Ώστε την Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου, στο τελευταίο τακτικό Eurogroup του 2016, να υπάρξει "πολιτική συμφωνία". Και να αρχίσει η συζήτηση για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του Ελληνικού χρέους (βλ. Σ.Σ. 1)
Όμως, ούτε ο Γάλλος Επίτροπος, ούτε κανείς άλλος δεν μιλά για εκταμίευση δόσης. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει πολύς δρόμος για να διανυθεί ακόμη, μέχρι την ουσιαστική ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης του Προγράμματος. Παρά τα όσα κυκλοφορούν για την καλή πορεία των συζητήσεων κ.λπ.
Η πραγματική εικόνα δεν παρουσιάζεται καλή. Τα δεδομένα τα οποία υπάρχουν είναι τα εξής:
Α. Η 2η αξιολόγηση πρέπει να τελειώσει, το συντομότερο δυνατό. Ιδανικά πριν το τέλος του 2016. Ώστε να υπάρξει η δυνατότητα για είσοδο της χώρας στο QE, μείωση των επιτοκίων στην δευτερογενή αγορά, δοκιμαστική πρόσβαση στις αγορές μέχρι το τέλος του Α’ τριμήνου 2018 και πλήρης μετά τις 31 Ιουλίου. Αυτό τουλάχιστον, είναι το πρόγραμμα/σχέδιο της κυβέρνησης και της Τρόικα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ουτοπία. Αλλά όποια μικρή πιθανότητα υπάρχει για αποφυγή 4ου Μνημονίου, προϋποθέτει άμεσηπραγματική ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Β. Το Δ.Ν.Τ. θα συμμετάσχει ξανά στην χρηματοδότηση της Ελλάδας. Οι όροι και οι λεπτομέρειες θα γίνουν γνωστά, αργότερα. Αλλά πρέπει να θεωρείται βέβαιο. Αυτό σημαίνει ότι το Ταμείο βρίσκεται πλέον "στην θέση του οδηγού" και θα επιβάλλει τους όρους του στην συντριπτική πλειοψηφία των ζητημάτων. Οι θέσεις της κυβέρνησης, όση υποστήριξη κι αν έχει από την Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο (άνευ αντικειμένου η κίνηση της κυρίας Αχτσιόγλου, στην σημερινή κατάσταση), δεν έχουν ελπίδα επιβολής. Πολύ απλά, επειδή δεν έχουν οικονομική λογική. Ας μην ξεχνάμε το μότο του Ταμείου: "Τα μέτρα πρέπει να έχουν λογική και οι αριθμοί να βγάζουν νόημα" (Measures must make sense and numbers must add up).
Γ. Από τα προαπαιτούμενα αυτής της αξιολόγησης, κάποια έχουν ήδη συμφωνηθεί. Αλλά κανένα τα συμφωνηθέντα, δεν ανήκει σε εκείνα τα οποία θεωρεί η κυβέρνηση δύσκολα, για να αποδεχθεί. Αυτά είναι:
1. Τα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% μέχρι και το 2020. Τα οποία πρέπει να συμπεριληφθούν στο Μεσοπρόθεσμο 2017-2020. Η θέση της Quadriga είναι συγκεκριμένη: "εφόσον το Ταμείο θέλει βεβαιότητα στους στόχους και οι Ευρωπαίοι χρειάζονται το 3,5%, νέα μέτρα είναι αναγκαία. Τα οποία θα ενσωματωθούν στην συμφωνία με το Δ.Ν.Τ.". Όσο και αν αυτό ενοχλεί την Ελληνική κυβέρνηση, δεν υπάρχει εναλλακτική. Αυτός είναι ο κυριότερος από τους λόγους για τους οποίους το Μαξίμου, έχει αναστατωθεί ιδιαίτερα.
2. Το δημοσιονομικό κενό για το 2018. Το οποίο δεν έχει καλυφθεί. Ή, εν πάση περιπτώσει, δεν έχει συμφωνηθεί το ακριβές ύψος του. Ειδικά από την ώρα που το Ταμείο αποδεικνύει με δεδομένα πως η "μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου" (ο Θεός να την κάνει) στο Ασφαλιστικό, είναι αναποτελεσματική και τα ταμεία, ήδη από εφέτος, βρίσκονται στο χείλος της χρεοκοπίας. Αν δε δεν υπήρχε ο κουμπαράς του ΑΚΑΓΕ, θα είχαμε "ασφαλιστικά δράματα", από φέτος. Εδώ η Ελληνική πλευρά, κυρίως λόγω ιδεοληψίας, έχει τεράστιο πρόβλημα.
3. Οι ομαδικές απολύσεις, στα εργασιακά. Η κυβέρνηση, αφού βλακωδώς υπαναχώρησε στην συμφωνία για αποδοχή της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, επιμένει στην υπάρχουσα κατάσταση. Χρησιμοποιώντας το επιχείρημα του Ευρωπαϊκού κεκτημένου. Φυσικά κάτι τέτοιο, είναι αδύνατον να γίνει αποδεκτό από τους εταίρους. Καταρχήν διότι η κατάσταση στην Ελλάδα θεωρείται έκτακτη και κατόπιν επειδή το Ευρωπαϊκό κεκτημένο θ’ ανατραπεί από την απόφαση του Δικαστηρίου, μέσα στον Δεκέμβριο. Οι ομαδικές απολύσεις δε θεωρούνται (και είναι) κρισιμότατος παράγοντας, για την προσέλκυση σοβαρών και μεγάλου μεγέθους επενδύσεων. Άρα, χάνεται χρόνος μόνο και μόνο για να δείξουν κάποιοι "ότι αντιστέκονται". Αλλά εδώ, η αντίσταση δεν περνά. Ακόμη ένας λόγος, που τα νεύρα στο Μαξίμου είναι τεντωμένα στο έπακρο.
4. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και η ισχύς των κλαδικών συμβάσεων. Η Ελληνική θέση, με την συγκατάθεση των κοινωνικών εταίρων, είναι ότι οι κλαδικές συμβάσεις πρέπει να υπερισχύουν των επιχειρησιακών. Επειδή όμως, κάθε σοβαρός επενδυτής θέλει να ελέγχει τα του οίκου του ο ίδιος και όχι ένα γκρουπούσκουλο συνδικαλιστών, ασχέτων με την επιχείρησή του, ούτε αυτή η θέση έχει πολλές ελπίδες να γίνει αποδεκτή. Αντικειμενικά πάντως, στο σημείο αυτό υπάρχουν κάποιες πιθανότητες να υπάρξει ενός είδους συμβιβασμός. Αν δεν είναι πλήρης όμως (μάλλον αδύνατο), το εσωκομματικό πρόβλημα για την κυβέρνηση θα παραμείνει. Το θέμα είναι ταμπού για ορισμένα στελέχη στο κόμμα και την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και έχει ήδη διαμηνυθεί "αρμοδίως" ότι δεν ψηφίζεται αν δεν επανέλθει η πλήρης ισχύ των κλαδικών συμβάσεων. Καταλαβαίνετε…
5. Οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο. Εδώ δεν υπάρχουν τρομερά μεγάλες αποστάσεις, αλλά οι συνδικαλιστές του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και οι προσχωρήσαντες από το "παλιό ΠΑ.ΣΟ.Κ.", έχουν άλλη γνώμη. Και είναι σκληρά καρύδια, με υπολογίσιμη πολιτική δύναμη.
Εκτός των παραπάνω, υπάρχουν και άλλα ζητήματα στην αξιολόγηση, τα οποία έχουν "αγκάθια" (απελευθέρωση σε μηχανικούς, μεταρρυθμίσεις στην δικαιοσύνη κ.ά.). Αλλά, για κάποιον περίεργο λόγο, το Μαξίμου θεωρεί ότι "είναι διαχειρισίμα".
Προσωπικά τρέφω σοβαρές αμφιβολίες. Όχι μόνο για την διαχειρισιμότητα των συγκεκριμένων θεμάτων, αλλά και το γενικότερου πακέτου που λέγεται "ψήφιση προαπαιτουμένων". Ακόμη δε περισσότερο όταν σκέφτομαι ότι, αυτήν την φορά, ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει αρκετό χρόνο στην διάθεσή του για να κάνει τα γνωστά "μασάζ", σε βουλευτές και κόμμα…
Ταυτόχρονα με την "κατακόκκινη χύτρα" της αξιολόγησης, στα "διπλανά μάτια της κουζίνας" της Ελληνικής κυβέρνησης, "βράζουν" δυο ακόμη κατσαρόλες. Αυτές των εθνικών θεμάτων. Στην μεν μία, αυτή της λύσης του Κυπριακού, μετά τις παρεμβάσεις του σου-σεφ Κοτζιά, το φαγητό κοντεύει να καεί ολοσχερώς. Πράγμα το οποίο, αν συμβεί, πιθανόν να οδηγήσει τον Κύπριο σεφ σε απρόβλεπτες κινήσεις. Διότι του χάλασαν την συνταγή άσχετοι "με την μαγειρική" και έχει εκνευριστεί τα μάλλα (όχι άδικα)…
Στην δε δεύτερη, αυτή των καθαρά Ελληνικών εθνικών προβλημάτων, οι κουτάλες του σεφ-Σουλτάνου και του Αλβανού συναδέλφου του, έχουν φέρει τον σεφ Αλέξη, σε πολύ, πολύ δύσκολη θέση. Τόσο δύσκολη, που δείχνει να μην ξέρει τι να κάνει. Έκανε ένα ταξιδάκι στην Κούβα, μπας κι αλλάξει παραστάσεις και σκεφτεί καμιά νέα "συνταγή", αλλά ξέρει ότι οι δύο γείτονες δεν αστειεύονται. Η εμπειρία δε έχει δείξει ότι, όταν αρχίζουν οι φωτιές να καίνε, δεν τα καταφέρνει και δέχεται άσχημες ήττες.
Τα προβλήματα είναι πολλά και η κακή διαχείρισή τους, οδήγησε στο να έχουν έρθει, όλα ταυτόχρονα και χωρίς να υπάρχουν αξιόπιστες λύσεις. Με αποτέλεσμα, η κατάσταση να έχει φτάσει στο σημείο εκείνο, όπου απέχει ελάχιστα από το να χαρακτηριστεί εκρηκτική…
Αν δεν υπάρξουν άμεσες και δραστικές αλλαγές, τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ χειρότερα. Σε κάθε περίπτωση, ας είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα και ας παρακολουθούμε τις εξελίξεις με έντονο ενδιαφέρον και πολλή προσοχή…
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
Twitter: @Marketelf
Facebook: Peter Lazos
Σ.Σ. 1 Το έγγραφο του E.S.M. το οποίο αποκάλυψε η Wall Street Journal εχθές, περιγράφει τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους και αναγνωρίστηκε από τον Μηχανισμό, ως γνήσιο. Δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς είναι η επίσημη πρόταση που είχε συμφωνηθεί (στην συνάντηση της 25ηςΜαΐου) να παρουσιάσει ο E.S.M., στο Eurogroup της Δευτέρας. Τα μέτρα είναι ακριβώς τ’ αναμενόμενα και, σε καμία περίπτωση, δεν αποτελούν εκπλήρωση της επιθυμίας της κυβέρνησης για συνολική διευθέτηση του χρέους. Τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα (δηλαδή τα σημαντικά) θα συζητηθούν και θα πραγματοποιηθούν, μετά το τέλος Ιουλίου του 2018, εφόσον κριθούν αναγκαία τότε. Περισσότερα μετά τις 5/12…
Σ.Σ. 2 Ο κύριος Μητσοτάκης ξεπέρασε και τον "Κανένα" για την καταλληλότητα στην πρωθυπουργία, στην έρευνα "Βαρόμετρο" της Public Issue (το οποίο και πάλι δεν παρουσιάζει πρόθεση ψήφου). Με δεδομένη την, επί πολλά χρόνια, απόλυτη πρωτοκαθεδρία της επιλογής "Κανένας" στην συγκεκριμένη κατηγορία, πρόκειται για σημαντικό στοιχείο. Οι εξελίξεις αναμένονται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες…