Του Κώστα Ράπτη
Οι σχετικές με την Ελλάδα δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ Barack Obama στο δίκτυο CNN αποτελούν συνέχεια και κλιμάκωση μιας σειράς “νευμάτων” από την Ουάσιγκτον (συγχαρητήριο τηλεφώνημα στον Αλέξη Τσίπρα, παρά την ουκρανική εμπλοκή στους “28”, δηλώσεις του Αμερικανού κυβερνητικού εκπροσώπου, αρθρογραφία σημαντικών διαμορφωτών της κοινής γνώμης της υπερδύναμης), τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ενθαρρυντικά για τη νέα ελληνική κυβέρνηση –αρκεί να μην υπερτιμηθούν και να μην παρερμηνευθούν.
Ο ένοικος του Λευκού Οίκου εμφανίζεται να έχει επίγνωση του ότι η χώρα μας βρίσκεται στο όριο των αντοχών της και ότι η μέχρι σήμερα ακολουθούμενη στρατηγική δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική: “για να μπορέσει η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική στην παγκόσμια αγορά, έπρεπε να δρομολογηθούν μια σειρά από αλλαγές. Είναι πολύ δύσκολο να γίνουν αυτές οι αλλαγές αν το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών έχει πέσει κατά 25%: αυτό δεν μπορεί να το αντέξει ούτε η ελληνική κοινωνία ούτε το πολιτικό σύστημα”.
Συνολικά για την ευρωζώνη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ εκτιμά, με αφορμή το ελληνικό παράδειγμα ότι: “όπως μας δίδαξε η αμερικανική εμπειρία, ο καλύτερος τρόπος να μειώσεις τα ελλείμματα και να αποκαταστήσεις την δημοσιονομική σταθερότητα είναι να αναπτυχθείς. Όταν έχεις μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση πρέπει να υπάρξει στρατηγική ανάπτυξης και όχι απλώς να γίνονται προσπάθειες συμπίεσης ενός πληθυσμού που δεινοπαθεί ολοένα και περισσότερο”.
Δεν είναι σαφές αν στην τοποθέτησή του έχουν προτεραιότητα τα οικονομικά ή τα πολιτικά κριτήρια, πάντως, σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα του Obama συνοψίζεται στο εξής: “ελπίδα μου είναι ότι η Ελλάδα θα μείνει στην ευρωζώνη -νομίζω ότι αυτό θα απαιτούσε συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές. Όταν η οικονομική κρίση στην Ελλάδα ενέσκηψε πριν από μερικά χρόνια, εμείς είχαμε ενεργό ρόλο στην προσπάθεια αντιμετώπισής της. Νομίζω ότι αναγνωρίζουν η Γερμανία και άλλοι ότι θα ήταν καλύτερο να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, από το να βρεθεί εκτός αυτής. Είναι μία κατάσταση που στις αγορές δεν αρέσει”.
Μια ερμηνεία των δηλώσεων Obama θα έπρεπε να λάβει υπ΄ όψιν τα εξής:
- Η προτίμηση της Ουάσιγκτον προς περισσότερο επεκτατικές πολιτικές στην ευρωζώνη έχει καταγραφεί με πολλαπλούς τρόπους την προηγούμενη πενταετία. Η δε διαφωνία με την “γραμμή” του Βερολίνου είναι δεδομένη – πόσω μάλλον που η συμφωνία της Dauville μεταξύ της Angela Merkel και του Nicholas Sarkozy για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην απομόχλευση των κρατών εξανέμισε την πρώτη προσπάθεια των ΗΠΑ για έξοδο από την κρίση μέσω ποσοτικής χαλάρωσης. Και αυτό η αμερικανική πλευρά δεν το ξεχνά.
- Ωστόσο, η υπονοούμενη μομφή για το ότι το ελληνικό και ευρωπαϊκό πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί “εδώ και μερικά χρόνια” μπορεί να αναγνωσθεί και με έναν άλλο τρόπο: ότι δηλ. η Ουάσιγκτον δεν έχει μπορέσει όλο αυτό το διάστημα να βρει τρόπους να επιβάλλει τις επιλογές της στο Βερολίνο.
- Στην παρούσα φάση, η στάση των ΗΠΑ είναι περισσότερο “αμυντική”: ενδιαφέρονται να θωρακίσουν το διεθνές σύστημα προλαμβάνοντας τον κραδασμό μιας “ελληνικής εξόδου”, ο οποίος “δεν αρέσει στις αγορές” - ιδίως σε μία συγκυρία που αναμένεται η αύξηση των επιτοκίων της Fed.
- Αν και στα λεγόμενα του Obama δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς την ανησυχία ότι με το Grexit φλερτάρει κυρίως η Γερμανία, πάντως ο πλανητάρχης τονίζει ότι για την αποτροπή του θα χρειασθούν “συμβιβασμοί από όλες τις πλευρές”. Η Αθήνα δεν διαθέτει carte blanche για να κλιμακώσει την αντιπαράθεση.
- Παρά τις διαφωνίες επί του πρακτέου, Βερολίνο και Ουάσιγκτον, έχουν ως κοινό έδαφος την προβολή της αναγκαιότητας της δημοσιονομικής εξυγίανσης εν γένει και, πολύ περισσότερο, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την εξασφάλιση ανταγωνιστικότητας.
- Σε κάθε περίπτωση, η Ουάσιγκτον παροτρύνει, προθυμοποιείται να μεσολαβήσει, δίνει στην Αθήνα ενδείξεις ότι δεν είναι απομονωμένη, αλλά δεν είναι αυτή που διαχειρίζεται την ευρωζώνη – ούτε θα κληθεί να “πληρώσει το μάρμαρο”. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι (σε αντίθεση λ.χ. με χώρες, όπως η Κίνα ή δυνάμει η Ρωσία) οι ΗΠΑ δεν υποστήριξαν με καμία επένδυση όλα αυτά τα χρόνια τους καλούς τους λόγους για την Ελλάδα...
Πηγή:www.capital.gr
Οι σχετικές με την Ελλάδα δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ Barack Obama στο δίκτυο CNN αποτελούν συνέχεια και κλιμάκωση μιας σειράς “νευμάτων” από την Ουάσιγκτον (συγχαρητήριο τηλεφώνημα στον Αλέξη Τσίπρα, παρά την ουκρανική εμπλοκή στους “28”, δηλώσεις του Αμερικανού κυβερνητικού εκπροσώπου, αρθρογραφία σημαντικών διαμορφωτών της κοινής γνώμης της υπερδύναμης), τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ενθαρρυντικά για τη νέα ελληνική κυβέρνηση –αρκεί να μην υπερτιμηθούν και να μην παρερμηνευθούν.
Ο ένοικος του Λευκού Οίκου εμφανίζεται να έχει επίγνωση του ότι η χώρα μας βρίσκεται στο όριο των αντοχών της και ότι η μέχρι σήμερα ακολουθούμενη στρατηγική δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική: “για να μπορέσει η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική στην παγκόσμια αγορά, έπρεπε να δρομολογηθούν μια σειρά από αλλαγές. Είναι πολύ δύσκολο να γίνουν αυτές οι αλλαγές αν το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών έχει πέσει κατά 25%: αυτό δεν μπορεί να το αντέξει ούτε η ελληνική κοινωνία ούτε το πολιτικό σύστημα”.
Συνολικά για την ευρωζώνη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ εκτιμά, με αφορμή το ελληνικό παράδειγμα ότι: “όπως μας δίδαξε η αμερικανική εμπειρία, ο καλύτερος τρόπος να μειώσεις τα ελλείμματα και να αποκαταστήσεις την δημοσιονομική σταθερότητα είναι να αναπτυχθείς. Όταν έχεις μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση πρέπει να υπάρξει στρατηγική ανάπτυξης και όχι απλώς να γίνονται προσπάθειες συμπίεσης ενός πληθυσμού που δεινοπαθεί ολοένα και περισσότερο”.
Δεν είναι σαφές αν στην τοποθέτησή του έχουν προτεραιότητα τα οικονομικά ή τα πολιτικά κριτήρια, πάντως, σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα του Obama συνοψίζεται στο εξής: “ελπίδα μου είναι ότι η Ελλάδα θα μείνει στην ευρωζώνη -νομίζω ότι αυτό θα απαιτούσε συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές. Όταν η οικονομική κρίση στην Ελλάδα ενέσκηψε πριν από μερικά χρόνια, εμείς είχαμε ενεργό ρόλο στην προσπάθεια αντιμετώπισής της. Νομίζω ότι αναγνωρίζουν η Γερμανία και άλλοι ότι θα ήταν καλύτερο να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, από το να βρεθεί εκτός αυτής. Είναι μία κατάσταση που στις αγορές δεν αρέσει”.
Μια ερμηνεία των δηλώσεων Obama θα έπρεπε να λάβει υπ΄ όψιν τα εξής:
- Η προτίμηση της Ουάσιγκτον προς περισσότερο επεκτατικές πολιτικές στην ευρωζώνη έχει καταγραφεί με πολλαπλούς τρόπους την προηγούμενη πενταετία. Η δε διαφωνία με την “γραμμή” του Βερολίνου είναι δεδομένη – πόσω μάλλον που η συμφωνία της Dauville μεταξύ της Angela Merkel και του Nicholas Sarkozy για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην απομόχλευση των κρατών εξανέμισε την πρώτη προσπάθεια των ΗΠΑ για έξοδο από την κρίση μέσω ποσοτικής χαλάρωσης. Και αυτό η αμερικανική πλευρά δεν το ξεχνά.
- Ωστόσο, η υπονοούμενη μομφή για το ότι το ελληνικό και ευρωπαϊκό πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί “εδώ και μερικά χρόνια” μπορεί να αναγνωσθεί και με έναν άλλο τρόπο: ότι δηλ. η Ουάσιγκτον δεν έχει μπορέσει όλο αυτό το διάστημα να βρει τρόπους να επιβάλλει τις επιλογές της στο Βερολίνο.
- Στην παρούσα φάση, η στάση των ΗΠΑ είναι περισσότερο “αμυντική”: ενδιαφέρονται να θωρακίσουν το διεθνές σύστημα προλαμβάνοντας τον κραδασμό μιας “ελληνικής εξόδου”, ο οποίος “δεν αρέσει στις αγορές” - ιδίως σε μία συγκυρία που αναμένεται η αύξηση των επιτοκίων της Fed.
- Αν και στα λεγόμενα του Obama δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς την ανησυχία ότι με το Grexit φλερτάρει κυρίως η Γερμανία, πάντως ο πλανητάρχης τονίζει ότι για την αποτροπή του θα χρειασθούν “συμβιβασμοί από όλες τις πλευρές”. Η Αθήνα δεν διαθέτει carte blanche για να κλιμακώσει την αντιπαράθεση.
- Παρά τις διαφωνίες επί του πρακτέου, Βερολίνο και Ουάσιγκτον, έχουν ως κοινό έδαφος την προβολή της αναγκαιότητας της δημοσιονομικής εξυγίανσης εν γένει και, πολύ περισσότερο, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την εξασφάλιση ανταγωνιστικότητας.
- Σε κάθε περίπτωση, η Ουάσιγκτον παροτρύνει, προθυμοποιείται να μεσολαβήσει, δίνει στην Αθήνα ενδείξεις ότι δεν είναι απομονωμένη, αλλά δεν είναι αυτή που διαχειρίζεται την ευρωζώνη – ούτε θα κληθεί να “πληρώσει το μάρμαρο”. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι (σε αντίθεση λ.χ. με χώρες, όπως η Κίνα ή δυνάμει η Ρωσία) οι ΗΠΑ δεν υποστήριξαν με καμία επένδυση όλα αυτά τα χρόνια τους καλούς τους λόγους για την Ελλάδα...
Πηγή:www.capital.gr