Η πρώτη μεγάλη περιοδεία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Ευρώπη ολοκληρώθηκε χθες βράδυ, με έναν εντυπωσιακό επικοινωνιακό απολογισμό, αλλά με πρακτικά πολιτικά αποτελέσματα, που μένει να φανούν στο σύνολό τους το επόμενο διάστημα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου δείχνουν ικανοποιημένοι, καθώς έγινε το πρώτο αναγκαίο βήμα, η παρουσίαση δηλαδή των βασικών προθέσεων της ελληνικής κυβέρνησης και η αναζήτησή συμμαχιών.
Η Αθηνα ξεκίνησε τη διαπραγμάτευση, και παίζει πλέον με πολλά ανοιχτά χαρτιά στην ευρωπαϊκή σκακιέρα, ωστόσο η "συγκομιδή" αν και φαίνεται να ήταν μάλλον καλή, δεν δείχνει να διαμορφώνει ακόμη σταθερά δεδομένα και ακλόνητες προσδοκίες για άμεση αλλαγή των συσχετισμών.
Μέσα σε ένα διήμερο ο κ. Τσίπρας - αν εξαιρεθεί η Δευτέρα, οταν βρέθηκε στη Λευκωσία και είδε την κυπριακή πολιτική ηγεσία - συναντήθηκε με τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουα Ολάντ, τον Ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, τον επικεφαλής της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον πρόεδρο του ευρωπαϊκού συμβουλίου Ντάνιελ Τους και τον πρόεδρο του ευρωκοινοβουλίου Μαρτιν Σουλτς.
Η επιλογή των επισκέψεων δεν ήταν τυχαία: πρόκειται για ευρωπαίους θεσμικούς παράγοντες αφενός και αφετέρου με δυο χώρες, που έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα χρέους στην ευρωζώνη, αλλά και κεντροαριστερές κυβερνήσεις, είναι δηλαδή οι κατεξοχήν πιθανοί σύμμαχοι της Ελλάδας για την αλλαγή της πολιτικής και των συνταγών λιτότητας που επιβάλλει το Βερολίνο στην Ευρώπη.
Το σχέδιο του Τσίπρα
Σε όλες τις συναντήσεις ο πρωθυπουργός θέτει δυο κόκκινες γραμμές, αναλαμβάνει τέσσερις δεσμεύσεις και ζητά τρία πράγματα:
Οι κόκκινες γραμμές είναι η κατάργηση της τρόικας και η εγκατάλειψη του μνημονιακού προγράμματος, που κληρονόμησε η προηγούμενη κυβέρνηση στη σημερινή. Παρουσίασε μάλιστα αναλυτικά τα καταστροφικά αποτελέσματα του μνημονιακού προγράμματος και ζήτησε να σταματήσει η λιτότητα, καλώντας τους συνομιλητές του να συγκροτήσουν ένα μέτωπο λογικής, ενάντια στον παραλογισμό του Βερολίνου, που επιμένει σε μια αδιέξοδη συνταγή.
Στους εταίρους δεσμεύεται για τα εξής:
Πρώτον, η χώρα θα είναι σε πρόγραμμα, όπως του ζητούν όλοι, αλλά σε ενα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Στο πλαίσιο αυτό μιλά για βαθιές αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, με στόχο τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα, αλλα και χτύπημα της φοροδιαφυγής, καθώς και την δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Δεύτερον, οτι δεν πρόκειται να διολισθήσει σε πολιτικές που παράγουν νεα ελλείμματα και δεν θα αναπαράγει τα πελατειακά συστήματος προηγούμενων εποχών. Παράλληλα θα εκπονήσει μια πολιτική διευκόλυνσης των επενδύσεων.
Τρίτον, κατ´ επεκαταση των δυο πρώτων, οτι θα συνεργαστεί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά και τους εκπροσώπους των δανειστών, σε ενα πλαίσιο δημοκρατικής νομιμοποίησης και οχι με ενα ανεξέλεγκτο όργανο τεχνοκρατών, όπως η τρόικα
.
Τέταρτον, οτι η Ελλάδα δεν θα κάνει μονομερείς ενέργειες, θα ανταποκριθεί στις δανειακές της υποχρεώσεις και οτι εργάζεται για τη σταθερότητα της ευρωζώνης.
Ο κ. Τσιπρας ζητά:
Πρώτον, τον αναγκαίο χρόνο να δώσει πρακτικά δείγματα των προθέσεών του. Η υπόσχεση για παράδειγμα για μεταρρυθμίσεις, δεν πείθει τους ευρωπαίους, που είδαν τρεις πρωθυπουργούς στην εποχή των μνημονίων, αλλά και άλλους νωρίτερα, να μην δίνουν το παραμικρό περιεχόμενο στον όρο αυτο.
Για αυτο παρουσίασε την πρόταση για τη λεγόμενη συμφωνία γέφυρα, που θα δίνει το περιθώριο να περάσουν οι σχέσεις των δυο πλευρών απο το σημερινό αδιέξοδο, σε μια μακροχρόνια βιώσιμη και αμοιβαία επωφελή λύση. Η συμφωνία γέφυρα θα είναι μέχρι τα τέλη Μαΐου περίπου.
Δεύτερον, την αδιατάρακτη ροή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, ώστε να μην απειλήσει η σταθερότητα και να υπάρχει "χώρος" για να συζητηθεί και εκπονηθεί η νεα συμφωνία.
Και τρίτον, συμφωνία επι των αναγκαίων αυτή την περίοδο χρηματοδοτικών εργαλείων, ώστε η χώρα να ανταποκριθεί χωρίς πρόβλημα στις δανειακές της υποχρεώσεις.
Η υποδοχή της πρότασης
Στις συναντήσεις του με Ολάντ και Ρέντσι ο έλληνας πρωθυπουργός δεν άκουσε καμιά παραίνεση να συνεχίσει να συνεργάζεται με την τροικα, κάτι που ερμηνεύθηκε ως θετική ανταπόκριση στο ελληνικό αίτημα, ενώ ο Γιούνκερ έδειξε να το κατανοεί και να το σιγοντάρει, αφού κι εκείνος είχε ζητήσει κάτι ανάλογο στο παρελθόν, ενώ ο Σουλτς ήταν πιο θολός στις θέσεις του.
Όλοι του είπαν οτι πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις της χώρας: Ο Ολάντ, χωρις να τις συνδέει με το μνημονιο, ο Ρέντσι χωρίς να το αποκλείει, ο Γιούνκερ με ενα μίγμα νέων πολιτικών και ο Σουλτς δείχνοντας μαλλον ευθέως προς το μνημονιο.
Οι συνομιλητές του άκουσαν τον κ. Τσίπρα με ενδιαφέρον να δεσμεύεται για μεταρρυθμίσεις και αλλαγές και αποδέχθηκαν την ανάγκη να περιμένουν τις ολοκληρωμένες προτάσεις του.
Συμφώνησαν επίσης οτι η λιτότητα δεν πρέπει να συνεχιστεί, αλλά οτι χρειάζεται αναπτυξιακή ατζέντα.
Αποτέλεσμα
Κεντρικός στόχος του κ.Τσίπρα ηταν να διαμορφώσει ενα μέτωπο ενάντια στις πιέσεις της γερμανικής κυβέρνησης και να εν δυνάμει συμμαχίες στην κρίσιμη σύνοδο κορυφής στις 12 Φεβρουαρίου.
Αναγνώρισε δε ρόλο πρωταγωνιστή στη Γαλλία, σε αυτή την προσπάθεια, ενώ επεδίωξε να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της Ρώμης ενάντια στη λιτότητα, καθώς και να αξιοποιήσει την εμφανή ανησυχία που έχει ο Γιούνκερ για την πορεία των πραγμάτων στην Ένωση εαν συνεχιστεί αυτή η συνταγή.
Ο δε Ολάντ ηταν ιδιαίτερα θερμός δημοσίως, αλλά συγκρατημένος στη διάρκεια της συνάντησης, σχετικα με τα όρια της γαλλικής αντιπαράθεσης με το Βερολίνο. Κανείς δεν κατάλαβε πώς θα κινηθεί στη σύνοδο κορυφής.
Ο Ρέντσι ηταν επίσης θερμός στις δηλώσεις του, αλλά είναι μάλλον απίθανο να στηρίξει μόνος του την Ελλαδα, εάν δεν κινηθεί αποφασιστικά η Γαλλία.
Ο δε Γιούνκερ έδωσε με τη στάση του την υπόσχεση οτι θα εργαστεί για την εξεύρεση μιας λύσης, περισσότερο όμως κινούμενος στο παρασκήνιο και λιγότερο προκαλώντας ανοιχτά την Μερκελ.
Ως προς τον Σουλτς μάλλον έγινε αντιληπτό οτι ξέρει το πρόβλημα, αλλά στη δύσκολη στροφή παρότι σοσιαλιστής, θα συμπεριφερθεί μάλλον ως Γερμανός.
Γιάννης Μακρυγιάννης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ