόμη γαλλική αποικία. Στα τότε Βοδενά, με πληθυσμό μερικές χιλιάδες κατοίκους, η λιγνή -στα όρια της ασκητικής- φιγούρα του νεαρού Βιετναμέζου είναι πιθανό να προκάλεσε ποικίλα σχόλια.
Μετά τις βάρδιές του, ήταν συνήθως εξοδούχος και δεν έχανε την ευκαιρία να κάνει τις βόλτες του στα σοκάκια της πόλης, μόνος του ή με κάποιον φίλο του. Ο ίδιος πάντως δεν ξέχασε ποτέ την πόλη όπου πέρασε κάποιους μήνες από την πολυτάραχη ζωή του, έστω κι αν χρειάστηκαν τέσσερις δεκαετίες για να συναντήσει ξανά έναν Ελληνα από τα Βοδενά.
Ο δάσκαλος που νίκησε τις ΗΠΑ
Στο Βιετνάμ λένε ότι στις 19 Μαΐου του 1890, το μοναδικό παιδί που δεν έκλαψε ανάμεσα σε πολλά άλλα που γεννήθηκαν εκείνη την ημέρα ήταν ο Χο Τσι Μινχ, που βαπτίσθηκε αρχικά Νγκουγιέν Σιν Κουνγκ. Σεβόμενος την επιθυμία του πατέρα του, έλαβε γαλλική παιδεία -κάτι που του φάνηκε πολύ χρήσιμο στα ταξίδια του ανά τον κόσμο- και πήγε λύκειο στο Χουέ. Οταν το 1912 έφτασε στο Παρίσι, εντρύφησε στο διάβασμα, οπότε ανακάλυψε τον Μαρξ και τον Ενγκελς, αλλά και στις εφημερίδες, για να εξοικειωθεί με τον δυτικό πολιτισμό και τις αντιλήψεις του. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ξεκίνησε και τον αγώνα για την ανεξαρτησία της Ινδοκίνας, ιδρύοντας το 1930 το Κομμουνιστικό Κόμμα. Μαζί με άλλα κινήματα, οργάνωσε εξεγέρσεις και ταραχές κατά των Γάλλων αποικιοκρατών, οι οποίοι άντεξαν μέχρι το 1954, οπότε και ηττήθηκαν από τους Βιέτ Μινχ του Χο Τσι Μινχ. Παρά την επιθυμία του να ενωθούν τα δύο Βιετνάμ, κάτι τέτοιο δεν έγινε δεκτό από τους Δυτικούς και ειδικά την Αμερική, που τη δεκαετία του ’60 ενεπλάκη σε έναν πόλεμο χωρίς τέλος με τον Χο Τσι Μινχ. Δυστυχώς, ο τελευταίος δεν έζησε για να δει την απελευθέρωση της Σαϊγκόν, το μεσημέρι της 30ής Απριλίου 1975, την ώρα που το τελευταίο ελικόπτερο απομακρυνόταν από την πρεσβεία των ΗΠΑ. Είχε φύγει από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου του 1969.
Του Διονύση Θανάσουλα, Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ