Παρότι ο Βαλέσα έχει μείνει στην Ιστορία ως ένας από τους ηγέτες των εργατικών κινητοποιήσεων και απεργιών που κλόνισαν την κομμουνιστική εξουσία της χώρας τη δεκαετία του ’80 και συνέβαλαν στην πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη, το ινστιτούτο ισχυρίζεται ότι τα νέα στοιχεία αποδεικνύουν πως την προηγούμενη δεκαετία έδρασε ως πληροφοριοδότης της μυστικής αστυνομίας του καθεστώτος.
Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης (IPN) ανέφερε ότι τα νέα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο Βαλέσα είχε δώσει στη μυστική αστυνομία τουλάχιστον 29 αναφορές, υπογράφοντάς τες με το ψευδώνυμο «Μπόλεκ», ένα ψευδώνυμο το οποίο αποδίδεται στον Βαλέσα από πολύ παλιά. Μολαταύτα, δεν ανέφερε τίποτα σχετικά με το περιεχόμενο αυτών των αναφορών, το ζήτημα των οποίων έχει ήδη διχάσει την πολωνική κοινωνία. «Δεν υπάρχει αμφιβολία», δήλωσε ο ερευνητής Αντρέι Ποζόρσκι κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, προσθέτοντας ότι «ένα χειρόγραφο σύμφωνο συνεργασίας με τη μυστική αστυνομία γράφτηκε εξ ολοκλήρου από τον Λεχ Βαλέσα στις 21 Δεκεμβρίου του 1970». Επιπλέον, ο Ποζόρσκι δήλωσε ότι το IPN, σκοπός του οποίου είναι η έρευνα εγκλημάτων «εναντίον του πολωνικού έθνους» από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, εξέτασε επίσης 17 σχετικές αποδείξεις είσπραξης χρημάτων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι έφεραν και αυτές την υπογραφή του ανθρώπου με το ψευδώνυμο «Μπόλεκ».
Ο ίδιος ο Βαλέσα παραδέχθηκε ότι είχε υπογράψει μια δέσμευση παροχής πληροφοριών στη μυστική αστυνομία, ωστόσο επιμένει ότι ποτέ δεν άσκησε αυτή του την ιδιότητα, ενώ ένα ειδικό δικαστήριο προέβη στην αθώωσή του το 2000. Ο δικηγόρος του Βαλέσα, Γιαν Ουιντάκι, δήλωσε πως τα έως τώρα στοιχεία δεν αποτελούν επιστημονικές αποδείξεις και τόνισε ότι επιθυμεί να εξετάσει τους ερευνητές του ινστιτούτου που κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα. Ο δικηγόρος εστίασε στο ζήτημα του γραφικού χαρακτήρα του Βαλέσα, τονίζοντας ότι αν οι ερευνητές στηρίχθηκαν σε αυτόν για να βγάλουν τα συμπεράσματά τους, τότε αυτά είναι πιθανόν να είναι εσφαλμένα. «Ο γραφικός χαρακτήρας του Βαλέσα σήμερα δεν είναι ο γραφικός χαρακτήρας του Βαλέσα κατά τη δεκαετία του ’70, όταν ο τελευταίος ήταν ένας απλός εργάτης», σημείωσε συγκεκριμένα ο Ουιντάκι. Τέλος, στο επίπεδο του δημοσίου διαλόγου πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι τα νέα στοιχεία δεν αμφισβητούν μονάχα την εικόνα του Βαλέσα ως ήρωα του αγώνα κατά της κομμουνιστικής εξουσίας, αλλά εγείρουν και αμφιβολίες σχετικά με το αν η χώρα κατάφερε ποτέ να απεξαρτηθεί πλήρως από την επιρροή των αξιωματούχων της σοσιαλιστικής εποχής.
http://www.kathimerini.gr/894231/article/epikairothta/kosmos/plhroforiodoths-ths-mystikhs-astynomias-o-valesa