Συνεχίζεται η «βεντέτα» ανάμεσα στον Σωτήρη Χατζάκη και τον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού Νίκο Ξυδάκη. Οι εξελίξεις είναι σαρωτικές και ο νυν-διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου αλλά και πολλοί ακόμη διευθυντές του Υπουργείου, απειλούνται με «απόλυση» μετά από νομοθετική ρύθμιση που προωθείται για ψήφιση.
Ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού,αντάλλαξαν υπαινιγμούς και κατηγορίες, έγιναν αναφορές και υπομνήματα, ενώ οι εργαζόμενοι του Εθνικού να βρίσκονται εν μέσω της διένεξης.
Προ ημερών ανακοινώθηκε ότι με πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού θα παυτεί ο Χατζάκης, αλλά στις 17 Απριλίου ο υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς δήλωσε πως η τροπολογία δεν είναι καθόλου φωτογραφική και το θέμα του διευθυντή του Εθνικού θα λυθεί με την υπάρχουσα νομοθεσία.
Σήμερα ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μιλά στο protothema.gr και δίνει απαντήσεις για όλα, ξεκαθαρίζοντας πως ουδέποτε επιτέθηκε πρώτος και πως «η συμπεριφορά του Υπουργού εμπίπτει καθ' ολοκληρία στη σφαίρα του προσωπικού». Σημειώνει πως οι κατηγορίες που του προσάπτουν για το καλλιτεχνικό πρόγραμμα είναι κακοήθειες, καθώς όπως ο ίδιος αναφέρει «ορισμένοι άσπονδοι φίλοι μας, έκαναν επιλεκτική αναφορά σε ονόματα που τους βόλευαν για να κατηγορήσουν το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου».
Πάνω από όλα όμως δηλώνει πως: «το πιο σημαντικό είναι να μείνει αλώβητο από αυτή τη διαμάχη το Εθνικό Θέατρο που μας υπερβαίνει και εμένα και τον Αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού».
Ποιο ήταν το όραμα σας αρχικά και γιατί δεχτήκατε να αναλάβετε το Εθνικό;
Το Εθνικό Θέατρο είναι πολιτιστικό σύμβολο της διαχρονίας του έθνους και ταυτόχρονα ένα πολυδύναμο όχημα παραγωγικότητας και ανάπτυξης. Είναι φυσικό πολλοί φίλοι από την θεατρική μας κοινότητα να θέλουν να αναλάβουν τη διεύθυνσή του. Μια μακρά πορεία στα Κρατικά θέατρα έφερε εμένα σε αυτή τη θέση. Από την αρχή ξεδιάλυνα με σαφήνεια ότι: το Εθνικό Θέατρο είναι οργανισμός δημοσίου συμφέροντος επιχορηγούμενο από τον Έλληνα φορολογούμενο πολίτη. Και οφείλει να επιστρέφει στο ακέραιο το αντίδωρο της προσφοράς του θεατή. Παρεϊστικες και ιδιοκτησιακές αντιλήψεις, μονομερές ρεπερτόριο και διαπλοκές κάποιων δήθεν πεφωτισμένων δεν χωράνε. Το Εθνικό Θέατρο οφείλει να απευθύνεται σε όλα τα υποσύνολα του πληθυσμού με επιλογές που να αφορούν σε όλη την γκάμα του πληθυσμού. Οφείλει να είναι η ενοποιός ουσία των Ελλήνων καλλιτεχνών και να τους συγκεντρώνει όλους στην αγκαλιά του. Με δυναμική παρουσία στην Αθήνα και ταυτόχρονα στην περιφέρεια, χειμώνα και καλοκαίρι, με κοινωνικές δράσεις αντιπροσωπευτικές της κρίσης και του μαρτυρολογίου του λαού μας. Θεώρησα υποχρέωση και καθήκον μου μέσα σε άγριες συνθήκες, στο δημοσιονομικό στρατόπεδο της κρίσης, να οδηγήσω το Εθνικό Θέατρο με ασφάλεια και συνέπεια, σύμφωνα με τις αρχές που ορίζει ο ιδρυτικός του νόμος και ο μύθος της μακρόχρονης ιστορίας του.
Για ποιον λόγο πιστεύετε ότι ζητάει ο υπουργός την παραίτηση σας τόσο επίμονα. Ποιους λόγους σας έθεσε ο ίδιος όταν συναντηθήκατε πρώτη φορά;
Ο αναπληρωτής υπουργός πολιτισμού είναι τυπικό δείγμα ενός ακραίου κομματισμού μιας παθογένειας του διχαστικού και εμφυλιακού κλίματος που διέλυσε σε ιστορικές στιγμές την Ελλάδα. Θέλει απλά να τοποθετήσει στη θέση αυτή ανθρώπους κομματικά υποκείμενους στην παρούσα κυβέρνηση. Δεν γνωρίζω τι άλλες πιέσεις μπορεί να δέχεται που να αφορούν στη διαδρομή του και στα περιβάλλοντα που τον επηρεάζουν. Θα το δούμε και αυτό γρήγορα. Ουδέν κρυπτόν. Τα αμαρτήματα του Υπουργού κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας ήταν πολλά. Πρώτον αγνόησε και απαξίωσε τον φάκελο με τα στοιχεία που του πήγα, με τα καλλιτεχνικά και οικονομικά αποτελέσματα του Εθνικού Θεάτρου κατά το ήμισυ της θητείας μου. Αγνόησε ταμειακά διαθέσιμα 3.5 εκατομμυρίων ευρώ. Γνωρίζετε πολλούς κερδοφόρους οργανισμούς αυτή την περίοδο; Αγνόησε τα διεθνή επιτεύγματα του Εθνικού Θεάτρου και τις συμφωνίες που εκκρεμούν με το Αζερμπαιτζάν, την Κίνα, την Ρωσία, την Κύπρο, την Βενεζουέλα και την Ένωση Θεάτρων της Ευρώπης στην οποία είμαι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, αγνόησε το χειμερινό κλιμάκιο και το θέατρο σε Αρματαγωγό που πραγματώσαμε σε συνεργασία με το Υπουργείο Άμυνας στην Άγονη Γραμμή. Αγνόησε τις επισκέψεις των ηθοποιών μας στα σπίτια των ανήμπορων συμπολιτών μας, στους θαλάμους νοσοκομείων, στα σχολεία, στη μάχη με τον ολοκληρωτισμό και τον φασισμό. Αγνόησε ότι κατά τη διάρκεια της θητείας μου αποκτήθηκε το ΡΕΞ μετά από μακρόχρονο δικαστικό αγώνα και ο οκτώ στρεμμάτων πολυχώρος. Το Σχολείον της Ειρήνης Παπά στην οδό Πειραιώς. Αγνόησε το μισό εκατομμύριο θεατές που πλημμύρισαν το Εθνικό Θέατρο κατά τη διάρκεια του ενάμιση χρόνου της θητείας μου. Αγνόησε το μνημόνιο με το ΚΕΘΕΑ, τις επισκέψεις μας σε φυλακές και τόσα άλλα. Γιατί; Γιατί, «είναι απόφαση της κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού» όπως μου είπε και γιατί θέλει «να βάλει τους δικούς του ανθρώπους». Επέμενε ότι είμαι πολιτικό πρόσωπο. Στην άρνησή μου να συναινέσω σε αυτή την εμμονική επίθεση, με απείλησε ότι θα μου φέρει το ΣΔΟΕ. Εκτρεπόμενος από την θεσμική συμπεριφορά, δρώντας υπό την επήρεια του θυμικού του, με απαξίωσε φωνάζοντάς μου ότι «δεν είμαι καλλιτέχνης» αλλά «δημόσιος υπάλληλος γαντζωμένος σε μια καρέκλα». Τα συμπεράσματα δικά σας. Τον παραδίδω στην κρίση του Πρωθυπουργού που έχει μιλήσει για κράτος δικαίου. Και του ελληνικού λαού που δεν θέλει να ξανά ζήσει καθεστωτικές κομματικές νοοτροπίες.
Έχει ξεκινήσει μια διαδικασία ανταλλαγής κατηγοριών μεταξύ σας και του νέου Υπουργού Πολιτισμού, σε μια δημόσια κόντρα με τις δύο πλευρές να παραμένουν στις θέσεις τους. Είναι μια επίθεση επί προσωπικού που ίσως δεν σχετίζεται απόλυτα με την θέση σας;
Η πρώτη μου κίνηση μετά το bullying που υπέστην στο γραφείο του Αναπληρωτή Υπουργού Πολιτισμού ήταν να συντάξω μια επιστολή στον Πρωθυπουργό της χώρας ως όφειλα να κάνω. Και σιώπησα. Ο κύριος Ξυδάκης ήταν αυτός που δημοσιοποιούσε διαρκώς στοιχεία της διένεξης αναγκάζοντάς με να απαντώ στα χονδροειδέστατα ψεύδη, στις συκοφαντίες και στη διασπορά φημών για να προστατεύσω την τιμή, την αξιοπρέπεια και την επαγγελματική μου οντότητα. Όπως θα διαπιστώσετε από το χρονολόγιο αυτής της διαμάχης ποτέ δεν μίλησα πρώτος. Η συμπεριφορά του Αναπληρωτή Υπουργού Πολιτισμού εμπίπτει καθ ολοκληρία στη σφαίρα του προσωπικού. Όπως ανέφερα, επειδή είμαστε μικρή χώρα θα μάθουμε ποιος τον πιέζει, γιατί βιάζεται τόσο και τι δεσμεύσεις έχει αναλάβει.
Πολλοί δηλώνουν ότι ο λόγος που επιθυμεί την αλλαγή είναι ο θεατρικός προγραμματισμός σας και η ποιότητα των παραστάσεων Εθνικού που δεν είναι για πολλούς τόσο ρηξικέλευθες.
Από πότε χαράζει ο Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού το ρεπερτόριο και την αισθητική του Εθνικού Θεάτρου; Αυτό είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των αρμοδίων οργάνων του Εθνικού Θεάτρου. Όπως ήδη σας ανέφερα, το ρεπερτόριο του Εθνικού είναι συγκερασμός όλων των αισθητικών απόψεων, μια μεγάλη βεντάλια που ξεδιπλώνει όλα τα είδη θεάτρου. Σας απαριθμώ μερικούς από τους καλλιτέχνες που εργάστηκαν στο Εθνικό Θέατρο κατά τη διάρκεια της θητείας μου: Λυδία Κονιόρδου, Έκτορας Λυγίζος, Νίκος Καραθάνος, Λένα Κιτσοπούλου, Αργύρης Ξάφης, Άντζελα Μπρούσκου, Bruce Mayers, Νίκος Μαστοράκης, Άγγελος Μέντης, Ακύλλας Καραζήσης, Περικλής Μουστάκης, Δημήτρης Καρατζάς, Σταμάτης Φασουλής, Γιάννης Μπέζος, Γιάννης Κακλέας, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, Πέτρος Ζούλιας, Πέτρος Φιλιππίδης, Σοφία Φιλιππίδου, Ροδόλφος Μορώνης, Γιώργος Δεπάστας, Αντώνης Γαλέος, Έλσα Ανδριανού, Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Λευτέρης Παυλόπουλος, Ελευθερία Ντεκώ, Σάκης Μπιρμπίλης, Αντώνης Παναγιωτόπουλος, Γιάννης Δρακουλαράκος, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Θοδωρής Οικονόμου, Σταύρος Γασπαράτος, Ναλίσα Γκρην, Κωστής Μαραβέγιας. Είναι αυτό μονομέρεια; Απλά, ορισμένοι άσπονδοι φίλοι μας, έκαναν επιλεκτική αναφορά σε ονόματα που τους βόλευαν για να κατηγορήσουν το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου. Δυστυχώς, η πραγματικότητα τους διαψεύδει.
Ποια είναι η γνώμη σας για το τι αντιπροσωπεύει αυτός ο οργανισμός σήμερα, σε σχέση με το είδος και ύφος των παραστάσεων που είχαμε συνηθίσει τόσα χρόνια.
Αυτό το θέμα έχει καλυφθεί σε παραπάνω ερωτήσεις.
Κάποιοι -μαζί και εμμέσως πλην σαφώς οι ανακοινώσεις του ΥΠΠΟ- λένε πως είστε κρατικοδίαιτος και φοβάστε κατ' ουσίαν να χάσετε έναν σταθερό μισθό. Τι απαντάτε σε αυτό;
Οι πληροφοριοδότες του Αναπληρωτή Υπουργού Πολιτισμού «ξέχασαν» να του πουν ότι στα 38 χρόνια που εργάζομαι στο θέατρο μόνο τα 8 υπηρέτησα μέχρι στιγμής σε κρατικούς οργανισμούς. Δεν είμαι δημόσιος υπάλληλος, είμαι καλλιτέχνης και όταν με καλεί η περίσταση είμαι κρατικός λειτουργός. Υπήρξα σε δύσκολες εποχές μέλος θεατρικών ομάδων, ιδρυτής και διευθυντής αυτοδιαχειριζόμενων ομάδων και ιδιωτικών θεάτρων όπως: το θέατρο Καισαριανής, ο θεατρικός οργανισμός Πολιτεία και τόσα άλλα. Επίσης έχω βγάλει το ψωμί μου σε πολλά ιδιωτικά θέατρα της χώρας αλλά και στο εξωτερικό. Η αριστερά δεν είναι εκείνη που απαιτεί την έντονη παρουσία του κράτους υπέρ του πολίτη και αντιτίθεται στις αποκρατικοποιήσεις; Θα αποφασίσει ο κύριος Ξυδάκης; Είναι με την αριστερά ή όχι;
Πέραν της επαγγελματικής σας ιδιότητας φαντάζομαι ότι αυτό σας έχει καταβάλλει και σε προσωπικό επίπεδο. Ποια είναι η μεγαλύτερη σας απογοήτευση από αυτή την ιστορία.
Το ότι έχω φτύσει αίμα σχεδόν δύο χρόνια τώρα εργαζόμενος από το πρωί μέχρι το βράδυ όλες τις μέρες της εβδομάδας για να αποτελεί το Εθνικό Θέατρο ένα σύμβολο και πρότυπο του αγώνα του δοκιμαζόμενου λαού μας και αυτό δεν αναγνωρίζεται και λοιδορείται από το Υπουργείο Πολιτισμού, είναι μια πικρία την οποία όμως έχω το μεγάλο δώρο και το προνόμιο να την μοιράζομαι με πάρα πολλούς συμπολίτες μου και θεατές του Εθνικού Θεάτρου που αγκαλιάζουν την προσπάθειά μας και μας προστατεύουν. Επίσης, με στενοχωρεί ότι στο Υπουργείο Πολιτισμού βρίσκεται ένας άνθρωπος ο οποίος διαλύει το ελεύθερο επιχορηγούμενο θέατρο και ονομάζει τα εμβληματικά του πρόσωπα «συσσίτια ημετέρων». Έχει δίπλα του ως διευθυντή του γραφείου του τον Παναγιώτη Δούρο που δεν ξέρω τι τον συμβουλεύει, αλλά αφήνει στο απυρόβλητο του οικονομικού ελέγχου οργανισμό στον οποίο εργάστηκε επί σειρά ετών και εννοώ το Φεστιβάλ Αθηνών. Το Εθνικό Θέατρο ποτέ δεν αρνήθηκε τον έλεγχο, γιατί παρ όλες τις φήμες και τις συκοφαντίες που διασπείρει ο κύριος Ξυδάκης δεν έχει τίποτα να φοβηθεί. Είναι καθαρό. Αναρωτιέμαι: κάποιους οργανισμούς τους προστατεύουμε και άλλους επιχειρούμε να τους αποδομήσουμε για παλαιοκομματικούς λόγους και για προσωπικές εμμονές;
Αυτό όμως που με προβληματίζει έντονα είναι ότι τη στιγμή που η κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός δίνουν τεράστιες μάχες για τη χώρα, ο κύριος Ξυδάκης, βρίσκοντας κενό χώρο από την υπεραπασχόληση του Πρωθυπουργού, επιτίθεται στο Εθνικό Θέατρο, στον μοναδικό κερδοφόρο οργανισμό. Και εισπράττει μια καταγγελία για πολιτική δίωξή μου από ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης κάτι που πλήττει την εικόνα της κυβέρνησης και της χώρας.
Νιώθετε ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα σας;
Ασφαλώς και θα προσφύγω στη δικαιοσύνη για να προστατεύσω την τιμή, την υπόληψη και την επαγγελματική μου οντότητα.
Έχετε μέχρι στιγμής καταφέρει -σύμφωνα και με τις δηλώσεις και ανακοινώσεις σας- να έχετε ένα θέατρο υγιές οικονομικά. Ασχέτως με την οικονομική κατάσταση του οργανισμού, ποιο είναι το όραμα σας για το Εθνικό που θέλετε να ολοκληρώσετε μέχρι το τέλος της θητείας σας και -πέραν των νομίμων δικαιωμάτων σας- γιατί πιστεύετε ότι πρέπει να σας επιτρέψουν να ολοκληρώσετε την θητεία σας.
Όπως ήδη σας είπα εκκρεμούν πέντε διεθνείς συνεργασίες του Εθνικού Θεάτρου με μεγάλα πολιτιστικά και τουριστικά οφέλη για τη χώρα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Έχει ήδη καταρτιστεί το ρεπερτόριο 2015-2016, το χειμερινό κλιμάκιο, οι κοινωνικές μας δράσεις που θα επεκταθούν και στο μεγάλο θέμα των μεταναστών είναι σε εξέλιξη όπως επίσης και η συνεργασία μας μέσω της Ένωσης Θεάτρων της Ευρώπης με σημαντικά θέατρα του εξωτερικού. Το θέατρο ΡΕΞ και το Σχολείον της Ειρήνης Παπά πρέπει να μπουν σε κοινοτικά προγράμματα και η κατά 98% αύξηση των θέσεων εργασίας που πετύχαμε κατά τη διάρκεια της θητείας μου πρέπει να κατοχυρωθεί. Συνοπτικά, το παραγωγικό και αναπτυξιακό έργο του Εθνικού Θεάτρου έχει ορίζοντα μέχρι τον Μάιο του 2016 που λήγει και η δική μου θητεία.
Μέσα σε όλη την δυσάρεστη κατάσταση, ενεπλάκη και το προσωπικό του Εθνικού. Κάποιοι δηλώνουν ότι ήσασταν υπερβολικά αυστηρός με την ανακοίνωση σας.
Ο συνδικαλισμός έχει τη δική του ιστορία σ’ αυτή τη χώρα. Όταν είναι δίκαιος είναι απαραίτητος στην κοινωνική δομή, όταν είναι αυθαίρετος και ιδεολογοποιεί την μετριότητα και την αποτυχία, είναι επιζήμιος. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού δήλωσε ότι έχει ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με το Σωματείο των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου. Άρα δικαιούμαι και εγώ να σκεφτώ ότι οποιαδήποτε κίνηση του Σωματείου από εδώ και πέρα πιθανόν να είναι αποτέλεσμα υποκίνησης, απόρροια της σχέσης του Αναπληρωτή Υπουργού Πολιτισμού με το Σωματείο.
Μετά και τις τελευταίες ανακοινώσεις το μεγάλο ζητούμενο είναι το αν θα περάσει η νέα τροπολογία που ανακοινώθηκε η οποία παύει όλους τους διευθυντές ασχέτως με το πότε λήγει η θητεία τους. Προσφάτως ο αν. Υπουργός Αριστείδης Μπαλτάς δήλωσε οτι δεν είναι φωτογραφημένη για εσάς και στην περίπτωση σας θα χρησιμοποιηθεί η ισχύουσα νομοθεσία. Θεωρείτε παρ' όλα αυτά πως είναι μια ρύθμιση φωτογραφημένη για εσάς;
Σκεφτείτε ένα εφιαλτικό σενάριο: μετά από κάποιο διάστημα έρχεται μια άλλη κυβέρνηση και ύστερα μια επόμενη και η κάθε μία από αυτές εφαρμόζει αυτή την σφαγιαστική τακτική. Μπορεί έτσι να υπάρξει κράτος; Μπορούν να υπάρξουν στρατηγικές και πλάνα έτσι ώστε να ολοκληρώνεται το έργο των λειτουργών που είναι επιφορτισμένοι με δημόσια καθήκοντα; Αυτό είναι μια ακριβής αποτύπωση της φρίκης που μας εμπνέει ο Πύργος του Κάφκα. Και συνιστά μία απρόσμενη επάνοδο της σημερινής κυβέρνησης σε πρακτικές του παρελθόντος που έχουν αποδοκιμαστεί και καταδικαστεί, γιατί αποτελούν εκδήλωση του ασφυκτικού κομματικού εναγκαλισμού του κράτους.
Μετά από την υπερέκθεση που υποστήκατε μέσω αυτής της ιστορίας, τι θέλετε να μείνει από όλον αυτόν τον διάλογο σε σχέση με το πρόσωπο σας
Το πρόσωπό μου θα κριθεί από τη δημόσια διαδρομή μου και από τις πράξεις μου. Εκείνο που θέλω να μείνει αλώβητο από αυτή τη διαμάχη είναι το Εθνικό Θέατρο που μας υπερβαίνει και εμένα και τον Αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού. Η συμβολική διαχρονία αυτού του Θεάτρου και η πνευματική του οντότητα εμπνέει και τροφοδοτεί τον λαό μας με τις αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης. Και μαρτυρεί για τη σημαντικότητα της ανθρώπινης περιπέτειας.
Ηλιάνα Φωκιανάκη
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ