ΤΟΥ ΔΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΟΥΒΛΗ
Υπάρχουν στιγμές που ξεπερνούν τα όρια αντίληψης μας.
Η προχθεσινή τραγωδία είναι μια από αυτές.
Το δευτερόλεπτο που όλα αλλάζουν ταχύτερα και πιο τραγικά από το σενάριο του πιο καλογυρισμένου θρίλερ.
«Θα γράψεις φαντάζομαι», μου είπε η μητέρα μου καθώς είχα απορροφηθεί στην ανάγνωση των λεπτομερειών του τραγικού δυστυχήματος.
«Για ποιο πράγμα» απάντησα μηχανικά, σαν μην μπορούσα από το σοκ να αντιληφθώ το προφανές.
Δευτερόλεπτα μετά απάντησα «α.. ναι… όχι, δεν υπάρχει λόγος. Τα χω γράψει τόσες πολλές φορές που δεν έχει νόημα. Ποιος ασχολείται; Σε λίγες μέρες θα έχει ξεχαστεί..»
Η μητέρα μου δε μου χαρίστηκε. Ευτυχώς…
«Εσύ δε μιλάς για την στρεβλή μας νοοτροπία συνεχώς? Τι λογική είναι αυτή? Επειδή κάποιοι δε καταλαβαίνουν, απαλλάσσεσαι από την ηθική υποχρέωση που ως επιστήμων έχεις να επικοινωνείς με τη κοινωνία? Άλλωστε η επανάληψη δεν είναι μήτηρ μαθήσεως»?
Με αποστόμωσε.
Με θύμωσε. Ως Έλλην και εγώ δεν ανέχομαι οι άλλοι να έχουν δίκαιο..
Αποφάσισα να πάω μια βόλτα με το αυτοκίνητο.
Με το που κάνω 200 μέτρα, χτυπά το κινητό.
Το σηκώνω και αρχίζω να μιλώ. Δευτερόλεπτα μετά παγώνω και το κλείνω απότομα.
«Δάσκαλε που δίδασκες»!
Κάνω αναστροφή. Ναι, λοιπόν, θα τα γράψω άλλη μια φορά… και ας μην ακούσει κανείς!
Δε πάει άλλο! Καιρός να κοιτάξουμε κατάματα τον καθρέφτη και να πονέσουμε!
Παραδοχή πρώτη: είμαστε ΟΛΟΙ ανομικοί!
Όλοι! Μηδενός εξαιρουμένου! Και σίγουρα και ο γράφων.
Είτε οδηγούμε Porscheείτε «φτιαγμένο» Rallly…
Το φαινόμενο είναι διαταξικό! Είναι το κοινό σημείο αναφοράς μιας παρηκμασμένης κοινωνίας.
Άλλος λιγότερο, άλλο περισσότερο, ΟΛΟΙ είμαστε μπολιασμένοι με αυτή τη στρεβλή νοοτροπία που μας μεγαλώνουν από τα γεννοφάσκια μας!
Ότι ο νόμος είναι εργαλείο καταπίεσης και όχι ελέγχου και κοινωνικής συμμόρφωσης.
Ότι μόνο οι βλάκες (για να μη πω άλλη γνωστή μας λέξη) υπακούν και πως αν θέλουμε να λεγόμαστε «έξυπνοι» πρέπει να επιδεικνύουμε πονηρία και να του ξεφεύγουμε.
Περιφέρουμε μάλιστα την ανομία μας με ένα απωθητικό κομπασμό και καμάρι ότι δήθεν « του Έλληνος ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει» και στο στρεβλό μας σκεπτικό είμαστε οι σύγχρονοι «Κολοκοτρώνηδες» που δε σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους…
Παραδοχή δεύτερη: Ανομικοί είναι και αυτοί που είναι εντεταλμένοι για την τήρηση των Νόμων.
Δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Και οι αστυνομικοί είναι κομμάτι της κοινωνίας μας, του συλλογικού μας υποσυνειδήτου. Άρα κουβαλούν και αυτοί τις αμαρτίες όλων μας.
Συγγνώμη κύριοι της Αστυνομίας. Όσοι με διαβάζουν, γνωρίζουν ότι αγαπώ το Σώμα πολύ και με λυπεί αυτό που γράφω αλλά είπαμε να πούμε αλήθειες. Αυτή η περίεργη «πολιτική ορθότητα» σκεπάζει με ένα σκοτεινό μανδύα την πραγματικότητα και μας αποτρέπει από την μάθηση.
Έχω κάνει δεκάδες συζητήσεις με αστυνομικούς για την εφαρμογή των Νόμων και οι περισσότερες από αυτές καταλήγουν με ατάκες του στυλ «κύριε καθηγητά είστε κολλημένος» και «εδώ δεν είναι… Αμερική»!
Ρώτησα πολλούς αστυνομικούς από διάφορες υπηρεσίες αν θα επιχειρούσαν να ελέγξουν όχημα που παραβιάζει σοβαρά τον ΚΟΚ ενώ δεν είναι στην αρμοδιότητά τους. Σχεδόν όλες οι απαντήσεις ήταν αρνητικές…
Δε θα ξεχάσω προ ετών ένα ενδεικτικό περιστατικό. Βρέθηκα στο φανάρι πλάι σ ένα περιπολικό. Ο μπροστινός μου μόλις είχε παραβιάσει ερυθρό σηματοδότη. Βάναυσα. Με εγκληματική καθυστέρηση. Αυτό που λέμε «καραμπινάτο κόκκινο». Κατέβασα το παράθυρο και ρώτησα γιατί δε τον ελέγχουν. «Δεν είμαστε της Τροχαίας, κύριε» ήταν η απάντηση. Τους ρώτησα τότε αν ανήκουν στο τμήμα ανθρωποκτονιών. Απορημένοι, απάντησαν αρνητικά. «Τότε αν με δολοφονήσει κάποιος εδώ μπροστά στα μάτια σας, φαντάζομαι δε θα τον συλλάβετε» τους είπα για να εισπράξω επιθετικά βλέμματα…
Είτε μας αρέσει είτε όχι, το Κράτος είναι ο μεγαλύτερος παιδαγωγός!
Οτιδήποτε γίνεται ανεκτό ως συμπεριφορά, παγιώνεται και αποκτά χαρακτήρα φυσιολογικού ακόμα και αν είναι παράνομο!
Γι αυτό και πλέον θεωρείται «φυσιολογικό» να μιλά & να στέλνει κανείς μηνύματα στο κινητό εν ώρα οδήγησης, να μπαίνει ανάποδα σε μονόδρομο, να κάνει παράνομη αναστροφή και ου το καθεξής.
Η συντεταγμένη Πολιτεία ορίζει τα πλαίσια της ανεκτής συμπεριφοράς μέσα στο οποία η κοινωνία λειτουργεί.
Όποιοι έχουν δει Γερμανό τουρίστα να οδηγεί στην Χαλκιδική το καλοκαίρι, αντιλαμβάνονται εύκολα τι εννοώ. Χειρότερος από τον χειρότερο Έλληνα!
Γιατί; Μα διότι μπορεί! Επί το λαϊκότερο «ξέρει ότι τον παίρνει». Στην πατρίδα του «δε τον παίρνει». Απλά και ωραία!
Παραδοχή Τρίτη: Τα αυξημένα πρόστιμα ΔΕΝ συνετίζουν!
Αντιλαμβάνομαι ότι σε τέτοιες στιγμές, αυτή η άποψη είναι δεν είναι δημοφιλής.
Όλοι είναι σοκαρισμένοι και θυμωμένοι τώρα και ο θυμός μας οδηγεί σε επιθυμία για «αίμα».
Αυστηρότερες ποινές, μεγαλύτερα πρόστιμα!
Ο θυμός όμως είναι συναίσθημα και οι αποφάσεις του θυμικού δεν είναι οι σοφότερες. Σε κανένα τομέα.
Έχω αναφέρει πολλές φορές στα άρθρα μου τον Ιταλό φιλόσοφο CesareBeccariaπου θεωρείται ο πατέρας της “θεωρίας της αποτροπής”. Δε θέλω να κουράσω και τα αναφέρω συνοπτικά.
Η θεωρία του συνοψίζεται στο ότι, για να είναι μια ποινή αποτρεπτική, πρέπει να πληρούνται 3 προϋποθέσεις.
Να είναι γρήγορη η βεβαίωση της, να είναι σίγουρη (χωρίς πιθανότητα να μη βεβαιωθεί) και να είναι αυστηρή.
Η αυστηρότητα δεν είναι τυχαία τελευταία.
Η μόνη περίπτωση που η αυστηρότητα είναι αναγκαία είναι εκεί που υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα και μεγάλη οικονομική δύναμη. Μια πολυεθνική δε θα αλλάξει πολιτική με μια ήπια ποινή. Απαιτείται υψηλό πρόστιμο. Όταν μιλάμε όμως για τον μέσο πολίτη, οι 2 πρώτες προϋποθέσεις είναι απείρως πιο σημαντικές.
Το να γνωρίζει κανείς ότι η παράβαση του ΣΙΓΟΥΡΑ θα βεβαιωθεί αποτελεί το ύψιστο κίνητρο για να συμμορφωθεί. Όλοι οι παραβάτες ζυγίζουν προσεκτικά τα δεδομένα πριν την παράβαση. Αν το ρίσκο δεν είναι υπολογισμένο, δε προχωρούν.
Αυτό ισχύει και στο βαρύ έγκλημα αλλά και στην καθημερινή παραβατικότητα.
Το να βεβαιωθεί άμεσα μια παράβαση είναι επίσης σημαντική παράμετρος.
Η ταχύτητα της βεβαίωσης κάνει τον παραβάτη να ταυτίσει την πράξη με την συνέπεια με τρόπο ζωντανό που καταγράφεται έντονα στο υποσυνείδητό του.
Η υπέρμετρη αυστηρότητα το μόνο που κάνει είναι καταστήσει τις ποινές ανεφάρμοστες και τους αστυνομικούς επιρρεπείς στα «παρακάλια» των πολιτών…
Παραδοχή τέταρτη: H εφαρμογή των Νόμων δεν είναι μόνο δουλειά της Αστυνομίας, είναι κυρίως δική μας!
Η ανομία δεν υπάρχει μόνο επειδή την ανέχεται το Κράτος. Υπάρχει και επειδή την ανεχόμαστε εμείς οι πολίτες.
Δεν υπάρχουν αρκετοί αστυνομικοί για να αστυνομεύσουν τον κάθε έναν από μας.
Καιρός να αναπτύξουμε συνείδηση. Καιρός να πάψουμε να ανεχόμαστε ο κάθε ένας μας στον μικρόκοσμο που ζει την ανομία και την παραβατικότητα.
Την επόμενη φορά που ο/η φίλος, σύντροφος, πατέρας, μητέρα, συνεργάτης σας παραβιάσει τον Νόμο, συνετίστε τον.
Με ευγένεια. Με ευπρέπεια!
Αλλά κάντε το! Διότι μπορεί να τους σώσετε τη ζωή!
Εγώ υπόσχομαι να μη ξανασηκώσω κινητό όσο οδηγώ.
Εσείς;
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας/Εγκληματολογίας ( PhD in Sociology of policing, University of Essex, UK), ειδικευμένος σε θέματα Ασφάλειας, Αστυνόμευσης και Ποινικού Συστήματος στις ΗΠΑ (Loyola University of Chicago.)
egklimatologos.blogspot.gr