Ας δούμε τι θα σημαίνει το ΟΧΙ και τι το ΝΑΙ, ξεκινώντας από το ΟΧΙ, με τη σειρά δηλαδή που επέλεξε η κυβέρνηση για το δημοψήφισμα.
Εαν λοιπόν το δημοψήφισμα βγάλει ΟΧΙ, θα δούμε τα εξής: Κλειστές τράπεζες επ 'αόριστον, προθεσμία τεσσάρων ημερών από την ΕΚΤ (έτσι έγινε στην Κύπρο) αλλιώς οριστικό κλείσιμο του τραπεζικού συστήματος της χώρας και απόλυτη αδυναμία οποιασδήποτε συναλλαγής ιδιωτικής, δημόσιας ή εμπορικής. Οι καταθέσεις θα χαθούν μόλις η ΕΚΤ ζητήσει πίσω τα 120 δισ που έχει δώσει στις τράπεζες. Το ίδιο και οι μετοχές των τραπεζών, τα ομόλογα τους και όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία. Η Ελλάδα δεν θα έχει τραπεζικό σύστημα. Δεν θα μπορεί να πραγματοποιηθεί καμμία απολύτως συναλλαγή ούτε στο εσωτερικό της χώρας, ούτε φυσικά με το εξωτερικό. Τα μετρητά θα έχουν ήδη τελειώσει και δεν θα υπάρχει ούτε ένα ευρώ για μισθούς και συντάξεις, ούτε στον διωτικό ούτε στο δημόσιο τομέα.
Θα είναι άγνωστο πότε και σε ποιό νόμισμα θα πληρωθούν οι Δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι, όπως θα είναι άγνωστο και το πότε και πώς θα πληρωθούν οι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Η χώρα θα ζήσει όσο αντέχει με τα μετρητά που θα έχει ο καθένας στην τσέπη του. Η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος ενδέχεται να στείλουν βοήθεια (τρόφιμα και φάρμακα) για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που θα εκδηλωθεί. Προφανώς αυτές οι καταστάσεις θα έχουν πολύ σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις και θα οδηγήσουν σε βίαιες συγκρούσεις, όχι μόνο για πολιτικούς λόγους αλλά και από την ανάγκη της επιβίωσης. Κατά πάσα πιθανότητα η κυβέρνηση θα τυπώσει ένα είδος πρόχειρου νομίσματος για να αποκατασταθούν κάποιες συναλλαγές με μετρητά. Το νόμισμα αυτό δεν θα έχει χαρακτηριστικά ασφαλείας, Θα έχει πολύ χαμηλή αξία και θα εξυπηρετεί μόνο στοιχειώδεις συναλλαγές με μετρητά. Δεν θα μπορεί φυσικά να χρησιμοποιηθεί στο εξωτερικό, οπότε δεν θα μπορεί να αγοράσει τίποτα εισαγόμενο, ούτε καύσιμα, ούτε φάρμακα, ούτε τρόφιμα. Το πόσο θα κρατήσει αυτή η κατάσταση και το πώς θα εξελιχθεί είναι άγνωστο. Εξαρτάται από το αν θα υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία με τους δανειστές, απο το πόσο βίαιες θα είναι οι κοινωνικές εκρήξεις και από το αν θα καταφέρει να εκδώσει η χώρα δικό της νόμισμα και πότε. Οι επιπτώσεις στην επαρχία θα είναι μικρότερες όσον αφορά στο πρόβλημα επιβίωσης, αλλά στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις η ζωή θα είναι πραγματικά εξαιρετικά δύσκολη. Το κόστος του ΟΧΙ, είναι ανυπολόγιστο.
Ας δούμε τώρα τι θα σημαίνει το ΝΑΙ.
Το ΝΑΙ σημαίνει οτι η κυβέρνηση αν δεν παραιτηθεί ή η επόμενη αν πάμε σε εκλογές, δηλαδή μετά από ένα μήνα, θα πάει στην Ευρώπη και θα ζητήσει να μπεί η χώρα σε νέο πρόγραμμα. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση μέχρι τις εκλογές μπορεί να κάνει αίτημα προσωρινής χρηματοδότησης για να αποφευχθεί η ανθρωπιστική κρίση μέσα σε αυτόν τον μήνα, αλλά δεν ξέρουμε αν θα γίνει δεκτό και τι θα πρωτοκαλύψει.
Ας υποθέσουμε ότι όλα πάνε καλά και ότι κάποια στιγμή έχουμε κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή θα κλείσει μια συμφωνία η οποία θα περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις και δάνεια. Μπορεί αυτή η συμφωνία να είναι οι προτάσεις Γιούνκερ, μπορεί να είναι καλύτερη ή μπορεί να είναι χειρότερη. Όλα αυτά μπορεί να πάρουν αρκετές ημέρες ή και εβδομάδες μέχρι να ολοκληρωθούν, οπότε η ζημιά στην οικονομία από την παύση των συναλλαγών και την έλλειψη χρήματος θα συνεχίζεται σε αυτό το διάστημα.
Πάντως μόλις η Ελλάδα μπεί σε πρόγραμμα, αποκαθίσταται η χρηματοδότηση της οικονομίας με Ευρώ από την ΕΚΤ. Παρά την αποκατάσταση της χρηματοδότησης, μπορεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες για να αρθούν οι περιορισμοί αναλήψεων σταδιακά και να αυξηθεί το ποσόν των 60 Ευρώ ημερησίως σε υψηλότερα επίπεδα. Δεν πρόκειται όμως να αρθούν οι περιορισμοί ούτε στο ποσόν των αναλήψεων, ούτε στις κινήσεις κεφαλαίων προς το εξωτερικό. Οι περιορισμοί συναλλάγματος λοιπόν θα παραμείνουν μέχρις ότου αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία. Και αυτό σημαίνει οτι οι περιορισμοί στο ημερήσιο ύψος των αναλήψεων και οι περιορισμοί στην αποστολή χρημάτων προς το εξωτερικό, ή και οι περιορισμοί στη χρήση ελληνικών πιστωτικών καρτών στο εξωτερικό, θα διατηρηθούν έως ότου η Ελλάδα καταφέρει να "βγεί" στις αγορές. Δηλαδή μέχρι να αρχίσει να δανείζεται κανονικά αγορές, αφού έχει ολοκληρώσει όλα τα σταθεροποιητικά προγράμματα, έχει μειώσει τα ελλείμματα, έχει μετατρέψει το χρέος σε βιώσιμο και δεν χρειάζεται πιά δάνεια ούτε από το ΔΝΤ, ούτε από τους ευρωπαικούς μηχανισμούς. Αυτά όσον αφορά στις προσωπικές συναλλαγές με το εξωτερικό. Οι εμπορικές συναλλαγές θα αποκατασταθούν από την αρχή, οπότε δεν θα υπάρχουν ελλείψεις εισαγωμένων στην αγορά. Βεβαίως οι εισαγωγές θα υπόκεινται σε περιορισμούς που θα βάζουν οι προμηθευτές, δηλαδή να πληρώνονται τα χρήματα προκαταβολικά, ελλείψει αξιοπιστίας.
Η ζημιά που έγινε με τους περιορισμούς των συναλλαγών, θα πάρει χρόνια να αποκατασταθεί.
Παρόλα αυτά, είναι φανερές οι διαφορές μεταξύ των δυο καταστάσεων, δηλαδή μεταξύ της απόφασης να μην συμφωνήσουμε με τους εταίρους και της απόφασης να συμφωνήσουμε. Στην πρώτη περίπτωση η χώρα μπαίνει σε ανθρωπιστική κρίση, χωρίς μέσο συναλλαγής, χωρίς τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα, χωρίς τραπεζικό σύστημα και χωρίς μετρητά. Το απόλυτο black out για την οικονομία. Για να λειτουργήσει η οικονομία θα πρέπει να βρεθεί μια συμφωνία εκ νέου ή να τυπώσει η Ελλάδα δικό της νόμισμα, πράγμα σχεδόν ανέφικτο αν μιλάμε για ένα νόμισμα ασφαλές τουλάχιστον ώς προς την παραχάραξη του.
Στη δεύτερη περίπτωση, στο ΝΑΙ, υπάρχει ένα κενό ενός ή δυο μηνών μέχρις ότου επιτευχθεί μια νέα συμφωνία με τους εταίρους από αυτήν ή άλλη κυβέρνηση και αφού επιτευχθεί συμφωνία, αποκαθίστανται σταδιακά οι συναλλαγές και τροφοδοτείται η οικονομία με ρευστό. Οι περιορισμοί της κίνησης κεφαλαίων και αναλήψεων αίρονται σταδιακά και ανάλογα με το βαθμό αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.
Γρηγόρης Νικολόπουλος
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ