Το θρυλικό χρυσόμαλλο δέρας συνδέεται με τον αρχαίο μυθικό ήρωα, τον Ιάσονα και τους ναύτες του, γνωστούς ως Αργοναύτες.
Γεωλόγοι μετά από έρευνα καταλήγουν στο συμπέρασμα πως το χρυσόμαλλο δέρας ίσως να μην ήταν αποκύημα φαντασίας και ίσως να αποτελούσε μια πραγματικότητα για τους λαούς της Μαύρης θάλασσας, πιο γνωστή ως Εύξεινος Πόντος. Στοιχεία δείχνουν ότι η αναζήτηση για το χρυσόμαλλο δέρας ενδέχεται να βασίστηκε σε κάποιο αληθινό ταξίδι προς την Κολχίδα, ένα αρχαίο βασίλειο, που βρίσκεται στη σημερινή Γεωργία.
Μια πρόσφατη μελέτη για τις μυθικές, χρυσές ακτές της Κολχίδας που δημοσιεύτηκε στο Quaternary International, υποστηρίζει πως ο μύθος βασίζεται πάνω σε ένα αληθινό ταξίδι που πραγματοποιήθηκε πριν από περίπου 3.500 χρόνια.
Στον μύθο του Ιάσονα, μία ιστορία που χρονολογείται από το 1.100 ως το 800 π. Χ, το χρυσόμαλλο δέρας ήταν η προβιά από το ιερό κριάρι που έστειλε η Νεφέλη για να σώσει τον γιο της τον Φρίξο από την θυσία που ήθελε να κάνει ο πατέρας του. Πράγματι το κριάρι άρπαξε και έσωσε τον Φρίξο και την Έλλη και τους πήγε στην Κολχίδα.
Εκεί ο Φρίξος θυσίασε το κριάρι στον Δία και χάρισε το δέρμα, την προβιά του δηλαδή, στον βασιλιά της Κολχίδας που τον φιλοξενούσε.
Αργότερα, ο βασιλιάς Πελίας της Λοκρίδας στη Θεσσαλία, επειδή φοβόταν ότι θα έχανε τον θρόνο του από τον Ιάσονα σύμφωνα με κάποιο χρησμό, υποσχέθηκε στον Ιάσονα ότι θα του παραχωρούσε τον θρόνο, αν εκείνος του έφερνε πίσω το χρυσόμαλλο δέρας.
Ο Ιάσων οργάνωσε μια εκστρατεία από την Ιωλκό με προορισμό την Κολχίδα και συγκέντρωσε πλήθος ηρώων, τους λεγόμενους Αργοναύτες με σκοπό να βρει και να φέρει πίσω το χρυσόμαλλο δέρας.
Οι Αργοναύτες επιβιβάζονται στο πλοίο που είχε κατασκευάσει ο Άργος γι ´αυτό και το πλοίο ονομάστηκε Αργώ και αρχίζουν το ταξίδι της αναζήτησης. Φτάνουν στην Κολχίδα, τη σημερινή Γεωργία και μετά από πολλές περιπέτειες φέρνουν την αποστολή εις πέρας με την βοήθεια της Μήδειας, ξακουστής μάγισσας και κόρης του βασιλιά της Κολχίδας. Έτσι, ο Ιάσονας επέστρεψε νικηφόρος στην Ιωλκό με την Μήδεια ως σύζυγό του και με το χρυσόμαλλο δέρας.
Υπάρχουν πολλοί συμβολισμοί και πιθανές ερμηνείες για τον μύθο αυτό. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι συμβολίζει τη βασιλική δύναμη, τη συγχώρεση των θεών ή τον πλούτο της Κολχίδας.
Ο χρυσός πίσω από το μύθο
Σύμφωνα με το sciencenews, ο γεωλόγος Άβταντιλ Οκροστσβάριντζε του πανεπιστημίου Τμπίλσι στη Γεωργία και οι συνάδελφοί του, συνδέουν τον προορισμό του Ιάσονα με την ιστορία εξόρυξης χρυσού στην περιοχή.
Στην περιοχή Σβανέτι είναι γνωστό πως υπάρχουν κοιτάσματα χρυσού στις πετρώδεις περιοχές αλλά και στα ρυάκια.
Οι ντόπιοι συνηθίζουν να βυθίζουν τις προβιές μέσα στα ρυάκια για να παγιδεύουν τα ψήγματα χρυσού, φτιάχνοντας έτσι » χρυσές προβιές».
Αυτή η τεχνική, που εφαρμόζεται εδώ και χιλιάδες χρόνια, οδηγεί τους γεωλόγους και τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι η περιοχή είναι η ίδια περιοχή με την αρχαία Κολχίδα που αναφέρεται στον μύθο με το χρυσόμαλλο δέρας.
Οι μελετητές ερευνούν το ενδεχόμενο ο μύθος του Ιάσονα και των Αργοναυτών να βασίζεται σε μια αληθινή αποστολή των αρχαίων με σκοπό να μάθουν τα μυστικά της εξόρυξης χρυσού ή για να βρουν προβιές γεμάτες με ψήγματα χρυσού.
Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η ιστορία του Ιάσονα και των Αργοναυτών είναι προϊόν μυθοπλασίας των αρχαίων.
Η λέξη μύθος σήμαινε ιστορία ή αφήγηση, αλλά η ετυμολογία της παραπέμπει στη λέξη αλήθεια.
Επίσης, σχετίζεται με το ρήμα «μυώ» που σημαίνει διδάσκω κυρίως για μυστήρια.
Σύμφωνα με την MailOnline, τα αρχαία χειροτεχνήματα που βρέθηκαν στα χωριά γύρω από το Σβανέτι ίσως είναι ένδειξη ότι οι χωρικοί εφάρμοζαν κάποιες μεθόδους εξόρυξης του χρυσού και είχαν αναπτύξει την χρυσοχοΐα. Ένα χρυσό γλυπτό λιοντάρι που χρονολογείται το 2.000 π. Χ αποτελεί δείγμα της τεχνοτροπίας των χωρικών.
Ο καθηγητής Οκροστσβάριντζε λέει ότι η χρυσοχοΐα ήταν πολύ αναπτυγμένη στα αρχαία βασίλεια της Γεωργίας.
Οι έρευνες έδειξαν ότι η περιεκτικότητα των ποταμών σε χρυσό ήταν πολύ μεγάλη στην περιοχή, γεγονός που εξηγεί πως δημιουργήθηκαν οι θρύλοι.
Ο καθηγητής Οκτροστσβάριντζε υποστηρίζει ότι τα κοιτάσματα χρυσού στην περιοχή είναι τόσα ώστε το Σβανέτι να θεωρείται πλούσιο στο ευγενές αυτό μέταλλο. «Αφού συγκρίναμε τα στοιχεία, τα γεωλογικά δεδομένα, τους μύθους και τις ιστορικές πηγές, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο Ρωμαίος ιστορικός Αππιανός ο Αλεξανδρεύς (90-170 π. Χ) είχε δίκιο όταν έλεγε ότι είχε ιστορική βάση ο μύθος των Αργοναυτών που ξεκίνησαν εκστρατεία για να βρουν το χρυσόμαλλο δέρας στην Αρχαία Κολχίδα και ότι βασικός σκοπός τους ήταν να μάθουν την τεχνική συλλογής ψηγμάτων χρυσού από τις κοίτες των ποταμών.
Η κακοτυχία του Ιάσονα
Όσο για τον Ιάσονα, παρά τη φήμη που είχε το χρυσόμαλλο δέρας ότι έφερνε καλή τύχη, στον ίδιο έφερε μάλλον ατυχία. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ιάσων πρόδωσε την γυναίκα του, την Μήδεια, όταν ερωτεύτηκε τη Γλαυκή, κόρη του βασιλιά Κρέοντα της Κορίνθου την οποία και έκανε γυναίκα του. Τότε η Μήδεια, πληγωμένη και εξοργισμένη, σκότωσε την αντίζηλό της, αλλά και τα παιδιά που είχε με τον Ιάσονα, τον Μέρμερο και τον Φέρητα.
Ο Ιάσων έπεσε στη δυσμένεια της θεάς Ήρας και ζούσε μόνος και δυστυχισμένος. Κάθε μέρα επισκεπτόταν την Αργώ, το πλοίο του, αναπολώντας τη νικηφόρα εκστρατεία του για να απαλύνει τον πόνο του, όταν ένα σάπιο δοκάρι του πλοίου έπεσε και τον σκότωσε, τερματίζοντας έτσι την ζωή ενός από τους πιο αγαπητούς ήρωες της ελληνικής μυθολογίας.
Το χρυσόμαλλο δέρας έμεινε στην ιστορία ως σύμβολο της εξουσίας και του πλούτου μέχρι και σήμερα.
Πηγές: science direct , science, sciencenews & Jason & the Argonauts